Tanzimat

Tanzimat'ın ilk dönemi 1839 yılında, Sultan Abdülmecid döneminde Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesiyle başlar.

Muhbir ve Tasvir-i Efkar gazeteleri, Tanzimat Edebiyatı akımına aittir.

Tanzimat ve Lale Devri arasındaki farklar şunlardır: 1. Zaman Dönemi: Tanzimat, 19. yüzyılda, özellikle 3 Kasım 1839'da Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla başlayan bir dönemdir. 2. Yeniliklerin Kapsamı: Lale Devri'nde yapılan yenilikler genellikle askeri alanda ve batıdan alınan bilgilerle sınırlı kalmıştır. 3. Avrupa Etkisi: Tanzimat, Avrupa'nın Osmanlı üzerindeki etkisinin arttığı bir dönemdir.

Tanzimat döneminde koruyucu sağlık hizmetleri şu şekildeydi: 1. Karantina Uygulamaları: Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek için karantina sistemi uygulanmış, hastalık taşıyan insanlar ve mallar belirli bir yerde tecrit edilmiştir. 2. Dezenfeksiyon İşlemleri: Hastalık mahallinde ve genel olarak şehirlerde dezenfeksiyon faaliyetleri yapılmıştır. 3. Sağlık Taramaları ve İstatistikler: Hastalıkların dağılımı ve artışlarını takip etmek için sağlık taramaları yapılmış ve istatistikler tutulmuştur. 4. Aşı Çalışmaları: Aşı çalışmaları düzenlenmiş, çiçek ve difteri gibi hastalıklara karşı serum ve şırınga kullanımı yaygınlaştırılmıştır. 5. Hekim ve Sağlık Personeli İstihdamı: Memleket tabipliği ve belediye tabipliği gibi uygulamalarla taşraya sağlık hizmetleri götürülmüştür.

Gülhane Hattı Hümayunu, bilinen diğer adıyla Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 tarihinde Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Mustafa Reşid Paşa tarafından Gülhane Parkı'nda ilan edilen bir padişah buyruğudur. Bu fermanla Osmanlı Devleti'nde yönetimin iyileştirilmesi amacıyla yapılan düzenlemeler ve reformlar anlamına gelen Tanzimat dönemi başlamıştır. Gülhane Hattı Hümayunu'nun bazı maddeleri: - Herkesin mal ve can güvenliği sağlanacak. - Özel mülkiyet güvence altına alınacak, müsadere cezası kaldırılacak. - Vergi ve askere alma konularında adaletli davranılacak. - Müslüman ve gayrimüslim tüm tebaa bu haklardan yararlanacak.

Hem Divan hem de Tanzimat şiirinin ortak özellikleri şunlardır: 1. Nazım Şekilleri: Her iki edebiyat türünde de gazel, kaside, terkib-i bend, müseddes gibi ortak nazım şekilleri kullanılmıştır. 2. Ölçü: Aruz ölçüsü her iki edebiyat türünde de kullanılmıştır. 3. Kafiye Düzeni: Uyak düzeni aynıdır. 4. Dil Kullanımı: Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar sıkça kullanılmıştır. Farklılıklar ise şunlardır: - Konu: Divan şiirinde aşk, tasavvuf, devlet büyüklerini övme gibi konular işlenirken, Tanzimat şiirinde eşitlik, hürriyet, adalet gibi temalar ele alınmıştır. - Yapı: Tanzimat şiirinde beyit sayıları değiştirilmiş, hece ölçüsü de kullanılmıştır. - Başlıklandırma: Tanzimat şiirinde şiirlerin adlarına nazım türünün yanı sıra konu da eklenmiştir.

Recaizade Mahmut Ekrem, Tanzimat 2. Dönem şairleri arasında yer almaktadır.

“Şiir ve İnşa” makalesi, Tanzimat 1. dönem şair ve yazarlarından Ziya Paşa'ya aittir.

Tanzimat edebiyatında 2. dönem sanatçıları şunlardır: 1. Recaizade Mahmut Ekrem. 2. Abdülhak Hamit Tarhan. 3. Samipaşazade Sezai. 4. Nabizade Nazım. 5. Muallim Naci.

Tanzimat Dönemi, iki ana döneme ayrılır: 1. Tanzimat I. Dönem: 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile başlar ve 1856'ya kadar devam eder. 2. Tanzimat II. Dönem: 1856'da ilan edilen Islahat Fermanı ile başlar ve 1876'da II. Abdülhamit'in tahta çıkması ve Meşrutiyet'in ilânıyla sona erer.

Tanzimat edebiyatında klasisizm akımı, Birinci Dönem olarak adlandırılan 1860-1876 yılları arasında etkili olmuştur.

Tanzimat ve Cumhuriyet dönemi arasındaki farklar şu şekilde özetlenebilir: 1. Dil ve Edebiyat: Tanzimat döneminde ağır ve süslü bir dil kullanılırken, Cumhuriyet döneminde sade ve anlaşılır bir dil tercih edilmiştir. 2. Toplumsal Konular: Tanzimat döneminde aşk, aile içi ilişkiler, yanlış Batılılaşma gibi konular işlenirken, Cumhuriyet döneminde milli mücadele, toplumsal dönüşüm ve modernleşme gibi temalar öne çıkmıştır. 3. Edebi Akımlar: Tanzimat döneminde Batı'ya yönelme ve Batılı kurumların "ithal" edilmesi söz konusuyken, Cumhuriyet döneminde topyekun Batılılaşma ve asri medeniyetlere yetişme çabası ön plandadır. 4. Siyasi ve Hukuki Düzenlemeler: Tanzimat Fermanı ile başlayan reformlar, askeri, idari ve hukuki alanlarda Batılılaşmayı sağlamış, ancak Cumhuriyet döneminde daha radikal ve kapsamlı inkılaplar gerçekleştirilmiştir.

Cenap Şahabettin, Türk edebiyatı için önemli bir şahsiyettir çünkü: 1. Yenilikçi Şiir Anlayışı: Tanzimat'tan sonra Batı edebiyatı tesirinde gelişen Türk şiirinde, Abdülhak Hâmid'in ardından en büyük yenilikleri yapan şairler arasında yer alır. 2. Sone Tarzının Kullanımı: Türk edebiyatında ilk defa sone tarzını uygulamış ve bu formun yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur. 3. Yeni Terkipler: Şiirlerinde daha önce Türk edebiyatında kullanılmayan yeni ve orijinal terkipler kullanmıştır. 4. Edebî Tartışmalar: Edebiyat çevrelerinde yoğun tartışmalara yol açan şiirleriyle, edebiyatın gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. 5. Nesir Sanatı: Servet-i Fünûn edebiyatının ustaları arasında sayılmış, nesir alanında da başarılı eserler vermiştir.

Keçecizade Mehmed Fuad Paşa (1814, İstanbul - 1868, Nice), Osmanlı devlet adamı ve Tanzimat döneminin önde gelen üç siyasi liderinden biridir. Bazı önemli görevleri ve başarıları: - İki kez sadrazamlık (başbakanlık) yapmıştır: 22 Kasım 1861 - 6 Ocak 1863 ve 3 Haziran 1863 - 5 Haziran 1866. - Hariciye Nazırlığı (dışişleri bakanlığı) görevini on yıla yakın süre yürütmüştür. - Kırım Savaşı sırasında kritik dönemlerde Hariciye Nazırlığı yaparak Paris Antlaşması müzakerelerine katılmıştır. - Tanzimat reformlarını planlamakla görevlendirilen Meclis-i Âlî-i Tanzimat üyeliğinde ve birkaç kez başkanlığında bulunmuştur. Kişiliği ve özellikleri: - Keskin zekâsı ve nükteleri ile ün kazanmıştır. - Avrupa tarzı modernleşmeye açık bir devlet adamı olarak, laikliği ve Osmanlı milletinin eşit vatandaşlığa dayalı birliğini savunmuştur. - Mevlevî tarikatine mensuptur.

“Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir” anlayışı, Tanzimat Edebiyatı’nın ikinci döneminde benimsenmiştir.

"Yadigâr-ı Şebâb", Recaizade Mahmut Ekrem'in 1872 yılında yayınladığı şiir kitabının adıdır. Kitap, Tanzimat şiiri geleneğine uygun olarak yazılmış bireysel temaları işleyen şiirlerden oluşmaktadır.

Osmanlı'da reform hareketlerini III. Selim ve II. Mahmud başlatmıştır. Tanzimat Dönemi ise bu reformların daha sistemli hale getirildiği ve genişletildiği bir süreç olarak kabul edilir ve bu dönemde reformlar Mustafa Reşid Paşa tarafından ilan edilen Tanzimat Fermanı ile resmiyet kazanmıştır.

Yılmaz Öztuna'nın "Keçecizade Mehmet Fuat Paşa" kitabı, Osmanlı Türk İmparatorluğu'nun Tanzimat döneminin önemli isimlerinden biri olan Keçecizade Dr. Büyük Mehmed Fuat Paşa'nın hayatını ve kariyerini anlatmaktadır. Kitapta, Fuat Paşa'nın tıp fakültesi mezunu olmasına rağmen diplomasi alanında yaptığı çalışmalar, Avrupa'da tanınmış bir diplomat olması ve Tanzimat reformlarındaki rolü ele alınmaktadır.

Evet, Tanzimat Fermanı, Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiştir.

Tanzimat edebiyatının iki dönemine "Servet-i Fünun" denmesinin nedeni, bu dönemin sanatçılarının eserlerini "Servet-i Fünun" dergisi etrafında toplamış olmalarıdır.