Şiir

Sezai Karakoç'un "Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine" şiiri, İslam Âlemi'nin İstanbul'a olan özlemini ve pişmanlığını anlatır. Karakoç, bu şiiri Hz. Muhammed için değil, İstanbul için yazdığını belirtmiştir. Şiirde ayrıca, diriliş ve İslami gelenek temaları da işlenir.

Dize (mısra), manzum yazıların (şiirlerin) her bir satırına verilen isimdir. Dize sayısı, şiirin türüne ve şairin tercihine bağlı olarak değişebilir. Örneğin, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Sabah" şiiri 6 dizeden oluşmaktadır.

İkinci Yeni akımı, 1950'li yıllarda Türk şiirinde ortaya çıkmış bir akımdır. İkinci Yeni akımının bazı özellikleri: Dil: Konuşma dilinden uzak durmuş, türetilmiş ve suni kelimeler, şaşırtıcı isim ve sıfat tamlamaları kullanmış, alışılmış deyimleri farklı kılmış ve noktalama işaretlerini reddetmiştir. İçerik: Bireysel ve soyut bir düzleme taşınmış, kentli küçük insan tipinin çizilmesine son verilmiştir. Temalar: Yalnızlık, yenilmiş ve bezmiş ruh hali, derin boşluk hissi gibi temalar işlenmiştir. Biçim: Şiirde buluşlara yer verilmiş, imge dünyasının sınırları zorlanmıştır. Siyaset: Siyasetten ve siyasal baskılardan uzak durulmuştur. İkinci Yeni, birçok edebiyat eleştirmeni tarafından "Çağdaş Türk Şiirinin en son ve en özgün atılımı" olarak kabul görülürken bazıları için de edebiyatta bir skandal olarak değerlendirilmiştir.

İkinci Yeniciler, sanat ve dil anlayışlarındaki alışılmışın dışındaki tutumları nedeniyle tepki görmüştür. Bu tepkilerin bazı nedenleri şunlardır: Anlamsızlık ve kapalılık: Şiirlerinde anlamı temel öge olarak değerlendirmemeleri ve kapalı bir dil kullanmaları. Bireysellik: Şiirlerini bireysel ve soyut bir düzleme taşımaları, toplumdan ve insandan uzak bir edebiyat olarak görülmesi. Dilde deformasyon: Dilin bilinen mantığının dışına çıkmaları, türetilmiş suni kelimeler ve şaşırtıcı tamlamalar kullanmaları. Edebî sanatların özgürlüğü: Edebi sanatlara özgürlük tanıyarak konuşma diline sırt çevirmeleri. Siyasi eleştiri: Dönemin siyasi baskısından kaçmakla suçlanmaları. İkinci Yeni, bazı eleştirmenler tarafından "Çağdaş Türk Şiirinin en son ve en özgün atılımı" olarak kabul edilirken, bazıları için de edebiyatta bir skandal olarak değerlendirilmiştir.

"Çok yorgunum, beni bekleme kaptan" şiiri, Nazım Hikmet'e aittir. Şiirin tamamı şu şekildedir: > Çok yorgunum, beni bekleme kaptan. Seyir defterini başkası yazsın. Çınarlı, kubbeli, mavi bir liman. Beni o limana çıkaramazsın.

Evet, ölçü ve kafiye ahenge katkı sağlar. Şiirde ahenk; ölçü, kafiye-redif, iç kafiye, aliterasyon-asonans ile sese dayalı söz sanatlarıyla sağlanan uyumdur. Ölçü (vezin). Kafiye (uyak).

Tam kafiye, dize sonlarındaki iki ses benzerliğine dayanan kafiye türüdür. Zengin kafiye, üç veya daha fazla ses benzerliğine dayanan kafiye türüdür. Örnekler: Tam kafiye: "Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum, / Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum". Zengin kafiye: "Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk, / Soğuk bir mart sabahı... Buz tutuyor her soluk".

"Çırpınırdın Karadeniz" şiiri, Azerbaycan Türklerinin bağımsızlık mücadelesi ve Osmanlı ordusuna ithafen yazılmıştır. Şiirin yazarı Ahmet Cevat, bu eseri 15 Kasım 1914'te, Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na girişinin heyecanıyla, Gence'de kaleme almıştır. "Çırpınırdın Karadeniz" ayrıca, 1918'de Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a gönderilmesi nedeniyle, Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenmiştir.

"Anlatamıyorum" şiiri, Orhan Veli Kanık'a aittir.

"Anlatamıyorum" şiiri, Orhan Veli Kanık'a aittir.

"Kızın Teki" şiiri, derinlerdeki_çığlık57 kullanıcı adına sahip bir şair tarafından yazılmıştır. Ayrıca, "Kadının Teki" adlı bir şarkı da bulunmaktadır. Bu şarkı, Evrencan Gündüz tarafından seslendirilmiştir. "Kızın Teki" ifadesiyle ilgili başka bir bilgi bulunamamıştır.

Yardımlaşmanın önemini anlatan şiirlerden bazıları şu şekildedir: Yardımlaşma. >Kimsesiz yetimlerin evi yanmasın Minicik yavruların rengi solmasın Hiç kimse aç susuz kalmasın Dost, kardeş olup yardım yapalım. Birlikte Güçlüyüz. >Tek başına zordur yaşam, Yardımlaşma ile kalkar insan. Düşenin elinden tutan, Gönlünde sevgi taşır her zaman. Birlikte güçlüyüz, unutma bunu, Paylaşınca güzelleşir hayatın yolu. Bir El Ver. >Bir el ver, bir yüreğe dokun, Sevgiyle dolsun her bir konum. Küçük bir destek, büyük bir başarı, Birlikte açar hayatın kapısı. Zor Gün Dostu. >Gün gelir kara bulutlar sarar, Bir el uzanır, sevgiyle sunar. Yardımlaşma umut olur yüreğe, Güç verir ömrümüzün her eşiğe. Hayatı Paylaşmak. >Bir sofra kurulur sevgiyle dolu, Her lokma bölüşülür huzur yolu. Dostun dostla paylaştığı her anı, Hayatın güzelliğini hep anlatır. Şiirlerin tamamına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: sabah.com.tr; egitim.net.tr; popartistic.com.

Sone, iki dörtlük ve iki üçlükten oluşan 14 dizelik bir nazım biçimidir. Özellikleri: Uyak düzeni: abba, abba, ccd, ede şeklindedir. Konu: Genellikle lirik konular ve aşk işlenir, ancak her türlü konu işlenebilir. Dil: Devrik cümleler kullanılır. Türk edebiyatına geçişi: İlk olarak İtalyan edebiyatında kullanılmış, ardından Fransız edebiyatı aracılığıyla Türk edebiyatına geçmiştir. Örnek şairler: Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin bu nazım şeklini sıkça kullanmışlardır.

"Çok Yorgunum Beni Bekleme Kaptan" şarkısı, Cem Karaca tarafından bestelenmiştir.

Saf şiir anlayışının bazı özellikleri: Sanat için sanat ilkesi: Sanatın amacının sanatın kendisi olduğu düşüncesi hakimdir. Bireysellik: Düşsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesi dile getirilir. Biçim endişesi: Şiirde biçim ve dil ön plandadır; dize ve mükemmeliyet önemlidir. Sembolizm: Duygu ve düşünceler sembollerle ifade edilir. Ahenk ve ritim: Ahenk, güzel ve etkili söyleyiş önemlidir. Mana kapalılığı: Tek bir mana çıkarmak mümkün değildir, her okunduğunda farklı manalar vermeye elverişlidir. Gizemsellik ve gerçeküstü ögeler: Masal, rüya, mit gibi temalar işlenir. İdeolojik sapmalardan uzak durma: Şiirde siyaset ve toplumcu görüşler yer almaz.

Kaside, genellikle din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan bir şiir formudur. Kasidenin bazı özellikleri: Nazım birimi: Beyit. Beyit sayısı: En az 33, en fazla 99. Kafiye düzeni: aa, ba, ca, da, ea şeklinde. Bölümler: Nesib (teşbib), girizgâh, medhiye, tegazzül, fahriye, dua, makta. Türleri: Tevhid (Allah’ın birliğini anlatan), münacaat (Allah’a yakarış), naat (Hz. Muhammed’i övme), methiye (devlet büyüklerini övme), hicviye (yerme), mersiye (ölüm üzüntüsü). Kaside, Arap edebiyatında doğmuş, İran edebiyatı aracılığıyla Türk edebiyatına geçmiştir.

Attila İlhan'ın bazı aşk şiirleri: "Ben Sana Mecburum": > Ben sana mecburum bilemezsin > Adını mıh gibi aklımda tutuyorum > Büyüdükçe büyüyor gözlerin > Ben sana mecburum bilemezsin. "Üçüncü Şahsın Şiiri": > Gözlerin gözlerime değince > Felâketim olurdu ağlardım > Beni sevmiyordun bilirdim > Bir sevdiğin vardı duyardım. "Aysel Git Başımdan": > Aysel git başımdan ben sana göre değilim > Ölümüm birden olacak seziyorum > Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim > Aysel git başımdan istemiyorum. "Böyle Bir Sevmek": > Ne kadınlar sevdim zaten yoktular > Yağmur giyerlerdi sonbaharla bir > Azıcık okşasam sanki çocuktular > Bıraksam korkudan gözleri sislenir. "Elde Var Hüzün": > Elde var hüzün > Kimsesiz dağların kucağında > Avutulmuş çocuklar gibi > Sesin > Uzak yıldızların ışığında.

En güzel şiir sözlerinden bazıları şunlardır: Turgut Uyar - Senfoni: >Önce sesin gelir aklıma Çaresiz kaldıkça hep seni düşünürüm Güzel olan, dolgun başaklardaki sarışın sevinçli Sonra cumartesi günleri gelir Sonra gökyüzü gelir hemen kurtulurum Bir yağmur yağsa da, beraber ıslansak. Ahmed Arif - Hasretinden Prangalar Eskittim: >Seni anlatabilmek seni. İyi çocuklara, kahramanlara. Seni anlatabilmek seni, Namussuza, halden bilmeze, Kahpe yalana. Ard- arda kaç zemheri, Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu Dışarda gürül- gürül akan bir dünya… Bir ben uyumadım, Kaç leylim bahar, Hasretinden prangalar eskittim. Can Yücel - Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim: >İşte, adını koyamadığınız duygularınıza tercüman olacak derin anlamlı şiirler. Yahya Kemal Beyatlı - Sessiz Gemi: >Artık demir almak günü gelmişse zamandan, Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan. Özdemir Asaf - Lavinia: >Sana gitme demeyeceğim. Üşüyorsun ceketimi al. Günün en güzel saatleri bunlar. Yanımda kal. En güzel şiir sözleri, kişisel tercihlere göre değişiklik gösterebilir.

Orhan Veli Kanık, Garip (I. Yeni) akımının kurucusudur. Garip akımının ortaya çıkmasının nedeni, Orhan Veli ve arkadaşlarının, Ahmet Haşim'in eserlerini, Nâzım Hikmet'in toplumcu şiirlerini ve hececileri reddetmeleridir. Orhan Veli, şiirde vezin, kafiye ve söz sanatlarını kullanmayı reddederek, sokaktaki insanın söyleyişini şiir diline taşımayı amaçlamıştır.

Kısa ve öz şiirlerden bazıları şunlardır: Özdemir Asaf - Lavinia: >Sana gitme demeyeceğim. Üşüyorsun ceketimi al. Günün en güzel saatleri bunlar. Yanımda kal. Can Yücel - Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim: >Bilmezdi ki oturduğumuz semti Geldi mi de gidici-hep, hep acele işi! Uçurtmam bulutlardan yüce, Zıpzıplarım pırıl pırıldır. Cemal Süreya - Hayat Kısa Kuşlar Uçuyor: >Hayat kısa kuşlar uçuyor. Yılmaz Erdoğan - Süper Kısa Şiir: >Kalbim bir etten organ Sadece kalbim Yüreğim olur sen gelince. Orhan Veli Kanık - Bekliyorum: >Bekliyorum Öyle bir havada gel ki Vazgeçmek mümkün olmasın. Nazım Hikmet Ran - Su Başında Durmuşuz: >Su başında durmuşuz, Su serin Çınar ulu... Ben şiir yazıyorum Kedi uyukluyor Güneş sıcak Çok şükür yaşıyoruz Suyun şavkı vuruyor bize Çınara, bana, kediye, güneşe Bir de ömrümüze. Cemal Safi - En Uzak Mesafe: >En uzak mesafe Ne Afrika’dır, ne Çin, ne Hindistan, Ne de seyyareler Ne de yıldızlar geceleri ışıldayan. En uzak mesafe İki kafa arasındaki mesafedir Birbirini anlamayan. Turgut Uyar - Senfoni: >İki kalp arasında en kısa yol: Birbirine uzanmış ve zaman zaman Ancak parmak uçlarıyla değebilen İki kol. Ahmed Arif - Hasretinden Prangalar Eskittim: >Seni anlatabilmek seni. İyi çocuklara, kahramanlara. Seni anlatabilmek seni, Namussuza, halden bilmeze, Kahpe yalana. Nazım Hikmet Ran - Masal da Bilmezsin Sen: >Masal da bilmezsin sen, Lanet oku bana bu gece!