Selüloz

Selüloz içeren bazı besinler: Meyveler: Elma, armut, muz, portakal, çilek, ahududu, böğürtlen, yaban mersini, kivi, mango, ananas. Sebzeler: Lahana, hindiba kökü, brokoli, kabak, havuç, marul, ıspanak, pazı, turp, soğan, sarımsak, domates, biber, patlıcan, karnabahar, Brüksel lahanası. Tahıllar: Tam buğday, yulaf, arpa, çavdar, mısır, pirinç. Baklagiller: Mercimek, nohut, fasulye, barbunya. Kuruyemişler ve tohumlar: Fındık, badem, ceviz, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, chia tohumu, keten tohumu. Selüloz, bitkisel kaynaklı besinlerde doğal olarak bulunur.

Acıselsan Acıpayam Selüloz Sanayi ve Ticaret A.Ş. (ACSEL), selüloz ve selüloz türevlerinin üretimi ve ticareti ile uğraşan bir şirkettir. Ürünleri, petrol sondajı, deterjanlar, tekstil, boyalar, tutkal, gıda, ilaç, kozmetik, seramik, porselen ve kaynak çubukları gibi çeşitli sanayi sektörlerinde kullanılmaktadır.

Selülozu sindiremeyen ve dolayısıyla tüketmemesi gereken kişiler, insanlardır. Bunun nedeni, insanların selülozu parçalayacak enzime sahip olmamasıdır. Ayrıca, inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) gibi sindirim sistemini etkileyen bir sağlık sorunu olan bireylerin de gıdalarda selüloza dikkat etmesi gerekir. Herhangi bir diyet bileşeninde olduğu gibi, selülozu da ölçülü ve dengeli bir diyetin parçası olarak tüketmek önemlidir. Diyetinize selüloz takviyeleri eklemeden önce bir sağlık uzmanıyla konuşmanız önerilir.

Pelur kağıdının hammaddesi genellikle bitkisel liflerdir, özellikle ağaç lifleridir. Üretimde kullanılan bazı lif kaynakları: bambu; kenevir; pirinç sapı; pamuk; mulberry ağacı. Bu lifler, özel bir işlemle ayrıştırılır ve ardından pelur kağıdı üretimi için kullanılır.

Selüloz, formülü (C6H10O5)n olan ve birkaç yüz ila binlerce β(1→4) bağlantılı D-glikoz biriminden oluşan doğrusal bir polisakkarit ve organik bir bileşiktir. Başlıca işlevleri: Bitkilerin yapısal bileşeni: Yeşil bitkilerin, birçok alg türünün ve oomisitlerin birincil hücre duvarının önemli bir parçasıdır ve bitkilere dayanıklılık sağlar. Sindirim sağlığı: İnsan sindirim sistemi tarafından sindirilemeyen bir diyet lifi olarak dışkı için hidrofilik hacim artırıcı madde işlevi görür ve bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Endüstriyel kullanım: Kağıt, karton, ambalaj ve hijyen ürünleri üretiminde kullanılır. Selüloz, doğada bol miktarda bulunan ve yenilenebilir bitki kaynaklarından elde edilen bir maddedir.

Yağlı kağıdın ham maddesi selülozdur. Yağlı kağıt, selüloz liflerine işlenen odun hamurundan yapılır. Ayrıca, yağlı kağıdı silikonize maddeler ve kromsereat gibi maddelerle kaplayarak da yağa dayanıklı hale getirmek mümkündür.

Kraft kağıdın hammaddesi doğal selüloz elyaflarıdır. Bu elyaflar, kraft işlemi adı verilen bir yöntemle odun hamurundan elde edilir.

Kristal kutunun hammaddesi, polistiren (PS) olarak da bilinen kristal plastiktir. Kristal plastik, %80 veya daha fazla kristal bölgeye sahip polimerlerden oluşur. Kristal plastik, sert ve parlak bir yapıya sahiptir, kolay işlenebilir ve özellikle dekoratif ürünlerde tercih edilir.

Lyocell (Tencel) kumaş, genellikle okaliptüs, kayın ve meşe gibi hızlı büyüyen ağaçlardan elde edilen selülozdan üretilir. Özellikle okaliptüs ağaçları, hızlı büyümeleri ve düşük su ihtiyaçları nedeniyle Lyocell üretiminde en yaygın kullanılan ham maddedir.

Selüloz ve kitin, polisakkaritlerdir. Selüloz. Hücre zarındaki özel enzimler tarafından sentezlenip bitkilerde hücre çeperinin yapısına katılır. Suda çözünmez. Selüloz, otçul hayvanların sindirim sisteminde yaşayan selüloz sindirici bakteriler tarafından sindirilir. İnsanlar tarafından sindirilemez ancak sindirim kanalındaki hücreleri uyararak sindirimi kolaylaştırır. Kâğıdın ve pamuğun ham maddesidir, bu nedenle endüstride kullanılır. Kitin. Yapısında azot olan yapısal bir polisakkarittir ve suda çözünmez. Saf kitin, deri gibi yumuşak olup yapısına kalsiyum karbonat katılınca sertleşir. Sertleşen kitin, karada yaşayan eklem bacaklıların çoğunun vücudunu örten dış iskeleti oluşturur. Mantarların hücre duvarının yapısında da bulunur. Ameliyatlarda kullanılan ipler kitinden yapılır.

Selülozun moleküler yapısı, (C6H10O5)n formülüne sahip, birkaç yüz ila binlerce β(1→4) bağlantılı D-glikoz biriminden oluşan doğrusal bir zincirden oluşan bir polisakkarittir. Selüloz molekülleri, hidrojen bağları ve hidrofobik etkileşimlerle bir arada tutulan mikrofibriller halinde düzenlenmiştir. Selüloz, dünyada en bol bulunan organik polimerdir. Bazı selüloz türleri: Etil selüloz: Polar çözücülerde çözünür ve alkollerle temas ettiğinde şişer. Metil selüloz: Çözeltileri güçlü köpük oluşturucu maddelerdir. Karboksi metil selüloz: Çözeltileri oldukça higroskopiktir.

Selülozun suda çözünmemesinin nedeni, moleküler yapısındaki hidrojen bağları ve karbonhidrat zincirinin kristal yapıdaki düzenlemesidir. Ancak, selüloz bazı koşullar altında uygun çözücülerle çözünebilir.

Hücre duvarının sert ve dayanıklı olmasını sağlayan madde, farklı canlı türlerine göre değişiklik gösterir: Bitkiler ve algler: Hücre duvarları selülozdan oluşur. Mantarlar: Hücre duvarları kitin içerir. Bakteriler: Hücre duvarları peptidoglikan adı verilen bir makromolekülden oluşur. Arkeler: Hücre duvarlarının yapısı farklılık gösterebilir. Ayrıca, mantar hücre duvarında glukan da bulunur.

Selülozun doğrusal bir yapıya sahip olmasının nedeni, glikoz moleküllerinin beta 1-4 glikozidik bağlarla bağlanmasıdır.

Bitki çeperinin selülozdan yapılmasının nedeni, selülozun hücre için temel koruma ve şekil verme işlevi görmesidir. Selüloz, bitki hücre duvarlarının bir bileşeni olup, aşağıdaki özelliklere sahiptir: Hücreyi koruma. Şekil verme. Dayanıklılık. Ayrıca, selülozun zincir veya iplik molekülleri doğada serbest olarak bulunmaz; zincirde ağ demeti şeklindedir ve bu birliğin çoğu kısmı kristalindir.

Tensel (tencel) kumaş, okaliptüs, kayın veya çam gibi sürdürülebilir ormanlardan elde edilen ağaçlardan yapılır. Bu kumaş, bu ağaçlardan elde edilen odun hamurunun çevre dostu bir süreçle işlenerek Lyocell veya Modal elyafına dönüştürülmesiyle üretilir.

Evet, Konya'da selüloz fabrikası bulunmaktadır. Konya'nın Çumra ilçesinde, 2025 Şubat ayında temeli atılması planlanan bir selüloz fabrikası kurulacaktır.

Kağıt yapımında ağaç kullanılmasının nedeni, ağaçların kağıt üretiminin temel ham maddesi olmasıdır. Kağıt üretimi süreci şu şekilde gerçekleşir: 1. Ağaçların Kesilmesi. 2. Kabuk Soyma. 3. Parçalama. 4. Su Ekleme. 5. Hamur Oluşturma. 6. İşleme. 7. Kurutma. Günümüzde kağıt üretiminde sadece ağaçlar değil, geri dönüştürülmüş kağıt ve kağıt hamuru, selülozlu bitkiler ve alternatif lif kaynakları gibi sürdürülebilir kaynaklar da kullanılmaktadır.

Selüloz, saf halde suda çözünmez. Ancak, sodyum hidroksit gibi güçlü bazlar ve amonyum oksit gibi bazik çözücüler, selülozun moleküler yapısını değiştirerek çözünmesini sağlayabilir.

Metil ve hidroksi metil selüloz arasındaki temel farklar şunlardır: Kimyasal yapı: Metil selüloz (MC), selülozdaki hidroksil gruplarının metil gruplarıyla değiştirilmesiyle üretilir. Hidroksipropil metilselüloz (HPMC), MC temelinde daha da modifiye edilmiştir; hidroksil gruplarının bir kısmı metil ve hidroksipropil ile değiştirilmiştir. Çözünürlük: MC genellikle soğuk suda iyi çözünür, ancak sıcaklık yükseldiğinde jel oluşturur ve sıcak suda çözünmez. HPMC, hem soğuk hem de sıcak suda homojen olarak çözünebilir ve çözünürlüğü daha kararlıdır. Termal jelleşme: MC'nin güçlü termal jelleşme özellikleri vardır; belirli bir sıcaklığa ulaştığında jel oluşturur ve çözünürlüğünü kaybeder. HPMC'nin de belirli termal jelleşme özellikleri vardır, ancak jel oluşum sıcaklığı daha yüksektir ve jel oluşum hızı daha yavaştır. Yüzey aktivitesi: MC'nin yüzey aktivitesi düşüktür. HPMC, özellikle hidroksipropil grubunun eklenmesiyle daha güçlü yüzey aktivitesine sahiptir. Tuz toleransı ve pH stabilitesi: MC'nin tuz toleransı zayıftır ve yüksek tuzlu ortamlarda çökelmeye eğilimlidir. HPMC'nin tuz toleransı MC'den önemli ölçüde daha iyidir ve geniş bir pH aralığında iyi çözünürlük ve stabiliteyi koruyabilir.