Mezopotamya

Mezopotamya uygarlıkları, farklı dönemler ve devletler için çeşitli sürelere sahiptir: 1. Sümer Uygarlığı: MÖ 4000 ve 2350 yılları arasında hüküm sürmüştür. 2. Akad Uygarlığı: MÖ 2350 ve 2150 yılları arasında var olmuştur. 3. Asur Uygarlığı: MÖ 2000'den 609 yılına kadar sürmüştür. 4. Babil Uygarlığı: 1900'den 539 yılına kadar hüküm sürmüştür. 5. Elam Uygarlığı: MÖ 1400 yıllarında var olmuştur. Bu süreler, genel bir bakış sunmaktadır ve her bir uygarlığın tam olarak kaç yıl sürdüğü, içindeki dönemlere ve olaylara göre değişiklik gösterebilir.

Şanlıurfa'da tarih boyunca birçok medeniyet yaşamıştır, bunlar arasında: 1. Sümerler ve Akadlar: Mezopotamya uygarlıklarının temelini oluşturmuşlardır. 2. Babilliler ve Asurlular: Zengin kent devletleriyle bilinirler ve Urfa'yı ticaret yolları üzerinden kontrol etmişlerdir. 3. Hurriler ve Mitanniler: Kuzey Mezopotamya'nın ilk yerel halklarından olup, Urfa çevresinde güçlü kültürel izler bırakmışlardır. 4. Hititler: Anadolu'nun ilk büyük imparatorluğudur ve Urfa, Hititlerin doğu sınırlarına yakın önemli bir yerleşimdi. 5. Persler (Ahamenişler): M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren büyük bir imparatorluk kurmuşlardır ve Urfa, Pers satraplık sisteminin bir parçası olmuştur. 6. Romalılar: Urfa (Edessa), Roma İmparatorluğu'nun doğu sınır kentlerinden biri olmuş ve bilim ile din açısından önemli bir merkez haline gelmiştir. 7. Emeviler ve Abbasiler: Urfa, İslam ordularının fethiyle Müslümanlaşmaya başlamış ve Arap-İslam kültürü yerleşmiştir. 8. Eyyubiler ve Memlükler: Haçlılara karşı mücadeleleriyle tanınır ve Urfa'da İslam yeniden güçlenmiştir. 9. Osmanlı İmparatorluğu: 1516'dan itibaren 400 yıl boyunca Urfa, Osmanlı toprağı olmuş ve idari, kültürel ve dini merkezlerden biri haline gelmiştir.

Asag, Sümer mitolojisinde yer alan bir iblis veya canavarımsı demondur. Ayrıca, Asag'ın Babil mitolojisinde de bir figür olarak var olduğu bilinmektedir.

Mezopotamya uygarlıkları, MÖ yaklaşık 12.000 yılında, Neolitik Devrim zamanında kurulmaya başlamıştır.

Jean Bottero, "Mezopotamya" adlı eserinde iki ana konuyu ele almaktadır: 1. Yazının İcadı ve Tarihin Doğuşu: Bottero, Mezopotamya'da yazının keşfedilmesi ve bunun tarih üzerindeki etkilerini inceler. 2. Sümer, Asur ve Akad Dilleri: Bu dillerin oluşturduğu kültür birliğinin niteliklerini tartışır ve bu dildeki "akıl" ve "inanç" kavramlarının Batı düşüncesinin oluşumuna nasıl katkıda bulunduğunu açıklar.

Ubaid dönemi, Mezopotamya uygarlığına aittir.

Asurlular, Mezopotamya'da, özellikle Dicle Nehri kıyısında bulunan Asur şehrinde kurulmuşlardır.

Sümerler'in en güçlü kralları arasında Naram-Sin ve Sargon öne çıkmaktadır. - Naram-Sin, Akad İmparatorluğu'nun en güçlü hükümdarlarından biri olup, imparatorluğun sınırlarını genişletmiş ve birçok askeri zafer kazanmıştır. - Sargon ise Akad İmparatorluğu'nun kurucusu olarak, Sümer şehir devletlerini fethederek Mezopotamya'nın ilk büyük imparatorluğunu kurmuştur.

Susan Pollock'un "Antik Mezopotamya" kitabı, Mezopotamya'nın alüvyal ovalarındaki ilk devletlerin ve kentsel toplumların milattan önce 5000 ile 2100 tarihleri arasındaki yaklaşık üç bin yıllık süreç boyunca ortaya çıkışlarını ele almaktadır. Kitapta, antropolojik bir yöntem kullanılarak antik Mezopotamya'nın geçmişine dair anlayışımızı zenginleştirmek için çağdaş kuramsal bakış açılarından faydalanılmaktadır. Yorumlar, bölgesel yerleşim örüntüleri, hayvan varlığı kalıntıları, yapıt dağılımı ve etkinlik şekillenmeleri, resimyazı, metinler ve definler üzerine yapılan çalışmalara dayanmaktadır.

Mezopotamya'nın diğer adı "Bereketli Hilal" olarak bilinir.

Harran'da tarih boyunca birçok medeniyet ve topluluk yaşamıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Sümerler, Akadlar, Asurlular ve Babilliler. Hititler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar ve Emeviler. İslam döneminde ise Harran, bilim ve kültür merkezi haline gelmiş ve birçok alim burada yetişmiştir. Bunlardan bazıları: Sabit bin Kurra, El Battani, İbn-i Teyyime, Cabir bin Hayyan, Ahmet bin Yunus El Harrani. Şeyh Hayat bin Kays El Harrani. Ayrıca, Hz. İbrahim'in de bir süre Harran'da yaşadığı kabul edilmektedir.

"Arbail Babil dönemi" hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Babil İmparatorluğu'nun iki ana dönemi olduğu bilinmektedir: 1. I. Babil (Eski Babil) Dönemi: - M.Ö. 1894 yılında Amorlular tarafından kurulmuştur. - En parlak dönemi, M.Ö. 1792-1750 yılları arasında hüküm süren Hammurabi zamanıdır. 2. II. Babil (Yeni Babil) Dönemi: - M.Ö. 609 yılında bağımsızlıklarını kazanarak Yeni Babil İmparatorluğu'nu kurmuşlardır. - En parlak dönemi, M.Ö. 605-562 yılları arasında hüküm süren II. Nebukadnezar zamanıdır. Babil, M.Ö. 539 yılında Ahameniş İmparatorluğu'na dahil edilerek satraplık haline gelmiştir.

Yılbaşını ilk kutlayanlar, Mezopotamya halkıdır ve bu kutlamalar MÖ 2000 civarında gerçekleşmiştir. Ancak, modern anlamda yılbaşının 1 Ocak'ta kutlanması, Jül Sezar'ın MÖ 46 yılında Jülyen takvimini kabul etmesiyle resmileşmiştir.

Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak mirasa katkılarının benzerlik ve farklılıkları şu şekilde özetlenebilir: Benzerlikler: 1. Kültür: Her iki medeniyet de çok tanrılı dine inanmış ve tapınakları sosyal yaşamın merkezi yapmıştır. 2. Sanat ve Mimari: Taş işlemeciliği, kabartmalar ve heykelcilik gelişmiş, büyük saraylar ve anıtsal yapılar inşa edilmiştir. 3. Tarım ve Yerleşik Hayat: Tarımsal üretime dayalı ekonomi ve nehirler çevresinde yerleşim. 4. Yazılı İlkeler: Hukuki düzenlemeler yazılı hale getirilmiş ve topluma açık bir şekilde uygulanmıştır. Farklılıklar: 1. Dil ve Yazı Sistemleri: Mezopotamya'da çivi yazısı geliştirilmişken, Anadolu'da Hititlerin çivi yazısını kullanmalarına rağmen kendi yazılı metinlerini oluşturmaları fark yaratır. 2. Mimari Tarz: Mezopotamya'da kerpiç yapılar ağır basarken, Anadolu'da taş yapılar daha yaygındır. 3. Mitolojiler: Mezopotamya mitolojisi detaylı iken, Anadolu'da Hitit mitolojisi ve tanrıları öne çıkar. 4. Hukuk: Mezopotamya'da Hammurabi Kanunları sert cezalar içerirken, Anadolu'da Hitit Kanunları daha hoşgörülü ve esnek bir yapıdadır.

İlk kez evli kadına ait belgeler, Mezopotamya bölgesinde bulunan milattan önce 5. yüzyıla ait Aramca yazılmış bir papirüs ile tarihlenmektedir.

Dünyadaki ilk ülke olarak kabul edilen Sümerler tarafından M.Ö. 4000'li yıllarda Mezopotamya'da kurulan Uruk şehridir.

Mezopotamya mimarisinin özellikleri şunlardır: 1. Zigguratlar: Mezopotamya'nın en tanınmış mimari yapılarından biri olan zigguratlar, tapınak komplekslerinin merkezini oluşturan büyük piramit şeklindeki yapılardır. 2. Evler: Evler genellikle tuğla ve çamur tuğlasıyla inşa edilmiş, dikdörtgen veya kare şeklinde olup, çatıları sazdan yapılmıştır. 3. Şehir Planlaması: Mezopotamya şehirleri düzenli ve planlı bir şekilde inşa edilmiştir. 4. Süslemeler: Mimari süslemeler genellikle geometrik desenlerden oluşur. 5. Malzeme Kullanımı: Taş malzeme nadiren kullanılmış, daha çok kerpiç ve pişmiş toprak tuğla tercih edilmiştir.

İnsanlık tarihinde ilk siyasal örgütlenme, Sümerler tarafından Mezopotamya'da kurulan "şehir devletleri" olarak kabul edilir.

Pirhevok, Mezopotamya mitolojisinde yer alan bir korku efsanesi olarak bilinmektedir.

Bozayı ilk kimin bulduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk izlerine M.Ö. 9000-8000 yılları arasında Mezopotamya ve Doğu Anadolu bölgesinde rastlandığı düşünülmektedir.