UçuşGüvenliği

SE, Apple ürünlerinde Special Edition (Özel Sürüm) anlamına gelir. Örneğin, iPhone SE, iPhone 5 ve iPhone 6'nın özelliklerini birleştiren, güncel donanım bileşenlerine sahip, 4 inç ekranlı bir akıllı telefon modelidir.

Kuyruk rüzgârı, uçaklar için tehlikeli kabul edilir çünkü: Kalkış sırasında: Uçağın havalanması için daha uzun pist gerektirir ve tırmanma açısını küçültür. İniş sırasında: Pilotun hız kontrolünü zorlaştırır, bu da perdövites (stall) riskine veya yüksek süratle inişe yol açabilir. Türbülans oluşturma: Kanat ucundan geriye doğru yayılan ve ters yönde dönen hava akımları, arkadan gelen uçaklar için tehlike oluşturur. Ayrıca, kuyruk rüzgârı enerji kayıplarına yol açarak fazla yakıt tüketimine sebep olur.

Karlı havada uçuş güvenliği şu önlemlerle sağlanır: De-icing işlemi: Uçakların yüzeyindeki kar ve buz birikintileri özel sıvılar kullanılarak temizlenir. Pist temizliği: Havaalanları, kar temizleme araçları ile pistleri düzenli olarak temizler. Pilot kontrolleri: Uçuş öncesinde pilotlar, hava durumu, görüş mesafesi ve rüzgar gibi faktörleri değerlendirir. Gelişmiş navigasyon sistemleri: Düşük görüş koşullarında pilotlar, güvenli uçuş için gelişmiş navigasyon sistemlerinden yararlanır. Alternatif havaalanları: Yoğun kar yağışı durumunda, iniş yapılabilecek alternatif havaalanları önceden belirlenir. Yoğun kar fırtınası veya zorlu hava koşulları, uçuşların ertelenmesine veya iptal edilmesine neden olabilir.

Acil havayolu yönetimi, akciğerler ile dış ortam arasında hava akışının açık bir yoldan sağlanmasını garanti ederek yeterli oksijenlenme ve ventilasyonu temin eder. Bu işlem; acil durumlarda, anestezi gerektiren cerrahi girişimlerde veya hava yolu obstrüksiyonu, solunum arresti ya da şiddetli solunum sıkıntısı gibi solunumu bozan durumlarda uygulanır. Acil havayolu yönetiminin amaçları: aspirasyondan korumak; kanal açıklığını sürdürmek; yeterli ventilasyon ve oksijenasyon sağlamak; sekresyonları kontrol etmek; resüsitatif ilaçları uygulayabilmek. Acil havayolu yönetiminde kullanılan bazı yöntemler: Havayolu manevraları. Havayolu yardımcıları. Krikotiroidotomi.

Dirty Dozen (Kirli Düzine) modelinde yer alan on iki insan hatası faktörü şunlardır: 1. İletişim eksikliği. 2. Kendine güvenme. 3. Bilgi eksikliği. 4. Zihin dağınıklığı. 5. Ekip çalışmasında eksiklik. 6. Yorgunluk. 7. Kaynak eksikliği. 8. Baskı. 9. Özgüven eksikliği. 10. Stres. 11. Bilinçsizlik. 12. Normlar (yazılı olmayan, genel kabul görmüş alışkanlıklar).

Uçakların kalkış için izin istemesinin birkaç nedeni vardır: Güvenlik: Uçakların kalkış sırasında oluşturduğu güçlü hava akımları, güvenliği riske atabilir. Koordinasyon: Özel uçuş izin işlemleri, çoğunlukla sivil ve askeri kurumlarla koordinasyon gerektirir. Yasal gereklilikler: Uçuş izin başvuruları, ülkenin ticari çıkarları, uçuş emniyeti ve güvenliğini temel alarak değerlendirilir.

Uçak bakım kılavuzu (AMM - Aircraft Maintenance Manual), uçakların bakımıyla ilgili tüm prosedürleri içeren teknik bir dokümandır. İçeriği: Giriş ve genel bilgiler. Uçak bakım prosedürleri. Arıza tespit yöntemleri. Demontaj ve montaj talimatları. Kalibrasyon prosedürleri. Kullanım amacı: Uçak bileşenlerinin nasıl kontrol edileceğini, onarılacağını veya değiştirileceğini adım adım açıklar. Uçak bakımının ne sıklıkla yapılması gerektiği ve hangi bileşenlerin ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiği gibi önemli bilgiler içerir. Uçak bakım kılavuzları, teknik ekip tarafından kullanılır ve hava aracı üzerinde uygulanan emirler içerir.

AR ATC (Augmented Reality Air Traffic Control), hava trafik kontrol (ATC) süreçlerini geliştirmek için artırılmış gerçeklik (AR) teknolojilerini kullanır. Bu sistem, iki ana bileşen üzerine kuruludur: 1. AR Uygulaması: HoloLens 2 gibi cihazlar kullanarak, kullanıcının görüş alanına sanal nesneler yerleştirir ve çevredeki uçakların verilerini gösterir. 2. Pan-Tilt-Zoom (PTZ) Kamera: Seçilen bir uçağı takip ederek kullanıcıya yakınlaştırılmış bir görünüm sağlar. Bu teknolojiler, ATC memurlarının durumsal farkındalıklarını artırarak, trafik koordinasyonunu ve bilgi akışını iyileştirir. ATC'nin genel çalışma prensibi ise şu şekildedir: İletişim: Pilotlar ve ATC kontrolörleri arasında sürekli iletişim sağlanır. Gözetim: Radar ve izleme cihazları ile uçakların konumları ve hareketleri izlenir. Koordinasyon: Farklı kontrolörler arasında koordinasyon sağlanarak uçakların sorunsuz geçişleri sağlanır. ATC, hava sahasındaki uçakların güvenli ve verimli bir şekilde hareket etmelerini sağlamak için çeşitli hizmetler sunar.

Helikopterlerde genellikle beş çeşit bakım uygulanır: 1. Günlük Bakım: Her uçuş öncesi ve sonrasında gerçekleştirilen rutin kontrol ve ayarlamalar. 2. Periyodik Bakım: Belirli uçuş saatlerine veya takvim periyoduna göre yapılan bakım, birkaç saat ila birkaç gün sürebilir. 3. Ayrıntılı Bakım (Overhaul): Helikopterin motor ve diğer ana bileşenlerinin yeniden yapılandırıldığı veya değiştirildiği kapsamlı bakım, haftalar veya aylar sürebilir. 4. Acil Durum Bakımı: Arıza veya hasar durumunda gerçekleştirilen bakım, süresi hasarın büyüklüğüne ve onarımın karmaşıklığına bağlı olarak değişir. 5. Line Bakım: Günlük, haftalık veya aylık ufak kontrolleri ve yağlamaları içeren bakım, uçağın kısa vadede uçabilirliğini sağlamayı hedefler.

Uçakların yağmurlu havada kalkamamasının bazı nedenleri şunlardır: Pistte su birikintisi veya buzlanma. Uçak motorlarına ve kanatlarına zarar verme. Ayrıca, şiddetli yağmur, gök gürültüsü ve yıldırım gibi aşırı hava koşulları uçuşların ertelenmesine veya iptal edilmesine neden olabilir. Uçakların kalkış yapıp yapamayacağı, uçak tipine, pistin uzunluğuna ve kalkış sırasında kullanılan prosedürlere göre değişebilir.

Kara kutuda bulunan bilgiler, iki ana kategoriye ayrılır: 1. Uçuş Veri Kayıt Cihazı (FDR): Uçağın son 25 saatindeki konum, yükseklik, hız gibi 88 farklı datayı kaydeder. Zaman, basınç irtifası, hava hızı, ivme, yunuslama durumu gibi parametreleri içerir. 2. Kokpit Ses Kayıt Cihazı (CVR): Pilotların kendi aralarındaki konuşmaları, dahili telefondan kabin ekibine söyledikleri, yolculara yaptıkları anonsları ve telsiz aracılığıyla kule ile gerçekleştirdikleri konuşmaları kaydeder. Kara kutular, çarpma etkisini en aza indirmek için uçağın kuyruk kısmında yer alır. Ayrıca, kara kutular -55 ° ila + 70 ° C arası sıcaklık ve 60 dakika boyunca 1100 ° C ateşe maruz kaldığında bile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır.

Uçakta powerbank kullanımının yasak olmasının sebebi, yangın riski oluşturmasıdır. İstanbul-Seul seferinde, uçakta düşen bir powerbank’in yangına sebep olma riski taşıması, havacılık otoritelerini harekete geçirmiş ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün tavsiyesiyle bazı hava yolları, powerbank cihazlarının uçuş sırasında kullanılmasını yasaklamıştır. Ayrıca, lityum bataryası çıkarılamayan akıllı valizlerin hem kabin hem de kargo bagajında taşınması da yasaklanmıştır. Bu kararlar, uçuş güvenliğini artırmak ve olası riskleri önlemek için alınmıştır.

Uçakta karşıdan rüzgar esmesi, yani kafa rüzgarı, uçağın yer hızını azaltır. Bazı etkiler: Kalkış ve iniş mesafesi: Her bir kafa rüzgarı düğümü için kalkış ve iniş mesafeleri %20'ye kadar uzar. Uçuş süresi ve yakıt tüketimi: Uçuş süresi uzar ve yakıt tüketimi artar. Kontrol: Uçak, rüzgar hızına göre hareket ettiği için pilotun uçağı kontrol etmesi zorlaşabilir. Ancak, karşıdan esen rüzgar, uçağın daha dik bir tırmanış yapmasına da olanak tanır.

Pegasus Havayolları, bazı şehirlere uçmayı uçuş güvenliği ve operasyonel riskler nedeniyle iptal edebilir. Örneğin, İran'ın İsrail'e yönelik hava saldırıları sonrası Pegasus, 3 ülkeye (İran, Irak ve Ürdün) uçuşlarını iptal etmiştir.

Türk Hava Yolları'nda gece uçuşlarının olmamasının birkaç nedeni vardır: Pilot ve mürettebat güvenliği: Gece uçuşları, görsel referansların kaybolması nedeniyle pilotlar için daha risklidir. Teknolojik kısıtlamalar: Yangın söndürme uçakları ve helikopterleri gibi, Türk Hava Kurumu (THK) ve Orman Genel Müdürlüğü'nün mevcut filosunda gece görüş sistemli uçakların bulunmaması. Lojistik zorluklar: Gece uçuşlarında yer ekibi, yakıt ikmali ve malzeme yükleme gibi operasyonel süreçlerin daha karmaşık olması. Ayrıca, bazı havalimanlarında gece uçuş kısıtlamalarının uygulanması da gece uçuşlarının yapılmamasına neden olabilir.

28 Ocak 2025 tarihinde Sabiha Gökçen Havalimanı'nda görülen tanımlanamayan cismin kaynağı henüz belirlenememiştir. Olası nedenler arasında şunlar bulunmaktadır: Elektronik harp veya siber saldırı: Cismin, elektronik sinyallerle varmış gibi gösterilmiş bir nesne olabileceği düşünülmektedir. Drone: Pilotlar, cismin bir drone'dan kaynaklanabileceğini belirtmiştir. Denizdeki bir gemi: Cismin, deniz üzerinden gelen bir gemiden kaynaklanmış olabileceği üzerinde durulmuştur. Yapılan aramalarda herhangi bir olumsuzluğa rastlanmamıştır. NASA, bu tür olayların incelenmesi için özel bir ekip kurmuştur.

2019 yılında Antalya'nın Manavgat ilçesinde meydana gelen uçak kazasının nedeni, kazadan sağ kurtulan öğretim görevlisi Devrim Gün ve hayatını kaybeden Ataberk Gökmen'in iddialarına göre, uçağa maliyetleri düşürmek amacıyla SHGM standartlarına uygun olmayan ucuz yakıt konulmasıdır. Manavgat Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede ise kazanın pilotaj hatasına bağlı olarak uçağın kontrolünün kaybedilmesi nedeniyle meydana geldiği belirtilmiştir. Mahkeme, kazanın pilotaj hatasından mı yoksa işletme kaynaklı ihmalden mi kaynaklandığını tespit etmek için ek bilirkişi raporlarının sunulmasını talep etmiştir. Kazayla ilgili yargılama süreci devam etmektedir.

Tenerife uçak kazasının başlıca nedenleri şunlardır: Yanlış iletişim ve iletişim problemleri. Hava koşulları. Hava trafik kontrolünün aşırı yüklenmesi. KLM kaptanının kararı. Ayrıca, havalimanının altyapısının yetersizliği de kazanın nedenleri arasında yer alır.

30 Ocak 2025 tarihinde Washington yakınlarında meydana gelen uçak-helikopter çarpışmasının nedeni henüz kesin olarak belirlenememiştir. Ancak, ABD Başkanı Donald Trump, helikopterin yanlış rotada olduğunu ve pilotun manevra hatasının kazaya yol açmış olabileceğini belirtmiştir. Ayrıca, hava trafik kontrol kulesinin helikopteri yeterince uyarmadığı iddiaları da bulunmaktadır. Kazanın kesin nedeni, devam eden soruşturma sonucunda ortaya çıkacaktır.

Uçaklarda pancarın neden yasak olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, uçaklarda taşınması yasak olan bazı maddeler şunlardır: Patlayıcı ve yanıcı maddeler. Zehirli ve radyoaktif maddeler. Her türlü silah ve kesici aletler. 100 ml'yi aşan sıvılar. Dondurma ve sürülebilir çikolata gibi yiyecekler. Bu yasaklar, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla uluslararası kurallar çerçevesinde belirlenmiştir. Havayolu şirketlerinin bagaj ve kabin ile ilgili koyduğu özel kurallar da olabilir.