Tanzimat

Tanzimat döneminde eyalet yönetimi şu şekildeydi: 1. Eyaletlerin Bölünmesi: Tanzimat'tan önce eyaletler, sancaklara, sancaklar kazalara ve kazalar köylere ayrılmıştı. 2. Valilerin Yetkileri: Valilerin yetkileri kısıtlandı ve mali işlere doğrudan karışmaları önlendi. 3. Meclislerin Kurulması: Eyalet merkezlerinde "Büyük Meclis" adı verilen ve valinin başkanlığında toplanan bir meclis kuruldu. 4. Halkın Katılımı: Eyalet yönetiminde gayrimüslimler de dahil olmak üzere halktan belirli bir kontenjan ayrılarak halkın yönetime katılması sağlandı.

Züppe tipi, Tanzimat Dönemi ile birlikte ortaya çıkmıştır.

Tanzimat dönemi romanları üç ana başlık altında incelenir: 1. Tanzimat Dönemi Romanı: 1839-1876 yılları arasındaki dönemi kapsar. 2. Servet-i Fünun Dönemi Romanı: 1896-1901 yılları arasındaki dönemi içerir. 3. Milli Edebiyat Dönemi Romanı: 1911-1923 yılları arasındaki dönemi kapsar.

Mizancı Murat Bey, Tanzimat Edebiyatı İkinci Dönem yazarıdır.

1861 yılında Osmanlı'da yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Osmanlı-Karadağ Savaşı: Karadağ Prensliği ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşen savaşta, Karadağ Osmanlı hakimiyetini tanımak zorunda kaldı. Abdülmecid'in Ölümü: Osmanlı padişahı Abdülmecid 1861 yılında vefat etti ve yerine Abdülaziz geçti. Islahat Fermanı: Tanzimat dönemi padişahı Abdülmecid, gayrimüslimlere verilen hakları artıran Islahat Fermanı'nı yayımladı.

Tanzimat döneminde açılan bazı okullar şunlardır: 1. Mekteb-i Mülkiye: Devlet teşkilatına yönetici yetiştirmek amacıyla kurulan okul. 2. Galatasaray Sultanisi: Değişik ırk ve dinlerden olan çocukları Osmanlılık ideolojisi etrafında birleştirmeyi hedefleyen lise. 3. Darüşşafaka: Fakir Müslüman-Türk çocuklarına eğitim vermek amacıyla kurulmuş okul. 4. Darülfünun: Üniversite düzeyinde eğitim yapan, Batı ilim, teknik ve fennin uygulanması amacıyla açılan okul. 5. Ziraat Okulu: 1847'de açılan tarım ve meslek okullarından biri. 6. Darülmuallimât: 1870'de kız öğretmen okulu olarak açılan okul.

Abdülmecid, 1839-1861 yılları arasında Osmanlı sultanı olarak görev yaptığı dönemde bir dizi önemli reform gerçekleştirdi: 1. Tanzimat Fermanı'nı İlan Etti: 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nı ilan ederek modernleşme ve batılılaşma sürecini başlattı. 2. Askeri Reformlar: Ordunun modern silahlarla donatılması, askeri eğitim programlarının geliştirilmesi ve Batı tarzı askeri okulların açılması gibi reformlar yaptı. 3. Hukuk ve Adalet Reformları: Yeni kanunların yürürlüğe konması, mahkemelerin yeniden yapılandırılması ve yargı sürecinde şeffaflığın sağlanması gibi adımlar attı. 4. Eğitim ve Kültürel Reformlar: Modern lise düzeyinde eğitim kurumları (idadiler) açtı, Darülfünun'un temellerini attı ve ilk Osmanlı okulunu Paris'te kurdu. 5. Dış Politika: Avrupa güçleriyle denge politikası izleyerek imparatorluğun toprak bütünlüğünü korumaya çalıştı.

Sadık Rifat Paşa'nın Tanzimat Fermanı'na katkıları şunlardır: 1. Düşünsel Temellerin Atılması: Sadık Rifat Paşa, Tanzimat'ın düşünsel zeminini hazırlamış ve liberal bir devlet yönetimi anlayışını öne sürmüştür. 2. Reform Fikirlerinin Şekillenmesi: Paşa, reform fikirlerinin şekillenmesinde etkili olmuş ve Mustafa Reşid Paşa'nın icraatlarına önemli katkılarda bulunmuştur. 3. Metternich ile Etkileşim: Viyana'da elçi olarak görev yaptığı dönemde Metternich ile yakın ilişkiler kurmuş ve bu etkileşimden faydalanarak Osmanlı Devleti'nin iç yönetimini düzenlemesi konusunda tavsiyeler sunmuştur.

I. Abdülmecid, Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahiptir çünkü Tanzimat reformlarının başlatıcısı olarak kabul edilir. Önemli katkıları şunlardır: - Tanzimat Fermanı'nın ilanı (1839), bu fermanla Osmanlı Devleti'nde eşitlik ilkesi resmi olarak kabul edilmiştir. - Kırım Savaşı'nda diplomasi başarısı, Osmanlı'nın Batılı devletlerin desteğiyle savaşı kazanması. - Eğitim ve kültürel reformlar, modern lise düzeyinde okullar (idadiler) ve ilk Osmanlı üniversitesi sayılabilecek Darülfünun'un temelleri. - Avrupa ile ilişkilerin geliştirilmesi, Avrupa hükümet şekillerinin incelenmesi ve Fransız İmparatoru III. Napolyon'un "Légion d’Honneur" nişanının kabul edilmesi. Bu reformlar, Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecine hız kazandırmış ve devletin territorial bütünlüğünü korumasına yardımcı olmuştur.

Tanzimat Fermanı'nda doğrudan sporla ilgili bir madde yer almamaktadır, ancak fermanın ilanıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nda spor alanında bazı değişiklikler yaşanmıştır. Bu değişiklikler arasında, batılı sporların ülkeye girmesi ve modern sporların eğitim programlarına dahil edilmesi bulunmaktadır.

Reform, Osmanlı döneminde mevcut durumu daha iyiye götürme çabası olarak tanımlanan, toplumun, kurumların veya sistemlerin içindeki eksiklikleri düzeltmek amacıyla yapılan köklü değişiklikleri ifade eder. Osmanlı dönemindeki bazı önemli reform hareketleri şunlardır: 1. Tanzimat Fermanı (1839): Mustafa Reşid Paşa tarafından hazırlanan bu fermanla, Osmanlı Devleti'nde hukukun üstünlüğü, adalet, mülkiyet hakkı ve can güvenliği gibi Batılı değerlerin hukuk sistemine entegre edilmesi amaçlanmıştır. 2. Islahat Fermanı (1856): Tanzimat Fermanı'nın devamı niteliğinde olup, özellikle gayrimüslim vatandaşların haklarının korunması ve iyileştirilmesi konusuna odaklanmıştır. 3. II. Mahmud Dönemi Reformları: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması, Avrupa'dan subay getirilmesi, Avrupa'ya subaylar gönderilmesi gibi askeri ve idari alanda yapılan reformlar bu döneme aittir. Bu reformlar, Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecinin önemli kilometre taşları olmuş ve imparatorluğun ayakta kalma mücadelesine katkıda bulunmuştur.

Tanzimat döneminde medreselerde yapılan yenilikler şunlardır: 1. Medreselerin Otoritesinin Azaltılması: Medreseler, devletin otoritesi altına alınmaya çalışılmıştır. 2. Yeni Eğitim Kurumlarının Açılması: Medreselerin yanı sıra, Batı tarzında yeni eğitim kurumları açılmıştır. 3. Eğitim Programlarının Değiştirilmesi: Modern eğitim yöntemleri benimsenmiş ve batı dillerinin programlara dahil edilmesi sağlanmıştır. 4. Öğretmen Yetiştirme: Öğretmenlerin meslekleşmesi ve öğretmen yetiştirecek kurumların açılması için yasalar çıkarılmıştır. 5. Medreselerin Tepkisi: Medreseliler, yeniliklere karşı çıkmış ve medreselerin nüfuzunu korumaya çalışmışlardır.

Tanzimat ve Abdülmecid dönemi yenilikleri arasındaki bazı farklar şunlardır: 1. Tanzimat Fermanı: 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı, tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliğini garanti altına almış, kanun önünde eşitliği sağlamış ve modern vergilendirme sistemini getirmiştir. 2. Abdülmecid Dönemi Yenilikleri: Abdülmecid döneminde, Tanzimat Fermanı'nın devamı niteliğinde şu yenilikler yapılmıştır: - İlk kağıt para kaime basılmıştır. - Erkek öğretmen okulu Darülmuallim açılmıştır. - Askerlik vatani görev haline gelmiştir. - Dolmabahçe Sarayı yaptırılmıştır. - Bank-ı Dersadet adıyla ilk Osmanlı Bankası kurulmuştur. 3. Islahat Fermanı: 1856 yılında yayımlanan Islahat Fermanı, daha çok gayrimüslimlere yönelik haklar içermiş ve Tanzimat Fermanı'nın getirdiği hakların toplumun bütün kesimlerine yaygınlaştırılmasını hedeflemiştir.

Takvim-i Vekayi, Osmanlı Devleti'nde yayımlanan ilk resmi gazete olarak kabul edilir çünkü II. Mahmut'un isteğiyle, hükümetin icraatlarını halka anlatmak amacıyla kurulmuştur. Bu gazete, Tanzimat Fermanı'ndan önce, 1831 yılında yayın hayatına başlamıştır.

Darülmuallimin, öğretmen okulu oldu çünkü Tanzimat Fermanı ile başlayan modern eğitim ve öğretimin ilk modelini oluşturan rüştiye mekteplerinin öğretmen ihtiyacını karşılamak amacıyla açıldı. Bu okulda, bugünün ortaokulu olan rüştiyelere öğretmen yetiştirilmesi hedeflendi.

Tanzimat döneminde haberleşme, modern posta teşkilatı ve telgraf gibi yeni iletişim araçlarıyla sağlanmıştır. Posta Teşkilatı: 1837 yılında "Postahane-i Amire Müdürlüğü" kurulmuş ve posta merkezleri oluşturulmuştur. Telgraf: Kırım Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'ne giren telgraf, 1868'de büyük kentlerle İstanbul arasında haberleşmeyi hızlandırmıştır. Ayrıca, menzil teşkilatı da haberleşme için kullanılmış, eyalet merkezlerinde postaneler açılmıştır.

Tanzimat'ın ilk şairi olarak kabul edilen kişi Şinasi'dir.

Tanzimat'ın 2. döneminde bireysel konulara yönelen sanatçılar şunlardır: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan ve Sami Paşazade Sezai.

Tanzimat döneminde en çok modern hikaye türü kullanılmıştır.

Türkiye'nin ilk gazetesi olan Takvim-i Vekayi, özel bir öneme sahiptir çünkü Tanzimat döneminde halkı aydınlatmak ve modernize etmek amacıyla devlet tarafından çıkarılmıştır. Ayrıca, Takvim-i Vekayi, resmi ilanlarını, yasal düzenlemeleri ve idari haberleri yayımlayarak devletin resmi yayın organı olarak da işlev görmüştür.