Ölçekler

Yabancılaşma ölçeği, Dean (1961) tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçek, yönetim ve organizasyon alanında sıklıkla kullanılan bir ölçüm aracıdır. Ayrıca, Seeman (1959) ve Hirschfeld & Field (2000) tarafından geliştirilen yabancılaşma ölçekleri de uluslararası yazında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Öğrenci Yabancılaşma Ölçeği'nin (ÖYÖ) alt boyutları şunlardır: Güçsüzlük; Anlamsızlık; Sosyal soyutlanma (uzaklık); Kuralsızlık. Ayrıca, Çağlar (2012) tarafından geliştirilen ÖYÖ'de "kendine yabancılaşma" ve "bilimsel araştırmaya yabancılaşma" gibi ek alt boyutlar da bulunmaktadır.

Sosyal Yabancılaşma Ölçeği, bireylerin sosyal yabancılaşma düzeylerini ölçmek için geliştirilmiş bir araçtır. Özellikleri: Madde Sayısı: 15 madde içerir. Derecelendirme: 4'lü Likert ölçeği kullanılır (1=Kesinlikle Katılmıyorum - 4=Kesinlikle Katılıyorum). Puanlama: Ölçekten alınabilecek puan 15-60 arasında değişir. Geçerlik: Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmıştır. Güvenirlik: İç tutarlılık güvenirlik katsayısı .80 olarak bulunmuştur. Orijinal Form: Adı: The Jessor and Jessor Social Alienation Scale. Geliştiren/Uyarlayan: Zeynep Akkuş Çutuk. Ayrıca, Dean'in Yabancılaşma Ölçeği de sosyal psikolojik araştırmalarda kullanılan bir diğer araçtır.

Duygu düzenlemede yaşanan güçlükler, aşağıdaki ölçeklerle değerlendirilebilir: Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form (DDGÖ-16). Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-8 (DDGÖ-8). Olumlu Duyguyu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği (O-DDGÖ). Duygu düzenleme güçlüğü ölçekleri, kişinin duygularını tanıma ve tanımlamadaki zorlukları, aşırı duygusal tepkileri veya uygun olmayan başa çıkma stratejilerini değerlendirir. Bu ölçeklerden herhangi birini kullanmadan önce bir ruh sağlığı uzmanına danışılması önerilir.

Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) puanları şu şekilde sınıflandırılır: 0 – 7 puan: Minimal anksiyete. 8 – 15 puan: Hafif anksiyete. 16 – 25 puan: Orta düzeyde anksiyete. 26 – 63 puan: Şiddetli anksiyete. BAÖ, bireylerin kaygı seviyelerini değerlendirmek için kullanılan bir testtir ve yüksek puan alan kişilerin bir uzmana danışarak profesyonel destek alması önerilir.

Utanç ve suçluluk ölçeklerinin değerlendirilmesi, uzmanlar tarafından yapılan klinik değerlendirmeler ve belirli tanı kriterlerine dayanır. Utanç ve suçluluk ölçeklerinin değerlendirilmesinde kullanılan bazı yöntemler: Test-tekrar test yöntemi. İç tutarlık yöntemi. Doğrulayıcı faktör analizi. Ölçüt bağıntılı geçerlik. Bazı utanç ve suçluluk ölçekleri: Revize Utanç-Suçluluk Ölçeği (RSUÖ). Suçluluk ve Utanç Ölçeği (SUTÖ). Hatayla İlişkili Utanç ve Suçluluk Duygusu Ölçeği.

Duygu düzenlemede güçlükler ölçeklerinin uygun olduğu yaş aralıkları şu şekildedir: Çocuklar için Duygu Düzenleme Ölçeği (ÇDDÖ). Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ). Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Formu (DDGÖ-16). Ölçeklerin kullanım uygunluğu, bireyin gelişim durumu ve özel ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir.

Aile Kabul ve Reddetme Ölçeği Çocuk Formu, Rohner, Saavedra ve Granum (1980) tarafından geliştirilen ve çocuğun annesiyle olan ilişkisini nasıl algıladığını belirlemeyi amaçlayan bir ölçektir. Ölçeğin çocuk formu 60 madde ve 4 alt ölçekten oluşur: 1. Ailevi sevgi ve sıcaklık (20 madde). 2. Ailevi saldırganlık ve kin (15 madde). 3. Ailevi ilgisizlik ve ihmal (15 madde). 4. Ailevi ayrıştırılmamış reddetme (10 madde). Puan arttıkça ebeveynlerden algılanan reddedilme de artar.

Olumsuz öz bilinçli duygu ölçeği, bireyin olumsuz üst-duygular olarak adlandırılan duygusal deneyimlerini değerlendirmek için kullanılan bir ölçüm aracıdır. Bu ölçek, kişinin yaşadığı duyguları tanıma ve tanımlamadaki zorlukları, aşırı duygusal tepkileri veya uygun olmayan başa çıkma stratejilerini belirlemek amacıyla kullanılır. Olumsuz öz bilinçli duygu ölçeğine örnek olarak Üst-Duygu Ölçeği ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği verilebilir. Ölçeklerin değerlendirilmesi, genellikle psikometrik değerler ve katılımcıların verdiği yanıtların korelasyonları üzerinden yapılır. Ölçeklerin kullanımı için bir ruh sağlığı uzmanına danışılması önerilir.

Türkiye'de kullanılan bazı haritalar şunlardır: Türkiye Fiziki Haritası: Dağlar, vadiler, göller, denizler, nehirler gibi doğal coğrafi özellikleri gösterir. Türkiye Siyasi Haritası: Ülke sınırlarını, illeri, ilçeleri ve köyleri gösterir. Türkiye Bölgeler Haritası: Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesine ayrıldığını gösterir. İklim Haritası: Türkiye'deki farklı bölgelerdeki iklim çeşitliliğini gösterir. Dilsiz Harita: Sadece coğrafi şekilleri gösteren, il isimleri ve diğer bilgilerin yer almadığı haritadır. Ayrıca, tematik haritalar da özel bir kullanım amacına uygun olarak hazırlanır ve belirli bir konuya yönelik olarak çizilir.

Hastane hijyenini değerlendirmek için kullanılan bazı ölçekler şunlardır: El Hijyeni Uyum ve Yeterlilik Ölçeği. El Hijyeni İnanç Ölçeği. Ayrıca, el hijyeni uygulamalarını karşılaştırmak için dünya çapında kullanılan Hand Hygiene Self‑Assessment Framework (HHSAF) gibi modeller de bulunmaktadır.

Çevre düzeni planlarında kullanılan ölçekler, 1/50.000 veya 1/100.000 olarak belirlenir. Ayrıca, 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planları da bulunmaktadır. Planlama ölçeği, üst ölçekten alt ölçeğe doğru şu şekilde özetlenebilir: Strateji planları: 1/100.000 veya 1/50.000. Çevre düzeni imar planları: 1/25.000. Nazım imar planları: 1/5.000. Uygulama imar planları: 1/1000 veya 1/500.

Ölçek çeşitleri dört ana gruba ayrılır: 1. Sınıflama (Nominal) Ölçek: Değişkenleri belirli bir özelliğe göre sınıflandırmak ve gruplandırmak için kullanılır. 2. Sıralama (Ordinal) Ölçek: Değişkenleri büyükten küçüğe, küçükten büyüğe gibi kriterlere göre mantıksal olarak sıralar. 3. Eşit Aralıklı (Interval) Ölçek: Birimler aralık değerine göre gruplandırılır ve ölçüm değerleri arasında anlamlı ve standart aralıklar bulunur. 4. Oranlı (Ratio) Ölçek: Eşit aralıklı ölçeğin tüm özelliklerine sahiptir, ek olarak gerçek bir sıfır değeri kullanır. Bu ölçekler, verilerin niceliksel veya niteliksel olmasına göre farklı yöntemler ve analizler gerektirir.

SPN ölçeğinin güvenilirliği, Cronbach’s Alpha katsayısı gibi yöntemlerle istatistiksel olarak değerlendirilebilir. 0,70 ve üzeri değerler genellikle kabul edilebilir güvenilirliği gösterir. 0,80 ve üzeri değerler iyi güvenilirliği, 0,90 ve üzeri değerler ise çok yüksek güvenilirliği ifade eder. Bir ölçeğin güvenilir olması, aynı özelliği farklı sorularla tutarlı bir şekilde ölçebilmesi anlamına gelir. Ölçeklerin güvenilirliği konusunda kesin bir değerlendirme yapabilmek için, ölçeğin kullanıldığı araştırma ve ölçüm sürecinin detayları hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Üç çeşit harita: 1. Ölçeklerine göre haritalar: Büyük ölçekli haritalar. Orta ölçekli haritalar. Küçük ölçekli haritalar. 2. Konularına göre haritalar: Genel haritalar. Özel haritalar. 3. Kullanım amaçlarına göre haritalar: Tematik haritalar. Diğer harita türleri.

TOAD (Türkiye Ölçme Araçları Dizini)'nde, Türkiye'de geliştirilmiş veya Türkçe'ye uyarlanmış çeşitli ölçekler bulunmaktadır. Bazı örnekler: Genel Risk Eğilimi Ölçeği; Yapay Zeka İnanç Ölçeği; Öğretmenlerin 21.Yüzyıl Becerilerini Kazandırmaya Yönelik Yeterlik Algıları Ölçeği; Hemşireler için Güçlendirici Lider Davranışı Ölçeği; Hasta Katılımı Ölçeği; Duygu Düzenleme Ölçeği Kısa Formu; Değişime Hazır Olma Ölçeği; Lasater Klinik Yargı Değerlendirme Ölçeği. TOAD'da bulunan ölçeklerin listesine toad.halileksi.net adresinden ulaşılabilir.

Mekânsal planlarda kullanılan bazı ölçekler şunlardır: 1/50.000 veya 1/100.000. 1/5.000. 1/5000 ile 1/25.000 arası. Ayrıca, mekânsal strateji planları 1/250.000, 1/500.000 veya daha üst ölçek haritalar üzerinde hazırlanır. Mekânsal planlarda kullanılan ölçekler, planın türüne ve kapsadığı alana göre değişiklik gösterebilir.

Skala çeşitleri farklı alanlarda kullanılan çeşitli türlere ayrılır: Ölçüm ve değerlendirme amaçlı skalalar: Nominal skala: Verileri sınıflandırmak veya kategorize etmek için kullanılır. Ordinal skala: Verileri sıralamak veya derecelendirmek için kullanılır. Aralık skalası: Verilerin arasındaki farkları ölçmek için kullanılır. Oran skalası: Verilerin mutlak sıfır noktasına sahip olduğu bir skala türüdür. Duyusal analizde kullanılan skalalar: Puanlama skalaları: Kalite ile ilgili puanlamada kullanılır. Kategori skalaları: İki yönlü (bipolar) ve tek yönlü (unipolar) olarak ikiye ayrılır. Grafik skalalar: Duyusal özelliğin yoğunluklarını kategoriler halinde değil, tek bir çizgi üzerinde belirtir. Hedonik skalalar: Panelistlerin tercih veya beğenme/beğenmeme durumlarını değerlendirir. Diğer skala çeşitleri: Dijital doğrusal skala: Eşit aralıklarla işaretlenmiş ölçüm birimlerine sahiptir. İnşaat ve mimarlıkta skala: Bir yapının ölçeğini belirlemek için kullanılır. Haritalarda skala: Haritanın boyutunu ve ölçeğini gösterir. Müzikte skala: Notaların ve seslerin birbirleri arasındaki ilişkiyi ifade eder.

Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12), belirsiz olay ve durumlara karşı duygusal, bilişsel ve davranışsal olarak olumsuz tepki verme yatkınlığını ölçmek için kullanılan bir ölçektir. Bu ölçek, Carleton, Norton ve Asmundson (2007) tarafından geliştirilmiş ve Sarıçam, Erguvan, Akın ve Akça (2014) tarafından Türkçe'ye uyarlanmıştır. Ölçeğin bazı özellikleri: Madde Sayısı: 12. Alt Boyutlar: İleriye yönelik kaygı ve engelleyici kaygı. Derecelendirme: 5'li Likert ölçeği (1=Bana hiç uygun değil - 5=Bana tamamen uygun). Puanlama: Yükselen puanlar yüksek düzeyde belirsizliğe tahammülsüzlüğü gösterir. Güvenilirlik: Cronbach alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayısı .88 olarak bulunmuştur.

4. sınıf süreç değerlendirme ölçeklerinin nasıl yapılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, 4. sınıf süreç değerlendirme ölçeklerine şu sitelerden ulaşılabilir: ilkokulda.com. mustafa-turan.com. ozgeogretmen.com. ogretmendolabi.com. mebders.com.