Psikometri

Eğitim ve ölçme değerlendirmede geçerlilik, bir testin veya ölçüm aracının, ölçmeyi amaçladığı kavram veya yapı ile ne kadar doğru bir ilişki kurduğunu ifade eder. Geçerliliğin iki ana türü vardır: 1. Eşzamanlı Geçerlilik: Test sonuçlarının aynı anda alınan bir dış ölçütle olan ilişkisini değerlendirir. 2. Yordama Geçerliliği: Test sonuçlarının gelecekteki bir performans veya ölçütle olan ilişkisini inceler. Geçerlilik, testlerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir ve korelasyon analizi gibi yöntemlerle ölçülür.

İşten Ayrılma Niyeti Ölçeği, çalışanların işlerinden ayrılma niyetlerini ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçek, genellikle aşağıdaki gibi soruları içerir: "Çoğu zaman işten ayrılmayı düşünürüm"; "İşimden ayrılmayı ciddi olarak değerlendiriyorum". Ölçek, 5'li Likert ölçeğine göre değerlendirilir ve puanların yüksek olması, çalışanın işten ayrılma niyetinin yüksek olduğunu gösterir. İşten ayrılma niyeti ölçekleri arasında Cammann ve arkadaşlarının (1979) geliştirdiği ölçek yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tükenmişlik sendromu için en yaygın olarak kullanılan ölçek, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MBI)'dir. Bu ölçek, Christina Maslach ve Susan E. Jackson tarafından geliştirilmiştir ve üç alt boyuttan oluşur: 1. Duygusal Tükenme: Bireyin duygusal olarak kendini yıpranmış hissetmesi. 2. Duyarsızlaşma: Hizmet verilen hedef kitleye ve çalışılan kuruma karşı gelişen olumsuz duygular. 3. Kişisel Başarı Hissinin Azalması: Kişinin işindeki başarısını düşük değerlendirmesi. Ölçek, 7'li Likert tipi toplam 22 sorudan oluşur.

Rorschach testinde kişilik tipinizi anlamak için bir uzman psikolog tarafından uygulanan ve yorumlanan test sonuçlarına ihtiyaç vardır. Rorschach testi, bireyin mürekkep lekelerine verdiği cevaplar ve tepkiler doğrultusunda kişiliğinin analiz edilmesini sağlar. Testin yorumlanması sürecinde, psikometrik değerlendirme sistemleri kullanılır ve bireyin duygusal durumu, içsel çatışmaları ve kişilik özellikleri hakkında bilgi elde edilir.

Bir testin geçerli olması için aşağıdaki iki temel öğe gereklidir: 1. Uygunluk (İlgililik). 2. Güvenirlik. Ayrıca, geçerliği etkileyen diğer faktörler şunlardır: Kapsam geçerliği. Yapı geçerliği. Görünüş geçerliği.

Cronbach alfa ve Cronbach beta arasındaki temel fark, kullanılan hesaplama yöntemidir. - Cronbach alfa, bir test veya ölçeğin iç tutarlılığını değerlendirmek için kullanılır ve maddelerin birbirleriyle ne kadar tutarlı ölçüm yaptığını gösterir. - Cronbach beta ise, daha az yaygın bir terim olup, genellikle bahsedilmez ve literatürde yer almaz. Dolayısıyla, Cronbach alfa daha genel ve yaygın kullanılan bir istatistiksel katsayıdır, Cronbach beta ise bu bağlamda daha spesifik bir terimdir.

Likert tipi ölçek beş, yedi veya dokuz puana sahip olabilir.

Öz-Şefkat Ölçeği Kısa Formu 11 maddeden oluşmaktadır.

SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği, bireyin yaşam kalitesini değerlendirmek için kullanılan bir psikometrik test aracıdır. Yorumlama adımları: 1. Ön kodlama: İlk olarak, sayısal değerler puanlama anahtarına göre yeniden kodlanır. 2. Ölçek puanları: Her bir maddenin derecelendirilmesi yapılır ve daha yüksek bir sayı, genel sağlık durumunun daha iyi olduğunu gösterir. 3. Toplam puan: Sekiz ölçek puanı, maddelerdeki ortalamalar alınarak hesaplanır. 4. Yorumlama: Ölçek puanları, 0 ile 100 arasında değişir; 100 puanı iyi sağlık durumunu, 0 puanı ise kötü sağlık durumunu ifade eder. Ölçeğin kullanım alanları arasında sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi, tedavi sonuçlarının izlenmesi ve bireylerin fiziksel ve psikolojik durumlarının izlenmesi yer alır.

Zaman yönetimi becerilerini ölçen Likert tipi anket, katılımcıların zaman yönetimi ve planlama becerilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan bir ölçektir. Bu tür anketlerde genellikle şu tür sorular yer alır: - Günlük işleri planlayarak zamanı etkili kullanma. - Ders çalışma saatlerini önceden planlama. - Zaman yönetimini iyi yapamadığında stres yaşama. - Çalışma planına sadık kalmakta zorlanma. Likert tipi ölçeklerde katılımcılar, bir ifadeye katılma düzeylerini 1'den (Kesinlikle Katılmıyorum) 5'e (Kesinlikle Katılıyorum) kadar olan bir derecelendirme ile belirtirler.

D2 ve D1 dikkat testleri, bireylerin dikkat düzeylerini ölçmek için kullanılan psikolojik testlerdir. D2 dikkat testi şu şekilde tanımlanır: - Amaç: Dikkat süresi, psikomotor hız, seçici dikkat ve zihinsel konsantrasyon gibi özellikleri değerlendirir. - Uygulama: 9-60 yaş arasındaki kişilere bireysel veya grup halinde uygulanır. - İçerik: Harfler ve semboller içeren bir matris üzerinde, belirli bir kurala göre işaretleme yapılır. D1 dikkat testi hakkında spesifik bir bilgi bulunamamıştır.

Dean'in Yabancılaşma Ölçeği, sosyal psikolog Dean tarafından 1961 yılında geliştirilen bir ölçüm aracıdır. Ölçeğin özellikleri: - Boyutlar: Üç boyuttan oluşur: güçsüzlük, kuralsızlık ve sosyal izolasyon. - İfade sayısı: Toplamda 24 ifade içerir. - Derecelendirme: Likert tarzı olup, "Hiç katılmıyorum"dan "Tamamen Katılıyorum"a kadar beş aralıkta sunulur. - Ters kodlu ifadeler: Ölçekte 5 adet ters kodlu ifade bulunmaktadır. Ölçek, bireylerin yabancılaşma düzeylerini belirlemek için yaygın olarak kullanılan bir araçtır.

Beck ve Burns depresyon ölçekleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Geliştirici ve Yayın Tarihi: Beck Depresyon Ölçeği, 1961 yılında Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiştir. 2. Madde Sayısı ve Puanlama: Beck Depresyon Ölçeği, 21 maddeden oluşur ve her madde 0'dan 3'e kadar puanlanır. 3. Kullanım Amacı: Beck Depresyon Ölçeği, depresyon semptomlarını ve şiddetini ölçmek, tanı koymak ve tedavi sürecini izlemek için kullanılır. 4. Geçerlilik ve Güvenilirlik: Her iki ölçek de yüksek geçerlilik ve güvenilirlik göstermiştir, ancak Burns Depresyon Ölçeği'nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları daha kapsamlı olarak belgelenmiştir.

Kısa Hastalık Algısı Ölçeği (KHAÖ) puanı, ölçeğin sekiz maddesine verilen değerlerin hesaplanmasıyla elde edilir. Bu maddelere 0 ile 10 arasında puanlama yapılır ve her bir alt boyut için ortalama puan hesaplanır. KHAÖ'nün Türkçe versiyonunun Cronbach alfa katsayısı 0,86 olarak bulunmuştur.

Kısa Semptom Envanteri (KSE) 9 alt ölçekten oluşmaktadır: 1. Somatizasyon. 2. Obsesif-Kompulsif Belirtiler. 3. Kişilerarası Duyarlılık. 4. Depresyon. 5. Anksiyete. 6. Hostilite. 7. Fobik Anksiyete. 8. Paranoid Düşünceler. 9. Psikotizm.

Madde Tepki Kuramı (MTK) ve Klasik Test Kuramı (KTK) arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Ölçme Yaklaşımı: KTK, bireyin gözlenen özelliğinin içinde hem gerçek puan hem de hata puanı bulunduğunu kabul eder ve bu iki değeri ilişkilendirir. 2. Parametre Kestirimi: KTK'da madde parametreleri, teste uygulanan tüm bireyler için aynı şekilde hesaplanır ve örneklemden bağımsızdır. 3. Testin Özellikleri: KTK'da testin özelliklerini, testi uygulamadan önce kestirmek mümkün değildir. 4. Şans Başarısı: MTK, şans başarısını daha iyi düzeltir ve bu nedenle öğrenci başarı sıralamalarında daha az farklılık yaratır.

Denver Testi dört ana gelişim alanını değerlendirir: 1. Dil ve İletişim Becerileri. 2. Motor Beceriler. 3. Sosyal ve Kişisel Gelişim. 4. Görsel-Motor Fonksiyonları.

Okul müdürünün algısını ölçmek için öz yeterlik ölçekleri kullanılabilir. Bu ölçeklerden biri, Tschannen-Moran ve Gareis (2004) tarafından geliştirilen "Okul Müdürü Öz Yeterlik Algısı Ölçeği"dir. Bu ölçek, okul müdürlerinin kendi yeterliklerine dair algılarını üç boyutta değerlendirir: 1. Yönetsel Öz Yeterlik: Okulun rutin yönetim işleriyle ilgili bilgi ve beceriye sahip olma. 2. Öğretimsel Öz Yeterlik: Eğitim ve öğretim süreçlerini yönlendirme, öğrenci ve öğretmenlere akademik olarak yol gösterme. 3. Etik/Ahlaki Öz Yeterlik: Okulda olumlu bir kültür oluşturma, öğrenci disiplini ve etik davranışlara ilişkin çalışmalar. Ayrıca, öğrenci çizimleri de okul müdürünün algısını analiz etmek için kullanılabilir.

Ölçme ve değerlendirmede kullanışlılık, bir ölçme aracının veya yönteminin hazırlanma, uygulama ve puanlama yönlerinden kolaylık, nesnellik ve ekonomiklik özelliklerine sahip olması anlamına gelir. Kullanışlılığın diğer yönleri: - Emek tasarrufu: Testin uygun mekanik yapıda olması. - Yorumlama kolaylığı: Puanları yorumlamanın basit olması. - Maliyet etkinliği: Ölçme aracının geliştirilmesi ve çoğaltılması için harcanan zaman, para ve emeğin az olması.

Kapsam geçerliliği için Davis tekniği şu adımlarla uygulanır: 1. Uzman Görüşü Alınması: En az beş uzman görüşüne başvurulur. 2. Derecelendirme: Uzmanlardan her bir maddeyi 4'lü bir derecelendirme ölçeğine göre değerlendirmeleri istenir: - (1) "Madde uygun değil". - (2) "Maddenin uygun şekle getirilmesi gerekiyor". - (3) "Uygun ancak ufak değişiklik gerekiyor". - (4) "Madde uygun". 3. Kapsam Geçerlik İndeksi (KGİ) Hesaplanması: Uzmanların "madde uygun" ve "madde hafifçe gözden geçirilmeli" seçeneklerini işaretleyenlerin sayısı, toplam uzman sayısına bölünür. 4. Değerlendirme: KGİ değeri 0.80'nin üzerinde olmalıdır. Bu teknik, ölçek maddelerinin ölçülmek istenen özelliği kapsama gücünü belirlemek için kullanılır.