Mezopotamya

Mezopotamya uygarlıklarının eserlerinde dayanıksız malzemeler kullanmasının başlıca nedenleri şunlardır: Kerpiç ve pişmiş tuğla kullanımı: Mezopotamya'da taş kaynakları sınırlıydı, bu yüzden yapı malzemesi olarak çoğunlukla kerpiç ve pişmiş tuğla kullanılırdı. Sık taşkınlar: Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirlerinin oluşturduğu bir havzada yer aldığı için sık sık taşkınlara maruz kalmıştır. Depremler: Bölgede depremler de sıkça meydana gelmiştir. İstilalar: Mezopotamya tarih boyunca birçok kez istilalara uğramıştır.

Yuvarlak delikli taşların hangi uygarlığa ait olduğu kesin olarak belirlenememiştir. Ancak, İsrail'in kuzeyindeki Nahal Ein Gev II arkeolojik kazı alanında bulunan ve 12 bin yıl öncesine tarihlenen delikli taşların, tekerlek benzeri teknolojilerin erken bir örneği olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Siirt'teki Delikli Taş'ın kökeni M.Ö. 3. binyıla kadar uzanmakta olup, çeşitli medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Delikli taşlarla ilgili başka bir örnek, Nevşehir'deki Çilehane olarak bilinen Delikli Taş Mağarası'dır. Daha fazla bilgi için ilgili arkeolojik çalışmaların ve yerel inançların detaylı incelenmesi gerekmektedir.

Türkistan'ın medeniyet havzaları şunlardır: İpek Yolu: Tarihî İpek Yolu'nun önemli bir kısmı Türkistan'da geçmektedir. Uygur Türklerinin 10. yüzyıldan itibaren Müslüman olması: Bu durum, Türkistan'ın İslam, Budizm ve Batı Hıristiyan medeniyetlerinin buluştuğu bir bölge haline gelmesine yol açmıştır. Yer altı ve yer üstü zenginlik kaynakları: Türkistan, petrol, doğal gaz, kömür, altın, uranyum gibi doğal kaynaklar bakımından zengindir. Ayrıca, Türkistan'da Asya Hun Devleti ve Urartular gibi medeniyetler de gelişmiştir.

Anadolu ve Mezopotamya'da bilim, özellikle Mezopotamya'da Sümer, Babil ve Asur uygarlıkları ile birlikte gelişmiştir. Bazı gelişmeler: Yazının icadı: Sümerliler ilk yazıyı (çivi yazısı) bulmuş ve kullanmışlardır. Matematik ve geometri: Çarpma ve ters sayı cetvelleri, kare, karekök, küp ve küp kök cetvelleri kullanmış, bileşik faiz hesapları yapmış ve pi sayısını bulmuşlardır. Astronomi: Gezegenlerin hareketlerini, güneşin doğuş ve batışını incelemiş, güneş ve ay tutulmalarını hesaplamış ve takvim geliştirmişlerdir. Tıp: Tedavi uygulamalarında tıbbi ilaçların yanı sıra büyü ve kehanete de yer vermişlerdir. Mühendislik: Sulama sistemleri ve su mühendisliği alanında ilerlemeler kaydetmişlerdir. Mısır'da ise bilim, özellikle tıp ve takvim alanında gelişmiştir. Bilim, bu uygarlıklarda genellikle günlük yaşamın gereklerine uygulanan pratik bilgiler şeklinde gelişmiştir.

Ayları ilk bulan medeniyet Sümerler olarak kabul edilir. Sümerler, bir yılı her biri 29 veya 30 günden oluşan 12 kameri aya bölen ilk takvimi yapmışlardır.

Sümerler'in bazı kanunları: Ur-Nammu Kanunları (MÖ 2100-2050): Özel mülkiyet hakkı korunmuştur. Suçlulara, suçlarının ağırlığına göre cezalar verilmiştir. Kadınlar, miras alabilir, mal edinebilir ve kendi işlerini yapabilirler. Ticaret ve tarım serbesttir, ancak hile yapılması yasaktır. Askerlik hizmeti zorunludur ve vergiler gelire göre belirlenir. Hammurabi Kanunları (MÖ 1792-1750): Özel mülkiyet hakkı korunmuştur. Kadınlara, erkeklerle eşit haklar tanınmıştır. Suçlar için "kısasa kısas" prensibi uygulanmıştır. Kanunlara uymayanlar, tanrıların gazabına uğrayacağına inanılmıştır. Urkagina Kanunları (MÖ 24. yüzyıl): Din adamlarının ayrıcalıkları kaldırılmış ve halkın üzerindeki baskı sona erdirilmiştir. Haksız vergi uygulamaları durdurulmuş ve kölelerin hakları düzenlenmiştir. Sosyal haksızlıklar giderilmiş ve ekonomik adalet sağlanmıştır.

Neolitik Dönem, tarım ve yerleşik kültürün ortaya çıktığı, sosyal yaşamın oluşmaya başladığı bir zaman dilimidir. Ubeyd (Obeyd) Dönemi, Neolitik Çağ'ın son evresi olup, kentli yaşam biçimine geçişin bir aşaması olarak kabul edilir. Ubeyd Dönemi'nin bazı özellikleri: Sulu tarım: Tarımsal üretimi artırmıştır. Tapınak mimarisi: Eridu gibi yerlerde tapınaklar inşa edilmiştir. Ticaret: Hammadde ihtiyacı nedeniyle ticaret gelişmiş ve kültürel temaslar artmıştır. Sosyal yapı: Hiyerarşik karmaşıklık başlamış, yönetici sınıf ve ruhban sınıf ortaya çıkmıştır.

Tacı ilk icat eden kişi kesin olarak bilinmemekle birlikte, eski Mısır ve Mezopotamya tanrılarının başlıklarla tasvir edildiği bilinmektedir. Bilinen en eski taç örnekleri, Mezopotamya kültüründe Adad, Şamaş, Marduk gibi baştanrı tasvirlerinde yer almaktadır.

Hurri coğrafyası, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Kuzey Mezopotamya ve Kuzey Suriye'yi kapsayan geniş bir alanı içeriyordu. Ayrıca, Zagros Dağları ve Toroslar da Hurri topraklarının sınırları içinde yer alıyordu.

Lamassus, Antik Mezopotamya uygarlığına aittir.

İlk siyer haritası, M.Ö. 6. yüzyılda Mezopotamya'da bulunan ve Babil'e ait olan kil tablet üzerine çizilmiştir.

Mezopotamya'nın sınırları, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge olarak belirlenmiştir. Bu bölge, günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve güneybatı İran topraklarını kapsamaktadır.

Burçların antik kökenleri, Mezopotamya’da, özellikle Babil ve Sümer uygarlıklarında bulunur. İlk adımlar şu şekilde atıldı: 1. Sümerler, yıldızların ve gezegenlerin hareketlerini gözlemleyerek, bu hareketlerin insan yaşamı üzerinde etkili olduğunu düşündüler. 2. Babilliler, bu gözlemleri geliştirerek yıldızları 12 burç kuşağına ayırdılar. Daha sonra Yunanlılar ve Romalılar astrolojiye büyük ilgi gösterdiler ve Babillilerin bilgilerini kendi sistemleriyle harmanladılar.

Sümerce ve Akadca aynı dil değildir, ancak tarihsel olarak bağlantılı dillerdir. Sümerce, M.Ö. 3100-3400 yılları arasında antik Mezopotamya'da kullanılan ve tarihin ilk yazılı dillerinden biri olarak kabul edilen bir dildir. Akadca ise M.Ö. 24. yüzyılda ortaya çıkmış, Sami ailesine mensup bir dildir ve Sümerce'nin ardından Mezopotamya'da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Mezopotamya'nın parası olarak şekel kullanılmıştır. 1 şekel, 11 gram gümüşe eşitti.

Sümerler, Irak'ın güneyinde, Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alan Bereketli Hilal olarak bilinen Mezopotamya bölgesinde yaşamışlardır. Sümerlerin yaşadığı bölge, günümüzde Irak'ın Bağdat şehrinden Basra Körfezi'ne kadar olan alanı kapsamaktadır.

Sümerler ve İyonyalılar arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Coğrafi Konum: Sümerler, Mezopotamya'da (günümüz Irak'ı, Dicle ve Fırat nehirleri arası) yaşarken, İyonyalılar Batı Anadolu'da, Ege Denizi kıyısında yer almışlardır. 2. Tarihsel Dönem: Sümerler, M.Ö. 4. binyılda ortaya çıkmış ve M.Ö. 2. binyılda varlığını sürdürmüştür. 3. Kültürel ve Toplumsal Yapı: Sümerler, zigguratlar gibi büyük tapınaklar inşa etmiş, çok tanrılı bir din geliştirmişlerdir. 4. Ekonomi: Sümerler, tarım, sulama sistemleri ve ticaretle gelişmiş bir ekonomi kurmuşlardır. 5. Dil ve Yazı: Sümerler, Sümerce ve çivi yazısını kullanırken, İyonyalılar İyonca ve Grek alfabesini kullanmışlardır.

5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı 136. sayfasında "Nesi Var?" adlı bir etkinlik bulunmaktadır. Yönergeler: Bir arkadaş dışarı çıkarılır ve öğretmen rehberliğinde ortak mirasa katkı sağlayan bir kavram belirlenir. Dışarıdaki arkadaş sınıfa alınır ve "Nesi var?" sorusunu üç defa sorma hakkı verilerek bu kavram sorulur. Arkadaşın bildiği kavram, kültür, hukuk, bilim ve ekonomi başlıklarından uygun olanına yazılır. Bazı katkılar: Sümerler: Ziggurat, kanun, takvim, ticaret. Babilliler: Bahçe, Hammurabi, astronomi, tarım. Asurlular: Kütüphane, ferman, yazı, koloni.

Mezopotamyalılar, yani Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar, çeşitli nedenlerle yok olmuştur. Bu nedenler arasında: 1. İklim Değişiklikleri: MÖ 4.000 civarında bölgenin ikliminin değişmesi, nehirlerdeki taşkınların öngörülemez hale gelmesi ve tarım alanlarının kuruması, Mezopotamya uygarlıklarının çöküşüne yol açmıştır. 2. Savaş ve İstilalar: Gutiler gibi dış güçlerin istilaları ve iç karışıklıklar, özellikle Akad İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yönetimi zayıflatmış ve çöküş sürecini hızlandırmıştır. 3. Teknolojik Gerileme: Yazı ve hukuk kurallarının unutulması, kültürel ve teknolojik gerilemeye neden olmuştur. Bu faktörler, Mezopotamya uygarlıklarının tarih boyunca birçok kez yıkılıp yeniden kurulmasına katkıda bulunmuştur.

Sümerler, Mezopotamya bölgesinde yok olmuştur.