Tanı

Hemşirelikte beş tanı, Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri kapsamında şu şekilde sıralanabilir: 1. Sağlığın Algılanması: Ailede etkisiz tedavi yönetimi, akut ağrı, düşme riski gibi. 2. Beslenme-Metabolik Durum: Dengesiz beslenme, yutma güçlüğü, sıvı volüm eksikliği gibi. 3. Boşaltım Biçimi: Dışkı kaçırma, idrar retansiyonu, konstipasyon gibi. 4. Aktivite-Egzersiz Biçimi: Aktivite intoleransı, fiziksel harekette bozulma, yatak içi mobilitede bozulma gibi. 5. Uyku-Dinlenme Biçimi: Uykusuzluk, uyku kalitesini iyileştirme isteği gibi. Ayrıca, Bilişsel-Algılama, Kendini Algılama-Kavramı, Rol-İlişki, Cinsellik-Üreme ve Baş Etme gibi diğer alanlar da hemşirelik tanılarını içerir. NANDA (North American Nursing Diagnosis Association) tarafından güncellenen tanılar, 2024-2026 baskısında 56 yeni tanı ve 123 revize edilmiş tanı içermektedir.

Nükleer tıp, birçok hastalığın teşhis ve tedavisinde kullanılan bir tıbbi alandır. Öne çıkan bazı hastalık grupları şunlardır: Kanser: Kanser tespiti, evreleme ve bazı kanser türlerinin tedavisi için kullanılır. Tiroid hastalıkları: Tiroid bezinin fonksiyonlarını değerlendirmek ve tiroid nodüllerini belirlemek için kullanılır. Kemik hastalıkları: Kemik sintigrafisi gibi yöntemlerle kemik yapılarının değerlendirilmesinde kullanılır. Kalp ve damar hastalıkları: Koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği gibi durumların teşhisinde kullanılır. Nörolojik hastalıklar: Alzheimer, Parkinson ve epilepsi gibi hastalıkların değerlendirilmesinde yardımcı olur. Akciğer hastalıkları: Akciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve akciğer embolilerinin teşhisinde kullanılır. Nükleer tıp, ayrıca gastrointestinal, genitoüriner ve ortopedik hastalıkların teşhisinde de rol oynar.

Kawasaki hastalığı tanısı, uzman bir doktor tarafından klinik bulgulara bağlı olarak konur. Tanı için kullanılan bazı yöntemler: Muayene bulguları. Laboratuvar testleri. Ekokardiyografi. Elektrokardiyogram (EKG). Kawasaki hastalığından şüphelenilmesi durumunda, ayrıntılı muayene ve kesin teşhis için bir çocuk kardiyoloğuna başvurulması önerilir.

Hemşirenin en önemli tanısı, bireyin en hayati olan sorununa göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak hemşirelik tanıları üç ana kategoriye ayrılır: 1. Gerçek (varolan) hemşirelik tanısı: Klinik olarak belirti ve bulgular ile doğrulanmış tanılardır. 2. Risk (potansiyel) hemşirelik tanısı: Problemin var olmadığı, ancak risk faktörlerinin var olması nedeniyle girişimde bulunulmazsa problemin gelişebileceği tanılardır. 3. İyilik/ sağlığı geliştirme (esenlik) hemşirelik tanısı: Birey, aile ve toplumun istekliliğini güçlendirerek iyilik düzeyine yanıtı belirleyen tanılardır. Önceliklerin belirlenmesinde ise genellikle şu sıralama dikkate alınır: Fizyolojik gereksinimler: Solunum, dolaşım, beslenme, hidrasyon, eliminasyon, ısı regülasyonu, ağrı. Güvenlik ve güvence: Çevreye ilişkin zararlılar, korku, sosyal güvence kaybı. Sevgi ve ait olma: Sevilen yakının kaybı, izolasyon.

Patologlar, genellikle kanser hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığın tanısı ile ilgilenmektedir. Patologların baktığı hastalıklardan bazıları şunlardır: Kanserler. Enfeksiyon hastalıkları. Otoimmün hastalıklar. Metabolik hastalıklar. Kardiyovasküler hastalıklar. Nörolojik hastalıklar. Gastrointestinal hastalıklar. Endokrin hastalıklar. Hematolojik hastalıklar. Solunum sistemi hastalıkları. Patologlar, bu hastalıkların teşhisi ve takibi için alınan doku ve hücre örneklerini detaylı bir şekilde analiz eder.

FDG PET (Florodeoksiglukoz Pozitron Emisyon Tomografisi), kanser tanısı için tek başına yeterli değildir. FDG PET, kanser hücrelerinin tespit edilmesinde ve kanserin yayılması ile etkisi hakkında bilgi edinilmesinde önemli bir biyolojik belirteç olarak kullanılır. FDG PET taraması, kanser tanısı ve kanser tedavisinin izlenmesinde kullanılan önemli bir araç olmakla birlikte, kesin tanı için biyopsi gibi ek testler gerekebilir.

Sepsis tanısı, enfeksiyon belirtileri ile birlikte organ fonksiyon bozukluğu bulgularına dayanır. Tanı koyma sürecinde kullanılan bazı yöntemler: Kan testleri: Enfeksiyonun varlığı ve organların ne kadar etkilendiği araştırılır. İdrar testi: İdrar yolu enfeksiyonundan şüphelenildiğinde yapılır. Yara ve mukus salgı testleri: Enfeksiyon etkenlerinin araştırılması için yapılır. Görüntüleme testleri: Röntgen, bilgisayarlı tomografi, ultrason ve manyetik rezonans uygulamaları ile akciğer ve iç organlardaki enfeksiyonlar incelenir. Sepsis belirtileri fark edildiğinde, doğru tanı ve tedavi için acil tıbbi yardım alınmalıdır.

Psikiyatrik muayene tanısı, aşağıdaki adımlar izlenerek konur: 1. Başvuru ve randevu. 2. Ön görüşme. 3. Detaylı değerlendirme. 4. Psikolojik testler. 5. Tanı ve tedavi planı. 6. Takip ve izleme. Psikiyatrik muayene ve tanı koyma süreci, uzman psikiyatristler tarafından gerçekleştirilmelidir.

Tıpta etiyolojik tanı, hastalığa neden olan etkenin saptanmasıyla yapılan tanıdır. Etiyolojik tanı, hastalığın kaynağına veya sebebine odaklanır ve hastalığın altında yatan nedeni bulmayı amaçlar. Doktorlar, belirtileri gözlemleyerek ve hastanın tarihçesini inceleyerek etiyolojik tanıya ulaşır.

Beyin ölümü, tüm beyin, beyincik ve hayati merkezlerin yer aldığı beyin sapı denilen özel beyin bölgesinin fonksiyonlarının geri dönülmez şekilde kaybolduğu ve mutlak ölümle sonuçlanan bir süreçtir. Beyin ölümünün bazı nedenleri: travma (trafik kazaları, yüksekten düşmeler, darp, ateşli silah yaralanmaları); beyin zarları arasına veya beyin dokusu içine olan kanamalar; hızlı ve kötü seyirli beyin iltihabı (bakteriyel menenjit); ani kalp durması sonrası beynin oksijensiz kalması. Beyin ölümünün bazı belirtileri: derin ve geri dönüşü olmayan koma; beyin sapı reflekslerinin tümünün kaybolması (göz bebekleri ışığa tepkisiz kalma, kornea refleksinin yokluğu vb.); solunum yokluğu (apne). Beyin ölümü tanısı, uzman doktorlar tarafından yapılan muayene, beyin fonksiyonunun kontrolü için nörolojik testler, EEG, doppler ultrasonografi, anjiografi gibi yöntemlerle konur. Beyin ölümü gerçekleştiğinde, kişi bütün fonksiyonlarını yitirmiş olur ve hayata dönme şansı bulunmaz.

Radyoloji, hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılan tıbbi görüntüleme tekniklerini uygulayan bir tıp dalıdır. Radyologların bazı görevleri: Tıbbi görüntüleme: Hastaların organ ve dokularını röntgen, MR, BT, ultrason gibi yöntemlerle görüntülemek. Görüntüleme raporları: Elde edilen görüntüleri değerlendirip raporlamak. Girişimsel işlemler: Biyopsi veya tedavi edici işlemler yapmak. Radyolojinin ilgilendiği bazı hastalıklar: kanser; kemik ve eklem hastalıkları; kalp ve damar hastalıkları; akciğer hastalıkları; sindirim sistemi hastalıkları.

Histopatolojik inceleme, vücuttan alınan doku örneklerinin mikroskop altında incelenerek hastalıkların tanısının konulmasını sağlayan bir laboratuvar yöntemidir. Bu yöntemle, hücre yapısı ve dokular detaylı olarak analiz edilir, anormal ya da hastalıklı hücreler belirlenir. Histopatolojik inceleme, özellikle aşağıdaki durumların tanısında kullanılır: kanser şüphesi; kronik iltihaplı hastalıklar; organ transplantasyonlarında doku reddi tespiti; deri hastalıkları; karaciğer, böbrek gibi iç organ hastalıkları; otopsi sonrası ölüm nedeninin belirlenmesi. Histopatolojik inceleme süreci şu aşamalardan oluşur: Doku örneği alınması. Fiksasyon (sabitleme). Takip işlemleri ve gömme. Boyama. Mikroskobik inceleme. Raporlama.

Teşhis ve tanı arasındaki temel fark, teşhisin bir hastalığın belirtilerine ve semptomlarına dayanarak yapılan değerlendirme süreci, tanının ise bu teşhise dayanarak yapılan kesin hastalık adlandırması olmasıdır. Özetle: - Teşhis: Belirtilerin nedenini bulma süreci. - Tanı: Teşhisin sonucunda hastalığın veya durumun adının belirlenmesi.

DEHB testi, uzmanlarca yürütülen kapsamlı bir değerlendirme sürecini kapsar. Bu süreçte kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Klinik görüşme. Değerlendirme ölçekleri. Nöropsikolojik testler. Gözlem ve ek bilgi toplama. DEHB testi için uzmanlık gerektiğinden, bu testlerin uygulanması ve değerlendirilmesi özel bir eğitim almış profesyoneller tarafından yapılır. DEHB testi yaptırmak için çocuk psikiyatristlerine, çocuk psikologlarına, rehberlik ve araştırma merkezlerine veya nöroloji uzmanlarına başvurulabilir.

Hemogram (tam kan sayımı) testi, kanser tanısı için tek başına yeterli değildir. Hemogram, beyaz kan hücrelerindeki aşırı artış veya anemi gibi kanserin erken belirtileri olabilecek durumları gösterebilir. Kanser teşhisi ve tedavisi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Hipertansiyon tanısı için EKG (elektrokardiyogram) tek başına yeterli değildir. Hipertansiyon tanısı, uygun şartlarda yapılan düzenli tansiyon ölçümleriyle konur. EKG, hipertansiyon tanısında destekleyici bir test olarak kullanılabilir, ancak kesin tanı için kan basıncı ölçümleri esastır. Hipertansiyon şüphesi durumunda, doğru tanı ve tedavi için bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

"TBC tanısı kesinleştirilemedi" ifadesi, tüberküloz (TBC) tanısının henüz net olarak konulamadığı anlamına gelir. Bu durum, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Yetersiz veya belirsiz belirtiler: Hastanın sunduğu belirtiler TBC ile uyumlu olmayabilir. Yanlış negatif test sonuçları: PPD testi gibi bazı testler yanlış negatif sonuçlar verebilir. Akciğer dışı tutulum: TBC, akciğer dışında başka organlarda da görülebilir ve bu durumda tanı koymak daha zor olabilir. Yetersiz görüntüleme ve laboratuvar tetkikleri: Akciğer grafisi veya kültür testleri gibi tanı yöntemlerinin yetersiz olması. TBC tanısı kesinleştirilinceye kadar, hastanın durumu yakından izlenmeli ve gerekli tetkikler yapılmalıdır. Kesin tanı, genellikle balgam kültürü ve mikroskopisi ile konur, ancak bu süreçlerin birkaç hafta sürmesi gerekebilir.

Hipertansiyon tanısı, uygun şartlarda yapılan düzenli tansiyon ölçümleriyle konur. Tanı için şu adımlar izlenir: En az beş dakikalık dinlenme sonrası her iki koldan ölçüm yapılır. Ölçümden bir saat önce sigara, kahve gibi uyarıcı maddeler tüketilmemelidir. Kan basıncının yüksek olduğu koldan ölçüme devam edilir. Bazı durumlarda, yüksek tansiyon problemi olmadığı halde hastane ortamında tansiyon değerleri yüksek çıkabilir. Hipertansiyon tanısının doğrulanması için hastanın mutlaka ikinci bir muayeneye çağrılması gerekir. Hipertansiyon şüphesi durumunda bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Kanserde doktorun rolü, hastalığın teşhisi, tedavisi ve hastanın genel sağlık durumunun yönetilmesi gibi çeşitli alanları kapsar. Doktorların kanserdeki bazı rolleri: Teşhis: Görüntüleme teknikleri, biyopsi, kan testleri gibi yöntemlerle kanserin türünü, evresini ve yayılma durumunu belirler. Tedavi: Kanserin türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi gibi tedavi yöntemlerini planlar ve uygular. Araştırma: Kanser nedenlerini, risk faktörlerini ve yeni tedavi yöntemlerini araştırır. Etik ve hasta bakımı: Hastaların haklarına saygı gösterir, tedavi sürecinde etik kurallara uyar, ağrı yönetimi ve palyatif bakım gibi konularda destek sağlar. Psikolojik ve sosyal destek: Hastaların ve ailelerinin psikolojik ve sosyal destek ihtiyaçlarını karşılar. Kanser tedavisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir; bu nedenle farklı uzmanlık alanlarından doktorlar birlikte çalışarak en uygun tedavi planını oluştururlar.

Hastane hikayelerinin yazılmasının birkaç nedeni vardır: Eğitim ve Öğretim: Tıp öğrencileri ve doktorlar için hasta hikayeleri, tanı ve tedavi süreçlerini öğrenmek ve öğretmek amacıyla yazılır. Bilimsel Araştırmalar: Tıbbi araştırmalar ve literatür için hasta hikayeleri, hastalıkların seyrini ve tedavi yöntemlerini incelemek için kullanılır. Hasta Desteği: Hasta hikayeleri, benzer sağlık sorunları yaşayan diğer hastalara umut ve bilgi sağlamak amacıyla paylaşılır. Toplumsal Farkındalık: Hastalıkların ve sağlık hizmetlerinin toplumsal etkilerini anlamak ve farkındalık yaratmak için hikayeler yazılır.