EdebiAkımlar

9. sınıf edebiyatında ele alınan edebi akımların sayısı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, başlıca edebi akımlar şunlardır: Klasisizm; Romantizm; Realizm; Naturalizm; Parnasizm; Sembolizm. Ayrıca, 16 tane edebi akım bulunduğu da belirtilmiştir.

Fransız edebiyatında beş ana edebi akım bulunmaktadır: romantizm, realizm, sembolizm, sürrealizm ve egzistansiyalizm.

Cumhuriyet dönemi edebiyatı, çeşitli akımlar ve dönemler halinde ayrılır: 1. 1923-1940 Arası: Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren şiir, bu dönemde etkili olmuştur. 2. 1940-1960 Arası: Toplumcu gerçekçi edebiyat dönemi, köy hayatını ve işçi sınıfını anlatan eserlerle şekillenmiştir. 3. 1960-1980 Arası: Bireyin iç dünyasını esas alan edebiyat dönemi, psikolojik çözümlemelere ve bireysel bunalımlara yönelmiştir. 4. 1980 Sonrası: Postmodern ve çeşitli anlayışların hakim olduğu dönemde, klasik anlatım tarzları yerine yeni teknikler kullanılmış, bireyin kimlik arayışı ve tarih gibi konular işlenmiştir. Ayrıca, Cumhuriyet dönemi edebiyatında Beş Hececiler, Yedi Meşaleciler ve Garip Hareketi gibi daha spesifik akımlar da bulunmaktadır.

Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde şu edebi akimler öne çıkmaktadır: 1. Beş Hececiler: Milli edebiyattan etkilenmiş, hece ölçüsünü kullanmış ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişlerdir. 2. Yedi Meşaleciler: Batı edebiyatını takip etmek ve özgün şiir oluşturmak amacıyla bir araya gelmişlerdir. 3. Toplumcu Şiir: Fütürizm akımından etkilenmiş, toplum için sanat anlayışıyla eserlerini kaleme almışlardır. 4. Garip Akımı (Birinci Yeni): Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat tarafından kurulmuş, geleneksel şiir anlayışını sorgulamış ve serbest şiir anlayışını benimsemişlerdir. 5. İkinci Yeni: 1950'li yıllarda ortaya çıkmış, soyut anlatımlara, imgelere ve çağrışım gücüne dayanarak şiirlerini yazmışlardır.

İkinci Yeniciler test soruları genellikle aşağıdaki konuları kapsar: 1. İkinci Yeni Şiirinin Tanımı ve Özellikleri: İkinci Yeni şiirinin Garip Akımı'na tepkisi, bireysel ve soyut şiir anlayışı, bilinçaltı ve hayal gücüne ağırlık vermesi gibi özellikleri sorulur. 2. Önemli İkinci Yeni Şairleri: Edip Cansever, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, İlhan Berk, Ece Ayhan gibi şairlerin eserleri ve şiir anlayışları test edilir. 3. Şiirde Kullanılan Teknikler: Soyut imgeler, çağrışım yoğunluğu, dil oyunları, alışılmamış bağdaştırmalar gibi şiir teknikleri sorulur. 4. Edebi Akımların Etkisi: Sürrealizm, dadaizm ve varoluşçuluk gibi çağdaş düşünce akımlarının İkinci Yeni şiirine etkisi sorgulanır. 5. Şiirin Temaları: Aşk, erotizm, toplum eleştirisi, yalnızlık, melankoli gibi temaların işlendiği şiirler test edilir.

Batı edebiyatında akımlar şu şekilde yazılır: 1. Klasisizm: Antik Yunan ve Latin edebiyatına dayanarak sanat ve edebiyatın belirli kurallar çerçevesinde şekillendirilmesi gerektiğini savunur. - Özellikleri: Akıl ve mantık ön plandadır, sanatta kuralcılık benimsenir, duygulara fazla yer verilmez. - Temsilcileri: Molière, La Fontaine, Racine. 2. Romantizm: Klasisizme tepki olarak doğmuştur, duygulara ve hayal gücüne büyük önem verir. - Özellikleri: Sanatçılar kişisel düşüncelerini eserlerine yansıtır, doğa tasvirleri geniş yer kaplar. - Temsilcileri: Victor Hugo, Johann Wolfgang von Goethe, Jean-Jacques Rousseau. 3. Realizm: 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkan bu akım, gerçekçiliği temel alır. - Özellikleri: Gerçekler süslenmeden anlatılır, gözlem ve belgeye dayalıdır. - Temsilcileri: Gustave Flaubert, Charles Dickens, Lev Tolstoy. 4. Natüralizm: Realizmin bir adım ötesine geçerek bilimsel determinizmi edebiyata uygular. - Özellikleri: Kişinin karakteri kalıtımsal ve çevresel faktörlerle açıklanır, yoksulluk ve suç gibi konulara eğilim gösterir. - Temsilcileri: Émile Zola, Guy de Maupassant. 5. Parnasizm: Sanatta biçimciliği ve estetik kaygıları ön plana çıkarır. - Özellikleri: Duygudan çok biçim önemlidir, konular genellikle tarih ve doğadan alınır. - Temsilcileri: Théophile Gautier, Leconte de Lisle. 6. Sembolizm: Doğrudan anlatımdan kaçınarak imgeler ve simgeler yoluyla sanatı oluşturan bir akımdır. - Özellikleri: Belirsizlik ve çok anlamlılık ön plandadır, alışılmıştan uzak, melodik bir dil kullanılır. - Temsilcileri: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine.

Edebiyatta bazı şifreler ve kodlamalar şunlardır: 1. Edebi Topluluklar Şifreleri: Edebiyatta belirli dönemlerde aynı edebi anlayışa sahip sanatçıların oluşturduğu toplulukların şifreleri vardır. 2. Şifreli Metinler: Edebiyat dışında da şifreli metinler bulunmaktadır. Tarih boyunca çözülmüş ve çözülmemiş birçok şifreli metin kaydedilmiştir. 3. Akım ve Temalara Göre Şifreler: Edebiyat akımlarını ve temalarını hatırlamak için kullanılan şifreler de vardır.

Edebiyatta en önemli notlar şunlardır: 1. Edebiyatın Temel Kavramları: Biçim, içerik, tema, üslup ve edebi terimler gibi temel unsurların bilinmesi gereklidir. 2. Tür ve Temalar: Edebiyat türleri (şiir, roman, öykü, tiyatro) ve işlenen evrensel temalar (aşk, ölüm, yalnızlık, özgürlük) hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. 3. Önemli Yazarlar ve Eserleri: Namık Kemal, Halit Ziya Uşaklıgil, Sabahattin Ali gibi yazarların eserleri ve bu eserlerin yazıldığı dönemin sosyal ve kültürel bağlamı incelenmelidir. 4. Edebi Akımlar: Klasisizm, romantizm, realizm gibi edebi akımların özellikleri ve temsilcileri öğrenilmelidir. 5. Halk Edebiyatı: Anonim halk edebiyatı, aşık edebiyatı ve tasavvuf edebiyatı gibi halk edebiyatının farklı dalları ve özellikleri hakkında bilgi edinilmelidir.

Rus edebiyatında birçok edebi akım bulunmaktadır. İşte bazıları: 1. Romantizm (19. yüzyılın başları). 2. Realizm (19. yüzyıl ortaları). 3. Naturalizm (19. yüzyıl sonları). 4. Sembolizm (19. yüzyıl sonları - 20. yüzyıl başları). 5. Modernizm (20. yüzyılın başları). 6. Postmodernizm (20. yüzyıl sonları).

Şair olarak kabul edilebilecek kişiler, şiir yazan veya söyleyen bireylerdir. Bu tanıma göre, şair sayılabilecek bazı önemli isimler şunlardır: Nazım Hikmet: Türk şiirinin evrensel sesi olarak kabul edilir, sosyalist düşünceleri ve evrensel temalarıyla tanınır. Yunus Emre: Türk tasavvuf şiirinin en büyük temsilcilerinden biridir, sade bir dil kullanarak tasavvufi konuları işlemiştir. Ahmet Haşim: Türk edebiyatında sembolizmin öncüsü olarak bilinir, doğa ve insan ruhunun derinliklerini konu alan lirik şiirler yazmıştır. Yahya Kemal Beyatlı: Divan edebiyatı ile Batı şiiri arasında köprü kurarak klasik Türk şiirini modern bir anlayışla yorumlamıştır. Cemal Süreya: İkinci Yeni akımının ustası olarak, dilde yaptığı yenilikler ve özgün imgelerle şiir dünyasında farklı bir yer edinmiştir.

Türk edebiyatının en uzun soluklu edebi akımı, klasisizm olarak kabul edilir.

II. Meşrutiyet'in Türk edebiyatına bazı etkileri: Düşünce ağırlıklı içerik: Savaşlar ve düşünce akımlarının etkisiyle şairler topluma yönelmiş, sosyal meseleler ön plana çıkmıştır. Milli Edebiyat akımı: 1911-1923 yılları arasında dilde yalınlık, halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanma ve hece ölçüsü gibi ilkeler benimsenmiştir. Tematik çeşitlilik: Türkçülük anlayışı, Anadolu'nun masalsı bir mekân olarak işlenmesi, mitolojik motifler, tarih ve mitin ulus inşası için kullanımı gibi temalar yaygınlaşmıştır. Edebî anlayışların değişimi: Fecr-i Âtî, Servet-i Fünûn'a tepki olarak doğmuş, daha sade bir dil kullanmış ve sembolizm, empresyonizm gibi akımları eserlerine uygulamıştır. Hiciv ve eleştiri: Yazarlar, edebî eserleriyle toplumun aksayan taraflarını eleştirmiş, yanlış algılamaları tahlil etmiştir.

Tezkirelerde genellikle şu konular işlenir: 1. Şairlerin Biyografileri: Tezkireler, belirli bir şairin hayatı, ailesi, eğitim durumu, mesleği, kişiliği ve edebiyat dünyasındaki yeri gibi bilgileri içerir. 2. Eserlerin Tanıtımı ve Eleştirisi: Şairlerin yazdığı şiirlerden örnekler verilir ve bu şiirlerin sanatsal değeri hakkında yorumlar yapılır. 3. Şairler Arasındaki İlişkiler: Tezkirelerde, şairlerin birbirleriyle olan ilişkileri, dostlukları, tartışmaları ve karşılıklı şiir yazma alışkanlıkları yer alır. 4. Edebi Akımlar ve Yönelimler: Dönemin edebi akımlarını yansıtan tezkireler, şairlerin kullandığı vezin, kafiye ve aruz ölçüsü gibi teknikleri de ele alır. 5. Kültürel ve Sosyal İzler: Tezkireler, şairin hayatındaki önemli olayları ve dönemin sosyal ve kültürel yapısını da gözler önüne serer.

Edebi akımlar ile ilgili çıkmış bazı sorular: 1. "Mantığın egemenliğinden kurtulamadık daha. Uygarlık, bilimsellik ve ilerleme uğruna, insan psikolojisinin ve zihninin açıklanamaz karmaşıklığı görmezden gelindi. Mantığa uygun olmayan ve belli bir amaca hizmet etmeyen tüm yöntemler aforoz edildi. Düşüncenin çıkar gözetmez oyununa, rüyanın ve çağrışımın sınırsız gücüne bugüne değin önem verilmedi; insan ruhunu ve gerçekliğini anlamak için bunlara yönelmenin zamanı geldi. Bugüne kadar şiirin görmezden geldiği bilinç dışı bütün alanları şiirin içine çekmek için buradayız." Bu parçada dile getirilen düşünceler, aşağıdaki edebi akımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir? (YKS 2019). Cevap: Sürrealizm. 2. "Roman yazarı, bilimsel metotları uygulayan bir deneycidir. Cevap: Natüralizm.

Amerikan edebiyatı, çeşitli akımlardan oluşur. İşte bazıları: Sömürge Dönemi: Yerleşimcilerin günlükler ve tarihsel kayıtlar aracılığıyla deneyimlerini kaydettiği dönem. Romantizm: 1800-1865 yılları arasında duyguya, sezgiye ve idealizme değer veren akım. Aşkıncılık: 1840-1860 yılları arasında otorite ve geleneğe uygunluk yerine özgüven ve bireyciliği savunan akım. Gerçekçilik, Natüralizm ve Bölgeselcilik: 1865-1914 yılları arasında günlük yaşamın ve sıradan insanların gerçekçi bir şekilde tasvir edildiği akım. Modernizm: 1914-1945 yılları arasında edebi ve şiirsel geleneklerden kopmayı amaçlayan, bilinç akışı gibi deneysel bir tarzın benimsendiği akım. Kayıp Nesil, Caz Çağı, Kükreyen 20'ler ve Harlem Rönesansı: 1917-1937 yılları arasında gelişen akımlar. Çok Kültürlülük ve Küreselleşme: 1960'lardan günümüze kadar devam eden, farklı kültürlerden ve bakış açılarından hikayeler anlatan akım.

Türk edebiyatında bazı önemli şiir grupları ve temsilcileri şunlardır: 1. Divan Edebiyatı: 14. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar egemen olan bu akımın temsilcileri arasında Baki, Nedim, Fuzuli ve Nef’i bulunur. 2. Tanzimat Edebiyatı: 19. yüzyılda ortaya çıkan bu akımın temsilcileri Namık Kemal, Şinasi ve Ziya Paşa'dır. 3. Servet-i Fünun Edebiyatı: Tanzimat döneminden sonra modernizasyon dönemi olarak adlandırılır ve temsilcileri Tevfik Fikret, Mehmet Akif Ersoy, Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı'dır. 4. Fecr-i Ati Edebiyatı: Servet-i Fünun edebiyatına tepki olarak doğan bu akımın temsilcileri Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Halid Ziya Uşaklıgil ve Ali Canip Yöntem'dir. 5. Garip Akımı: 1940'lı yıllarda Orhan Veli, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat tarafından başlatılan bu akımın temsilcileri aynı kişilerdir. 6. İkinci Yeni Akımı: 1950'li yıllarda Nâzım Hikmet, Özdemir Asaf ve İlhan Berk gibi şairlerin öncülüğünde şekillenmiştir.

Tanzimat döneminde edebi akım ve dönemsek özellikler şu şekilde ilişkilidir: Edebi Akımlar: Tanzimat edebiyatı, Batı'nın etkisiyle modernleşme sürecine girmiş ve bu dönemde realizm, natüralizm ve romantizm gibi Batı edebiyat akımlarının izleri görülmüştür. Dönemsel Özellikler: Tanzimat edebiyatı, birinci ve ikinci dönem olarak ikiye ayrılır. - Birinci Dönem: 1860-1877 yıllarını kapsar. - İkinci Dönem: 1877-1895 yıllarını kapsar.

Zor edebiyat soruları, genellikle edebi akımlar, dönemler, yazar-eser eşleştirmeleri ve edebi sanatlar gibi konuları içeren sorulardır. İşte bazı örnekler: 1. Edebi Akımlar ve Dönemler: Tanzimat, Servet-i Fünun, Milli Edebiyat gibi edebi akımlar ve dönemler hakkında detaylı bilgi gerektiren sorular. 2. Şiir Bilgisi: Şiir türleri, ölçü, uyak ve ahenk unsurlarına yönelik sorular. 3. Yorum Soruları: Edebi metinlerin analizini gerektiren, şiir, roman veya hikâye üzerinden tema ve anlatım teknikleriyle ilgili çıkarımlar yapmanızı isteyen sorular. 4. Paragraf ve Anlatım Bozukluğu Soruları: Cümle yapısı, anlatım bozukluğu ve anlam ilişkilerine dayanan sorular. Bu tür soruları çözmek için düzenli tekrar, bol soru çözümü ve edebi terimler ile akımların özelliklerini bilmek önemlidir.

Şiirin temel anlayışı, tarihsel olarak farklı dönemlerde çeşitli edebi akımlar tarafından şekillendirilmiştir. Bazı önemli şiir akımları şunlardır: 1. Romantizm: 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bu akım, bireyin duygusal ve içsel dünyasına odaklanır. 2. Sembolizm: 19. yüzyıl sonlarında Fransa'da doğan bu akım, soyut ve derin anlamları simgeler aracılığıyla ifade eder. 3. Dadaizm: Birinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan bu akım, geleneksel estetik değerleri reddederek absürt ve sıradışı bir dil geliştirir. 4. Modernizm: 20. yüzyılda geleneksel şiir anlayışlarını sorgulamış ve yeni biçimler arayışına girmiştir. Bu akımlar, dönemin sosyal, kültürel ve politik koşullarından etkilenerek farklı bakış açıları sunar.

Türk edebiyatında bazı önemli akımların tarihleri şu şekildedir: 1. Divan Edebiyatı: 14. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar sürmüştür. 2. Tanzimat Edebiyatı: 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. 3. Servet-i Fünun Edebiyatı: Tanzimat döneminden sonra, 1876-1896 yılları arasında etkili olmuştur. 4. Fecr-i Ati Edebiyatı: Servet-i Fünun edebiyatından sonra, 1909-1912 yılları arasında var olmuştur. 5. Milli Edebiyat Dönemi: 1911-1923 yılları arasını kapsar. 6. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı: 1923'ten günümüze kadar devam etmektedir. 7. Garip Akımı: 1940'lı yıllarda ortaya çıkmıştır. 8. İkinci Yeni Akımı: 1950'li yıllarda şekillenmiştir.