Teoloji

Shekinah kelimesi, İbranice "şakan" kökünden gelir ve "dwell" yani "ikamet etmek, yerleşmek" anlamına gelir. Teolojik bağlamda Shekinah, Tanrı'nın ilahi varlığını ve insanlarla olan ilişkisini simgeler. Bazı spesifik anlamları: - Eski Ahit'te Shekinah, özellikle Tabernacle ve Tapınak gibi yerlerde Tanrı'nın tezahür eden yüceliği olarak tasvir edilir. - Yahudi düşüncesinde Shekinah, Tanrı'nın cemaat içindeki ve bireysel yaşamlardaki koruyucu ve destekleyici varlığı olarak yorumlanır. - Hıristiyanlıkta ise Shekinah, Kutsal Ruh ile ilişkilendirilir ve Tanrı'nın inananların hayatındaki aktif varlığını, onları yönlendirmesini ve güçlendirmesini ifade eder. Modern kullanımda Shekinah, ibadet sırasında Tanrı'nın sürekli varlığını ve rahatlığını hissetmek için bir kavram olarak da değerlendirilir.

Kairos kelimesi, Yunan mitolojisinde belirli bir karar veya davranışın harekete geçirilmesi için kaçırılmaması gereken en uygun zamanı ifade eder. Ayrıca, çağdaş kullanımda kairos, bir mesajın iletilmesi için mükemmel anı bulmak veya yaratmak anlamına da gelir. Teolojik bağlamda ise kairos, Tanrı tarafından belirlenen bir zaman, belirli bir görevi yerine getirmek için verilen özel bir şans ve fırsat anlamında kullanılır.

"Âlem" ve "gayb" kavramları farklı bağlamlarda kullanılır: 1. Âlem, İslam inancında tüm evreni ve içindeki canlı-cansız varlıkları ifade eder. Bu kavram, genellikle dini metinlerde ve teolojik tartışmalarda geçer. 2. Gayb, insanların duyu organlarıyla göremediği ve bilemediği gizli alemi ifade eder. Bu terimler, günlük konuşmada değil, daha çok dini ve felsefi metinlerde kullanılır.

Ortaçağ felsefesinin temel özellikleri şunlardır: 1. Teolojik Oluşum: Ortaçağ felsefesi, Tanrıbilimsel (teolojik) bir yapıya sahiptir ve felsefe ile din arasında yakın bir ilişki vardır. 2. Aristoteles Etkisi: Aristoteles'in felsefesi, Ortaçağ filozofları için önemli bir kaynak olmuş, onun düşünme biçimi ve kategorileri ön planda tutulmuştur. 3. Tümeller Tartışması: Soyut ve tümel kavramlarla somut ve tekil varlıkların gerçekliği arasındaki ilişki, Ortaçağ felsefesinde önemli bir tartışma konusu olmuştur. 4. Ahlakın Teolojik Temeli: Antik Yunan'da etik, kozmolojik veya toplumsal zemin üzerine temellenirken, Ortaçağ'da etik teolojik bir düzlemde ele alınmıştır. 5. Doğa Anlayışı: Ortaçağ felsefesi, doğayı Tanrı tarafından yaratılmış ve düzenlenmiş statik bir sistem olarak görmüştür. 6. Eleştiriye Kapalılık: Ortaçağ felsefesi, otoriteye duyulan inancı temel aldığından eleştiri ve şüpheciliğe kapalıdır.

Bahtiyar Vahabzade'nin "Allah" şiirinin teması, insanın Tanrı ile olan ilişkisi, teolojik sorgulamalar ve manevi arayışlar olarak belirlenmiştir.

Mortal sin (ölümcül günah), Roma Katolik Kilisesi teolojisinde ciddi bir günah türünü ifade eder. Bu tür bir günah, aşağıdaki üç koşulu birlikte karşılamalıdır: 1. Grave eylem: Eylemin niteliği ciddi olmalıdır. 2. Tam bilgi: Kişi, eylemin bir günah olduğunu bilmelidir. 3. Kasten yapma: Eylem, kişinin kendi özgür iradesiyle ve kasıtlı olarak yapılmalıdır. Mortal sin işleyen bir kişi, tövbe etmeden ölürse, doğrudan cehenneme gider ve işlediği günah için orada acı çeker.

Skolastik felsefe, Orta Çağ döneminde yaygın olan ve teoloji, felsefe ve bilimin bir arada ele alındığı bir düşünce akımıdır. Temel özellikleri: - Akıl yürütme ve mantıksal argümanlar kullanılır. - Tanrısal doğa ve insanların varlığı hakkındaki sorular ele alınır ve bunlar hakkında teolojik açıklamalar yapılır. - Aristoteles'in eserleri bu felsefenin gelişiminde önemli bir rol oynar. Dönemleri: Skolastik felsefe, erken dönem (800-1200), yükseliş dönemi (1200-1300) ve geç dönem (1300-1500) olarak üç ana döneme ayrılır. Yıkılma nedenleri: Rönesans ve Aydınlanma Dönemi'nin etkisiyle skolastik felsefe, bilimin ve bireysel düşüncenin önem kazanması sonucu etkisini kaybetmiştir.

Kadercilik ve fatalizm kavramları benzer anlamlara sahip olsa da, tam olarak aynı şey değildir. Kadercilik, genel olarak tüm olayların önceden belirlenmiş olduğunu ve insanın bu olayları değiştiremeyeceğini savunan bir görüştür. Fatalizm ise, daha geniş bir anlamda, olayların kader veya alın yazısı tarafından önceden belirlendiğini ve insanların bu durumu değiştiremeyeceğini öne süren bir felsefi akımdır.

Tasarım delilinin zayıf yönleri şu şekilde sıralanabilir: 1. Kötülük Problemi: Dünyanın düzenini ve tasarımını yeterince iyi bulmayan düşünürler, kötülüklerin daha ağır bastığını ileri sürerek, bu durumu Tanrı inancı aleyhinde bir kanıt olarak kullanmışlardır. 2. Zayıf İnsancı İlke: Bu ilke, insanın kendi varlığını olanaklı kılan koşulları gözetmesinin sürpriz olmadığını ve bu nedenle tasarım gibi anlamlar yüklemesinin gereksiz olduğunu savunur. 3. Mekanist Anlayış: Kâinattaki gayesel eğilimin rolünü görmezden gelen mekanist anlayış, varlık âleminin mekanik yasalara tabi olduğunu ve ilâhî bir güce ihtiyaç duymadığını iddia eder.

Nakli ilimlerin kaynağı, dini metinler ve vahiylerdir. Bu ilimlere örnek olarak tefsir, hadis, fıkıh ve kelam gibi alanlar gösterilebilir.

"Hüküm Şirki" kitabı, Ziyaeddin El-Kudsi tarafından kaleme alınmış olup, şu konuları ele almaktadır: Hakimiyetin Allah'a ait olması: Kitabın ana teması, hakimiyetin sadece Allah'a ait olduğu ilkesinin çağımızda nasıl tartışılmaya başlandığı ve bu anlayışın nasıl bulanıklaştırıldığıdır. Yasama ve hüküm koyma: İman ile küfür arasındaki çatışmanın odak noktası olan yasama ve hüküm koyma meselesi, alimlerin görüşleri ve Kur'an ile sünnet delilleri çerçevesinde sunulmaktadır. Kitap, bu konuları güzel bir üslupla okuyucuya aktarmayı amaçlamaktadır.

"Summa Theologiae", Thomas Aquinas tarafından yazılan, önemli bir eserdir çünkü: 1. Teolojik ve Felsefi Bir Sentez: Eser, Aristoteles felsefesi ve Hristiyan teolojisini birleştirerek, akıl ve inancı uyumlu hale getirme çabası sunar. 2. Ortaçağ Düşüncesine Etkisi: Ortaçağ Hristiyan düşüncesinin temel metinlerinden biri olarak, Scholastik ve Thomizm gibi felsefi sistemlerin gelişimine büyük katkı sağlamıştır. 3. Etiği Şekillendirmesi: Batı etiğinin ana referanslarından biri olmuş ve modern etik tartışmalarını etkilemeye devam etmektedir. 4. Eğitimdeki Rolü: Roma Katolik Kilisesi'nde ve diğer ana akım Protestan mezheplerinde, ilahiyat öğrencileri için temel bir öğretim aracı olarak kullanılmıştır. Bu nedenlerle, "Summa Theologiae", hem tarihsel hem de akademik açıdan büyük bir öneme sahiptir.

Enoch Kitabı, Nuh'un büyük büyükbabası Enoch'a atfedilen eski bir Yahudi dini metnidir. Kitapta yer alan bazı konular şunlardır: 1. Gözcüler (Watchers): Meleklerin insan kadınlarla evlenip Nephilim adı verilen devleri doğurması. 2. Göksel Yolculuklar: Enoch'un cennetin farklı katlarını dolaşması ve meleklerle karşılaşması. 3. Teolojik Temalar: Kötülüğün kökenleri, meleklerin rolü, eskatoloji (ahiret zamanları) ve kozmoloji (göksel alemlerin tanımı). 4. Gelecekteki Olaylar: Mesih'in gelişi, doğruların dirilişi ve nihai yargı. Enoch Kitabı, Yahudiler ve Hristiyanlar tarafından kutsal kitap olarak kabul edilmez, ancak Etiyopya Ortodoks Kilisesi tarafından kullanılır.

Trinity UK üç ana alanda faaliyet göstermektedir: 1. Denizcilik Güvenliği: Trinity House, denizcilik güvenliğini sağlamak için lighthouses (deniz fenerleri), navigasyon buoları ve diğer yerel aids to navigation (yardımcı seyir cihazları) gibi denizcilik ekipmanlarını yönetir ve bakımını yapar. 2. Teolojik Eğitim: Trinity College Bristol, Kilise of England ve diğer kiliselerde ordinasyon (rahip olma) eğitimi sunar ve teolojik eğitim programları düzenler. 3. Eğitim ve Bakım Hizmetleri: Trinity Homecare, evde bakım hizmetleri sunarak insanların yaşam kalitelerini artırmayı amaçlar.

Kemal sıfatları, Allah'ın zâtî ve subûtî sıfatları olarak ikiye ayrılır: 1. Zâtî sıfatlar: - Vücud (Var olmak). - Kıdem (Varlığının başlangıcı olmamak). - Bekâ (Sonu olmamak). - Vahdâniyet (Ortağı olmamak). - Muhâlefetü’n li’l-havâdis (Hiçbir varlığa benzememek). - Kıyam bizâtihî (Varlığının kendisinden oluşu). 2. Subûtî sıfatlar: - Hayat (Dirilik). - İlim (Bilme). - Semî' (İşitme). - Basar (Görme). - İrâde (Dileme). - Kudret (Güç, kuvvet). - Kelam (Bildirme). - Tekvin (Yaratma).

"Teolojinin Mitolojiden Arındırılması" kitabı, Saadettin Merdin tarafından yazılmış olup, cin, melek, şeytan gibi teolojik konuların mitolojik unsurlardan ayrıştırılmasını ele almaktadır. Kitapta işlenen konular arasında: İslam öncesi din ve kültürlerde cin inancı. Kur'an'ın oluşumu ve nüzul süreci. Melek kavramı. Yeni bir din dilinin gerekliliği. Merdin, bu kitapta demitolojizasyon yöntemini kullanarak, mitolojik anlatımların içerdiği hakikatin daha iyi anlaşılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Tasarım kanıtı ve teleolojik kanıt kavramları genellikle aynı şeyi ifade etmek için kullanılır. Teleolojik kanıt, evrende tanrısal bir amaç olduğu fikri ile ilişkilidir ve bazı öncüllerden yola çıkarak evrende tanrısal bir işleyiş ve amacın olduğunu ispat etmeye çalışır. Tasarım kanıtı ise, doğada tasarımın kanıtı olduğunu ve bunun Tanrı’nın varlığını kanıtladığını savunur.

Selbî ve zâtî sıfatlar, İslam inancında Allah'ın sıfatlarını sınıflandırmak için kullanılan iki farklı terimdir. Selbî sıfatlar, Allah'ın ne olmadığını ve neler yapmadığını, hangi özelliklere sahip olmadığını ifade eden sıfatlardır. Zâtî sıfatlar ise Allah'ın zatıyla birlikte olan, ondan ayrı kabul edilmeyen sıfatlardır.

Aşkıncı ve içkinci yaklaşımlar, Tanrı-âlem ilişkisine farklı perspektiflerden bakan felsefi anlayışlardır. 1. Aşkıncı Yaklaşım: Bu yaklaşımda Tanrı, âlemden aşkın, yani ayrı ve bağımsız bir varlık olarak kabul edilir. 2. İçkinci Yaklaşım: Bu yaklaşımda ise Tanrı ve âlem birbirine iç içe geçmiş olarak görülür. Pan-enteizm ise hem aşkıncı hem de içkinci unsurları birleştiren bir anlayış olarak kabul edilir.

Omniscience ve omnipotent terimleri, genellikle ilahi veya üstün varlıklarla ilişkilendirilen niteliklerdir. - Omniscience: "Her şeyi bilen" anlamına gelir ve bir varlığın geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek dahil olmak üzere tüm bilgileri bildiğini ifade eder. - Omnipotent: "Her şeye gücü yeten" anlamına gelir ve bir varlığın sınırsız güce sahip olduğunu, her şeyi yapabileceğini belirtir.