EdebiAkımlar

9. sınıf edebiyatında ele alınan edebi akımlar 7 tanedir: 1. Klasisizm. 2. Romantizm. 3. Parnasizm. 4. Sembolizm. 5. Empresyonizm. 6. Ekspresyonizm. 7. Fütürizm.

Türk edebiyatında bazı edebi akımların temsilcileri şunlardır: Klasisizm: Şinasi, Ahmet Vefik Paşa. Romantizm: Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Ahmet Mithat Efendi. Realizm: Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai, Halit Ziya Uşaklıgil. Natüralizm: Nabizade Nazım, Hüseyin Rahmi Gürpınar. Parnasizm: Tevfik Fikret, Yahya Kemal Beyatlı. Sembolizm: Ahmet Haşim, Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı. Empresyonizm: Ahmet Haşim. Fütürizm: Nazım Hikmet Ran.

11. sınıf edebiyat sınavında çıkabilecek edebi akımlar şunlardır: 1. Klasisizm: Akılcılığı, düzeni ve ahlaki değerleri ön planda tutar. 2. Romantizm: Duyguları, hayalleri ve bireyselliği yüceltir. 3. Realizm: Toplumsal gerçekleri objektif bir biçimde yansıtır. 4. Sembolizm: Dış dünyayı değil, bireyin içsel duygularını ve izlenimlerini ifade eder. 5. Natüralizm: Determinist anlayışı romana getirir, gözlem ve deneye değer verir. Ayrıca, Parnasizm, Empresyonizm, Fütürizm gibi diğer akımlar da sınavda sorulabilecek konular arasında yer alabilir.

Serveti Fünun ve Tanzimat dönemi arasındaki farklar şunlardır: 1. Şiir Konusu: Tanzimat Edebiyatı'nda şiirin konusu güzel olan her şeydir, Serveti Fünun'da ise güzel kelimesi kaldırılmış ve konu sınırsız genişletilmiştir. 2. Dil ve Üslup: Tanzimat Edebiyatı'nda dil ve üslup daha sade ve anlaşılırdır, Serveti Fünun'da ise dil ağırlaşmıştır. 3. Tiyatro ve Diğer Türler: Tanzimat Edebiyatı'nda tiyatro ön plandayken, Serveti Fünun'da şiir, roman ve hikaye daha çok işlenmiştir. 4. Sanat Anlayışı: Tanzimatçılar "toplum için sanat" görüşünü benimserken, Serveti Fünuncular "sanat için sanat" anlayışını benimsemişlerdir. 5. Edebi Akımlar: Tanzimatçılar realizm ve romantizme önem verirken, Serveti Fünuncular parnasizm ve sembolizme önem vermişlerdir. 6. Halka Hitap: Serveti Fünun Edebiyatı, Tanzimat'a göre halktan uzaklaşmış, aydın kesime hitap etmiştir.

Serveti-i Fünûn döneminde şiirde görülen bazı özellikler şunlardır: 1. Nazım Biçimleri: Fransız şiirinden alınan "sone" ve "terza rima" gibi nazım biçimleri kullanılmıştır. 2. Dil ve Üslup: Arapça ve Farsça sözcüklerin yoğun olarak kullanıldığı ağır ve süslü bir dil benimsenmiştir. 3. Temalar: Bireysel duyguların anlatımına ağırlık verilmiş, aşk, doğa ve aile yaşamı gibi konular işlenmiştir. 4. Sanat Anlayışı: "Sanat, sanat içindir" anlayışına bağlı kalınmış, şiirin seçkin bir zümreye hitap etmesi gerektiği düşünülmüştür. 5. Edebi Akımlar: Parnasizm ve sembolizm gibi Batı edebiyatındaki akımlardan etkilenilmiştir.

Fransız edebiyatında beş ana edebi akım bulunmaktadır: romantizm, realizm, sembolizm, sürrealizm ve egzistansiyalizm.

Serveti Fünun edebiyatının özellikleri şunlardır: 1. Bireysel Duyguların Ön Planda Olması: Yazarlar, karakterlerin psikolojik durumlarını detaylı bir şekilde tasvir ederek bireysel duyguları ve içsel çatışmaları işlemişlerdir. 2. Toplumsal Eleştiri: Eserlerde toplumun çürümüş yönleri, adaletsizlikler ve sosyal sorunlar cesurca eleştirilmiştir. 3. Dil ve Anlatım: Sade ve anlaşılır bir dil kullanılmış, Arapça ve Farsça kelimelerin yanı sıra günlük hayatta kullanılan Türkçe kelimeler de yer almıştır. 4. Yeni Edebi Akımlar: Realizm, natüralizm, parnasizm ve sembolizm gibi Batı kökenli edebi akımlar benimsenmiştir. 5. Edebi Türler: Şiir, roman, hikaye ve eleştiri gibi türlerde önemli eserler verilmiştir. 6. Mekan ve Kahramanlar: Eserlerde mekan genellikle İstanbul olmuş, kahramanlar seçkin ve aydın kişilerden seçilmiştir.

En çok sevilen Türk şairler arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. Yunus Emre: Tasavvuf edebiyatının önemli temsilcisi, ilahi sevgiyi ve insanlığı yücelten şiirleriyle tanınır. 2. Mevlana Celaleddin Rumi: Mesnevi adlı eseriyle tanınan mutasavvıf ve şair, ilahi sevgiyi ve tasavvufi öğretileri işlemiştir. 3. Fuzuli: Leyla ile Mecnun adlı eseriyle tanınan Azeri Türk şair ve filozof, aşkın ve güzelliğin erdeminden bahseden şiirleriyle bilinir. 4. Ahmet Yesevi: Türk tasavvuf edebiyatının kurucusu, tasavvufi öğretileri ve ahlaki değerleri şiirleriyle nesilden nesile aktarmıştır. 5. Nazım Hikmet: Toplumsal adalet, özgürlük ve aşk gibi temaları işlediği şiirleriyle tanınır. 6. Orhan Veli Kanık: Garip akımının kurucusu, yalın ve akıcı dili, günlük hayattan imgeler kullanmasıyla dikkat çeker. 7. Cemal Süreya: Aşk, ölüm ve doğa gibi temaları kendine özgü bir üslupla işleyen şair.

Cumhuriyet dönemi edebiyatı, çeşitli akımlar ve dönemler halinde ayrılır: 1. 1923-1940 Arası: Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren şiir, bu dönemde etkili olmuştur. 2. 1940-1960 Arası: Toplumcu gerçekçi edebiyat dönemi, köy hayatını ve işçi sınıfını anlatan eserlerle şekillenmiştir. 3. 1960-1980 Arası: Bireyin iç dünyasını esas alan edebiyat dönemi, psikolojik çözümlemelere ve bireysel bunalımlara yönelmiştir. 4. 1980 Sonrası: Postmodern ve çeşitli anlayışların hakim olduğu dönemde, klasik anlatım tarzları yerine yeni teknikler kullanılmış, bireyin kimlik arayışı ve tarih gibi konular işlenmiştir. Ayrıca, Cumhuriyet dönemi edebiyatında Beş Hececiler, Yedi Meşaleciler ve Garip Hareketi gibi daha spesifik akımlar da bulunmaktadır.

Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde şu edebi akimler öne çıkmaktadır: 1. Beş Hececiler: Milli edebiyattan etkilenmiş, hece ölçüsünü kullanmış ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişlerdir. 2. Yedi Meşaleciler: Batı edebiyatını takip etmek ve özgün şiir oluşturmak amacıyla bir araya gelmişlerdir. 3. Toplumcu Şiir: Fütürizm akımından etkilenmiş, toplum için sanat anlayışıyla eserlerini kaleme almışlardır. 4. Garip Akımı (Birinci Yeni): Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat tarafından kurulmuş, geleneksel şiir anlayışını sorgulamış ve serbest şiir anlayışını benimsemişlerdir. 5. İkinci Yeni: 1950'li yıllarda ortaya çıkmış, soyut anlatımlara, imgelere ve çağrışım gücüne dayanarak şiirlerini yazmışlardır.

İkinci Yeniciler test soruları genellikle aşağıdaki konuları kapsar: 1. İkinci Yeni Şiirinin Tanımı ve Özellikleri: İkinci Yeni şiirinin Garip Akımı'na tepkisi, bireysel ve soyut şiir anlayışı, bilinçaltı ve hayal gücüne ağırlık vermesi gibi özellikleri sorulur. 2. Önemli İkinci Yeni Şairleri: Edip Cansever, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, İlhan Berk, Ece Ayhan gibi şairlerin eserleri ve şiir anlayışları test edilir. 3. Şiirde Kullanılan Teknikler: Soyut imgeler, çağrışım yoğunluğu, dil oyunları, alışılmamış bağdaştırmalar gibi şiir teknikleri sorulur. 4. Edebi Akımların Etkisi: Sürrealizm, dadaizm ve varoluşçuluk gibi çağdaş düşünce akımlarının İkinci Yeni şiirine etkisi sorgulanır. 5. Şiirin Temaları: Aşk, erotizm, toplum eleştirisi, yalnızlık, melankoli gibi temaların işlendiği şiirler test edilir.

Batı edebiyatında akımlar şu şekilde yazılır: 1. Klasisizm: Antik Yunan ve Latin edebiyatına dayanarak sanat ve edebiyatın belirli kurallar çerçevesinde şekillendirilmesi gerektiğini savunur. - Özellikleri: Akıl ve mantık ön plandadır, sanatta kuralcılık benimsenir, duygulara fazla yer verilmez. - Temsilcileri: Molière, La Fontaine, Racine. 2. Romantizm: Klasisizme tepki olarak doğmuştur, duygulara ve hayal gücüne büyük önem verir. - Özellikleri: Sanatçılar kişisel düşüncelerini eserlerine yansıtır, doğa tasvirleri geniş yer kaplar. - Temsilcileri: Victor Hugo, Johann Wolfgang von Goethe, Jean-Jacques Rousseau. 3. Realizm: 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkan bu akım, gerçekçiliği temel alır. - Özellikleri: Gerçekler süslenmeden anlatılır, gözlem ve belgeye dayalıdır. - Temsilcileri: Gustave Flaubert, Charles Dickens, Lev Tolstoy. 4. Natüralizm: Realizmin bir adım ötesine geçerek bilimsel determinizmi edebiyata uygular. - Özellikleri: Kişinin karakteri kalıtımsal ve çevresel faktörlerle açıklanır, yoksulluk ve suç gibi konulara eğilim gösterir. - Temsilcileri: Émile Zola, Guy de Maupassant. 5. Parnasizm: Sanatta biçimciliği ve estetik kaygıları ön plana çıkarır. - Özellikleri: Duygudan çok biçim önemlidir, konular genellikle tarih ve doğadan alınır. - Temsilcileri: Théophile Gautier, Leconte de Lisle. 6. Sembolizm: Doğrudan anlatımdan kaçınarak imgeler ve simgeler yoluyla sanatı oluşturan bir akımdır. - Özellikleri: Belirsizlik ve çok anlamlılık ön plandadır, alışılmıştan uzak, melodik bir dil kullanılır. - Temsilcileri: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine.

1. Yeniciler ve 2. Yeniciler olarak adlandırılan iki farklı edebi akım bulunmaktadır: 1. 1. Yeniciler (Garipçiler): 1940'lı yıllarda ortaya çıkan bu akım, Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday gibi şairlerin öncülüğünde geleneksel şiir anlayışına tepki olarak doğmuştur. 2. 2. Yeniciler: 1950'li yıllarda 1. Yeniciler ve 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı'na tepki olarak ortaya çıkan bu akım, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Edip Cansever, Ece Ayhan, İlhan Berk ve Sezai Karakoç gibi şairleri içermektedir.

Edebiyatta bazı şifreler ve kodlamalar şunlardır: 1. Edebi Topluluklar Şifreleri: Edebiyatta belirli dönemlerde aynı edebi anlayışa sahip sanatçıların oluşturduğu toplulukların şifreleri vardır. 2. Şifreli Metinler: Edebiyat dışında da şifreli metinler bulunmaktadır. Tarih boyunca çözülmüş ve çözülmemiş birçok şifreli metin kaydedilmiştir. 3. Akım ve Temalara Göre Şifreler: Edebiyat akımlarını ve temalarını hatırlamak için kullanılan şifreler de vardır.

Edebiyatta en önemli notlar şunlardır: 1. Edebiyatın Temel Kavramları: Biçim, içerik, tema, üslup ve edebi terimler gibi temel unsurların bilinmesi gereklidir. 2. Tür ve Temalar: Edebiyat türleri (şiir, roman, öykü, tiyatro) ve işlenen evrensel temalar (aşk, ölüm, yalnızlık, özgürlük) hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. 3. Önemli Yazarlar ve Eserleri: Namık Kemal, Halit Ziya Uşaklıgil, Sabahattin Ali gibi yazarların eserleri ve bu eserlerin yazıldığı dönemin sosyal ve kültürel bağlamı incelenmelidir. 4. Edebi Akımlar: Klasisizm, romantizm, realizm gibi edebi akımların özellikleri ve temsilcileri öğrenilmelidir. 5. Halk Edebiyatı: Anonim halk edebiyatı, aşık edebiyatı ve tasavvuf edebiyatı gibi halk edebiyatının farklı dalları ve özellikleri hakkında bilgi edinilmelidir.

Şair olarak kabul edilebilecek kişiler, şiir yazan veya söyleyen bireylerdir. Bu tanıma göre, şair sayılabilecek bazı önemli isimler şunlardır: Nazım Hikmet: Türk şiirinin evrensel sesi olarak kabul edilir, sosyalist düşünceleri ve evrensel temalarıyla tanınır. Yunus Emre: Türk tasavvuf şiirinin en büyük temsilcilerinden biridir, sade bir dil kullanarak tasavvufi konuları işlemiştir. Ahmet Haşim: Türk edebiyatında sembolizmin öncüsü olarak bilinir, doğa ve insan ruhunun derinliklerini konu alan lirik şiirler yazmıştır. Yahya Kemal Beyatlı: Divan edebiyatı ile Batı şiiri arasında köprü kurarak klasik Türk şiirini modern bir anlayışla yorumlamıştır. Cemal Süreya: İkinci Yeni akımının ustası olarak, dilde yaptığı yenilikler ve özgün imgelerle şiir dünyasında farklı bir yer edinmiştir.

Rus edebiyatında birçok edebi akım bulunmaktadır. İşte bazıları: 1. Romantizm (19. yüzyılın başları). 2. Realizm (19. yüzyıl ortaları). 3. Naturalizm (19. yüzyıl sonları). 4. Sembolizm (19. yüzyıl sonları - 20. yüzyıl başları). 5. Modernizm (20. yüzyılın başları). 6. Postmodernizm (20. yüzyıl sonları).

Türk edebiyatının en uzun soluklu edebi akımı, klasisizm olarak kabul edilir.

İkinci Meşrutiyet'in Türk edebiyatına etkileri şunlardır: 1. Edebi Akımların Gelişimi: Realizm ve Naturalizm gibi akımlar etkili olmuş, yazarlar toplumsal gerçekleri ve bireysel duyguları yansıtan eserler kaleme almışlardır. 2. Tematik Değişim: Eserlerde bireysel özgürlük, aşk, toplumsal adalet gibi konular işlenmeye başlanmış, edebiyat toplumsal eleştirinin bir aracı haline gelmiştir. 3. Yeni Yazarlar ve Eserler: Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Ahmet Hikmet Müftüoğlu gibi önemli yazarlar yetişmiş, "Aşk-ı Memnu", "İlk Göz Ağrısı", "Kıskanmak" gibi eserler edebiyatta iz bırakmıştır. 4. Yayın Hayatı: Dergiciliğin gelişimi hızlanmış, İkdam ve Servet-i Fünun gibi dergiler yazarların eserlerini geniş kitlelere ulaştırmalarını sağlamıştır. 5. Milli Edebiyat Hareketi: Türkçülüğün etkisiyle milli temaların işlenmesi, hece vezninin kullanımı ve dilin sadeleştirilmesi gibi yenilikler öne çıkmıştır.

Tezkirelerde genellikle şu konular işlenir: 1. Şairlerin Biyografileri: Tezkireler, belirli bir şairin hayatı, ailesi, eğitim durumu, mesleği, kişiliği ve edebiyat dünyasındaki yeri gibi bilgileri içerir. 2. Eserlerin Tanıtımı ve Eleştirisi: Şairlerin yazdığı şiirlerden örnekler verilir ve bu şiirlerin sanatsal değeri hakkında yorumlar yapılır. 3. Şairler Arasındaki İlişkiler: Tezkirelerde, şairlerin birbirleriyle olan ilişkileri, dostlukları, tartışmaları ve karşılıklı şiir yazma alışkanlıkları yer alır. 4. Edebi Akımlar ve Yönelimler: Dönemin edebi akımlarını yansıtan tezkireler, şairlerin kullandığı vezin, kafiye ve aruz ölçüsü gibi teknikleri de ele alır. 5. Kültürel ve Sosyal İzler: Tezkireler, şairin hayatındaki önemli olayları ve dönemin sosyal ve kültürel yapısını da gözler önüne serer.