SosyalSistemler

Devşirme kelimesi, farklı anlamlara gelebilir: Devşirmek işi. Asker yetiştirilmek üzere Yeniçeri Ocağına alınacak çocukları seçip toplama işi. Yeniçeri Ocağına bu yolla alınan çocuk. Toplanmış, bir araya getirilmiş. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu döneminde uygulanan ve Hristiyan çocukların toplanarak Müslüman olarak yetiştirilip devlet veya ordu için çalıştırıldığı sistem de devşirme olarak adlandırılır.

Dünya toplumu yaklaşımı, ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrasında Herbert Butterfield, Martin Wight ve Hedley Bull tarafından ortaya atılan İngiliz Okulu'nun bir kavramıdır. Bu yaklaşıma göre: Uluslararası toplum, devletlerarasındaki etkileşim ve ortak çıkarlar üzerine kuruludur. Devletler, uluslararası toplumun üyesi olarak belirli haklara ve yükümlülüklere sahip siyasal birimlerdir. Uluslararası toplumun temel kurumları arasında diplomasi, ittifaklar, tahkim ve savaş yer alır. Toplumun temel amacı, barışı sağlamak ve aktörlerin egemenliğini korumaktır. Ayrıca, Immanuel Wallerstein'ın dünya sistemi teorisi de toplumsal değişimi küresel kapitalist sistemin bir parçası olarak ele alır ve dünyayı merkez, yarı-periferi ve periferi ülkeler olarak üçe ayırır.

Ekber-i erşad sistemi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve saltanatın kaldırılması ile beraber 1922 yılında kaldırılmıştır.

Zeamet, II. Mahmut döneminde tımar sistemiyle birlikte kaldırılmıştır. Bu kararın bazı nedenleri: Dirlik sisteminin bozulması. Askeri ve idari düzenlemeler. Mali düzenlemeler.

Franz Kafka'nın "Dava" (Der Prozeß) adlı romanının konusu, bir sabah uyandığında kendisini sebebini anlamadığı bir suç nedeniyle dava edilmiş bulan Josef K. adlı kahramanın absürt durumudur. Josef K., neyle suçlandığı bildirilmediği için önce bunu bir şaka sansa da durumun ciddiyetini kavrar. Aslında ortada gerçek bir dava da yoktur.

İngiliz soyluları, akranlar (peerage) sınıfına dahildir. İngiliz soyluluğu, beş rütbeden oluşur: 1. Dük (Duke). 2. Marki (Marquess). 3. Kont (Earl). 4. Vikont (Viscount). 5. Baron. Ayrıca, İskoçya'da beşinci derece "Meclis Lordu (Lord of Parliament)" olarak adlandırılır.

Tımarların önemli olmasının bazı nedenleri: Siyasi alanda: Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nin siyasi otoritesini güçlendirmiştir. Askeri alanda: Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nin güçlü bir orduya sahip olmasını sağlamıştır. Ekonomik alanda: Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Sosyal alanda: Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nde sosyal istikrarı sağlamıştır.

Türkiye'de doğrudan bir sosyal kredi sistemi bulunmamaktadır. Ancak, bazı uygulamalar benzer işlevler taşımaktadır: Kredi notu (Findeks puanı). UYAP ve adli sicil kaydı. SGK ve vergi uyumu. e-Devlet davranış geçmişi. Çin'de uygulanan sosyal kredi sistemi ise bireylerin davranışlarını takip edip puanlayan ve bu puanlara göre sosyal ya da ekonomik haklarını belirleyen bir değerlendirme sistemidir.

Osmanlı'da kafes sistemi, I. Ahmet (1. Ahmet) döneminde, 1603 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Bu sistemde, kardeşlerden en büyüğü tahta çıkarken diğer kardeşler, tahta çıkma sıraları gelene kadar kafes adı verilen evlerde göz hapsinde tutulmuştur.

Fatih Sultan Mehmet döneminde tımar sistemi şu şekilde işlemiştir: Tımar sisteminin düzenlenmesi: Fatih, tımar topraklarının artırılması ve aksaklıkların giderilmesi için önemli yenilikler yapmıştır. Miri toprakların geri kazanımı: Devlete ait olup çeşitli yollarla mülk veya vakıf haline gelmiş olan topraklar tekrar miri (devlete ait) haline getirilmiştir. Tımarların artırılması: Tımar sisteminin geliştirilmesine yönelik kanunlar çıkarılmıştır. Tımar sisteminin bazı özellikleri: Tımar sahipleri devletin memurlarıdır ve merkezin emri altında çalışmak zorundadır. Görevini yerine getirmeyen tımar sahipleri azledilir. Tımar sahipleri, topraklarının gelirinden belirli bir miktarı devlete verir, geri kalanını ise kendi kullanımları için elde eder. Tımarlı sipahiler, yetiştirdikleri cebelüler ile birlikte savaş veya fetih durumunda sefere katılmak zorundadır.

Toplumsal tabakalaşmanın dört temel sistemi şunlardır: 1. Kölelik Sistemi: Tabakalar arası geçişe olanak tanımayan kapalı bir sistemdir. 2. Kast Sistemi: Dini bir anlayışla temellendirilmiş olup, tabakalar arası geçiş mutlak manada sınırlandırılmıştır. 3. Zümre Sistemi: Sosyal grupların toplumsal hiyerarşideki yerini belirleyen etkenler toprak sahipliği, siyasal konumlanma, servet ve sosyal konumdur. 4. Toplumsal Sınıf Sistemi: Hukuki ya da dini bağlamda tanımlanmayan ve herhangi bir yükümlülük içermeyen bir yapıdadır.

Gulâm ve devşirme sistemi arasındaki temel farklar şunlardır: Köken: Gulâm sisteminde köleler veya satın alınan Türk çocukları eğitilerek asker olarak yetiştirilirdi. Sadakat: Gulâmlar, efendilerine kişisel sadakatle bağlıydı. Her iki sistem de fethedilen yerlerdeki çocukların eğitim amacıyla alınıp yetiştirilmesini içeriyordu.

Ülüş, tarih alanında şu anlamlara gelir: Orta Asya eski Türk devlet geleneğinde ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması. Çalışmaların karşılığı olarak bir kişiye ya da kuruma ödenen para, prim. Bir toplulukta herkese eşit olarak ayrılan pay, hak.

Roma İmparatorluğu'nda devşirme sistemi, 1703 yılında kaldırılmıştır.

Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nde uygulanan bir vergi ve toprak sistemidir. Tımar sistemini açıklayabilecek bazı bilgiler: Amaçları: Devletin maaş yükünü azaltır, arazilerin boş durmasını önler, askeri güç sağlar ve göçebe halkı yerleşik hayata geçirir. Uygulama: Kişilerin mevkisine göre toprak verilir ve toprakların düzenli işlenmesi şarttır. Faydaları: Vergi tahsilatı sistematik hale gelir, köylüler kazanç elde eder ve tımar sahipleri maaşlarını düzenli alır. Bozulma nedenleri: İç karışıklıklar, isyan ve savaş kayıpları gibi etkenler tımar sisteminin bozulmasına yol açmıştır. Kaldırılması: 1839 Tanzimat Fermanı ile sistem kaldırılmıştır.

Osmanlı'da tahrir, fethedilen bölgelerde uygulanacak idari teşkilat ve sistem çerçevesinde, nüfus, arazi ve emlakin tespit ve kaydedilmesi amacıyla yapılırdı. Tahririn yapılma sebeplerinden bazıları şunlardır: Tımar sisteminin gereği: Bölgedeki gelir kaynaklarının tespiti. Vergi gelirlerinin artışı veya azalması: Vergi gelirlerinde meydana gelen değişiklikler nedeniyle. Yeni padişahın tahta çıkması: Yeni bir padişahın göreve başlaması. Usulsüzlüklerin engellenmesi: Usulsüz eylemlerin önlenmesi. Vakıfların oluşturulması: Vakıfların oluşturulması.

"Tımar matik" ifadesi, bilinen bir terim değildir ve belgelerde bu isimle bir cihaz veya sistem hakkında bilgi bulunmamaktadır. Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nde yüzyıllar boyunca uygulanan bir vergi ve toprak sistemidir. Eğer "tımar matik" ifadesi bir bağlamda kullanılıyorsa, daha fazla bilgi veya farklı bir terim sağlanması gerekebilir.

Osmanlı'da himaye sistemi, bir devletin bağımsızlığını ve egemenliğini koruması için başka bir devletin korumasını ve gözetimini kabul etmesi anlamına gelir. Himaye veren devlet, himayeci olarak adlandırılır ve himayesindeki devlete belirli düzeyde koruma sağlar. Himaye altındaki devlet, kendi içişlerini yürütmeye devam eder, ancak dış ilişkilerinde himaye eden devlete bağlıdır. Osmanlı Devleti'nde himaye sistemi, özellikle II. Meşrutiyet dönemi aydınları tarafından ülkenin iktisadi kalkınmasının yolu olarak görülmüştür.

Ortaçağ ve Yeniçağ arasındaki bazı farklar: Başlangıç ve Bitiş Tarihleri: Ortaçağ, Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılışıyla (476) başlar ve İstanbul'un fethiyle (1453) sona erer. Yönetim ve Sosyal Yapı: Ortaçağ'da derebeylik (feodalite) yönetimi ve kilise etkisi ön plandadır. Bilimsel ve Kültürel Gelişmeler: Yeniçağ, Rönesans ve Reform gibi önemli hareketlerle sanat, bilim ve teknolojide büyük gelişmelere sahne olmuştur. Din ve Mezhepler: Ortaçağ'da çok tanrılı dinler yaygındı ve din savaşları vardı.

"Tima" kelimesinin farklı alanlarda çeşitli anlamları vardır. İşte bazıları: Tima Medya: İstanbul merkezli bir medya planlama ajansıdır. Tima Mühendislik: İnşaat kontrollüğü, yapı tasarımı, proje yönetimi ve deprem mühendisliği gibi alanlarda hizmet veren bir şirkettir. Tima: Eirenidae ailesine bağlı bir hayvan cinsidir. "Tima"nın ne işe yaradığı, kullanıldığı bağlama göre değişiklik gösterebilir.