Ölçekler

Yabancılaşma ölçeği, Dean (1961) tarafından geliştirilmiştir.

Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği dört alt boyuttan oluşmaktadır: 1. Güçsüzlük. 2. Anlamsızlık. 3. Kuralsızlık. 4. Sosyal Uzaklaşma.

Sosyal Yabancılaşma Ölçeği, öğrencilerin sınıftaki arkadaşlarını hangi sosyal uzaklıkta algıladıklarını ölçmek için kullanılan bir tekniktir. Bu ölçekte, sınıf rehber öğretmeni sınıf listesinin karşısına 5'li betimsel bir derecelendirme yapar: - <1> için en yakın; - <5> için en uzak. Sosyal yabancılaşma kavramı ise, kişinin topluma uymayı doğal bir yol olarak algılamasının bireyselliği engellediği ve nicelendirme ile soyutlamanın yabancılaşmayı ortaya çıkardığı düşüncesine dayanır.

Duygu düzenlemede yaşanan güçlükler, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) ile değerlendirilir. Bu ölçek, Gratz ve Roemer (2004) tarafından geliştirilmiş olup, 36 maddeden oluşmaktadır ve altı alt boyutu kapsar. Ayrıca, ergenler için Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği ve sporcular için Sporcu Duygu Düzenleme Ölçeği gibi diğer ölçekler de mevcuttur.

Beck Anksiyete Ölçeği sonuçlarına göre, puan aralıkları şu şekilde sınıflandırılır: - 0-7 puan: Minimal anksiyete. - 8-15 puan: Hafif anksiyete. - 16-25 puan: Orta düzeyde anksiyete. - 26-63 puan: Ciddi anksiyete. Bu ölçek, kesin tanı koymak için değil, anksiyete belirtilerini değerlendirmek ve tedavi sürecini izlemek için kullanılır. Tanı ve tedavi gerektiren durumlar için bir uzmana danışmak önemlidir.

Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ), bireylerin duygularını düzenlemede yaşadıkları zorlukları değerlendirmek için kullanılır. Bu ölçeği kullanmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Ölçeğin Uygulanması: DDGÖ, anket soru tarzından oluşan bir ölçektir ve genellikle katılımcılara dağıtılır. 2. Değerlendirme: Katılımcılar, ölçekteki maddeleri kendilerine uygun şekilde yanıtlarlar. 3. Sonuçların Yorumlanması: Ölçek, kişinin duygularını tanıma ve tanımlamadaki zorluklarını, aşırı duygusal tepkilerini veya uygun olmayan başa çıkma stratejilerini değerlendirir. DDGÖ'nün psikometrik özelliklerinin güvenilir ve geçerli bir değerlendirme sağlaması için, duygusal ve davranışsal problemleri tespit etmek amacıyla bir ruh sağlığı uzmanına danışmak faydalı olacaktır.

Utanç ve suçluluk ölçekleri, bireylerin bu duyguları deneyimleme yatkınlıklarını ve durumlarını değerlendirmek için kullanılır. Değerlendirme yöntemleri: 1. Yatanlık Ölçekleri: Katılımcılara belirli sıfatlar verilerek, bu sıfatları kendi benliklerine ne derece uygun gördükleri ve ne sıklıkta tecrübe ettiklerinin sorulması yöntemine dayanır. 2. Senaryo Tabanlı Ölçekler: Katılımcılara belirli senaryolar verilerek, bu senaryoları yaşamaları durumunda nasıl tepkiler vereceklerinin sorulması yöntemine dayanır. 3. Özbiliş Duyguları Ölçeği (TOSCA): Utanç ve suçluluk arasındaki benlik-davranış ayrımını daha başarılı bir şekilde yaptığı düşünülen bir ölçektir. Bu ölçeklerin değerlendirilmesi, genellikle psikometrik değerler ve katılımcıların verdiği yanıtların korelasyonları üzerinden yapılır.

Duygu düzenlemede güçlükler ölçeği, ergenler için uygundur ve genellikle 11-18 yaş aralığındaki bireyler için kullanılır. Ayrıca, 5-6 yaş çocukları için de "Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği" gibi özel olarak geliştirilmiş ölçme araçları bulunmaktadır.

Aile Kabul ve Reddetme Ölçeği (Çocuk Formu), Rohner, Saavedra ve Granum tarafından geliştirilen ve çocuğun annesiyle olan ilişkisini nasıl algıladığını ölçen bir ölçektir. Ölçeğin özellikleri: - Madde Sayısı: 60. - Alt Ölçekler: Dört alt ölçekten oluşur: 1. Ailevi sevgi ve sıcaklık (20 madde). 2. Ailevi saldırganlık ve kin (15 madde). 3. Ailevi ilgisizlik ve ihmal (15 madde). 4. Ailevi ayrıştırılmamış reddetme (10 madde). - Puanlama: Puan arttıkça ebeveynlerden algılanan reddedilme de artar. Ölçeğin Türkçe uyarlaması T. Erdem tarafından yapılmıştır.

Olumsuz öz bilinçli duygu ölçeği, bireyin olumsuz üst-duygular olarak adlandırılan duygusal deneyimlerini değerlendirmek için kullanılan bir ölçüm aracıdır. Bu ölçek, kişinin yaşadığı duyguları tanıma ve tanımlamadaki zorlukları, aşırı duygusal tepkileri veya uygun olmayan başa çıkma stratejilerini belirlemek amacıyla kullanılır. Ölçeğin bazı örnekleri arasında Üst-Duygu Ölçeği ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği bulunmaktadır.

Türkiye'de kullanılan haritalar, konularına ve ölçeklerine göre ikiye ayrılır: Konularına göre haritalar: 1. Genel haritalar: Toplumun geniş kesimi tarafından kullanılabilen haritalardır. 2. Özel haritalar: Belirli bir konu için hazırlanmış haritalardır. Ölçeklerine göre haritalar: 1. Büyük ölçekli haritalar: Ölçekleri 1/200.000'e kadar olan, dar alanları ayrıntılı bir şekilde gösteren haritalardır. 2. Orta ölçekli haritalar: Ölçekleri 1/200.000 ile 1/1.000.000 arasında olan haritalardır. 3. Küçük ölçekli haritalar: Ölçekleri 1/1.000.000'dan küçük olan, geniş alanları gösteren ve ayrıntısı az olan haritalardır.

Hastane hijyenini değerlendirmek için Yardımcı Hizmet Personeli El Hijyeni Uyum Ölçeği kullanılabilir. Bu ölçek, klinik ve yoğun bakım ünitelerinde çalışan personelin el hijyenine uyumunu ölçmek amacıyla geliştirilmiştir.

Çevre düzeni planlarında 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekleri kullanılır.

Ölçek çeşitleri dört ana kategoriye ayrılır: nominal, ordinal, aralık (interval) ve oran (ratio). 1. Nominal Ölçek: Kategorik verileri sınıflandırmak için kullanılır. 2. Ordinal Ölçek: Verileri belirli bir sıralama içinde düzenler. 3. Aralık (Interval) Ölçek: Veriler arasındaki farkları ölçer ve sıfır noktası keyfi olarak belirlenmiştir. 4. Oran (Ratio) Ölçek: Mutlak sıfır noktası olan ve aritmetik işlemlerin yapılabildiği bir ölçek türüdür.

SPN ölçeğinin güvenilirliği, ölçeğin geçerli ve güvenilir olarak kabul edilebilmesi için belirli özelliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler şunlardır: 1. Standartlaştırılmış Olması: Ölçme sürecinin her birey için aynı koşullarda uygulanmasını sağlar. 2. Geçerli Olması: Ölçeğin ölçmek istediği değişkeni gerçekten ölçtüğünü gösterir. 3. Güvenilir Olması: Aynı koşullarda tekrarlandığında benzer sonuçları üretmelidir. 4. Duyarlılığının Yüksek Olması: Küçük değişimleri dahi tespit edebilmelidir. 5. Objektif Olması: Değerlendiricinin öznel yargılarından etkilenmemelidir. SPN ölçeğinin güvenilirliği, Cronbach’s alpha katsayısı gibi yöntemlerle istatistiksel olarak da değerlendirilebilir.

Haritalar, kullanım amaçlarına göre dört ana çeşide ayrılır: 1. Fiziki Haritalar: Yerşekillerini gösteren haritalardır. 2. Siyasi ve İdari Haritalar: Ülkelerin, bölgelerin, illerin, ilçelerin sınırlarını gösteren haritalardır. 3. Beşeri ve Ekonomik Haritalar: Nüfus, yerleşme, sanayi, turizm gibi konuları gösteren haritalardır. 4. Özel Haritalar: Belirli amaçlar için hazırlanan haritalardır (karayolları, sıcaklık, bitki, maden, deprem haritaları gibi). Ayrıca, haritalar ölçeklerine göre de üç çeşide ayrılır: 1. Büyük Ölçekli Haritalar: Dar alanları ayrıntılı bir şekilde gösterir. 2. Orta Ölçekli Haritalar: Geniş alanları daha az ayrıntıyla gösterir. 3. Küçük Ölçekli Haritalar: En geniş alanları en az ayrıntıyla gösterir.

Üç çeşit harita şunlardır: 1. Kullanım Amaçlarına Göre Haritalar: Bu haritalar, genel ve özel haritalar olarak ikiye ayrılır. - Genel Haritalar: Toplumun büyük bölümü tarafından kullanılabilen haritalardır. - Özel Haritalar: Belirli bir konu için özel olarak hazırlanan haritalardır. 2. Ölçeklerine Göre Haritalar: Haritalar, ölçeklerine göre dört gruba ayrılır: - Planlar: Ölçeği 1000 ile 20.000 arasında değişir. - Büyük Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/20.000 ile 1/100.000 arasında değişir. - Orta Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/100.000 ile 1/500.000 arasında değişir. - Küçük Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/500.000'den daha küçüktür. 3. Konularına Göre Haritalar: Bu haritalar, yeryüzünün tüm coğrafi özelliklerini gösteren genel haritalar ve bir bölgenin belirli özelliklerini gösteren tematik haritalar olarak ikiye ayrılır.

TOAD (Türkiye Ölçme Araçları Dizini)'nde aşağıdaki ölçek türleri bulunmaktadır: 1. Nominal Ölçek: Kategorik verileri sınıflandırmak için kullanılır, veriler sadece adlandırılır ve kategorize edilir. 2. Ordinal Ölçek: Verileri belirli bir sıralama içinde düzenler, ancak sıralamanın aritmetik bir anlamı yoktur. 3. Aralık (Interval) Ölçek: Veriler arasındaki farkları ölçer ve sıfır noktası keyfi olarak belirlenmiştir. 4. Oran (Ratio) Ölçek: Mutlak sıfır noktası olan ve aritmetik işlemlerin yapılabildiği bir ölçek türüdür.

Mekânsal planlarda kullanılan bazı ölçekler şunlardır: 1. 1:1.000.000: Dünya haritaları veya ülke genel görünümleri için kullanılır, geniş eğilimleri takip etmek amacıyla. 2. 1:50.000: Doğa yürüyüşü, sürüş veya kırsal planlama için topografik haritalarda kullanılır. 3. 1:10.000: Şehir haritaları, kentsel tasarım ve altyapı projeleri için uygundur. 4. 1:500: Alan planları, detaylı bina veya peyzaj düzenleri için kullanılır. 5. 1:50: Kat planları, iç tasarım ve küçük ölçekli mimari projeler için idealdir. Ayrıca, grafik ölçek (ölçek çubuğu) ve sözel ölçek gibi diğer ölçek türleri de mekânsal planlarda kullanılabilir.

Skala çeşitleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Puanlama Skalaları: Kalite farklılıklarını ve derecelerini belirlemek için kullanılır. 2. Kategori Skalaları: İki yönlü (bipolar) ve tek yönlü (unipolar) olarak ikiye ayrılır, tek bir özelliğin yoğunluğunu derecelendirir. 3. Grafik Skalalar: Duyusal özelliklerin yoğunluklarını tek bir çizgi üzerinde "yok" tan "çok kuvvetli" ye doğru artan şekilde ifade eder. 4. Hedonik Skalalar: Panelistlerin tercih ve beğenme/beğenmeme durumlarını değerlendirir, genellikle tüketici testlerinde kullanılır. Ayrıca, diğer skala türleri arasında nominal, ordinal, aralık ve oran skalaları da bulunur.