Tanzimat

Tanzimat döneminde şiirde iki ana akım bulunmaktadır: 1. Birinci Dönem Tanzimat Şiiri: Bu dönemde şairler, toplum için sanat anlayışını benimsemişlerdir. 2. İkinci Dönem Tanzimat Şiiri: Bu dönemde şairler, sanat için sanat anlayışını benimsemişlerdir.

İlk kez padişah kendi gücünün üstünde bir gücü kabul etmesi, Tanzimat Fermanı ile olmuştur. 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile Padişah Abdülmecid, kanun gücünün kendi gücünün üstünde olduğunu kabul etmiş ve yasalara uyacağına ant içmiştir.

Modernizm, Türk edebiyatına 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesiyle başlayan süreçte girmeye başlamıştır.

Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem, Tanzimat Edebiyatı döneminde bazı edebi konularda fikir ayrılıkları nedeniyle tartıştılar. Tartışmanın temel nedeni, kafiyenin göz için mi yoksa kulak için mi olduğu meselesiydi. - Muallim Naci, kafiyenin göz için olduğunu savunarak Divan Edebiyatı alışkanlıklarını sürdürmeyi tercih etti. - Recaizade Mahmut Ekrem ise kafiyenin kulak için olduğunu benimseyerek Batı'yı örnek alan eserler üretti ve "sanat için sanat" fikrini savundu. Bu farklılıklar, iki edebiyatçının taraftarlarını da ayrı gruplara ayırarak edebi bir ayrılığa yol açtı.

İstanbul apartmanları, değişen dönem dinamikleri ve kentleşme süreçleri nedeniyle yapılmıştır. Başlıca nedenler: - Tanzimat Dönemi reformları: Mülkiyet hakkının genişletilmesi ve gayrimüslim Osmanlıların zenginleşmesi, apartmanların yapılmasını mümkün kılmıştır. - Kentin kalabalıklaşması: 1870'teki büyük yangın sonrası yangına dayanıklı tuğla binaların hızla artması ve yeni iş imkanlarının oluşması, apartmaların yaygınlaşmasını sağlamıştır. - Modern yaşam arzusu: Batı etkisiyle modern kent hayatını cazip bulan Osmanlılar, özellikle Beyoğlu bölgesinde yeni apartmanlarda yaşamayı tercih etmişlerdir.

Tanzimat döneminde iki şiir anlayışı şunlardır: 1. Birinci Dönem Tanzimat Şiiri: 1860-1876 yılları arasında, Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal gibi şairlerin öncülüğünde ortaya çıkmıştır. 2. İkinci Dönem Tanzimat Şiiri: 1876-1896 yılları arasında, Abdülhak Hamit Tarhan, Muallim Naci ve Mahmut Ekrem gibi şairlerle devam etmiştir.

18. ve 19. yüzyıl Osmanlı'da yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: 18. yüzyıl: - Lale Devri: Osmanlı, Avrupa'yı örnek alarak ilk kez yenilikler yaptı. - Askeri ve mali amaçlı ilk nüfus sayımı: Osmanlı Devleti'nde askeri ve mali düzenlemeler için nüfus sayımı yapıldı. - Takvim-i Vekayi: İlk resmi gazete çıkarıldı. - Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması: Vakay-i Hayriye olarak adlandırılan bu olay, yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusunun kurulmasını sağladı. 19. yüzyıl: - Tanzimat Fermanı: II. Mahmut'un yerine geçen oğlu I. Abdülmecit tarafından ilan edildi. - Islahat Fermanı: 1856 yılında Sultan Abdülmecid zamanında, Tanzimat Fermanı'nın yetersiz kaldığı alanlarda yeni düzenlemeler getirmek amacıyla ilan edildi. - Kırım Savaşı: 1853-1856 yıllarında Ruslarla çıktı ve Osmanlılar, Avrupa'dan yardım isteyerek savaşı kazandı. - Duyun-u Umumiye İdaresi: 1881'de Osmanlı Devleti'nin borçlarını tahsil etmek için kuruldu, bu da devletin mali kaynaklarının yabancı devletlerin eline geçmesine yol açtı. - Tunus ve Mısır'ın işgali: Fransızlar Tunus'u, İngilizler ise Mısır'ı işgal etti.

Mustafa Reşid Paşa, Osmanlı tarihinde önemli bir figürdür çünkü Tanzimat Fermanı'nın hazırlanmasında ve uygulanmasında başrol oynamıştır. Önemli katkıları şunlardır: - Diplomasi: Batı Avrupa ülkelerine elçi göndererek Osmanlı'nın dış politikasını modernleştirmiş ve İngiltere'nin desteğini sağlamıştır. - Hukuk ve Eğitim Reformları: Hukuk, eğitim, askeri ve sosyal alanlarda reformlar gerçekleştirmiş, Meclis-i Maarif-i Umumiye ve Encümen-i Daniş gibi kurumları kurmuştur. - Mısır Sorunu: 1840'ta imzalanan Londra Antlaşması ile Mısır sorununu çözüme kavuşturmuştur. Bu sayede, Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıl boyunca Avrupa devletleri katında saygınlık kazanmasını ve modern bir yapıya kavuşmasını sağlamıştır.

Tanzimat dönemi, 3 Kasım 1839 tarihinde Sultan Abdülmecid’in tahta çıkması sonrasında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile başlamıştır.

Müsadere sistemi, Abdülmecid döneminde 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla birlikte kaldırılmıştır.

Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilmiştir ve bu ferman, herhangi bir antlaşmadan sonra değil, Osmanlı Devleti'nin iç sorunları sonucu ortaya çıkmıştır. Islahat Fermanı ise, 18 Şubat 1856 tarihinde, Kırım Savaşı'nı sona erdiren Paris Antlaşması'ndan önce ilan edilmiştir.

Tanzimat'ın 2. döneminde şiirde şu değişiklikler meydana geldi: 1. "Sanat sanat içindir." anlayışı benimsendi. 2. Bireysel temalar öne çıktı; aşk, doğa, ölüm gibi konular işlendi. 3. Dilde sadeleşme çabaları terk edildi, süslü ve ağır bir dil kullanıldı. 4. Aruz ölçüsü daha çok tercih edildi. 5. Realizm ve natüralizm akımlarının etkisi görüldü. 6. Yeni nazım şekilleri denenmeye başlandı ve eski divan edebiyatı nazım biçimleri yavaş yavaş bırakıldı.

Islahat Fermanı'nda yer alan layihalar, Tanzimat döneminin önde gelen devlet adamlarından biri olan Sadrazam Mehmed Emin Âli Paşa tarafından hazırlanmıştır.

Tanzimat 1. Dönem Özellikleri: 1. Başlangıç: Tercüman-ı Ahval gazetesinin çıkarılışı ile başlar (1860). 2. Toplum için sanat: Sanatçılar, "toplum için sanat" anlayışını benimsemişlerdir. 3. Dil: Sade bir dil anlayışı hakimdir, ancak bu anlayış tam olarak hayata geçirilememiştir (Ahmet Mithat ve Şinasi hariç). 4. Türlerin çeşitliliği: Roman, öykü, tiyatro, makale, anı, eleştiri gibi türlerin ilk örnekleri bu dönemde verilmiştir. 5. Şiir: Şiirde parça güzelliği yerine anlam bütünlüğüne önem verilmiş, adalet, eşitlik, kanun, vatan gibi konular işlenmeye başlanmıştır. 6. Noktalama işaretleri: Noktalama işaretleri ilk kez Şinasi tarafından kullanılmıştır. 7. Edebi akımlar: Namık Kemal ve Ahmet Mithat romantizmin, Şemsettin Sami ise romantizmin etkisinde kalmıştır. 8. Teknik kusurlar: Eserler teknik açıdan kusurludur.

Osmanlı dönemi basını şu şekilde özetlenebilir: 1. İlk Gazete: Osmanlı'da ilk gazete, 1831 yılında II. Mahmut tarafından kurulan "Takvim-i Vekayi"dir. 2. Yarı Resmi Gazeteler: 1840 yılında William Churchill tarafından çıkarılan "Ceride-i Havadis" ve 1860 yılında Agâh Efendi tarafından kurulan "Tercüman-ı Ahval", yarı resmi ve özel sermayeli ilk gazeteler olarak dikkat çeker. 3. Tanzimat Dönemi: Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla birlikte düşünce özgürlüğüne dair alan açılmış ve bu da özel gazetelerin yayınlanmasına zemin hazırlamıştır. 4. II. Meşrutiyet Dönemi: 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte sansür kaldırılmış ve yüzlerce gazete ve dergi yayın hayatına başlamıştır.

Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkı'nda ilan edilmiştir.

Tanzimat dönemi şiiri, 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra ortaya çıkmıştır.

Şinasi'nin Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkar mukaddimelerinde savunduğu görüşler şunlardır: 1. Gazete Anlayışı ve Kültürü: Tanzimat'la birlikte belirmeye başlayan gazete anlayışını ve kültürünü tanıtır. 2. Dilin Kullanımı: Türk dilinin halka hizmet için araç olarak geliştirilmesine ve kullanılmasına vurgu yapar. 3. Sosyal Fayda: Edebiyatın ve gazeteciliğin toplumsal fayda sağlayan bir araç olması gerektiğini savunur. 4. Devlet ve Toplum Görüşleri: Devlet ve toplumla ilgili görüşlerini özetler ve basının devletle halk arasındaki bağı kurmada önemli bir vasıta olduğunu belirtir. 5. Dil Sadeleşmesi: Osmanlı Türkçesinin sadeleşmesi gerektiğini ve edebiyatın halkın anlayabileceği bir dil kullanması gerektiğini ifade eder.

Kemal Karpat'a göre Türk siyasi tarihinin en önemli olayı, 1839 Tanzimat Fermanı'nın ilanıdır.

Tanzimat ve Islahat Fermanları farklı padişahlar döneminde ilan edilmiştir. Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839'da Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiştir. Islahat Fermanı ise, 28 Şubat 1856'da Sultan Abdülmecid tarafından yayınlanmıştır.