YeniçeriOcağı

Yeniçeri kurşunu askerleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Yeniçeri Ocağı'nda görev yapan ve muharebe alanında padişahın çadırını koruma gibi önemli bir göreve sahip olan askerlerdi. Ayrıca, sefer yürüyüşlerinde yeniçerilerin önünde gider, ordugâhta yolların düzenlenmesine yardımcı olur ve savaşlarda orduya moral vermek için mehter takımı ile birlikte hareket ederlerdi.

Vaka-i Hayriye (Hayırlı Olay), 1826 yılında, Osmanlı Padişahı II. Mahmut'un Yeniçeri Ocağı'nı kaldırması için giriştiği çalışmaların sonucu olarak gerçekleşmiştir. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının bazı nedenleri: Kontrol edilemez hale gelmesi. Genç Osman'ın öldürülmesi. Modern ordu çalışmaları. 25 Mayıs 1825'te Eşkinci Ocağı'nın kurulduğunun ilan edilmesi, yeniçerilerin 14 Haziran 1826'da kazan kaldırarak isyan etmesine yol açtı.

Karacehennem İbrahim Paşa'ya bu lakap, 1826 yılında gerçekleşen ve tarihe Vaka-i Hayriye olarak geçen Yeniçeri Ocağı'nın kapatılması sırasında yaşanan çatışmada gösterdiği şiddet ve cesaretten dolayı verilmiştir. İbrahim Paşa, top atışlarıyla ortalığı adeta kara top dumanı ile kaplı bir cehenneme döndürmüştür.

II. Mahmud'un en büyük başarısı olarak Osmanlı İmparatorluğu'na modern bir yapı kazandırması ve imparatorluğun çöküşünü bir süre daha ertelemesi gösterilebilir. Bu doğrultuda gerçekleştirdiği bazı önemli ıslahatlar şunlardır: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriye). Batı tarzı reformların başlatılması: Kıyafet düzenlemeleriyle memurlara pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirilmesi, ilk nüfus sayımının yapılması, ilk posta teşkilatının kurulması ve Osmanlı'nın ilk resmi gazetesi Takvim-i Vekayi'nin yayımlanması. Eğitim alanında yenilikler: İlköğretimi zorunlu hale getirmesi, modern tıp ve harp okullarının kurulması. Devlet teşkilatında düzenlemeler: Divan-ı Hümayun'un lağvedilip bakanlıkların ve meclislerin kurulması.

Karakullukçu, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeniçeri Ocağı'nda çeşitli görevler üstlenen bir asker sınıfını ifade eder. Başlıca görevleri: Koğuş temizliği: Koğuşların temizliğini yapmak. Yakacak temini: Odun ve kömür yarmak ve taşımak. Alışveriş: Pazar alışverişi yapmak. Kişisel hizmetler: Kıdemli yeniçerilerin ayakkabılarını temizlemek, yemek kaplarını yıkamak gibi hizmetler sunmak. Asayiş ve güvenlik: İstanbul'da ve taşrada inzibat ve asayişi sağlamak. Karakullukçular, yaptıkları işlere göre "pazara giden", "pabuççu" ve "kandilci" gibi lakaplarla da anılırlardı.

İbrahim Paşa'ya "Karacehennem" lakabı, 1826 yılında gerçekleşen ve tarihe "Vaka-i Hayriye" olarak geçen Yeniçeri Ocağı'nın kapatılması sırasında gösterdiği şiddet ve cesaretten dolayı verilmiştir. İbrahim Paşa, bu olayda top atışlarıyla ortalığı adeta kara top dumanı ile kaplı bir cehenneme döndürmüştür.

Baruthanelerin kapatılma nedenleri arasında düşük barut kalitesi, ulaşım zorlukları ve yüksek üretim maliyetleri bulunmaktadır. Düşük barut kalitesi: Osmanlı baruthanelerinde üretilen barutun kalitesi, kullanılan hammaddelerin kalitesiz olması ve üretimdeki aksaklıklar nedeniyle düşüktü. Ulaşım zorlukları: Barutların deve kervanlarıyla taşınması yüksek maliyetlere yol açıyordu. Yüksek üretim maliyetleri: Yaz aylarında açık havada yapılan kurutma işlemi, kış aylarında büyük sobaların yakıldığı kapalı alanlarda gerçekleştiriliyor ve bu da ek maliyetlere neden oluyordu. Bunun yanı sıra, yanlış yer seçimleri de baruthanelerin kapatılmasına yol açmıştır. 1953 yılında elektrik kontağından çıkan bir yangın sonucu İstanbul Baruthanesi (Baruthane-i Âmire) kullanılamaz hale gelmiş ve arazisi satılarak üzerine Ataköy siteleri inşa edilmiştir.

II. Mahmud'un en büyük reformu olarak Yeniçeri Ocağı'nı kapatması ve yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediyye adlı modern bir ordu kurması gösterilebilir. 1826 yılında gerçekleşen bu olay, "Vakay-ı Hayriye" olarak adlandırılır ve II. Mahmud'un yenileşme yolunda en önemli adımlarından biri olarak kabul edilir. II. Mahmud'un gerçekleştirdiği diğer bazı önemli reformlar ise şunlardır: Eğitim alanında: İlköğretimin zorunlu hale getirilmesi, modern tıp ve harp okullarının kurulması. Yönetim alanında: Divan-ı Hümayun'un kaldırılması ve bakanlıkların kurulması. Sosyal alanda: Kıyafet düzenlemesi yaparak memurların pantolon, ceket giyip fes takmasının zorunlu hale getirilmesi.

Yeniçeri ocağında civelek, farklı anlamlara gelebilir: Yakışıklı delikanlılar. Eşcinsel yeniçeriler. Yeniçeri namzetleri. Ayrıca, "civelek" kelimesi, "canlı, neşeli ve sokulgan" anlamlarına da gelir.

Fatih Sultan Mehmet, Kurtçu Doğan'ı Buçuktepe İsyanı'na öncülük ettiği ve Yeniçerilerin disiplinini bozduğu için sürgün etmiştir. 1446 yılında gerçekleşen Buçuktepe İsyanı, Yeniçerilerin maaşlarının düşürülmesi ve küçük yaştaki bir padişahın yönetimde zayıflık yaratacağı endişesiyle çıkmıştır.

II. Mahmut döneminde Yeniçeri Ocağı'nın yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye isimli yeni bir ordu kurulmuştur. Bu ordunun ismi, Hz. Muhammed'in adına izafeten verilmiştir.

Dergâh-ı Âli Tulumbacı Ocağı, Yeniçeri Ocağı'na bağlı olarak 1720 yılında kurulmuştur.

"Ocak devlet içindir" anlayışı, Osmanlı İmparatorluğu'nda duraklama ve gerileme döneminde Yeniçeri Ocağı'na hakim olan bir düşüncedir. "Devlet ocak içindir" anlayışı ise, Yeniçeri Ocağı'nın devlet için var olduğunu ve devletin Yeniçeri Ocağı'na hizmet etmesi gerektiğini ifade eder. Bu bağlamda, "ocak" kelimesi Osmanlı'da "ev, hane" anlamına gelir.

Yeniçeri Ocağı, 1826 yılında Sultan II. Mahmut tarafından çıkarılan fermanla resmen kaldırılmıştır. Bu olay, tarihte "Vaka-i Hayriye" olarak bilinir.

Yeniçeri Ocağı, I. Murad döneminde (1362-1389) kurulan, Osmanlı İmparatorluğu'nun padişaha bağlı kapıkulunun en büyük piyade ocağıdır.

"Devlet ocak içindir" ifadesi, Osmanlı İmparatorluğu'nda duraklama ve gerileme döneminde Yeniçeri Ocağı'nda hakim olan bir anlayışı ifade eder. Bu anlayışa göre, "ocak devlet içindir" düşüncesi terk edilerek, devletin yeniçeri ocağı için var olduğu kabul edilmiştir. "Ocak" kelimesinin ev anlamına geldiği düşünüldüğünde, bu anlayışın devletin millete hizmet için var olduğu şeklinde yorumlanması da mümkündür. Bu düşünce yapısı, Osmanlı'nın çöküşünü hızlandıran önemli etkenlerden biri olarak kabul edilir.

İstanbul'da ilk tulumbacılar, 1720 yılında Yeniçeri Ocağı'na bağlı olarak kurulan Dergâh-ı Âli Tulumbacı Ocağı'nın neferleridir. Bu ocağın kuruluşu, ailesiyle birlikte İstanbul'a gelen ve İslam'ı kabul ederek "Gerçek Davud" adını alan Fransız mühendis David'in çalışmalarıyla gerçekleşmiştir. Tulumbacı Ocağı, 1826'da Yeniçeri Ocağı ile birlikte kapatılmıştır.

Osmanlı'da "kethüda oda" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, kethüda kelimesinin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bazı anlamları şunlardır: Devlet görevlisi. Esnaf yardımcısı. Şehir kethüdası. Kethüda kelimesi, Farsça kökenli olup, "ev işlerini yöneten kişi" anlamına gelir.

Topkapı Sarayı'ndaki Yeniçeri ağacı, 1826 yılında II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması sırasında ateşe verilen Yeniçeri Kışlası'nın bir parçası olarak kaldırıldı.

Dergâh-ı Âli Tulumbacı Ocağı, yani Yeniçeri Ocağı'na bağlı Tulumbacı Ocağı, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1720 yılında kurulmuştur. Bu kararın alınmasında, 1715 yılında İstanbul'a gelerek Müslüman olan ve "Gerçek Davut Ağa" adını alan Fransız mühendis David'in yaptığı ve 1718'de Tüfenkhane ve Tophane'de başarıyla kullandığı yangın tulumbasının etkili olduğu bilinmektedir.