Tüberküloz

İleri verem aşısı (BCG aşısı), deri içine enjeksiyon yöntemiyle yapılır. Aşının uygulanma zamanı doğum sonrasıdır; bebekler iki ayını doldurduktan sonra aşı yapılabilir. Aşının bazı kontrendikasyonları vardır, bu nedenle aşağıdaki durumlarda uygulanmaz: - Ateşli hastalığı olanlar; - Prematüre bebekler (bebek 3 kg’ye ulaşmadan önce); - Gebeler, tüberküloz hastaları, kanser hastaları; - Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler. Aşının yan etkileri arasında aşı bölgesinde kızarıklık, ağrı veya şişkinlik, koltuk altı ve boyun lenf bezlerinin şişmesi bulunabilir.

Tüberküloz (verem) hastalarının kilo alması önerilir, çünkü hastalık sürecinde hızla kilo kaybı yaşanır ve vitaminsiz kalınır. Kilo kontrolünü sağlamak ve vücudun ihtiyacı olan vitaminleri karşılamak için düzenli bir şekilde beslenmek gereklidir.

Diğer organlarda tüberküloz, tüberküloz (verem) hastalığının akciğerler dışında böbrek, kemikler, beyin ve lenf bezleri gibi vücudun diğer bölgelerine yayılması durumudur. Bu durumda, belirtiler etkilenen organa bağlı olarak değişir: - Böbrek tüberkülozu: İdrarda kan, bel ağrısı, sık idrara çıkma. - Kemik tüberkülozu: Kemik ağrısı, şişlik, hareket kısıtlılığı. - Beyin tüberkülozu (menenjit): Baş ağrısı, ateş, boyun tutulması, nöbetler. - Lenf bezi tüberkülozu: Boyunda, koltuk altında veya kasıklarda şişmiş lenf bezleri. Tüberküloz, erken teşhis ve tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve hatta ölümcül olabilir.

Kazeifiye nekroz — doku ve hücrelerin süt pıhtısı veya beyaz peynire benzediği, koagülasyon nekrozunun bir çeşididir. Tıpta bu terim en sık tüberküloz enfeksiyon odaklarında görülür.

Tüberküloz (verem) iki ana kategoriye ayrılır: 1. Aktif Tüberküloz: Enfeksiyonun belirti verdiği ve bulaşıcı olduğu durumdur. 2. Latent Tüberküloz: Enfeksiyonun vücutta mevcut olduğu ancak belirti göstermediği durumdur. Ayrıca, tüberküloz vücudun farklı bölgelerini etkileyen çeşitli alt türlere ayrılır: - Akciğer Tüberkülozu: En yaygın formdur ve akciğerleri etkiler. - Ekstrapulmoner Tüberküloz: Vücudun diğer bölgelerine yayılabilen tüberküloz türüdür. - Meningeal Tüberküloz: Beyin zarlarını etkileyen tüberküloz türüdür.

Kazeifiye granülom, nekrotizan granülomatöz bir lezyon olarak tanımlanan, genellikle tüberküloz ve diğer bazı enfeksiyöz hastalıklarla ilişkili bir durumdur. Bu granülomlar, bağışıklık sisteminin enfeksiyona yanıt olarak dokularda oluşturduğu ölü (nekrotik) alanlar olarak ortaya çıkar.

Yaygın sekelle iyileşmiş veya aktif tüberküloz, uzman erbaş olmaya engel bir hastalıktır. Bu nedenle, akciğer tüberkülozu geçirmiş bir kişi uzman erbaş olamaz.

Verem dispanseri, tüberküloz (verem) hastalığının önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için çeşitli görevler üstlenir: 1. Hastalığın Önlenmesi: Verem dispanserleri, verem hastalığının yayılmasını önlemek için toplumda farkındalık oluşturur, BCG aşısı uygulamalarını yürütür ve risk gruplarına yönelik eğitim programları düzenler. 2. Teşhis ve Tarama Çalışmaları: Hedef kitleye yönelik tarama testleri yapar, belirtileri taşıyan bireyleri yönlendirir ve laboratuvar testleri ile tanı koyar. 3. Tedavi Süreçlerinin Yönetimi: Hastaların tedavi planlarını oluşturur, ilaçların düzenli kullanımını sağlar ve hastaların düzenli takibini yapar. 4. Toplum Sağlığına Katkı: Halk sağlığına yönelik araştırmalar yapar, verem ile ilgili istatistikleri toplar ve diğer sağlık kuruluşları ile iş birliği yapar. 5. Eğitim ve Bilgilendirme Faaliyetleri: Halk toplantıları ve seminerler düzenler, basılı ve dijital materyallerle bilgilendirme yapar ve medya ile iş birliği yaparak kamuoyunu bilgilendirir.

Latent (gizli) tüberküloz ve aktif tüberküloz, tüberküloz hastalığının farklı aşamalarını ifade eder. Latent tüberkülozda kişi, Mycobacterium tuberculosis bakterisiyle enfekte olmasına rağmen herhangi bir hastalık belirtisi göstermez ve bakteriyi başkalarına bulaştıramaz. Aktif tüberkülozda ise belirtiler görülür ve hastalık bulaşıcıdır.

Verem (BCG) aşısını yaptırması gerekenler şunlardır: 1. Bebekler ve çocuklar: Özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde, doğumdan sonraki 3. ayda BCG aşısı yapılması önerilir. 2. Yüksek risk taşıyan kişiler: Verem oranlarının yüksek olduğu bir ülkede doğmuş ebeveynleri bulunanlar, bulaşıcı verem enfeksiyonu taşıyan biriyle yaşayan veya yakınlaşan kişiler. 3. Sağlık çalışanları ve belirli meslek grupları: 16 yaş ve altı tüm çocuklar, 16-35 yaş arasındaki veterinerler, mezbaha çalışanları ve göçmenlerle çalışanlar. 4. Aşı takvimine göre diğer gruplar: Bağışıklık sistemi yeterince gelişmemiş kişiler ve belirli sağlık koşullarına sahip olanlar. Aşının yapılmaması gereken durumlar arasında ise HIV enfeksiyonu, aktif enfeksiyon, gebelik ve aşıya karşı bilinen alerjiler bulunur.

A18.8 diğer organların tüberkülozu tanısı, akciğer tüberkülozunu içermez. Bu kod, endokard, miyokard, özofagus, perikard ve tiroid bezi gibi tanımlanmış diğer organların tüberkülozunu ifade eder.

Cerrahi girişimler (51-a-1) kapsamında, solunum fonksiyon bozukluğuna yol açmadan iyileşmiş akciğer veya mediasten tüberkülozu olguları, Gülhane Askerî Tıp Akademisi Hastalık ve Arızalar Listesi'nin 46. maddesinin A-3 fıkrasında yer almaktadır. Bu fıkra, yeterli süre ve uygun tedavi sonucunda solunum fonksiyon bozukluğu yapmamış ve tedavisi tamamlanmış, geçirilmiş pulmoner tromboembolileri de kapsamaktadır.

Hasta tedavi görmemiş, yayma ve kan testleri negatif olan, solunum fonksiyon bozukluğu yapmamış akciğer veya mediasten tüberkülozu olguları, uzman erbaş adayı olmaya engel teşkil edebilir. Bu tür olgular, Hastalık ve Arızalar Listesinde yer alan kriterlere göre değerlendirilir ve B veya D dilimlerinde sınıflandırılır. Dolayısıyla, tedavi görmemiş ve yayma ile kan testleri negatif olan bir olgu, D dilimi kapsamında değerlendirilerek uzman erbaş adayı olmaya uygun bulunmayabilir.

Uzman erbaşın verem tanısı alması durumunda, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'ne göre "Görev Yapamaz" kararı verilir. Ancak, kanser, tüberküloz gibi uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklar için, sağlık kurulları raporlarında belirtilen lüzum üzerine toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulma imkanı da bulunmaktadır.

Akciğer tüberkülozu (verem) tanısı için aşağıdaki yöntemler kullanılır: 1. Tüberkülin Deri Testi (PPD Testi): Deriye enjekte edilen bir maddeyle bağışıklık sisteminin tepkisi ölçülür. 2. Kan Testleri: Tüberküloz bakterisine karşı bağışıklık sisteminin verdiği yanıtı ölçen testlerdir. 3. Balgam Testi: Akciğerlerdeki bakteriyi doğrudan tespit etmek için balgam örneği incelenir. 4. Akciğer Röntgeni veya BT Taraması: Akciğerlerde lezyon olup olmadığını görmek için uygulanır. Kesin tanı, bu testlerin sonuçlarının birlikte değerlendirilmesiyle konur.

Tüberkülin deri testi (TDT) ve interferon gama salınım testleri (İGST), tüberküloz (TB) tanısında kullanılan iki farklı yöntemdir. Tüberkülin deri testi, Mycobacterium tuberculosis bakterisine maruziyeti belirlemek için kullanılır. İnterferon gama salınım testleri, tüberküloz bakterisinin varlığını değerlendirmek için kullanılan kan testleridir.

İdari yargıda verem testi, verem savaş dispanserlerinde yapılır. Bu test için genellikle iki yöntem kullanılır: 1. Cilt Testi (Mantoux Testi): Derinin altına tüberkülin adı verilen bir protein enjekte edilir ve 48-72 saat sonra şişlik ve kızarıklık gözlemlenir. 2. Kan Testi: Kanda tüberküloz bakterisine karşı oluşan bağışıklık yanıtı ölçülür. Test sonuçları, uzman bir sağlık çalışanı tarafından değerlendirilir ve pozitif sonuç durumunda tüberküloz teşhisi konularak tedavi süreci başlatılır.

Tüberküloz hastalarının beslenme düzeni, yeterli kalori, protein, vitamin ve mineral alımını içermelidir. İşte önerilen miktarlar: - Kalori: Enfeksiyon nedeniyle metabolizmanın hızlandığı bu dönemde, hastaların normalden daha fazla kalori alması gerekmektedir. - Protein: Vücut dokularının onarımı ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi için günde 1.2-1.5 gram/kg vücut ağırlığı kadar protein tüketilmelidir. - Vitamin ve Mineraller: A, C ve E vitaminleri, çinko ve demir gibi mineraller önemlidir. - Sıvı Alımı: Su, çay ve doğal meyve suları gibi sıvılar, vücudun nem dengesini korumasına yardımcı olur. Beslenme planı, hastanın özel ihtiyaçlarına göre şekillendirilmeli ve bir beslenme uzmanı veya doktor tarafından desteklenmelidir.

Verem taraması, tüberküloz hastası tanı aldıktan sonra ilk muayenenin 3., 6., 12. aylarında ve 18. ve 24. aylarda tekrarlanır.

Kalpte dumanlı görüntü, tıbbi olarak tüberküloz olarak bilinen hastalığın belirtisi olabilir. Diğer nedenler arasında kalp krizi, kalp ritim bozuklukları, kalp kapakçığı sorunları ve kalp iç zarı iltihaplanması gibi kalp hastalıkları yer alabilir. Kalpte yaşanan herhangi bir rahatsızlık şüphesi durumunda, bir kardiyologla görüşmek önemlidir.