Psikometri

Bilimsel bilgiye yönelik görüşler ölçeği, öğrencilerin bilimsel konulara olan merakı, araştırma yapmaya dair istekliliği, bilgiye yönelik eleştirel yaklaşımı ve bilimsel yöntemlere verilen değeri ölçen bir ölçek türüdür. Bu ölçek, genellikle dört ana ölçek türüne ayrılır: 1. Nominal Ölçek: Verileri kategorilere ayırır ve sadece adlandırır, sıralama veya aritmetik işlem yapılmaz. 2. Ordinal Ölçek: Verileri belirli bir sıralama içinde düzenler, ancak sıralamanın aritmetik bir anlamı yoktur. 3. Aralık (Interval) Ölçek: Veriler arasındaki farkları ölçer ve sıfır noktası keyfi olarak belirlenmiştir. 4. Oran (Ratio) Ölçek: Mutlak sıfır noktası olan ve aritmetik işlemlerin yapılabildiği bir ölçek türüdür.

Eğitimin geçerlemesi, bir ölçme aracının geçerlik derecesini belirtme işlemidir.

Kapsam geçerliliği, bir testin veya ölçüm aracının, ölçmeyi amaçladığı konuyu ne kadar iyi kapsadığını ifade eder. Bu geçerlilik türü, testteki toplam maddelerin, ölçülecek davranışı ve konu içeriğini örnekleme derecesine ve her bir maddenin ölçmek istediği davranışı ne derece iyi ölçtüğüne bağlıdır. Kapsam geçerliliğini belirlemek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: - Uzman görüşü: En az iki uzmana testin götürülmesi ve onlardan öneri alınması. - Belirtke tablosu: Testteki soru sayısının, dersin kapsamına oranla tablo ile belirlenmesi. - İstatistiksel yol: Hazırlanan test ile daha önceden geçerliliği kanıtlanmış bir testin aynı gruba verilmesi ve aralarındaki korelasyonun incelenmesi.

Bir testin geçerli ve güvenilir olması için sahip olması gereken temel özellikler şunlardır: 1. Geçerlilik: Test, ölçmek istediği özelliği başka değişkenlerle karıştırmadan tam ve doğru olarak ölçebilmelidir. 2. Güvenilirlik: Test, aynı koşullar altında tekrar tekrar uygulandığında aynı ya da benzer sonuçları vermelidir. Diğer önemli özellikler ise şunlardır: - Kullanışlılık: Testin geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanması kolay ve ekonomik olmalıdır. - Kapsam geçerliği: Testin, ölçmek istediği tüm özellikleri kapsaması gerekir. - Yapı geçerliği: Testteki tüm soruların, ölçülmek istenen özellikle ilgili olması gerekir.

Etik algı ölçeklerini farklı araştırmacılar geliştirmiştir: 1. "İnternet Etiği Ölçeği", Torun (2007) tarafından geliştirilmiştir. 2. "Etik Durum Ölçeği (EDÖ)", Forsyth (1980) tarafından geliştirilmiş ve daha sonra Yazıcı ve Yazıcı (2010) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. 3. "Etik Karar Önyargıları Ölçeği", Watts ve arkadaşları (2020) tarafından geliştirilmiştir.

Dijital Vatandaşlık Farkındalık Ölçeği (DVÖ), bireylerin dijital vatandaşlık yetkinliklerini ölçmek için kullanılır. Ölçeğin kullanımı şu adımları içerir: 1. Madde Havuzunun Oluşturulması: DVÖ için 85 maddelik bir madde havuzu hazırlanır. 2. Uzman Görüşü Alınması: Maddeler, alanda uzman kişilerin görüşlerine sunulur ve gerekli düzenlemeler yapılır. 3. Veri Toplama: Taslak ölçme aracı ile veriler toplanır. 4. Faktör Analizi: Verilerin analizinde açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı (DFA) faktör analizleri yapılır. 5. Ölçeğin Uygulanması: Ölçek, dijital vatandaşlığın söz konusu olduğu kurum ve kuruluşlarda, ilgili hedef kitleye uygulanır. DVÖ, dijital yetkinlik, dijital güven ve dijital kaygı olmak üzere üç alt boyuttan ve 23 ifadeden oluşur.

Faktör ve alt boyut kavramları benzer anlamlara sahip olsa da, tam olarak aynı şey değildir. Faktör, gözlemlenen değişkenler arasındaki korelasyonları açıklayan ve doğrudan ölçülemeyen hipotetik bir yapıdır. Alt boyut ise, bir ölçeğin içindeki soruların birbirleriyle ilişkili cevaplar gelmesine göre gruplandırılmasıyla ortaya çıkan boyutlardır. Yani, bir ölçeğin faktörleri alt boyutları oluşturur.

Toronto Aleksitimi Ölçeği'nde (TAÖ) ters puanlanan maddeler şunlardır: 1, 5, 6, 9, 11, 12, 13, 15, 16, 21, 24.

Özgül fobi için en çok kullanılan ölçeklerden biri Hamilton Anksiyete Ölçeği'dir. Ayrıca, DSM-5 Özgül Fobi Şiddet Ölçeği de özgül fobinin şiddetini ölçmek için kullanılır.

Müzik dersine yönelik tutum ölçeğini Z. Nacakcı geliştirmiştir.

"Kesinlikle katılıyorum" seçeneği, Likert ölçeğinde 5 puan olarak değerlendirilir.

Apamer adlı kurum, Aktüel Psikolojik Araştırmalar Merkezi olarak faaliyet göstermektedir. Başlıca iş alanları şunlardır: 1. Psikolojik Danışmanlık: Çocuk, ergen, bireysel ve çift danışmanlığı hizmetleri sunar. 2. Mesleki Eğitim Programları: Nöropsikolojik tabanlı terapi gibi çeşitli eğitimler düzenler. 3. Yayıncılık: Psikoloji içerikli güncel kaynakları Türkçeye çevirir. 4. Psikometrik Değerlendirme: Bilişsel değerlendirme kapsamında standardizasyonu yapılmış araçlar kullanarak psikometrik değerlendirme hizmeti sunar. 5. Hizmet İçi Eğitimler: Kamu ve özel sektöre yönelik personel değerlendirme, işe alım süreçleri ve organizasyon hizmetleri verir.

Müzik tutum ölçeği, bireylerin müzik dersine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla geliştirilen bir araçtır. Bu tür ölçekler genellikle Likert tipi olup, katılımcıların her bir ifadeye ne ölçüde katılıp katılmadıklarını derecelendirmeleri esasına dayanır. Örnek olarak, Ortaöğretim Müzik Dersi Tutum Ölçeği (OMDTÖ), 7 olumsuz ve 11 olumlu maddeden oluşan ve ortaöğretim öğrencilerinin müzik dersine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçektir.

Aybek, B., Aslan, S., Coşkun-Arısoy, B. ve Dinçer, S. (2015) tarafından yapılan "Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması" başlıklı araştırmada, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme standartlarını belirlemek amacıyla bir ölçek geliştirilmiştir. Çalışmanın ana bulguları: - Ölçek, üç faktör ve 42 maddeden oluşmaktadır. - İç tutarlık katsayıları sırasıyla .89, .78 ve .63 olarak hesaplanmış, ölçeğin geneli için bu değer .75 olarak belirlenmiştir. - Açımlayıcı faktör analizi, ölçeğe ait faktörlerin toplam varyansın yaklaşık %36'sını açıkladığını göstermiştir. Ölçek, eğitim fakültelerinde öğrenim gören lisans öğrencilerine uygulanabilmektedir.

Yapay Zekaya Yönelik Genel Tutum Ölçeği'nin kısa formu, 20 maddeden oluşan ve 5'li Likert derecelendirmesinde hazırlanmış bir ölçektir. Bu ölçek, yapay zekaya yönelik pozitif ve negatif tutum olmak üzere iki alt boyuttan oluşmaktadır.

Bayley Gelişimsel Değerlendirme Sertifikası almak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Eğitim ve Sertifikasyon: Bayley Gelişimsel Değerlendirme Ölçeği'ni uygulayabilmek için özel bir eğitim ve sertifikasyon sürecinden geçmek gerekmektedir. 2. Materyal Temini: Uygulayıcı, standardize ölçeğe ait materyalleri temin etmelidir. 3. Kurs Katılımı: Pearson tarafından düzenlenen "Bayley-III Bebek ve Küçük Çocuklar İçin Gelişim Ölçeği" kursuna katılmak faydalı olabilir. 4. Uygulama ve Değerlendirme: Eğitimi tamamlayan uzmanlar, Bayley Gelişimsel Değerlendirme Ölçeği'ni uygulayarak çocukların bilişsel, dil, hareket gelişim alanlarını değerlendirebilir ve skorlamalar yapabilirler.

Sanal Müze Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği, sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve diğer eğitimcilerin sanal müze kullanımına yönelik tutumlarını ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçek, Peker (2014) tarafından geliştirilmiş olup, 5'li Likert tipi bir ölçektir ve 21 maddeden oluşmaktadır.

Klinik görüşme ve psikolojik değerlendirme esasları şunlardır: 1. Bilgilendirilmiş Onam: Görüşme esnasında sunulan hizmet konusunda danışana tüm önemli bilgilerin verilmesi ve özgür iradesi ile terapi sürecine onay vermesi. 2. Profesyonel Mesafe ve Nesnellik: Görüşmeci, danışanla profesyonel bir ilişki kurmalı ve nesnel olmalıdır. 3. İlk Değerlendirme: Danışanın problemini sunuş şekline dikkat edilerek, terapi hedefleri ve problemleri gözden geçirilir. 4. Etkin Dinleme: Danışanın kendini özgürce ifade edebilmesi için yönlendirici olmayan bir şekilde aktif dinleme yapılması. 5. Ölçme ve Değerlendirme Araçları: Psikometrik testler, klinik görüşmeler, davranışsal gözlemler ve öz-bildirim anketleri gibi çeşitli yöntemlerin kullanılması. 6. Geçerlilik ve Güvenilirlik: Kullanılan ölçme araçlarının geçerli ve güvenilir olması. 7. Gizlilik: Değerlendirme sürecinde elde edilen bilgilerin gizliliğinin korunması.

Anka Psikoloji'de yapılan testler şunlardır: 1. Psikolojik Testler: Öğrenme güçlüğü, zeka, dikkat ve algı testleri. 2. Kişilik Testleri: Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) gibi kişilik testleri. 3. Gelişim Testleri: Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Denver II Gelişimsel Tarama Testi gibi. 4. Diğer Testler: Good Enough-Harris Testi, Beier Cümle Tamamlama Testi, Louisa Duss Testi gibi. Bu testler, bireylerin duygusal, bilişsel, davranışsal ve sosyal özelliklerini değerlendirmeye yardımcı olur.

Güvenirlik katsayısının 0,50 olması, bir ölçme aracının zayıf güvenirlik seviyesine sahip olduğunu gösterir.