Hidroloji

Sapanca Gölü'ndeki su seviyesi, yağmur ve kar yağışlarının etkisiyle yükselir.

Delta, akarsuların denize ulaştıkları yerlerde taşıdıkları maddeleri biriktirmesi sonucu oluştuğu için üçgen şeklindedir. Bu birikim, akarsuyun akış yönü ve taşıdığı malzemelerin etkisiyle üçgen bir yapı oluşturur.

Çöllerde su olmamasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Soğuk Su Akıntıları: Ilıman bölgelerdeki karaların batı kıyılarında soğuk su akıntıları görülür, bu da deniz yüzeyinin soğumasına ve hava kütlesinin soğumasına neden olur. 2. Yüksek Basınç Alanları: Çöller genellikle yüksek basınç alanlarında bulunur ve bu alanlar düşük nem ve yağışla karakterizedir. 3. Yüzey Şekilleri: Kumlu çöller, kumun suyu tutma kapasitesinin düşük olması nedeniyle oluşur. 4. İklim Değişiklikleri ve İnsan Etkisi: İklim değişiklikleri ve insan faaliyetleri, yağışın azalması ve sıcaklıkların artması sonucu çölleşmeye yol açar.

Doğal afetler, kökenlerine ve oluşum hızlarına göre çeşitli türlere ayrılır. İşte bazı doğal afet çeşitleri: 1. Jeofizik/Jeolojik Afetler: Depremler ve volkanik faaliyetler gibi yerkabuğu kaynaklı afetler. 2. Jeomorfolojik Afetler: Akarsular, dalgalar, rüzgarlar ve buzullar gibi dış etkenlerin neden olduğu afetler. 3. Meteorolojik Afetler: Fırtınalar, hortumlar, sis, buzlanma ve aşırı sıcaklıklar gibi hava olaylarına bağlı afetler. 4. Hidrolojik Afetler: Sel, taşkın ve tsunami gibi su kaynaklı afetler. 5. Klimatolojik Afetler: Kuraklık ve orman yangınları gibi iklim değişikliklerinden kaynaklanan afetler. 6. Biyolojik Afetler: Salgın hastalıklar, böcek istilaları ve erozyon gibi biyolojik kökenli afetler. 7. Dünya Dışı Afetler: Meteoroid ve asteroid çarpmaları gibi uzay kaynaklı afetler.

Dört çeşit doğal afet şunlardır: 1. Jeolojik Afetler: Levha tektoniği gibi jeolojik süreçlerin neden olduğu tehlikeler. 2. Meteorolojik Afetler: Meteorolojik olayların, özellikle sıcaklık, basınç ve rüzgarla ilgili olayların neden olduğu tehlikeler. 3. Hidrolojik Afetler: Su ile ilgili süreçlerin veya hasarların neden olduğu afetler. 4. Biyolojik Afetler: Biyolojik süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan tehlikeler.

7 çeşit doğal afet şunlardır: 1. Jeolojik Afetler: Deprem, heyelan, çığ, volkan patlaması. 2. Hidrolojik Afetler: Sel, kıyı taşkını, tsunami. 3. Meteorolojik Afetler: Fırtına, kasırga, hortum, dolu, sıcak hava dalgası, kuraklık. 4. Orman Yangınları: Doğal olarak çıkan orman yangınları. 5. Uzay Afetleri: Meteor yağmuru, uzay atığı. 6. Biyolojik Afetler: Salgın hastalıklar, böcek istilası. 7. Jeomanyetik Fırtınalar: Güneş püskürtüsü.

Dört çeşit doğal afet şunlardır: 1. Jeolojik Afetler: Levha tektoniği gibi jeolojik süreçlerin neden olduğu tehlikeler. 2. Meteorolojik Afetler: Meteorolojik olayların, özellikle sıcaklık, basınç ve rüzgarla ilgili olayların neden olduğu tehlikeler. 3. Hidrolojik Afetler: Su ile ilgili süreçlerin veya hasarların neden olduğu afetler. 4. Biyolojik Afetler: Biyolojik süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan tehlikeler.

Altınova'nın soğuk olmasının nedeni, kaz dağlarının sularının bölgeye karışması ve denizin hızla derinleşmesidir.

Doğal afetler, insan kontrolü dışında gelişen ve doğanın çeşitli güçlerinden kaynaklanan olaylardır. Başlıca doğal afet türleri şunlardır: 1. Jeolojik Afetler: - Depremler: Yer kabuğundaki tektonik hareketler sonucu oluşur. - Volkanik Patlamalar: Magmanın yeryüzüne çıkmasıyla gerçekleşir. - Heyelanlar: Toprağın ve kayaların yer değiştirmesiyle oluşur. - Tsunamiler: Denizaltı depremleri veya volkanik patlamalar sonucu meydana gelen devasa su dalgalarıdır. 2. Meteorolojik Afetler: - Kasırgalar ve Fırtınalar: Tropikal bölgelerde şiddetli rüzgar ve yağmur sistemleridir. - Kuraklık: Uzun süreli yağış eksikliği nedeniyle oluşur. - Sel: Aşırı yağış veya barajların yıkılması sonucu meydana gelir. 3. Hidrolojik Afetler: - Sel Baskınları: Nehir taşkınları veya deniz yükselmeleriyle oluşur. - Su Baskınları: Ani yağışlar sonucu kısa süreli taşkınlardır. Doğal afetler genellikle fiziksel, sosyal ve ekonomik etkiler yaratır ve ekolojik dengeyi bozar.

Yeryüzündeki su varlıkları, özelliklerine göre şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Yüzey Suları: Akarsular, göller, baraj gölleri, denizler ve okyanusları içerir. 2. Yeraltı Suları: Toprak ve kaya tabakaları arasında bulunan su kütleleridir. 3. Buzullar ve Kar Suları: Kutup bölgelerinde ve yüksek dağlarda bulunan buzullar ile dağlarda biriken karın erimesiyle oluşan suları ifade eder. 4. Atmosferdeki Su: Atmosferde bulunan su buharıdır ve yağışlarla yeryüzüne düşerek su kaynaklarının yeniden doldurulmasını sağlar.

Sahra Çölü'nün altında çeşitli jeolojik, hidrolojik ve arkeolojik yapılar bulunmaktadır: 1. Jeolojik Yapılar: Çölün altında tortul kayaçlar, kristalin kayaçlar ve volkanik kayaçlar gibi farklı jeolojik formasyonlar yer alır. 2. Yeraltı Su Rezervleri: Sahra'nın altında büyük yeraltı su rezervuarları bulunur. 3. Arkeolojik Kalıntılar: Çölün derinliklerinde antik kalıntılar, kaya resimleri, taş yapılar ve mezarlar gibi arkeolojik buluntular bulunmaktadır.

Yer altı ve yer üstü suları şu şekilde sınıflandırılabilir: Yer Altı Suları: 1. Kaynaklar: Yer altı sularının yeryüzüne kendiliğinden çıktığı yerlere denir. 2. Artezyen: Sıkışan yer altı suyunun kuyu kazılması sonucu yeryüzüne fışkırarak çıkmasıdır. 3. Jeotermal Kaynaklar: Yer altındaki suların ısının etkisi ile bazen çok sıcak veya buhar halinde çıkmasıdır. Yer Üstü Suları: 1. Akarsular: Yağış ve kaynak sularının belirli bir yatak boyunca akış gösteren sularıdır. 2. Göller: Karstik, tektonik veya volkanik etkilerle oluşan su birikintileridir. 3. Denizler ve Okyanuslar: Yer kabuğundaki büyük çukurlukları dolduran tuzlu sulardır.

Türkiye'de 26 ana su toplama havzası bulunmaktadır.

Su kaynakları genel olarak iki ana gruba ayrılır: 1. Yer Üstü Suları: Okyanuslar, denizler, göller, akarsular ve buzullar gibi yüzeyde bulunan su kaynaklarıdır. 2. Yer Altı Suları: Yer altında yer alan su tabakaları veya su taşıyan kayaçlardan oluşan su kaynaklarıdır.

Su buharlaşırken geçtiği aşamalar şunlardır: 1. Buharlaşma (Evaporasyon): Suyun sıvı hâlden gaz hâline geçmesi. 2. Terleme (Transpirasyon): Bitkilerin kökleriyle aldıkları suyu yapraklarından su buharı olarak atmosfere bırakması. 3. Yoğunlaşma (Kondansasyon): Atmosfere yükselen su buharının soğuk hava katmanlarıyla karşılaştığında minik su damlacıklarına veya buz kristallerine dönüşmesi ve bulutları oluşturması. 4. Yağış (Presepitasyon): Bulutlarda toplanan su damlacıklarının yer çekiminin etkisiyle yeryüzüne düşmesi, farklı şekillerde (yağmur, kar, dolu vb.) olması.

Kızıldeniz'in bu kadar tuzlu olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Sıcaklık: Kızıldeniz, Dünya'nın en sıcak denizlerinden biridir ve sıcaklık arttıkça suyun buharlaşma hızı da artar. 2. Yağış: Kızıldeniz'e düşen yağış miktarı çok azdır, bu da denizdeki suyun seyrelmemesine ve tuz konsantrasyonunun yüksek kalmasına neden olur. 3. Deniz Sirkülasyonu: Kızıldeniz, Hint Okyanusu ile sınırlı bir bağlantıya sahiptir, bu da denizdeki suyun karışmasının zorlaşmasına ve tuz konsantrasyonunun yüksek kalmasına yol açar.

Toprak ile su arasındaki ilişki oldukça karmaşık ve hayati öneme sahiptir. Temel noktalar: - Yağışlarla birlikte su, toprakla ilk buluşmasını yapar. - Toprağın suyu emme ve tutma kabiliyeti vardır, bu sayede yağışların çoğunu emerek yer altına sızmasını sağlar. - Topraktaki su, bitkilerin, tarımsal ürünlerin ve diğer canlıların su ihtiyacını karşılar. - Su, toprakta filtrelenerek insanlar için hayati öneme sahip olan temiz suya dönüşür. - Topraktaki su miktarı, hangi tür ürünlerin yetiştirileceğini, ne zaman ekilip/dikileceğini ve sulama şeklini belirler.

Akarsuların biriktirme yapabilmesi için aşağıdaki faktörlerin bir arada olması gerekir: 1. Eğimin azalması. 2. Suyun azalması. 3. Akarsu hızının azalması. 4. Akarsu yükünün artması.

Arid saha ifadesi, kurak bölge veya çorak arazi anlamına gelir.

Akarsularda denge profiline ulaşma süresi, milyonlarca yıl süren uzun bir zaman sürecine bağlıdır. Bu süre, aşağıdaki faktörlere de bağlıdır: Akarsuyun döküldüğü deniz veya göl seviyesinin aynı kalması. Tektonik hareketler. Denge profiline ulaşan akarsularda, yatak eğimi azalmış, akış hızı ve aşındırma gücü düşmüş, taşıma kapasitesi ise artmıştır.