Varoluşçuluk

Tyler Durden'ın felsefesi, Chuck Palahniuk'un "Fight Club" romanının baş karakterine dayanan, modern dünyaya ve toplumsal normlara karşı bir isyanı içerir. Temel ilkeleri şunlardır: 1. Tüketimin Reddedilmesi: Tyler, tüketim kültürünün insanları köleleştirdiğini ve maddi eşyaların boş olduğunu savunur. 2. Minimalizm ve Özgürlük: Daha az sahip olmanın daha fazla özgürlüğe yol açtığı minimalist bir yaşam tarzını teşvik eder. 3. Kimlik ve Benlik: İnsanların sahte kimlikler benimsediğini ve gerçek benliklerini keşfetmeleri gerektiğini inanır. 4. Yıkım ve Yaratım: Yıkımın, yeni ve özgün bir benlik yaratmak için gerekli olduğunu öne sürer. 5. Anarşizm ve Devrim: Toplumsal yapıları yıkarak kültürel bir devrim başlatmayı hedefler. Tyler'ın felsefesi, aynı zamanda varoluşçuluk, nihilizm ve stoacılık gibi kavramlardan da etkilenir.

"Ölü Ozanlar Derneği" eserinde pragmatizm ve varoluşçuluk edebi akımları öne çıkmaktadır.

Nihilist filozoflar ve görüşleri şunlardır: 1. Friedrich Nietzsche: Nihilizmin en önemli temsilcilerinden biridir. 2. Ivan Turgenev: Rus yazar, "Babalar ve Oğullar" adlı romanında nihilizmi ele alır ve nihilist bir dünya görüşünü temsil eden Bazarov karakterini yaratır. 3. Jean-Paul Sartre: Varoluşçu felsefenin önemli bir temsilcisidir. 4. Søren Kierkegaard: İlk varoluşçu filozof olarak, bireyin anlamsız bir dünyada kendi anlamını bulması gerektiğini savunur. 5. Max Stirner: Bireysel özgürlüğü ve faydacılığı savunan bir filozoftur.

Yalom'a göre varoluşsal sorunlar dört temel kaygı etrafında döner: 1. Ölüm: Yalom, ölümün kaçınılmazlığının büyük bir varoluşsal kaygı kaynağı olduğunu savunur. 2. Özgürlük: İnsanların kendi hayatlarından sorumlu olma bilinciyle gelen özgürlük, aynı zamanda bir sorumluluk ve kaygı kaynağıdır. 3. Yalnızlık: Yalom, üç tür yalnızlık tanımlar: kişilerarası, içsel ve varoluşsal yalnızlık. 4. Anlamsızlık: Hayatın anlamı herkes için önemlidir ve anlamsızlık, bireyin hayatına anlam bulma çabasının temel bir psikolojik ihtiyaç olduğunu vurgular.

Prof. Dr. Erol Göka, varoluşçu-dinamik akıma mensuptur.

Yalom'un varoluşçu terapide kullandığı bazı teknikler şunlardır: 1. Diyalog ve İçsel Keşif: Danışanın düşüncelerini, duygularını ve deneyimlerini keşfetmesine yardımcı olur. 2. Anlam Merkezli Müdahaleler: Danışanın yaşamına anlam katmak için kullanılır, örneğin logoterapi yaklaşımı. 3. Yaşamın Amaç ve Değerlerini Belirleme: Danışanın kendi değerlerini ve inançlarını keşfetmesini ve bunlara uygun bir yaşam sürmesini teşvik eder. 4. Yönlendirilmiş Fantezi: Danışanın ölüm farkındalığını artırmak için kendi ölümünü düşünmesi istenir. 5. Paranteze Alma: Terapistin kendi inançlarını ve yanlılıklarını bir kenara bırakarak danışanın dünyasını anlamaya çalışması. Bu teknikler, danışanların varoluşsal kaygılarıyla başa çıkmalarına ve daha anlamlı bir yaşam sürmelerine yardımcı olur.

Jean-Paul Sartre'ın varoluşçuluk temalı bazı kitapları şunlardır: 1. "Bulantı". 2. "Kirli Eller". 3. "Sözcükler". 4. "Varlık ve Hiçlik". 5. "Diyalektik Aklın Eleştirisi".

Albert Camus'un "Düşüş" romanı, modern insanın kendi bencilliği, çaresizliği ve çelişkilerini anlatır. Romanın konusu, Paris'li bir avukat olan Jean-Baptiste Clamence'in Amsterdam'da bir barda tanıştığı bir adamla kendi iç dünyasını sorguladığı monologlardan oluşur. Romanda, Clamence'in bir kadının intiharına tanık olması ve bu olayı görmezden gelmesi, onun kendine ve çevresine yabancılaşmasını simgeler.

Oktay Akbal'ın "Bizans Definesi" adlı eseri, varoluşçuluk akımına aittir.

Bartleby, Herman Melville'in "Bartleby, the Scrivener" adlı kısa hikâyesindeki baş karakter, önemli birkaç nedenle anılmaktadır: 1. Varoluşsal Sorgulamalar: Bartleby'nin "Ben istemiyorum." (I would prefer not to) cümlesi, bireyin toplumla olan ilişkisini ve iş hayatındaki beklentilerini sorgulayan bir anlatı unsuru olarak işlevseldir. 2. Modern Edebiyatın Simgesi: Modern edebiyatın ve absürdizmin bir simgesi olarak değerlendirilmektedir. 3. Kapitalizm Eleştirisi: Hikayede, Bartleby'nin pasif direnişi, kapitalizmin insanı nasıl bir makineye dönüştürdüğüne dair bir eleştiri olarak yorumlanmaktadır. 4. Edebi Etki: Franz Kafka, Albert Camus gibi yazarların eserlerinde de görülen bireyin yalnızlığı ve topluma yabancılaşma temalarıyla benzerlik taşıması, Bartleby'nin etkisini artırmaktadır.

"Varoluşçu Psikoterapi" kitabı, Irvin D. Yalom tarafından yazılmış ve varoluşçu terapi yaklaşımını ele almaktadır. Kitapta anlatılan konular şunlardır: 1. Ölüm: İnsanların bir gün ölecek olmalarıyla ilgili duydukları endişe ve bu endişenin yol açtığı kaygılar. 2. Özgürlük: Kişinin kendi dünyasından, seçimlerinden ve hareketlerinden sorumlu olmasının getirdiği kaygılar. 3. Yalıtım: Çevresinde insanlar olsa bile bireyin yalnız olma hissi ve bu durumun yarattığı çatışmalar. 4. Anlamsızlık: Hayatın anlamı ve neden yaşadığımız gibi sorulara verilen yanıtlar. Yalom, bu dört temel kaygının kişilik ve psikopatolojideki yansımalarını ve bu kaygılarla başa çıkmanın terapi sürecine nasıl katkıda bulunabileceğini açıklamaktadır.

Absürt tiyatroda genellikle mantıksız, tuhaf ve komik unsurlar konuşulur. Bu tiyatro türünde: Dilin sınırları zorlanır ve gerçeklikle hayal arasındaki çizgi belirsiz hale getirilir. Varoluşsal temalar işlenir ve karakterlerin hayatın anlamını sorgulamaları ele alınır. Toplumsal normlar ve iletişimdeki kopukluk eleştirilir. Tekrar eden eylemler ve durumlar kullanılır, bu da izleyicide kaygı ve eğlence duygusu yaratır. Öne çıkan yazarlar arasında Samuel Beckett, Eugène Ionesco ve Harold Pinter bulunur ve onların eserlerinde bu temalar belirgin şekilde işlenir.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra edebiyatta postmodernizm ve varoluşçuluk (egzistansiyalizm) akımları öne çıkmıştır. Postmodernizm, savaşın "büyük anlatı" anlayışına karşı bir tepki olarak şekillenmiş, çoklu bakış açıları ve karışık anlatı teknikleriyle savaşın etkilerini ele almıştır. Varoluşçuluk ise insanın kendi geleceğini kendisinin çizebileceğini savunmuş, savaşın yarattığı bunalımlar sonucunda insanın kaybolan mutluluğunu arayışını konu almıştır.

Varoluşçuluk felsefesi ve Sartre üzerine bir tez kapsamında, iki ana konu ele alınabilir: 1. Varoluş ve İnanç: Søren Aabye Kierkegaard ve Jean-Paul Sartre'ın varoluşçu felsefeleri karşılaştırılır. 2. Özgürlük ve Sorumluluk: Sartre'ın varoluş felsefesinde özgürlük ve sorumluluk kavramları öne çıkar.

Yaşamın esası, farklı bakış açılarına göre değişiklik gösterebilir: 1. Varoluşçu Yaklaşım: Her insanın kendi anlamını kendisinin bulması gerektiğini öne sürer. 2. Bilimsel Bakış: Evrenin oluşumu ve yaşamın kökeni gibi konuları araştırır, ancak yaşamın kesin bir tanımını yapamaz. 3. Dini Bakış: İslam dinine göre, Allah'ın insanlara yüklediği görevler ve ibadet, yaşamın esasını oluşturur.

Jean-Paul Sartre'ın okunması önerilen bazı önemli kitapları şunlardır: 1. "Bulantı". 2. "Varlık ve Hiçlik". 3. "Diyalektik Aklın Eleştirisi". 4. "Özgürlüğün Yolları" serisi. 5. "Sözcükler". Bu kitaplar, Sartre'ın felsefi, edebi ve siyasi düşüncelerini anlamak için iyi bir başlangıç noktası oluşturur.

Sisifos Söyleni üzerine bazı tezler şunlardır: 1. Hayatın Anlamsızlığı ve Saçma Kavramı: Albert Camus'nun Sisifos Söyleni'nde, modern insanın hayatının anlamsızlığı ve dünyanın ona karşı kayıtsızlığı "saçma" kavramı ile ele alınır. 2. Başkaldırı ve Özgürlük: Camus, insanın bu anlamsızlığa karşı başkaldırması ve özgürlük arayışı içinde olması gerektiğini savunur. 3. İntiharın Reddi: Camus, intiharı bir çözüm olarak yadsır ve insanın varoluşunu sürdürmesini, bu saçmalığa rağmen bir mutluluk kaynağı olarak görür. 4. Yabancılaşma ve Yeryüzüne Bağlılık: Eserde, insanın kendine, dünyaya ve başkalarına karşı yabancılaşması ve bu yabancılaşmanın getirdiği ızdırap işlenir.

Nilgün Marmara'nın intiharının manik depresyon bozukluğu nedeniyle olduğu düşünülmektedir. Kitapları ise genellikle varoluşçuluk ve feminizm temalarını işlemektedir. Başlıca eserleri şunlardır: - "Daktiloya Çekilmiş Şiirler" (1988). - "Metinler" (1990). - "Kırmızı Kahverengi Defter" (1993). - "Sylvia Plath'ın Şairliğinin İntiharı Bağlamında Analizi" (1985).

Karanlık tarafla yüzleşmek, bireyin bilinçaltında bastırdığı, kabul etmek istemediği korkuları, acıları ve olumsuz yönleri ile karşılaşması anlamına gelir. Bu kavram, psikoterapi alanında varoluşçu psikoterapi yaklaşımıyla da ilişkilendirilir ve Irvin Yalom tarafından ele alınmıştır. Karanlık tarafla yüzleşmenin bazı faydaları: - Kişisel gelişim: Bireyin kendini daha iyi tanımasını ve olgunlaşmasını sağlar. - İlişkilerin iyileşmesi: Empati ve anlayışı artırarak daha sağlıklı iletişim kurulmasına yardımcı olur. - Ruhsal büyüme: Daha yüksek bir bilinç seviyesine ulaşılmasına katkıda bulunur.

"Yeraltından Notlar" kitabının beğenilme nedenleri şunlardır: 1. Varoluşçu Temalar: Eser, varoluşçu anlamda birçok Batılı düşünürü etkilemiş ve insanın iç dünyasını, toplumsal normlara karşı öfkesini ve ahlaki çatışmalarını derinlemesine ele alması nedeniyle takdir edilmiştir. 2. Dil ve Anlatım: Dostoyevski'nin monolog formatında yazdığı eser, okuyucuya karakterin iç dünyasına derin bir bakış sunar ve düşünce akışını ustaca ifade eder. 3. Toplumsal Eleştiri: 19. yüzyıl Rus toplumunu eleştiren tonuyla, bireylerin özgürlüğünü ve toplumsal dışlanmayı sorgulaması, kitabı önemli bir edebi eser haline getirmiştir. 4. Etkileyici Karakter: Ana karakterin, toplumun kurallarına uymayan, içsel çatışmalarla dolu ve kendini özel gören yapısı, okuyucunun empati kurabileceği bir figür olmasını sağlar.