ÖzelGereksinim

Çocuklar için özel gereksinim ile ilgili yasa, "Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik"tir. 20 Şubat 2019 tarihli 30692 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan bu yönetmelik, özel gereksinimi olan çocukların gereksinimlerini erişkinlerden farklı şekilde belgeleyerek sağlık, eğitim, rehabilitasyon, diğer sosyal ve ekonomik haklara ve hizmetlere erişimlerinin sağlanmasını amaçlar. Ayrıca, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun da bu yönetmeliğin dayanağını oluşturur.

Engelsiz Yaşam Teknolojileri Yarışması'nda yer alan bazı proje temaları: Engelsiz Eğitim: Fiziksel, görme, işitme, zihinsel ve otizm gibi gelişimsel özel gereksinimleri olan bireylerin eğitim hayatlarını kolaylaştıran çözümler. Engelsiz Sosyal Yaşam: Özel gereksinimli bireylerin sosyal hayata etkin katılımını kolaylaştıran projeler. Engelsiz Sağlık: Sağlık koşullarını iyileştiren, tanı, tedavi ve takip süreçlerine yönelik projeler. 2025 yılı için finalist olan bazı projeler arasında Zonguldak Ereğli BİLSEM öğrencilerinin projesi de bulunmaktadır. Ayrıca, 2024 yılında İstanbul Ticaret Üniversitesi öğrencilerinin geliştirdiği JoyBot projesi, otizmli çocuklara yönelik yenilikçi eğitim modeliyle birincilik ödülü almıştır. Yarışmaya, Türkiye ve yurt dışında öğrenim gören ortaokul, lise, üniversite öğrencileri ve mezunlar katılabilmektedir.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, özel ihtiyaçları olan bireylere ve ailelerine birçok fayda sağlar: Bireysel gelişim: Bilişsel, dil, motor, sosyal ve duygusal gelişimi destekler. Bağımsızlık kazanma: Günlük yaşam becerileri ve kişisel bakım konularında eğitim vererek bireylerin kendi kendilerine yetebilmelerini sağlar. Sosyal becerilerin geliştirilmesi: Arkadaşlık kurma, işbirliği yapma ve iletişim kurma yeteneklerini artırır. Özgüvenin artırılması: Başarı deneyimleri ve olumlu geri bildirimlerle bireylerin kendilerine olan güvenlerini yükseltir. Eğitim ve terapi: Dil ve konuşma terapisi, fizyoterapi, işitme terapisi gibi özel terapiler sunar. Aile desteği: Ailelere rehberlik ve destek sağlar, onları çocuklarının gelişimine nasıl katkıda bulunabilecekleri konusunda eğitir. Topluma entegrasyon: Bireylerin topluma daha iyi uyum sağlamalarını ve aktif bir rol oynamalarını teşvik eder. Bu merkezler, bireylerin potansiyellerini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı olurken, aynı zamanda ailelere de destek sunar.

Özel gereksinim alanları, bulgular, tetkikler, işlevler, etkinlikler ve yaşama katılımdaki kısıtlılıklar, özel gereksinim düzeyi, ICD kodu ve tanı, Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu (ÇÖZGER) kapsamında değerlendirilir. Özel gereksinim alanları ve düzeyi: Çocuğun sağlık, eğitim, rehabilitasyon, cihaz, ortez, protez, çevresel düzenlemeler ve diğer sosyal ve ekonomik haklara olan ihtiyacını belirtir. Bulgular ve tetkikler: Çocuğun özel gereksinimi, Ek-2’de yer alan Çocuk Özel Gereksinim Alan Kılavuzu doğrultusunda değerlendirilir. İşlev ve etkinlik kısıtlılıkları: Çocuğun bedensel, bilişsel veya psikolojik işlevlerindeki kayıplar tanımlanır. Yaşama katılım kısıtlılığı: Çocuğun toplumsal yaşamda nitelikli ve tam olarak yer alamaması durumu ifade edilir. ICD kodu: Hastalıkların sınıflandırılması için kullanılan uluslararası kodlama sistemidir. Tanı: Çocuğun tanısı ve özel gereksinimleri farklı uzmanlık dallarını ilgilendiriyorsa, ilgili uzmanlara yönlendirme yapılır. ÇÖZGER'de engel oranı yazılmaz; özel gereksinim düzeylerinin engel oranlarıyla uyumunda Ek-3'teki tablo kullanılır.

Sakarya'da özel gereksinimli çocuklara yaptırılan sporlardan bazıları şunlardır: Voleybol; Basketbol; Futsal; Badminton; Matrak; İp çekme; Mas güreşi. Ayrıca, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi ile Gen Otizm Gençlik ve Spor Kulübü Derneği'nin hazırladığı, Türkiye Ulusal Ajansı destekli Erasmus projesi kapsamında özel gereksinimli çocuklar için sporla eğitimi kapsayan çeşitli faaliyetler de yürütülmektedir. Sakarya'da özel gereksinimli çocuklara yönelik spor faaliyetleri hakkında en güncel bilgileri almak için ilgili kurumların web sitelerini veya sosyal medya hesaplarını takip etmek önerilir.

Özel gereksinimli çocuklar için matematik etkinliklerinden bazıları şunlardır: Nokta belirleme tekniği (Touch Math). Gerçek hayat deneyimleri ve problem çözme stratejileri. Günlük yaşamdan örnekler. Eğitsel oyuncaklar. Sınıflandırma çalışmaları. Özel gereksinimli çocuklar için matematik etkinlikleri planlanırken, her bir öğrencinin bireysel performans düzeyi, gelişim özellikleri ve performansı dikkate alınmalıdır.

ÖGV (Özel Gereksinimi Vardır) orta düzey, Çocuklar için Özel Gereksinim Raporu'nda (ÇÖZGER) kullanılan bir ifadedir ve %50-59 engel oranını ifade eder. Bu rapor, çocukların sağlık, eğitim, rehabilitasyon ve sosyal hizmetlerden yararlanabilmesi için gereklidir.

Bütünleştirme eğitimi, özel gereksinimi veya engeli olsun ya da olmasın, eğitim, sosyal ve kültürel yaşam, aktivite ve fırsatlara erişimde güçlük yaşayan tüm çocukları kapsar. Bu kapsama giren bireyler arasında: Belirli bir gereksinime veya engele ilişkin tanı almış olanlar (işitme, görme, zihinsel engelliler vb.); Tüm gelişim alanları açısından dezavantajlı gruplar (ihmal ve istismar riski taşıyanlar, düşük sosyo-ekonomik düzeyde olanlar, suça itilmiş veya suç işleme riski altındakiler, sokakta yaşayan çocuklar, çocuk işçiler vb.) yer alır.

Özel gereksinimi olan bireylere "özel" denmesinin nedeni, bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterliliklerinin akranlarından anlamlı düzeyde farklılık göstermesidir. Bu farklılık, fiziksel, zihinsel, duygusal, davranışsal veya öğrenme güçlükleri gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

Avrasya Rehabilitasyon ve Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti., özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri vermektedir. Avrasya Ataşehir Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi ise yaşlı bireylere kişisel bakım, sağlık ve psikososyal takip hizmetleri sunmaktadır. Avrasya Hospital bünyesinde bulunan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği ise akut ve kronik boyun ağrıları, bel ağrıları, felçli hastalar gibi çeşitli sağlık sorunlarına yönelik tedavi hizmetleri sunmaktadır. Avrasya Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ise dil ve konuşma terapisi, ergoterapi, oyun terapisi gibi çeşitli alanlarda, özellikle otizm ve spektrum bozuklukları gibi konularda hizmet sunmaktadır.

Evet, Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu'nda (ÇÖZGER) “Özel Koşul Gereksinimi Vardır (ÖKGV)” ibaresi bulunan 18 yaş altı engelliler ÖTV istisnasından yararlanabilirler. ÖTV istisnası, engellilik oranı %90 ve üzeri olan yetişkin engelliler ve %90'ın altında engellilik oranına sahip olup, sağlık raporunda "sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir" değerlendirmesi bulunan kişiler için de geçerlidir. Araç alımı için gerekli belgeler arasında, engel durumunu ve oranını gösteren sağlık raporu bulunmaktadır.

Çöğür sertifikasının ne işe yaradığı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, sertifikaların genel olarak ne işe yaradığı hakkında bilgi verilebilir. Sertifikalar, bireylerin belirli alanlarda bilgi, beceri veya yetkinlik sahibi olduklarını doğrulayan belgelerdir. Sertifika almak için, ilgili kurumların düzenlediği eğitim programlarına katılmak ve gerekli başarı kriterlerini sağlamak gerekir.

Duyulab, özel gereksinimli çocukların becerilerinin desteklenmesi ve günlük yaşam aktivitelerine katılımlarının artırılması için çeşitli hizmetler sunar. Bu hizmetler arasında: Terapi odası tasarımı: Duyusal açıdan zenginleştirilmiş müdahale odaları tasarlar ve gerekli çevresel düzenlemeleri gerçekleştirir. Duyu bütünleme odası kurulumu: Duyu bütünleme odaları kurar. Özel materyal tasarımı: Pediatrik fizyoterapist, pediatrik ergoterapist ve dil konuşma terapistleri için özel materyaller tasarlar ve üretir. Çevresel zenginleştirme: Çocukların gelişimini destekleyen oyuncaklar ve ekipmanlar sağlar. Tüm ürünler, insan sağlığına zarar vermeyen malzemelerle yapılmış olup, CE ve ISO sertifikalarına sahiptir.

Özel gereksinimli öğrenciler, kaynaştırma yoluyla okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumlarında eğitim alabilirler. Kaynaştırma sınıfları şu şekilde sınıflandırılabilir: Tam zamanlı kaynaştırma. Yarı zamanlı kaynaştırma. Tersine kaynaştırma. Ayrıca, özel gereksinimli öğrencilerin eğitim alabileceği diğer sınıf düzenlemeleri arasında özel eğitim sınıfı, kaynak oda ve gezici öğretmenlik uygulamaları da bulunmaktadır.

ÖGV (Özel Gereksinim Düzeyi) oranı şu aralıklarda olmalıdır: Özel gereksinimi vardır (ÖGV): %20-39. Hafif düzeyde ÖGV: %40-49. Orta düzeyde ÖGV: %50-59. İleri düzeyde ÖGV: %60-69. Çok ileri düzeyde ÖGV: %70-79. Belirgin özel gereksinimi vardır (BÖGV): %80-89. Özel koşul gereksinimi vardır (ÖKGV): %90-99.

Özel gereksinimli çocuklarda görülebilecek bazı bulgular: Arkadaşlık ilişkilerinde zorlanma. Etkinliklere katılımda zorlanma. Özbakım ihtiyaçlarını karşılamada zorlanma. Dersin akışına engel olma. Bağımsız hareket etmede zorlanma. Gelişim geriliği. Hastalıklara bağlı doku, organ ve/veya fonksiyon kaybı. Özel gereksinimli çocukların bulguları, yetersizlik türüne göre değişiklik gösterebilir. Kesin tanı ve uygun destek için uzman değerlendirmesi gereklidir.

ÇÖZGER (Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu) raporunun son kullanma tarihini öğrenmek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. e-Devlet Kapısı: T.C. Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresi ile giriş yapılarak "e-İmzalı Çocuk Özel Gereksinim Raporları Sorgulama" hizmeti kullanılabilir. 2. İl Sağlık Müdürlüğü: Raporun alındığı ilin İl Sağlık Müdürlüğüne başvuru yaparak da bilgi alınabilir. 3. Çözger Veren Sağlık Kuruluşları: Raporu düzenleyen sağlık kuruluşuna başvurarak raporun süresi hakkında bilgi talep edilebilir. ÇÖZGER raporları, çocuğun özel gereksiniminin değişmediği durumlarda en az 2 yıl geçerlidir.

Özel gereksinimli bireyler afetlerden çeşitli şekillerde etkilenebilir: Fiziksel ve duygusal zorluklar: Özel gereksinimli bireyler, afet sırasında ve sonrasında fiziksel yaralanmalar ve duygusal travmalar yaşayabilir. Bağımlılık: Bilişsel, duyuşsal ve bedensel yetersizlikler, iletişim becerilerinde kısıtlılıklar ve farkındalık düzeyinin düşük olması, özel gereksinimli bireyleri afet anlarında daha savunmasız hale getirir. Erişim sorunları: Özel gereksinimli bireyler, tahliye ve acil durum bilgilerine erişimde zorluklar yaşayabilir. Sosyal izolasyon: Afet sırasında ve sonrasında sosyal çevreye uyum sağlamakta zorlanabilirler. Temel ihtiyaç eksiklikleri: Özel gereksinimli bireyler, temel ihtiyaçlarını gidermekte güçlük çekebilir. Afetlerin etkilerini en aza indirmek için özel gereksinimli bireyler için özel tahliye planları ve acil durum çantaları hazırlanmalıdır.

Özel gereksinimli öğrenciler için karne hazırlama hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, özel gereksinimli öğrencilerin eğitim süreçlerinde Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanması gerektiği bilinmektedir. Özel gereksinimli öğrencilerin eğitim ve değerlendirme süreçleri, Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından yürütülür. Daha fazla bilgi için RAM'lere veya ilgili eğitim kurumlarına başvurulması önerilir.

Türk Dili ve Edebiyatı BEP, Türk Dili ve Edebiyatı Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı'nın kısaltmasıdır. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP), özel eğitim ihtiyacı olan bireyler için özel olarak geliştirilen ve ebeveynler tarafından onaylanan bir eğitim programıdır. Türk Dili ve Edebiyatı dersine ait BEP, öğrencinin şiir, hikaye, roman, makale ve deneme gibi edebi türleri tanıması ve analiz edebilmesi, dil bilgisi kurallarını öğrenmesi ve uygulaması gibi hedefleri içerir.