TürkEdebiyatı

"Adan Adan" ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. "Sıfır Bir" dizisi, Adana'daki suç dolu hayatlarını arkalarında bırakarak İzmir'e yerleşen Savaş, Cihat ve Azad'ın hikayesini anlatır. 2. "Yoksulluk Edebiyatı" kapsamında değerlendirilen "Aylak Adam" romanı, Yusuf Atılgan tarafından yazılmış ve toplumda yerleşik normların kabul görmemesi temasını işler.

Servet-i Fünun ve Tanzimat edebiyatı arasındaki bazı farklar şunlardır: Toplum için sanat anlayışı: Tanzimatçılar "toplum için sanat" görüşünü benimserken, Servet-i Fünuncular "sanat için sanat" anlayışını savunmuştur. Dil ve üslup: Tanzimat edebiyatı daha sade bir dil kullanırken, Servet-i Fünun edebiyatı ağır, soyut ve sembolik bir dil kullanmıştır. Konu: Tanzimat edebiyatında kölelik, esir ticareti, yanlış Batılılaşma gibi toplumsal konular işlenirken; Servet-i Fünun edebiyatında aşk, hayal-gerçek çatışması ve karamsarlık gibi bireysel temalar işlenmiştir. Tür: Tanzimat döneminde roman, hikâye ve tiyatro türleri ilk kez denense de pek başarılı olunamamıştır; Servet-i Fünun döneminde ise roman ve hikâyeler oldukça başarılıdır. Nazım biçimleri: Tanzimatçılar Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanırken, Servet-i Fünuncular serbest müstezatın yanı sıra Fransız edebiyatından alınan sone, terzarima gibi nazım biçimlerini kullanmışlardır. Tiyatro: Tanzimat döneminde tiyatro önemli bir yer tutarken, Servet-i Fünun döneminde ikinci plana atılmıştır.

Nazım birimleri şunlardır: Mısra (Dize). Beyit. Dörtlük (Kıt’a). Bent. Ayrıca, nazım birimlerine mısra-ı âzâde (tek mısralık dizeler), mısra-ı berceste (divan edebiyatında şiirdeki en güçlü, en güzel dize) gibi terimler de dahildir.

Türk edebiyatındaki ilk edebi dergi, Mecmua-ı Fünun'dur. Mecmua-ı Fünun, Münif Paşa tarafından 1861 yılında yayımlanmıştır.

"Hikaye" adlı eser, Halid Ziya Uşaklıgil'e aittir. Bu eser, yazarın roman ve romancılık konusundaki görüşlerini içeren, Batı edebiyatında romanın tarihçesini özetleyen bir inceleme türüdür. "Şık" adlı eser ise Hüseyin Rahmi Gürpınar'a aittir.

İkinci Yeniciler, sanat ve dil anlayışlarındaki alışılmışın dışındaki tutumları nedeniyle yasaklanmamıştır. İkinci Yeniciler, edebiyat çevrelerinde hem benimseme hem de eleştiri almıştır. Eleştirilerin bazı nedenleri: Anlamsızlık ve kapalılık: Şiirlerinde anlamı temel öge olarak değerlendirmemeleri ve soyut, imgesel bir dil kullanmaları. Bireycilik ve toplumdan uzaklık: Bireyci, toplumdan ve insandan uzak, içe kapalı bir şiir olarak değerlendirilmeleri. Siyasi eleştiriler: Siyasi baskından kaçmakla ve biçimcilikle suçlanmaları.

Fatih Can'ın 8 adet kitabı bulunmaktadır. Bazı kitapları: Blok Zincir Ansiklopedisi; 50 Soruda Öncesi ve Sonrası ile AMELİYATHANE; Finansal Vaka Analizleri - VAKALARLA BANKACILIK; Eğitsel Yönüyle Marifetname.

Osman Cemal Kaygılı, belirli bir akıma mensup olmaktan ziyade, gözlemci gerçekçilik çizgisinde eserler veren bir yazardır. Eserlerinde mizahi bir üslup kullanmış, yerli konuları gözleme dayanarak işlemiş ve kenar mahallelerde yaşayan fakir erkeklerin eğlence anlayışlarını ortaya koymuştur. Ahmet Mithat, Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim gibi yazarlarla aynı geleneği sürdürmüştür.

Piro kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Ateşçi: "Piro", ateşle çalışan veya ateş gösterileri yapan kişiler için kullanılabilir. Kürtçe: Kürtçe'de "büyük baba" veya "dede" anlamına gelir. Alevilik: Alevilikte kurucu, lider ve bir işin ehli olan kişilere hitap etmek için kullanılır. Kişiye özel kullanım: Kemal Kılıçdaroğlu'na, özellikle Alevi geleneği içinde, saygı ifadesi olarak "Piro" denmektedir. Piro Ağa hikayesi ise, İç Anadolu'daki bir Kürt köyünde eşkıyalık yapan ve "Kürt Piro Ağa" olarak anılan bir kişinin, adil bir lider olarak anılmasını içerir.

Mesnevi ve Divan Edebiyatı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Mesnevi: - Nazım Biçimi: Aruzun kısa kalıplarıyla yazılan, beyitlerle oluşturulan ve her beytin kendi arasında kafiyeli olduğu bir nazım biçimidir. - Konu Çeşitliliği: Aşk, din, tasavvuf, ahlak, tarih gibi çeşitli konuları işler. - Masal Havası: Olaylar masal havasında anlatılır, yer ve zaman belirsizdir. - Bölümler: Genellikle tevhid, münacat, naat, miraciye gibi bölümler içerir. 2. Divan Edebiyatı: - Genel Tanım: Divan şairlerinin eser verdiği daha geniş bir edebi geleneği ifade eder. - Nazım Şekilleri: Gazel, kaside, mesnevi gibi çeşitli nazım şekillerini içerir. - Lirizm ve Anlatım: Genellikle lirik ve süslü bir dil kullanılır. Özetle, mesnevi belirli bir nazım şekli iken, divan edebiyatı daha geniş bir edebi geleneği kapsar.

9. sınıfta okunabilecek bazı edebiyat kitapları: Fareler ve İnsanlar - John Steinbeck; Kürk Mantolu Madonna - Sabahattin Ali; Vatan yahut Silistre - Namık Kemal; On Küçük Zenci - Agatha Christie; Robinson Crusoe - Daniel Defoe; Dokuzuncu Hariciye Koğuşu - Peyami Safa; İlyada - Homeros; Odisseia - Homeros; Jane Eyre - Charlotte Brontë; Küçük Kadınlar - Louisa May Alcott. Ayrıca, 9. sınıf Türk dili ve edebiyatı dersi kapsamında, "Reis Bey" (Necip Fazıl Kısakürek), "Sergüzeşt" (Samipaşazade Sezai), "Bir Noel Şarkısı" (Charles Dickens) gibi eserler de okunabilir. Kitap seçimi, öğrencinin ilgi alanlarına ve müfredata göre değişiklik gösterebilir.

Koşuk, İslamiyet öncesi Türk edebiyatına aittir. Bu tür şiirler, "sığır töreni" adı verilen av törenleri ile "toy" veya "şölen" adı verilen kurban törenlerinde, ayrıca kazanılan savaşlar sonunda söylenirdi.

Kadı Burhaneddin'in edebi kişiliği şu şekilde özetlenebilir: Gazel, tuyuğ ve rubailer: Kadı Burhaneddin, gazel, tuyuğ ve rubailerden oluşan büyük bir divan bırakmıştır. Türk divan şiirinin öncüsü: Türk edebiyatında aruz veznini Türkçeye uygulayıp divan şiirinin ortaya çıkması sürecine öncülük etmiştir. Samimi ve canlı üslup: Kendine has samimi ve canlı bir üsluba sahiptir. Lirizm: Aşk, şarap ve eğlence temalarını işlediği şiirlerinde belirgin bir lirizm vardır. Tasavvuf izleri: Şiirlerinde tasavvufun düşünce ve mecazlarına da yer vermiştir. Cinas ve tevriye: Edebi sanatlardan cinas ve tevriyeye sıkça başvurmuştur. Mahlas kullanmama: Şiirlerinde mahlas kullanmamıştır. Dil: Oğuz Türkçesinin yanında Azeri ve Doğu Türkçesine de hakimdir. Etkilendiği şairler: İran şiirine ait mazmunları Türk şiirine kazandırmış, Kemal-i İsfehânî, Enverî, Selmân-ı Sâvecî, Hayâm, Sâ’dî ve Hâfız gibi şairlerden etkilenmiştir.

Tezkirenin ilk örneği, Fars edebiyatında Ferîdüddin Attâr'ın 1220 yılında yazdığı Tezkiretü'l-evliyâ adlı eserdir ve bu eser, 72 sûfînin biyografisini içerir. Türk edebiyatındaki ilk tezkire örneği ise Ali Şir Nevaî'nin 1491/92 yılında kaleme aldığı Mecâlisü'n-Nefâis adlı eseridir. Anadolu sahasında yazılan ilk tezkire ise Sehi Bey'e ait olup Heşt Behişt (Sekiz Cennet) ismini taşımaktadır.

Türk edebiyatının en önemli üç şairi konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü bu, öznel bir değerlendirmedir ve farklı kişilerin farklı tercihleri olabilir. Türk edebiyatının en önemli şairlerinden bazıları şunlardır: Yunus Emre. Mevlana Celaleddin Rumi. Fuzuli. Ahmet Yesevi. Namık Kemal. Orhan Veli Kanık. Attila İlhan. Cemal Süreya.

Türk destanlarından beş örnek: 1. Yaratılış Destanı. 2. Alp Er Tunga Destanı. 3. Oğuz Kağan Destanı. 4. Ergenekon Destanı. 5. Türeyiş Destanı. Diğer örnekler: Şu Destanı; Göç Destanı; Bozkurt Destanı; Attila Destanı; Manas Destanı (Kazak-Kırgız).

Çağdaş Türk edebiyatında ilk çağdaş romancı olarak Halid Ziya Uşaklıgil kabul edilir. 1897 yılında kaleme aldığı "Mai ve Siyah", Batı tekniğine uygun realist romanın ilk örneğidir.

Mehmet Rauf'un en ünlü eseri, Türk edebiyatının ilk psikolojik romanı olarak kabul edilen "Eylül"dür. 1900 yılında yayımlanan "Eylül", Suat Hanım ile Süreyya Bey'in mutlu evliliğinin, aile dostları Necip ile Suat Hanım arasında gelişen yasak ilişki yüzünden nasıl bozulduğunu konu alır.

Eylül romanı, Türk edebiyatında ilk psikolojik roman olarak kabul edilir çünkü bireylerin öznel yaşantılarını ve ruh hallerini doğrudan ele alan ilk eserdir. Romanda, kahramanların iç dünyaları ve psikolojik durumları incelikli bir şekilde yansıtılmıştır. Eylül'ün ilk psikolojik roman olarak görülmesinin diğer nedenleri arasında, 1900 yılında Servet-i Fünûn dergisinde tefrika edilmeye başlanması ve 1901 yılında kitap halinde yayımlanması; Fransız yazar Pal Bourget gibi psikolojik roman alanında tanınan isimlerden etkilenmiş olması; Halit Ziya Uşaklıgil’in etkisinde kalmış olması sayılabilir.

Şairlerin en güzel sözünün kime ait olduğu konusunda kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Ancak, bazı ünlü şairlerin güzel sözlerinden örnekler verilebilir: Cemal Süreya: "Biliyorsun ben hangi şehirdeysem yalnızlığın başkenti orası". Özdemir Asaf: "Yaşamak değil, beni bu telaş öldürecek". Turgut Uyar: "İnsan sevdikçe iyileşiyor, artık anladım". Nazım Hikmet: "Seni düşünmek güzel şey, ümitli şey". Ayrıca, dünyaca ünlü şairlerin şiir üzerine sözlerine de şu örnekler verilebilir: Turgut Uyar: "Şiir, matematik gibi kolaydan başlanılıp öğrenilmez". Friedrich Hegel: "Güzel sanatların en üstünü ve en zor olanı şiir sanatıdır". Mallarme: "Şiir, sözcüklerle yazılır".