Akarsular

Akarsu kaidesi, akarsuyun derine doğru aşındırma yaparak deniz seviyesine ulaşması sonucunda oluşur. Akarsu kaidesinin oluşumunda etkili olan faktörler: Akarsu yatağı eğimi. Akarsu akımı. Akarsu akış hızı. Akarsu yükü. Akarsu kaidesine yerel anlamda göller de etki edebilir; göle dökülen akarsular için taban seviyesi, göl seviyesi olur.

Birikinti konisi, dağ yamaçlarından düzlüğe inen akarsuların, taşıdıkları materyalleri eğimin azaldığı yerlerde yarım koni şeklinde biriktirmesiyle oluşan doğal bir şekildir. Birikinti konileri, genellikle kurak veya yarı kurak bölgelerde görülür. Birikinti konilerinin daha yayvan olanları, birikinti yelpazesi olarak adlandırılır.

DSİ 7. Bölge Müdürlüğü'nün görev alanında hangi akarsuların bulunduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, DSİ 7. Bölge Müdürlüğü'nün görev yaptığı iller şunlardır: Samsun; Tokat; Amasya; Sinop; Ordu. DSİ 7. Bölge Müdürlüğü'nün iletişim bilgileri: Adres: DSİ 7. Bölge Müdürlüğü, Bahçelievler Mah. İstiklal Cad. No:138 İlkadım / Samsun. Telefon: 0362 230 79 00. Faks: 0362 234 03 87. E-posta: dsi7@dsi.gov.tr.

Türkiye'de altının bulunabileceği bazı akarsu ve bölgeler: İğne Ada Sahili. Ege Bölgesi: Didim, Bodrum, Bozdağ, İzmir ve Sart bölgeleri. Kaz Dağları'ndan akan dereler. Hatay bölgesindeki dereler ve nehirler. Bergama ve çevresindeki dereler. Erzincan ve etrafındaki dereler. Genel olarak, altın içeren akarsular, kayaçların toz halinde aşındırılıp sürüklendiği ve altın damarlarının bulunduğu kuvars veya diğer altın içeren minerallerin yer aldığı akarsulardır. Dünyada altının bulunabileceği bazı bölgeler: Güney Afrika'daki Witwatersrand havzası. Amerika Birleşik Devletleri'nde Kuzey Carolina, Georgeville yakınlarındaki Reed Altın Madeni. Endonezya'daki Grasberg madeni. Altın aramak için madencilik ruhsatı gereklidir.

Türkiye'nin sınır oluşturan akarsulardan bazıları şunlardır: Aras Nehri: Türkiye, Azerbaycan, İran ve Ermenistan sınırını oluşturur. Arpaçay: Türkiye ile Ermenistan sınırını oluşturur. Meriç Nehri: Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye sınırını oluşturur. Türkiye'de doğup başka ülke topraklarına akan akarsular ise şunlardır: Fırat Nehri: Türkiye, Suriye ve Irak sınırını oluşturur. Dicle Nehri: Türkiye, Suriye ve Irak sınırını oluşturur. Çoruh Nehri: Türkiye, Gürcistan sınırını oluşturur. Kura Nehri: Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan sınırını oluşturur.

Akarsuların oluşturduğu birikim şekillerinden bazıları şunlardır: Birikinti yelpazesi (konisi). Dağ eteği ovası. Dağ içi ovası. Taban seviyesi ovası. Irmak adası. Delta.

Taban seviyesi ovası, akarsuların denize yaklaştığı yerlerde eğimin azalması sonucu taşıdığı alüvyonları biriktirmesiyle oluşan alçak kıyı düzlükleridir. Bu tür ovalarda akarsular menderesler yaparak akar.

Türkiye'de 10. sınıf düzeyinde, rejimi düzenli olan akarsular genellikle Karadeniz Bölgesi'nde bulunur. Türkiye'deki rejimi düzenli olan bazı akarsular: Bartın Çayı; Çoruh Nehri.

Akarsularla ilgili bazı terimler şunlardır: Akarsu: Belli bir yatak içerisinde eğime bağlı olarak akan sular. Kaynak: Akarsuyun doğduğu yer. Ağız: Akarsuyun denize, göle veya okyanusa döküldüğü yer. Havza: Akarsuyun kollarıyla birlikte sularını topladığı alan. Debi (Akım): Akarsuyun belli bir kesitinden geçen suyun miktarının metreküp cinsinden değeri. Rejim: Akarsuyun taşıdığı su miktarının yıl içinde değişimi. Su Bölümü Çizgisi: İki akarsu havzasını birbirinden ayıran sınır. Yatak: Akarsuyun içinde aktığı çukurluk. Kol: Ana akarsuya havzasında karışan her bir akarsu. Delta: Akarsuyun denize dökülürken oluşturduğu üçgen şeklindeki alan.

Marmara Bölgesi'nde bulunan bazı akarsular: Susurluk Çayı; Biga Çayı; Gönen Çayı; Simav Çayı; Ergene Çayı. Ayrıca, Sakarya Nehri'nin aşağı çığırı da bölge sınırları içinde kalmaktadır.

Soğuk havalarda sazan balıkları genellikle sığ alanlarda bulunur. Sazanların bulunabileceği bazı yerler: Bitki örtüsü zengin alanlar. Göl veya gölete su taşıyan dere ağızları. Kurumuş dere yataklarının ağızları. Sazanlar, aşırı soğuklarda toplu halde çamura gömülerek kış uykusuna yatarlar.

İnci kefali, yalnızca Van Gölü ve bu göle dökülen akarsularda yaşar. Üreme döneminde, tuzlu ve sodalı sularda yumurta bırakamadığı için büyük sürüler oluşturarak Van Gölü’nden, bu göle akan akarsulara doğru göç eder.

Antalya'daki bazı şelalelerin üzerinde bulundukları akarsular şunlardır: Kurşunlu Şelalesi: Aksu Çayı üzerinde yer alır. Düden Şelalesi: Düden Çayı üzerindedir. Manavgat Şelalesi: Manavgat Nehri üzerindedir. Uçansu Şelalesi: Toros Dağları eteklerinde, belirli bir akarsu ile ilişkilendirilmeden belirtilmiştir. Sapadere Şelalesi: Sapadere Kanyonu içerisinde yer alır. Antalya'daki diğer şelalelerin hangi akarsular üzerinde olduğuna dair bilgi bulunamamıştır.

Akarsu ağızlarında yaşayan balık türleri arasında küçük kaya balığı ve çay balığı bulunur. Küçük kaya balığı, denize açılan akarsuların tatlı su ve acı su ile karışan bölgelerinde yaşar. Çay balığı, akarsularda ve nehirlerde bulunur. Ayrıca, akarsu ağızlarında sudak, sazan, alabalık, yılan balığı gibi balık türleri de görülebilir. Akarsu ağızlarındaki balık türleri, suyun akış hızı, sıcaklık, pH değeri ve besin maddeleri gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Türkiye dilsiz haritasında akarsular ve göllerin nerede olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki akarsular ve göllerin haritalarını içeren bazı kaynaklar şunlardır: cografyaharita.com sitesinde Türkiye hidrografya haritaları bulunmaktadır. hurriyet.com.tr sitesinde Türkiye göller haritası yer almaktadır. Ayrıca, "Türkiye'nin Akarsuları" başlıklı bir YouTube videosu da mevcuttur.

Akarsu hızının en fazla olduğu yer, akarsuyun orta ve üst kısımlarıdır. Akarsu yatağında suyun en hızlı aktığı noktaları birleştiren çizgiye hız çizgisi (talveg) denir.

Coğrafyada çağlayan ve şelale arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Çağlayan, akarsuyun dik bir eğimde hızla aşağıya doğru aktığı, yüksekten düşen suyun yarattığı doğal bir oluşumdur. Şelale ise genellikle daha büyük su kütlelerinin oluşturduğu, çağlayanlardan daha büyük ve yüksek bir düşüş alanıdır. Dolayısıyla, çağlayan ve şelale arasındaki temel fark, suyun düşme yüksekliği ve düşen su miktarıdır.

Kağızman'ın coğrafi yapısı şu şekilde özetlenebilir: Konum: Kağızman, Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Kars iline bağlı bir ilçedir. Yüzölçümü: 1970 km²'lik bir alana sahiptir. Rakım: 1420 metre rakıma sahiptir, ancak ilçe içinde rakımlar 1100-1600 metre arasında değişiklik gösterir. Sınırları: Kuzeyinde Kars merkez ve Selim, doğusunda Tuzluca ve Digor, batısında Sarıkamış, güneyinde ise Ağrı merkez ile komşudur. Yerleşim: İlçe, Aras Nehri Vadisi'nde, bu nehrin bir birikinti kesiti üzerinde yer almıştır. Dağlar: Kuzeyde Yağlıca Dağı ve Aladağ, güneyde Şah Yolu Sıra Dağları ile çevrilidir. Akarsular: Başlıca akarsular Aras Nehri ve Kötek Deresi'dir. Göller: Denizgölü, Çengilli Gölü ve Kamışlı Gölü gibi göller bulunur. Yeryüzü Şekilleri: Faylar ve kırıklar üzerinde yer aldığı için zaman zaman depremler ve kütle hareketleri görülür.

Evet, menderes akarsuyun boyunu uzatır. Akarsular, yatak eğiminin azaldığı yerlerde yana doğru aşındırma yaparak menderesler oluşturur.

Sel rejimli akarsular, uzun süre yatağı kuru olup, yağıştan sonra su taşıyan çöl akarsularıdır. Türkiye'de sel rejimli akarsuların görüldüğü yerler: İç Anadolu bölgesi. Örnekler: Nil Nehri; Sarıırmak; Obi; Volga; Yenisey.