Plato

Ankara'daki başlıca platolar şunlardır: Cihanbeyli Platosu: Ankara'nın güneydoğusunda yer alır. Haymana Platosu: Ankara'nın güneyinde, Haymana ilçesi çevresinde bulunur. Ayaş Platosu: Ankara'nın batısında, Ayaş ilçesi çevresinde yer alır. Beypazarı Platosu: Beypazarı ilçesi çevresinde tarımsal faaliyetlerin yanı sıra doğal güzellikleriyle de bilinir. Ayrıca, Ankara'nın güney kesiminde Tuz Gölü'nün kuzey ucu ile Sakarya Irmağı vadisine kadar uzanan düzlükler Haymana Platosu olarak adlandırılır.

Coğrafya plato çeşitleri dört ana gruba ayrılır: 1. Peneplen Platoları: Eski kütlelerin aşınım yüzeylerinden oluşur. 2. Karstik Platolar: Kalker, jips gibi eriyebilen kayaçların akarsular tarafından yarılmasıyla oluşur. 3. Lav Platoları (Volkanik): Volkanik faaliyetler sonucu lavların yayılmasıyla oluşan düzlüklerdir. 4. Hafif Yarılmış Aşınım Platoları: Neojen arazilerinin Post-Neojen'de yükselmeye maruz kalması ve dış kuvvetlerin etkisiyle aşınıp düzleşmesiyle oluşur.

Platolar, çeşitli jeolojik süreçlerin sonucu oluşur. Başlıca oluşum süreçleri şunlardır: 1. Tektonik Hareketler: Yer kabuğundaki levha hareketleri, kıvrılma, kırılma ve yükselme gibi süreçlerle yüksek düzlüklerin meydana gelmesine sebep olur. 2. Erozyon: Rüzgar, su ve diğer doğal unsurların yüksek arazileri aşındırması, platonun karakteristik düz yüzeyinin oluşmasına katkı sağlar. 3. Tortul Çökelme: Denizel ve karasal tortul tabakaların birikimi sonucu platolar oluşur ve zamanla bu tabakalar yer kabuğundaki hareketlerle yükselir. 4. Volkanik Faaliyetler: Lav akıntıları geniş alanlara yayılarak soğuyup katılaşır ve zamanla yükselerek volkanik platoları oluşturur.

Sarıyer'de iki farklı plato bulunmaktadır: 1. Sarıyer Korusu Plato: Sarıyer Merkez Mahallesi, Eski Sular Caddesi, No:19 adresinde yer alır. 2. Hünkarsuyu Plato: 178.000 metrekarelik bir alana kurulmuş, daha önce manastır olarak faaliyet göstermiş ve 1892 yılında Av Köşkü olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Plato, coğrafyada yüksek rakımlı ve geniş düzlükleri olan, düz veya hafifçe eğimli arazi olarak tanımlanır. Genellikle dağların zirvesinde bulunurlar ve tepelerden daha geniştirler.

Ova ve plato arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yükselti: Ovalar çevresine göre alçakta yer alırken, platolar yüksekte kalır. 2. Verimlilik: Ovalar alüvyon bakımından zengin ve daha verimlidir, bu nedenle tarıma daha elverişlidir. 3. İklim: Platolar genellikle daha sert iklim koşullarına sahiptir çünkü yüksekte olmaları nedeniyle. 4. Kullanım Amacı: Ovalar yerleşim için daha uygundur, platolar ise daha çok hayvancılık ve kuru tarım için kullanılır. 5. Su Kaynakları: Ovaları genellikle besleyen nehirler varken, platoları besleyen nehirler genellikle yoktur.

Türkiye'de dört çeşit plato bulunmaktadır: 1. Volkanik Platolar. 2. Karstik Platolar. 3. Aşınım Platoları. 4. Tabaka Düzlüğü Platoları.

Taşeli Platosu, Karaman, Mersin ve Konya illerinin bazı ilçelerini kapsar. Daha spesifik olarak, plato Ermenek, Başyayla, Sarıveliler (Karaman), Mut, Gülnar (Mersin) ve Taşkent (Konya) ilçelerini içine alır.

Erzurum'un yüksek olmasının nedeni, ilinin genel olarak yüksek ve plato özelliği göstermesidir.

Taşeli Platosu, Akdeniz Bölgesi'nde yer almaktadır.

Ovalar çevresine göre çukurda olan, geniş düzlüklerdir. Platolar ise yüksekte kalmış, akarsular tarafından yarılmış geniş düzlüklerdir.

İç Anadolu Bölgesi'ndeki başlıca platolar şunlardır: 1. Haymana Platosu. 2. Uzunyayla Platosu. 3. Cihanbeyli Platosu. 4. Obruk Platosu. 5. Bozok Platosu. 6. Yazılıkaya Platosu.

Haymana, bir platodur çünkü yüksek yerlerde derin akarsu vadileri tarafından yarılmış düz bir arazidir. Bu bölgede plato oluşumunun nedeni, 4. jeolojik zamanda Anadolu'nun toptan yükselmesi ve daha önce aşınarak peneplen haline gelen yüzeyin yeniden şekillenmesidir.

Bozdağ Film Platosu'nda şu kaleler bulunmaktadır: İnegöl Kalesi, Marmaracık Kalesi ve Kulucahisar Kalesi.

Çekim platoları farklı yerlerde bulunmaktadır: 1. Kuruluş Osman Dizisi Çekim Platosu: Bu plato, İstanbul'un Beykoz ilçesine bağlı Riva bölgesinde yer almaktadır. 2. Çanakkale Açık Hava Çekim Platosu: Bu plato, Çanakkale'nin Kepez bölgesinde, Kolin Hotel'in B blok bahçesinde bulunmaktadır. 3. Bozdağ Film Platoları: Daha önce Diriliş Ertuğrul gibi dizilerin de çekildiği bu plato, yine İstanbul'un Beykoz ilçesinde konumlanmıştır.

Kocaeli ve Çatalca platoları, aşınım yüzeylerinin yükseltilmesiyle oluştukları için alçak platolardır. Bu platolar, dış güçler tarafından aşındırılarak peneplen hale gelmiş yüzeylerin 4. jeolojik zamanda toptan yükselmesiyle meydana gelmiştir.

Cihanbeyli, Cihanbeyli Platosu üzerinde yer almaktadır.

Marmara Bölgesi'ndeki ovalar ve platolar şunlardır: Ovalar: 1. Ergene Ovası. 2. Adapazarı Ovası. 3. Yenişehir Ovası. 4. Karacabey Ovası. 5. İnegöl Ovası. 6. Balıkesir Ovası. 7. Bursa Ovası. 8. İznik Ovası. Platolar: 1. Çatalca Platosu. 2. Kocaeli Platosu. 3. Biga Platosu. 4. Gelibolu Platosu.

Kayseri Ovası ve Platoları: Ovalar: 1. Kayseri Ovası: Erciyes Dağı'nın kuzeyinde yer alır, 900 km²'lik bir alana sahiptir. 2. Develi Ovası: Erciyes kütlesinin güneyinde yer alır, 1000 km²'lik bir alanı kaplar, denizden yüksekliği 1150 metredir. Platolar: 1. Uzunyayla ve Zamantı Yaylası: Kayseri ve Develi ovalarının çevresinde yer alır, akarsularla yarılmış yüksek düzlüklerdir. 2. Kızılırmak'ın kuzey ve güneyindeki yaylalar: İlin diğer platolarıdır.

Çatalca ve Kocaeli Platosu, Marmara Bölgesi'nde yer almaktadır.