SuEkosistemleri

Ötrofikasyonun nedenleri şunlardır: 1. Fosfor ve azot gibi besin maddelerinin artışı: Su ekosistemlerindeki organik maddelerin artması, bu maddelerin su tarafından emilimini hızlandırır. 2. Karasal kaynaklardan gelen kirlenme: Toprak, canlı artıkları ve gübreler gibi maddeler su kaynaklarına karışarak besin maddelerini artırır. 3. İnsan faaliyetleri: Kanalizasyon, temizlik maddeleri ve endüstriyel atıklar gibi aşırı besin içeren maddelerin suya karışması. 4. İklim koşulları: Kurak iklim, buharlaşmanın fazla olması ve göldeki suyun sulamada kullanılması ötrofikasyonu hızlandırır. Bu faktörler, su yüzeyindeki alg ve mikroskobik organizmaların çoğalmasına, oksijen seviyesinin düşmesine ve su ekosisteminin bozulmasına yol açar.

Ekosistem örnekleri şunlardır: 1. Orman Ekosistemleri: Ağaçlar, hayvanlar ve mikroorganizmalardan oluşan ekosistemler. 2. Su Ekosistemleri: Deniz ve tatlı su ekosistemleri. 3. Çöl Ekosistemleri: Az yağışlı ve kıt bitki örtüsü olan bölgelerin ekosistemleri. 4. Kutup Ekosistemleri: Sürekli kar ve buzlu olan kutup bölgelerinde görülen ekosistemler. 5. Geri Dönüşüm Ekosistemi: Doğayı korumak amacıyla maddelerin yeniden kullanıma sunulması veya geri dönüştürülmesi ekosistemi.

Bıyıklı balıklar, dünyanın güney yarım küresindeki tatlı su nehirleri ve göllerinde yaşar. Bu balıkların yaşam alanları arasında Avrupa, Asya, Afrika ve Güney Amerika'nın tatlı su bölgeleri de bulunur.

Limnoloji, iç su ekosistemlerinin fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini inceleyen bilim dalıdır.

Derin sularda yaşayan balıklar, karanlıkta görmelerine yardımcı olan özel adaptasyonlara sahiptir. Başlıca görme özellikleri şunlardır: - Büyük gözler: Derin su balıklarının gözleri genellikle büyüktür, bu da az miktarda ışığı bile algılamalarını sağlar. - Biyolüminesans: Balıkların vücudundaki kimyasallar, karanlık sularda yollarını bulmalarına yardımcı olan parlak bir ışık üretir. - Renk duyarlılığı: Bazı balık türleri, ultraviyole ışığı görebilme yeteneğine sahiptir, bu da onlara su altındaki avları ve eşlerini bulmada avantaj sağlar. Ayrıca, derin su balıkları, elektro-algılama adı verilen ekstra bir duyuya sahiptirler, bu sayede ışığı, kimyasalları ve titreşimleri algılayabilirler.

Horoz balıklarının bazı özellikleri şunlardır: Boyut: Genellikle 10 ila 20 santimetre uzunluğunda olup, bazı durumlarda 30 santimetreye kadar ulaşabilir. Renk: Sırtı koyu yeşil veya kahverengi, karnı ise açık sarı veya beyazdır. Beslenme: Küçük balıklar, böcekler ve solucanlarla beslenir, bazı türleri bitkilerle de beslenebilir. Üreme: İlkbahar ve yaz aylarında üremeye başlar, dişi balık yumurtalarını suyun içine bırakır ve erkek balık bu yumurtaları döller. Yaşam Alanı: Tatlı su ve tuzlu su ortamlarında yaşar. Ekonomik Değer: Eti yenmez, ekonomik bir değeri yoktur.

İnci kefali, Van Gölü'nün tuzlu ve yüksek derecede sodalı sularında yaşayabilmektedir çünkü bu su yapısı onun doğal yaşam alanıdır.

Carassius gibelio (Gümüşi Havuz Balığı) türü, Türkiye'nin bazı iç sularında istilacı özellikler göstererek hakim tür haline gelmiştir. Bu türün bulunduğu göller şunlardır: Beyşehir Gölü; Eğirdir Gölü; İznik Gölü; Uluabat Gölü; Manyas Gölü.

En çok bulunan balıklar ve yaşadıkları sular şu şekildedir: 1. Hamsi: Karadeniz, ayrıca Marmara, Akdeniz ve Azov Denizi'nde bulunur. 2. İstavrit: Mevsimlere göre Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de dolaşır, sürü halinde yaşadığı için avlanması kolaydır. 3. Levrek: Soğuk ve ılık suları sever, kıyı suları, sahiller ve akarsuların denize döküldüğü yerlerde yaşar. 4. Palamut: Ilık ve sıcak denizleri sever, hem açıkta hem de kıyı bölgelerde yaşar, en elverişli yerler İstanbul ve Çanakkale boğazıdır. 5. Uskumru: Kuzey Denizi, Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz'de yaşar, denizin 200 metre derinliklerinde görülür. 6. Sardalya: Ege ve Marmara'da yerli olarak yaşar, yaz aylarında kıyılara yaklaşırken, kış aylarında derin sulara çekilir. 7. Kalkan: Çoğunlukla Karadeniz'de görülür, nadiren Marmara ve Ege'de de bulunabilir, dip balığı olduğu için kumlu ve çamurlu yüzeylerde yaşar. 8. Somon: Finlandiya, İsveç ve Norveç'te yaşar, ülkemizde ise Karadeniz'de görülür.

Işıkta yaşayan algler, fotosentetik özelliklere sahip olan ve güneş ışığını enerjiye dönüştürebilen alg türleridir. Bu alg türleri arasında şunlar bulunur: Yeşil Algler (Chlorophyta): Klorofil a ve b içeren, genellikle tatlı su ortamlarında yaşayan alglerdir. Kahverengi Algler (Phaeophyceae): Fukoksantin pigmentinin varlığı nedeniyle kahverengi renge sahip olan, deniz ortamlarında yaşayan büyük ve çok hücreli organizmalardır. Altın Algler (Chrysophyta): Altın sarısı pigmentlere sahip olan ve tatlı su ekosistemlerinde önemli bir besin kaynağı olan alglerdir. Mavi-Yeşil Algler (Cyanobacteria): Prokaryotik yapıya sahip olan ve atmosferdeki nitrojeni bağlayabilme yetenekleri ile bilinen alglerdir.

Türkiye'de endemik balık türleri iki ana gruba ayrılır: 1. Doğal yaşam alanı tatlı su gölleri olan endemik balıklar. 2. Sadece belirli iç sularda yaşayan endemik balıklar.

Derelerde yaşayan böcekler arasında taş sinekleri (Plecoptera) ve yusufçuklar (Odonata) öne çıkar. Diğer derede yaşayan böcek türleri şunlardır: - Sivrisinekler; - Su böcekleri; - Dere böcekleri (Gerridae), su yüzeyinde kayarak hareket eden küçük su böcekleri.

Bekre balığı, durgun göllerin çakıllı ve kumlu berrak kısımlarında bulunur. Bu balık türünü avlamak için İstanbul'da Akıntıburnu, Arnavutköy gibi olta balıkçılığının yapıldığı yerler tercih edilebilir.

Biyotop, belirli bir canlı topluluğunun yaşadığı ve çevresel faktörlerle etkileşimde bulunduğu yaşam alanıdır. Örnek biyotoplar şunlardır: Orman biyotopu: Ağaçların ve diğer bitki türlerinin yoğun olduğu alanlar (orman hayvanları, böcekler, mantarlar). Su biyotopu: Göller, nehirler, okyanuslar veya bataklıklar gibi su ekosistemleri (su bitkileri, balıklar, amfibiler). Çayır biyotopu: Çimenler ve otlar gibi bitki örtüsünün baskın olduğu açık alanlar (otçul hayvanlar ve böcekler). Çöl biyotopu: Sıcak ve kuru iklim koşullarında, suyun kısıtlı olduğu bölgeler (çöl bitkileri, sürüngenler, bazı memeliler).

Yosun ve algler, temel olarak ışık, su ve besin maddeleri ile beslenir. Beslenme kaynakları: - Işık: Fotosentez yoluyla güneş ışığının enerjisini kullanarak gerekli glikozu ve oksijeni üretirler. - Su: Fosfat, nitrat gibi önemli besinleri ve karbondioksiti sudan alırlar. - Besin maddeleri: Azot (N) ve fosfor (P) gibi makro ve mikro besin maddelerine ihtiyaç duyarlar.

Balıkların biyoçeşitlilik üzerindeki etkisi ekosistemin dengesini korumak ve biyoçeşitliliği artırmaktır. Balıklar, su ekosistemlerinde farklı türlerin yaşam alanlarını ve besin kaynaklarını belirleyerek, diğer organizmaların popülasyonlarını kontrol ederler. Bu sayede: Enerji akışını düzenlerler: Besin zincirinde yer alarak, planktonlardan daha büyük avlara kadar bir dizi organizmayı beslerler. Su kalitesini iyileştirirler: Bazı balık türleri, suyu filtreleyerek içindeki kirleticileri temizler ve suyun şeffaflığını artırır. Göç hareketleri ile besin kaynaklarının dağılımını dengelerler, bu da diğer türlerin yaşamasına imkan tanır.

Kırmızı balık çeşitleri şunlardır: 1. Çipura (Sparus aurata). 2. Levrek (Dicentrarchus labrax). 3. Mercan Balığı (Pagrus pagrus). 4. Kalkan Balığı (Psetta maxima). 5. Palamut (Sarda sarda). 6. Somon. 7. Alabalık.

Büyükçekmece Gölü'nde balık olmamasının başlıca nedeni, gölün derinliğinin azalması ve oksijen seviyesinin düşük olmasıdır. Ayrıca, deniz ve göl bağlantısının yetersiz olması da balık popülasyonunu olumsuz etkileyen faktörler arasındadır.

Yayın balığı, tatlı su ortamlarında en çok bulunur. Özellikle: Avrupa ve Asya kıtalarında yaygın olarak rastlanır. Türkiye'de Sakarya, Kızılırmak, Meriç gibi büyük akarsularda ve çeşitli göllerde görülür. Bataklıklar ve suni göllerde de yayın balığı popülasyonları bulunur. Ayrıca, yayın balığı derin, yavaş akan ırmakların mağaralarında ve su içindeki batık ağaçlar arasında yaşamayı tercih eder.

Aquatik toksikoloji, endüstriyel, beşeri, hayvansal, zirai vb. kirlilik unsurlarının su organizmaları, popülasyonları ve ekosistemlere etkilerini inceleyen bilimsel bir alandır. Bu alanda yapılan çalışmalar, suda yaşayan balık ve diğer canlıların toksik maddelere maruz kalmalarının hem bu canlılar hem de tüketiciler için oluşturduğu tehlikeyi araştırır. Aquatik toksikolojinin amaçları arasında: - Kimyasalların su organizmaları üzerindeki toksik etkilerini belirlemek; - Maksimum kabul edilebilir toksik madde konsantrasyonlarını tespit etmek ve türleri potansiyel zararlardan korumak; - Kirlilik unsurlarının su ortamındaki birikimini ve dağılımını izlemek yer alır.