SosyalSistemler

Sipahiler, Osmanlı Devleti'nde önemli bir rol oynamışlardır çünkü: 1. Askeri Güç: Tımarlı sipahiler, Osmanlı ordusunun en kalabalık ve önemli atlı kuvvetlerini oluşturmuşlardır. 2. İdari Görevler: Barış zamanlarında bulundukları bölgelerin güvenliğini sağlamış, asayişi sürdürmüş ve vergi toplama gibi idari görevleri yerine getirmişlerdir. 3. Ekonomik Katkı: Tımar sistemi sayesinde sipahiler, tahsis edilen toprakları işleyerek üretime katkıda bulunmuş ve devlet gelirlerini artırmışlardır.

Feodalitede en alt sınıf köylüler (serfler) olarak kabul edilir.

Dünya toplumu yaklaşımı, sosyal bilimlerde toplumun küresel bir perspektiften incelenmesi olarak tanımlanır. Temel temsilcileri arasında yer alan Niklas Luhmann'a göre, dünya toplumu, ulusal ve bölgesel sınırlamaların ötesinde toplumun genişlemesini ifade eder ve bu, medya iletişiminin küreselleşmesinden kaynaklanır. Diğer bir bakış açısına göre ise dünya toplumu, Batı kurumlarının yayılması ve küresel paylaşılan normlar ve değerler sistemi olarak tanımlanır.

Devşirme kelimesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde iki farklı anlamda kullanılmıştır: 1. İnsan Toplama Sistemi: Hristiyan çocukların Osmanlı topraklarına alınarak Müslüman olarak yetiştirilmesi ve devlet hizmetinde kullanılmasını içeren bir insan toplama ve eğitim sistemidir. 2. Genel Anlamda: "Devşirmek" fiilinin isim hali olup, "toplamak, bir araya getirmek" anlamına gelir.

Ekber-i erşad sistemi, 18. yüzyılın başında Patrona Halil İsyanı sonucunda sona ermiştir.

Zeamet, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile kaldırıldı. Bu sistemin kaldırılmasının başlıca nedenleri arasında: - Sistemin bozulması. - Yeni ordu düzeni.

Franz Kafka'nın "Dava" romanının konusu, Josef K. adında sıradan bir bankada çalışan genç bir adamın, suçsuz olduğunu bilmesine rağmen başına gelen tuhaf bir dava sürecini anlatmasıdır. Roman, Josef K.'nın bir sabah aniden tutuklanmasıyla başlar. Dava süreci ilerledikçe, Josef K. kendi suçsuzluğundan daha çok, sistemin nasıl işlediği ve bu sistemin içinde bireyin ne kadar ezildiği konusunda endişelenmeye başlar.

İngiliz soyluları, soyluluk (peerage) adı verilen bir sınıf sistemine dahildir.

Tımarlar, Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli bir yere sahipti çünkü birçok fayda sağlıyordu: 1. Askeri Güç: Tımarlar, sipahilerin sultana askeri hizmet sunmasını sağlayarak imparatorluğun savaş kapasitesini artırıyordu. 2. Toprak Yönetimi: Tımar sistemi, toprakların verimli bir şekilde işlenmesini teşvik ediyordu, bu da tarımsal üretimi ve ülkenin gıda ihtiyacını karşılamayı sağlıyordu. 3. Sosyal Denge: Sipahilerin toprak sahibi olması, diğer kesimlere karşı sorumluluklarını yerine getirmelerini gerektiriyordu, bu da sosyal düzenin ve toplumsal dengenin korunmasını sağlıyordu. 4. Gelir Çeşitliliği: Tımar sahipleri, topraklarının gelirinden bir kısmını devlete verirken, geri kalan kısmını kendi kullanımları için elde ediyorlardı, bu da devletin mali kaynaklarının artmasına katkıda bulunuyordu. 5. Yayılma Politikası: Tımar sistemi, Osmanlı'nın benimsediği yayılma politikasını destekliyordu.

Türkiye'de sosyal kredi sistemi bulunmamaktadır. Bu terim, genellikle Çin'de uygulanan ve vatandaşların eylemlerine ve karıştıkları suçlara göre puanlandırılması esasına dayanan bir sistemi ifade eder.

Osmanlı'da kafes sistemi, 1600'lü yılların başından itibaren uygulanmaya başlanmıştır.

Fatih Sultan Mehmet döneminde tımar sistemi şu şekilde işliyordu: 1. Toprak Tahsisi: Devlet, fethettiği toprakları doğrudan sahiplenmek yerine, belirli toprakları "tımar sahiplerine" veya diğer devlet görevlilerine, özellikle askerî görevlilere, işletebilmeleri için tahsis ederdi. 2. Gelir Dağılımı: Tımar sahipleri, sadece topraklardan elde edilen geliri kullanabilir, toprak üzerinde herhangi bir hakka sahip olamazlardı. 3. Askeri Yükümlülük: Tımar sahipleri, aldıkları tımar karşılığında orduya asker temin eder, sefere katılır ve savaşta başarılı olurlardı. 4. Vergi Toplama: Köylüler, tımar sahiplerine vergi öderdi ve bu vergiler, hem tımar sahibinin geçimini sağlar hem de devletin mali düzenini desteklerdi. 5. Yerel Yönetim: Tımar sahipleri, bölgelerinde hem askeri hem de idari görevler üstlenir, yerel halkın düzenini sağlar, vergi toplar ve bölgesel yönetimi denetlerdi.

Toplumsal tabakalaşmanın dört temel sistemi şunlardır: 1. Kölelik Sistemi: Kapalı tabakalaşma örneklerinden biridir. 2. Kast Sistemi: Dine ve iş bölümüne dayanan bir toplumsal tabakalaşma biçimidir. 3. Zümre Sistemi: Orta Çağ Avrupası'nda görülen bu sistemde, üç temel zümre grubu vardır: soylular, din adamları ve köylüler. 4. Sınıf Sistemi: Üretim araçlarına sahip olan üst sınıf, emek gücünü ücret karşılığında satan alt sınıf ve bu iki sınıf arasında yer alan orta sınıftan oluşur.

Ülüş, tarih bağlamında iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Eski Türklerde: Ülüş, ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması sistemini ifade eder. 2. Osmanlı İmparatorluğu'nda: Ülüş, devletin genellikle toprak sahiplerine, köylülerden elde edilen ürünlerin bir kısmını verme hakkını ifade eder.

Gulâm ve devşirme sistemleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Köken: Gulâm sistemi, İslam devletlerinde kölelerden oluşan bir askeri birlik iken, devşirme sistemi Osmanlı Devleti'nde Hristiyan kökenli çocukların alınıp yetiştirilmesiyle oluşturulmuştur. 2. Eğitim: Gulâm sisteminde hem esir düşen köleler hem de Türk çocukları eğitim alarak asker olarak yetiştirilirken, devşirme sisteminde sadece Hristiyan çocuklar eğitilmiştir. 3. Görev Alanı: Gulâmlar, genellikle hükümdarın güvenliğinden sorumlu olurken, devşirme sistemiyle yetiştirilenler hem askeri hem de idari alanlarda görev yapmışlardır.

Okul müdürü, okul örgütünü aralarında sistematik ilişkiler bulunan fiziksel, insanı, sosyal ve psikolojik unsurlardan oluşan bir sistem olarak tanımlar çünkü okul, açık bir sosyal sistem olarak kabul edilir. Bu sistemde: - Fiziksel unsurlar: Bina, sıra, kitap gibi maddi kaynaklar. - İnsan unsurları: Öğrenciler, öğretmenler, yöneticiler ve diğer personel. - Sosyal unsurlar: Okulun sahip olduğu değerler, normlar ve sosyal yapı. - Psikolojik unsurlar: Bireylerin motivasyon, moral ve psikolojik ihtiyaçları.

Roma İmparatorluğu'nda devşirme sistemi, 1703 yılında kaldırılmıştır.

Tımar, Osmanlı İmparatorluğu'nda toprakların sipahiler arasında paylaştırılıp işletilerek vergilerin toplanması ve asayişin sağlanması sistemidir. Tımarı açıklayan ana unsurlar şunlardır: 1. Toprak Mülkiyeti: Tımar arazilerinin mülkiyeti devlete aittir. 2. Tımarlı Sipahiler: Savaşlarda yararlılık gösteren askerlere ve yüksek dereceli memurlara tımar arazileri verilirdi. 3. Vergi Toplama: Köylüler, devlete ödemeleri gereken vergileri tımar sahiplerine öderlerdi. 4. Güvenlik: Tımarlı sipahiler, kendi bölgelerinde güvenlikten sorumlu kişilerdi. 5. Maaş Yerine Toprak: Tımar sistemi, memur statüsünde bulunan kişilere maaş yerine toprak işlettirilmesini sağlardı. Tımar sistemi, 1839 yılındaki Tanzimat Fermanı ile kaldırılmıştır.

Osmanlı'da tahrir, vergiye esas olan insan ve mal varlığını tespit etmek amacıyla yapılırdı. Bu sayımların başlıca nedenleri şunlardır: 1. Timar sisteminin gereği: Ülkenin vergi ve vergi nüfusu potansiyelini belirlemek, timar sahiplerinin gelirlerini ve reâyâ ile olan ilişkilerini düzenlemek. 2. Merkezî hükümetin bilgisi: Hükümdarın, ülkedeki reâyânın oturduğu yerleri, mallarını ve ürünlerinin kaynaklarını bilmesi. 3. Şeriata ve kanuna uygunluk: Şeriata ve yerleşik kanuna aykırı bid'at ve zulümlerin önlenmesi. 4. Vergi yüklemesi: Avârız vergisinin yüklenmesi durumunda hâne sayısının bilinmesi. 5. Vakıfların durumu: Vakıfların ve mülklerin tespit edilmesi.

Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda toprakların sipahiler arasında paylaştırılıp işletilerek, vergilerin toplanması ve asayişin sağlanması amacıyla kullanılan bir sistemdir. Tımar matik ifadesi, bu sistemle doğrudan ilişkili bir terim değildir. Ancak, tımarın bazı işlevleri şunlardır: Devlete ait toprakların verimli kullanılmasını sağlamak ve arazilerin boş kalmasını önlemek. Vergi toplama yükünü devlet üzerinden kaldırmak ve bu vergilerle askerlerin ve ordunun giderlerini karşılamak. Bölgedeki güvenliği sağlamak ve tımar sahipleri kendi bölgelerinde güvenlikten sorumlu olmak. Göçebe halkın yerleşik hayata geçmesini sağlamak.