Reform

Yargı Reformu Strateji Belgesi 5 yılda bir güncellenir.

Yargı Reformu Stratejisi, yargı sistemini modernize etmek ve adaletin daha hızlı, etkili ve şeffaf bir şekilde sağlanmasını temin etmek amacıyla hazırlanan kapsamlı bir belgedir. 2025-2029 yıllarını kapsayan Türkiye'nin Yargı Reformu Stratejisi'nin ana hedefleri şunlardır: Yargı Bağımsızlığının Güçlendirilmesi: Yargı organlarının bağımsızlığı ve tarafsızlığının artırılması. Adalete Erişimin Kolaylaştırılması: Vatandaşların adalete erişiminin dijital çözümler ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleriyle kolaylaştırılması. Ceza Adaletinde Yenilikler: Ceza davalarında adaletin daha hızlı sağlanması ve suçluların rehabilitasyonu için cezaevlerinin koşullarının iyileştirilmesi. Teknolojik Dönüşüm: Yargı sistemine dijitalleşme ve yapay zeka uygulamalarının entegre edilmesi. Bu strateji, aynı zamanda hukuk devletinin temellerini sağlamlaştırmayı ve Türkiye'nin uluslararası hukuk standartlarına uyumlu hale gelmesini de amaçlamaktadır.

Reformun dört temel ilkesi şunlardır: 1. Milli Egemenlik İlkesi: Halkın kendi kendini yönetme hakkına dayanan bu ilke, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu vurgular. 2. Laiklik İlkesi: Devletin din işlerinden ayrılması ve laik bir yapıya kavuşması hedeflenir. 3. Cumhuriyetçilik İlkesi: Halkın kendi kendini yönettiği, temsilciler aracılığıyla yönetime katıldığı bir yönetim biçimini ifade eder. 4. Devletçilik İlkesi: Ekonomik kalkınma için devletin öncü rol oynaması ve sanayileşme, tarımın geliştirilmesi gibi alanlarda programlar uygulaması anlamına gelir.

Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu kötü durumu düzeltmek ve modernleşmek amacıyla ilan edilmiştir. Fermanın ilan edilme nedenleri arasında şunlar da yer almaktadır: Avrupalı devletlerin iç işlere karışmasının önüne geçmek ve bu devletlerin Mısır sorununun çözümünde ve Boğazlar meselesinde Osmanlı'ya destek olmalarını sağlamak; Rusların Ortadoks tebaayı koruma amaçlı Osmanlı'yı baskı altında tutması ve bu baskıyı azaltmak; Fransız İhtilali'nin etkisiyle yükselen milliyetçiliği dizginlemek ve meşrutiyet isteyen aydınların taleplerini kontrol altına almak; Devletin devamlılığını sağlamak için köklü reformlara duyulan ihtiyaç.

Skolastik düşüncenin zayıflaması, Ortaçağ'da kilisenin egemenliği altında olan bu düşünce sisteminin etkisini yitirmesi sürecidir. Bu sürecin başlıca nedenleri şunlardır: 1. Rönesans ve Reform Hareketleri: Bu hareketler, akılcılık ve bilimin ön plana çıkmasına, kilisenin otoritesinin azalmasına yol açmıştır. 2. Bilimsel ve Felsefi İlerlemeler: Yeni keşifler ve gözlemler, skolastik düşünceyi geride bırakmış, modern bilim ve felsefe daha özgür bir düşünce tarzı benimsemiştir. 3. Nominalizm Akımı: Genel kavramları gerçek sayılmayan bu akım, kilisenin ve onun kavramlarının da gerçek olmadığını öne sürerek skolastiği zayıflatmıştır. 4. Okuma Yazma Oranının Artması ve Matbaanın Gelişimi: İnsanların daha çok bilinçlenmesi ve kendi akıllarını kullanarak skolastik düşünceyi sorgulamaları.

Yargı reformu, adalet sistemini güçlendirmek ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir düzeni sağlamak amacıyla çeşitli alanlarda düzenlemeler içermektedir. Bu reformun kapsadığı bazı başlıklar şunlardır: 1. İhtisas Mahkemeleri: Sağlık, çevre, iş kazaları, trafik ve sigorta davaları gibi özel uzmanlık gerektiren konular için ayrı mahkemelerin kurulması. 2. Hâkimlerin Uzmanlaşması: Hâkimlerin meslek yaşamları boyunca "hukuk" ve "ceza" hâkimi olarak ayrılması. 3. Dijitalleşme ve Yapay Zekâ: SEGBİS gibi uygulamaların yaygınlaştırılması ve dava süreçlerinde yapay zekâ kullanımıyla daha hızlı ve doğru kararlar alınması. 4. Savunma Hakkının Güçlendirilmesi: Avukatlık Kanunu'nda yapılacak düzenlemelerle belirli davalarda avukat bulundurma zorunluluğunun genişletilmesi. 5. Ceza İnfaz ve Denetimli Serbestlik: Denetimli serbestlik sisteminin kapsamının genişletilmesi ve mahkûmların topluma kazandırılması için eğitim ve rehabilitasyon programlarının uygulanması. 6. Adalete Erişimin Kolaylaştırılması: Elektronik tebligat, e-duruşma ve dijital platformların yaygınlaştırılması.

Reform, Katolik Kilisesi'nin bozulmalarına tepki olarak 16. yüzyılda Almanya'da başlamıştır. Başlama nedenleri: - Kilise'nin siyasete ve dünyevi işlere müdahalesi. - Kilise'deki yozlaşmalar ve olumsuz dini şartlar. - Matbaanın icadı ile kitapların daha çok basılması ve okur yazar oranının artması. - Rönesans'ın etkisi ile özgür düşüncenin yayılması ve din adamlarının sorgulanması. Hareketin öncüsü, 95 maddelik bildiriyi kilisenin duvarına asan Martin Luther olmuştur.

Reformun üç temel ilkesi şunlardır: 1. Milli Egemenlik İlkesi: Halkın kendi kendini yönetme hakkına dayanan bu ilke, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu vurgular. 2. Laiklik İlkesi: Devletin din işlerinden ayrılması ve dinin toplumsal yaşamın düzenlenmesinde etkili olmaması gerektiğini ifade eder. 3. Cumhuriyetçilik İlkesi: Halkın kendi temsilcilerini seçerek yönetime katıldığı bir yönetim biçimini temsil eder.

16. yüzyıl, tarih sahnesinde önemli dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu yüzyıl, aşağıdaki nedenlerle önemlidir: 1. Rönesans ve Reform Hareketleri: Sanat, bilim ve edebiyat gibi alanlarda büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. 2. Coğrafi Keşifler: Keşif seferleri sonucunda yeni kıtalar keşfedilmiş, bu da bilinen dünyanın sınırlarını genişletmiştir. 3. Siyasi Gelişmeler: Merkezi güçlerin artışı ve monarşilerin kurulması, siyasi alanda önemli değişimlere yol açmıştır. 4. Bilimsel Gelişmeler: Kopernik'in çalışmaları ve Galileo gibi bilim insanlarının evren anlayışımızı değiştiren keşifleri bu yüzyılda gerçekleşmiştir. 5. Osmanlı Devleti: Osmanlı Devleti, bu yüzyılda en parlak dönemini yaşamış, askeri, mimarî ve kültürel alanda büyük gelişmeler kaydetmiştir.

Koçi Bey'in Osmanlı'ya katkıları şunlardır: 1. Devlet İdaresinde Reform Önerileri: Koçi Bey, IV. Murad ve Sultan İbrahim'e sunduğu risalelerde, Osmanlı Devleti'nin cari dönemdeki problemlerini ele almış ve idari reform önerileri getirmiştir. 2. Geçmişe Dönüş Çağrısı: Koçi Bey, bozulmanın durdurulması için kadim olan değerlere dönülmesini savunmuş ve Osmanlı'nın eski usul ve nizamlarına uyulmasının devleti eski kudretine kavuşturacağı ümidini taşımıştır. 3. İstatistiksel Analiz: Koçi Bey, tahlil ve mukayeselerinde istatistiksel bilgileri kullanarak meseleleri riyâzî bir kesinliğin çarpıcılığı ile ortaya koymuş ve bu yönüyle Osmanlı tarihinde bir ilk olmuştur.

KİT reformu, kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) şeffaflığı ve hesap verilebilirliği artırmak amacıyla başlatılan bir dizi düzenlemeyi ifade eder. Bu reformun iki ana aşaması vardır: 1. İlk aşama: KİT'lerin yönetim kurullarının daha profesyonel hale getirilmesi ve satın alma usullerinin kurumsal yönetim ilkeleri, verimlilik ve kârlılık ekseninde yeniden düzenlenmesi. 2. İkinci aşama: KİT'lerin uluslararası alanda kabul görmüş şeffaflık standartlarına uyması ve hesap verebilirliklerinin güçlendirilmesi. Bu reformlarla birlikte, KİT'lerin dünya uygulamalarına yaklaştırılması ve yönetişimlerinin uluslararası normlara uygun hale getirilmesi hedeflenmektedir.

Nizam-ı Cedid, Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından başlatılan reform hareketleri, Kabakçı Mustafa İsyanı'na neden olmuştur. Bu isyan, 1807 yılında Yeniçeriler'in Nizam-ı Cedid Ordusu'nun kurulmasına karşı çıkmaları ve reformları kendi ayrıcalıklarına bir tehdit olarak görmeleri sonucu çıkmıştır.

Rönesans ve Reform'un ortak özellikleri şunlardır: 1. Din Adamlarına Duyulan Güvenin Azalması: Her iki hareket de din adamlarının ve kilisenin otoritesini sorgulamış ve güvenlerini azaltmıştır. 2. Bireysel Düşüncenin Ön Plana Çıkması: İnsan merkezli bir dünya görüşü ve bireysel özgürlük fikri her iki dönemde de öne çıkmıştır. 3. Eğitim ve Bilimin Önemi: Eğitim faaliyetlerinin kiliseden alınarak laik bir sisteme geçilmesi ve bilimin öneminin artması ortak bir sonuçtur. 4. Kültürel ve Toplumsal Dönüşüm: Her iki hareket de Avrupa'nın kültürel, toplumsal ve ekonomik yapısında önemli dönüşümlere yol açmıştır.

Eğitimde reformun önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. Eğitim Kalitesinin Artırılması: Reformlar, eğitim sisteminin çağın gereksinimlerine uygun hale getirilmesini ve öğrencilerin daha iyi öğrenmelerini sağlar. 2. Fırsat Eşitliğinin Sağlanması: Dezavantajlı bölgelerdeki okullara yönelik destek programları ile her öğrencinin kaliteli eğitim alması hedeflenir. 3. Teknolojinin Entegrasyonu: Eğitimde dijitalleşme, öğrenme süreçlerini daha etkili hale getirir ve öğrencilerin dijital becerilerini geliştirir. 4. Uluslararası Standartlara Uyum: Uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak, eğitim sisteminin uluslararası düzeyde değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi sağlanır. 5. Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi: Öğretmenlerin sürekli eğitim alması, onların pedagojik bilgi ve becerilerini artırarak daha etkili eğitim vermelerini sağlar.

7. sınıf sosyal bilgiler dersinde Avrupa'da uyanış, 16. yüzyılda Avrupa'da yaşanan Rönesans, Reform ve Aydınlanma hareketlerini ifade eder. Bu hareketlerin temel özellikleri ve sonuçları şunlardır: - Rönesans: Antik Yunan ve Roma eserlerinin yeniden keşfedilmesi, doğaya ve insana olan ilginin artması ve sanat, bilim ve düşüncede yenilikler yapılması. - Reform: Katolik Kilisesi'nin yanlışlarını eleştiren dini bir hareket olup, İncil'in tek kaynak olarak kabul edilmesi ve kilisenin otoritesinin sorgulanması. - Aydınlanma: Akıl ve bilimin önemini vurgulayan, toplumsal ve siyasi reformların yapılması gerektiğini savunan bir düşünce hareketi. Bu hareketler, Avrupa'nın siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimini önemli ölçüde etkilemiş ve dünya üzerinde Avrupa'nın etkisinin artmasına yol açmıştır.

Rönesans ve Reform'un Aydınlanma Çağı'na etkileri şunlardır: 1. Düşünsel Özgürlük ve Bireycilik: Rönesans, düşünsel özgürlüğün ve bireyci yaklaşımın temelini attı. 2. Bilimsel İlerleme: Rönesans, bilimsel yöntemlerin doğuşuna ve gözlem-deney temelli düşüncenin yaygınlaşmasına katkıda bulundu. 3. Eğitim ve Okuma-Yazma: İncil'in farklı dillere çevrilmesi, okuma-yazma oranlarını artırdı ve eğitimin kilisenin elinden alınarak laikleştirilmesini sağladı. 4. Toplumsal ve Politik Değişimler: Aydınlanma Çağı'na zemin hazırlayarak, monarşilere karşı çıkan fikirlerin yayılmasına ve demokratik sistemlerin gelişimine etki etti. 5. Sanat ve Edebiyat: Sanatta realizm ve perspektif teknikleri gelişti, edebiyatta ise insan hakları ve özgürlük gibi konular işlenmeye başlandı.

30 Şubat, tarihte sadece iki kez gerçekleşmiştir ve bu durumlar takvim reformlarından kaynaklanmaktadır. İlk olarak, 1712 yılında İsveç'te yaşanan bir hata sonucu 30 Şubat resmi olarak takvimde yer almıştır. İkinci olarak, 1930-1931 yıllarında Sovyetler Birliği'nde işçi verimliliğini artırmak amacıyla yapılan bir takvim reformu sırasında 30 Şubat görülmüştür.

Avrupa'da düşünce alanında meydana gelen değişimlerin başlıca sebepleri şunlardır: 1. Rönesans: 14. yüzyılda İtalya'da başlayan Rönesans, antik Yunan ve Roma kültürüne dönüşü simgeler ve insan merkezli düşünceyi öne çıkarır. 2. Reform: 16. yüzyılda Katolik Kilisesi'ne karşı bir başkaldırı olan Reform, dini doktrinleri sorgulayıp yeni mezheplerin ortaya çıkmasına neden oldu. 3. Aydınlanma: 17. ve 18. yüzyıllarda akıl ve bilimsel düşüncenin ön planda olduğu bir dönemdi. 4. Sanayi Devrimi: 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında gerçekleşen Sanayi Devrimi, ekonomik düşüncede köklü değişimlere yol açtı ve şehirleşmeyi hızlandırdı. 5. Postmodernizm: 20. yüzyılın ortalarından itibaren mutlak gerçeklikleri sorgulayan ve çeşitli bakış açılarını kabul eden bir düşünce akımıdır.

Reform hareketleri, Avrupa'yı çeşitli alanlarda derinden etkiledi: 1. Dini Değişim: Reform, Katolik Kilisesi'nin otoritesini zayıflattı ve Protestanlık gibi yeni mezheplerin ortaya çıkmasına yol açtı. 2. Eğitim ve Bireysel İnanç: Reform, eğitimin kilisenin elinden alınmasını ve laik eğitim anlayışının yaygınlaşmasını sağladı. 3. Siyasi Yapılar: Reform, birçok krallığın Papalık'tan bağımsız olmasına ve ekonomik özgürlüğünü kazanmasına olanak tanıdı. 4. Ekonomik Etkiler: Kilisenin toprak ve servetlerinin kralların kontrolüne geçmesi, ekonomik yapıların değişmesine ve kapitalizmin gelişimine zemin hazırladı. 5. Toplumsal Hoşgörü: 1648'de Westphalia Barışı ile Katolik ve Protestan mezhepleri resmi olarak tanındı, bu da Avrupa'da dinî çoğulculuk kavramının ortaya çıkmasına neden oldu.

Reformun ilk adımı, Martin Luther'in 1517 yılında Wittenberg Kilisesi kapısına 95 maddelik manifestosunu asması olarak kabul edilir.