Kemoterapi

Krukenberg tümörü, yumurtalıklarda metastaz yapmış bir malignitedir ve genellikle gastrointestinal sistemden, özellikle mideden kaynaklanır. Özellikleri: - Histolojik yapı: Tümör, mukin üreten "signet ring" hücreleri içerir. - Sıklık: Tüm yumurtalık tümörlerinin %5-10'unu, metastatik yumurtalık tümörlerinin ise %15'ini oluşturur. - Semptomlar: Karın veya pelvik ağrı, bloating, asites, adet düzensizlikleri ve kilo kaybı gibi nonspesifik belirtiler gösterir. Teşhis: Ultrason, CT taraması ve MRI gibi görüntüleme yöntemleri ile başlar, kesin tanı biyopsi ve immünohistokimya ile konur. Tedavi: Cerrahi müdahale (ovaryektomi veya debulking cerrahisi) ve kemoterapi içerir. Prognoz: Genellikle kötüdür, erken teşhis ve birincil kanserin tedavisi önemlidir.

Kemoterapi alırken sürekli kan verilmesi gerekebilir çünkü kemoterapi, kemik iliğinin kan hücrelerini (eritrosit, lökosit, trombosit) üretimini azaltarak kan değerlerinin düşmesine neden olabilir. Kan değerlerinin istenen düzeye gelmesi için kan ve kan ürünleri transfüzyonu yapılabilir.

3. evre mesane kanserinde kemoterapi süresi genellikle 8 haftadır.

Kemoterapi iğnesi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini durdurmak için yapılır. Bu tedavi yöntemi şu amaçlarla kullanılır: Hastalığı tamamen iyileştirmek. Tümörün yayılmasını ve tekrarlamasını engellemek. Hastalığa bağlı belirtileri ortadan kaldırmak. Kemoterapi ilaçları, genellikle damar yoluyla (intravenöz) veya diğer yollarla (ağızdan, kas içine, cilt altına) enjekte edilir.

Kırmızı kemoterapi, özellikle aşağıdaki kanser türlerinin tedavisinde kullanılır: Lenfoma: Hodgkin ve Non-Hodgkin lenfoma gibi. Memek Kanseri: Metastatik (yayılmış) memek kanserinde. Akciğer Kanseri: İleri evre akciğer kanseri vakalarında. Testis Kanseri: Genç erkeklerde görülen agresif testis kanserinde. Kan Kanserleri: Akut myeloid lösemi ve kronik myeloid lösemi gibi. Bazı Yumuşak Doku Sarkomları ve Karaciğer Kanseri gibi diğer kanser türlerinde de uygulanabilir. Bu tedavi yöntemi, kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

Granülosit koloni uyarıcı faktör (G-CSF), çeşitli tıbbi durumlarda faydalı olan bir proteindir. Başlıca işlevleri: 1. Nötrofil üretimini artırır: G-CSF, kemik iliğindeki öncü hücrelerin çoğalmasını ve farklılaşmasını uyararak nötrofil (beyaz kan hücresi) sayısını artırır. 2. Kök hücre mobilizasyonunu sağlar: G-CSF, hematopoetik kök hücrelerin kemik iliğinden kana geçmesini teşvik eder, bu da kök hücre nakli için gereklidir. 3. Nörolojik hastalıklara karşı koruma: G-CSF, merkezi sinir sisteminde nörojenezi (yeni nöronların oluşumu) ve nöroplastisiteyi artırarak bazı nörolojik hastalıkların tedavisinde potansiyel olarak kullanılabilir. G-CSF, filgrastim ve lenograstim gibi ilaçlarda da bulunur.

Fraven, çeşitli durumlarda beyaz kan hücrelerinin (akyuvar) üretimini artırmak ve enfeksiyon riskini azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Başlıca kullanım alanları: - Kemoterapi sonrası: Kanser tedavisi sırasında beyaz kan hücrelerinin sayısının artırılması. - Kemik iliği nakli: Nakil sonrası kemik iliğinin toparlanmasını hızlandırmak. - Şiddetli kronik nötropeni: Uzun süreli beyaz kan hücresi azlığında enfeksiyonların önlenmesi. - HIV enfeksiyonu: İleri evre HIV enfeksiyonunda bakteriyel enfeksiyon riskini azaltmak. - Akut miyeloid lösemi (AML): Kemoterapi sırasında nötropeni ve ilgili komplikasyonların azaltılması.

Kapet kelimesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Kapeda İlacı: Kapet, içeriğinde kapesitabin bulunan bir kemoterapi ilacıdır. 2. Argo Terim: Kapet, Türkçe argo dilinde birine sinirlenildiğinde veya bir şeyin beğenilmediğinde kullanılan bir ifadedir.

Emend içeren ilaçlar, kemoterapiye bağlı bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılır. Emend'in etken maddesi olan aprepitant, beyindeki bulantı ve kusmayı kontrol eden sinyalleri bloke ederek bu semptomları azaltır. Bu ilaçlar, sadece doktor reçetesiyle kullanılmalıdır ve bazı ilaçlarla etkileşime girebileceği için, kullanılan diğer ilaçlar hakkında doktora bilgi verilmelidir.

Saçın buruş buruş olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kemoterapi Etkisi: Kemoterapi ilaçları, saç foliküllerinin yapısını değiştirerek saçların daha ince, kırılgan ve buruşuk olmasına neden olabilir. 2. Nem Kaybı: Kemoterapi, vücudun genel sağlığını etkileyerek saçların nem dengesini bozabilir ve kurumasına yol açabilir. 3. Hormon Düzensizlikleri: Kemoterapi, hormon seviyelerini etkileyerek saç büyümesini ve kalitesini olumsuz etkileyebilir. 4. Beslenme Eksiklikleri: Yeterli beslenme sağlanamazsa, vitamin ve mineral eksiklikleri saçların zayıflamasına ve şekil değiştirmesine neden olabilir. 5. Stres: Fiziksel ve psikolojik stres, saç sağlığını olumsuz etkileyen bir faktördür. 6. Yanlış Saç Bakım Ürünleri: Yanlış veya aşırı kullanılan saç bakım ürünleri, saçların yapısını bozarak buruşmasına neden olabilir. Bu durumlar dışında, parmakların suda buruşması gibi geçici buruşmalar da mümkündür ve bu durum, derinin su emme oranından kaynaklanır.

Kemoterapiden sonra saç dökülmesi, tedavinin bitiminden yaklaşık 1 ila 3 ay sonra yeniden çıkmaya başlar.

Serviks kanserinde kemoterapinin süresi, tedavinin türüne ve hastanın durumuna bağlı olarak değişir. Neoadjuvant uygulamada kemoterapi siklus süresi genellikle 14 günden az olarak belirlenir. Radyoterapi (RT) ile birlikte kemoterapi (KT) uygulamasında ise tedavi yaklaşık 5-6 hafta sürer ve haftada bir gün verilir. Metastatik hastalık veya nüks durumunda kemoterapi, 3 haftada bir daha yüksek dozda uygulanır. Tedavi süresi ve detayları, doktor tarafından hastanın özel durumuna göre belirlenir.

Eczacılar kemoterapi yazamazlar, çünkü kemoterapi ilaçları sadece doktor tarafından reçete edilebilir. Kemoterapi tedavileri, bu konuda eğitim almış uzman eczacılar tarafından hazırlanarak, hemşire veya doktorlar tarafından uygulanır.

Kemoterapi alan kişilerde hıçkırık, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Diyafram Tahrişi: Kemoterapi ilaçları, mide ve bağırsaklarda tahrişe yol açarak diyaframın spazmına neden olabilir. 2. Sindirim Sistemi Problemleri: Kemoterapi sonrası ortaya çıkan bulantı ve kusma, sindirim sistemini etkileyerek hıçkırığa yol açabilir. 3. Stres ve Anksiyete: Kanser tedavisi sürecinde yaşanan psikolojik stres, hıçkırık gibi fiziksel belirtilere neden olabilir. 4. İlaçların Yan Etkileri: Bazı kemoterapi ilaçları, merkezi sinir sistemi üzerinde etki yaparak hıçkırık refleksini tetikleyebilir. Hıçkırık genellikle geçici bir durumdur, ancak rahatsız edici hale gelirse bir doktora başvurulması önerilir.

Adjuvant tedavi, kanserin cerrahi tedaviyle ortadan kaldırılan kısmından vücuda yayılmış olabilecek kanser hücrelerini yok etmek için ameliyattan sonra uygulanır. Bu tedavi, aşağıdaki durumlarda önerilir: - Kanser koltuk altı lenf düğümlerine atlamışsa. - Memedeki tümörün çapı 1 cm'den büyükse. - Tümör çapı 1 cm'den küçük olsa bile, kanser nod negatifse (lenf bezlerine atlamamışsa), adjuvant kemoterapi uygulanmayabilir; bu durumda diğer kanser kriterleri göz önüne alınarak karar verilir. Adjuvant tedavinin kararını, hastanın genel sağlık durumu ve diğer bireysel faktörler de dikkate alınarak, hekim ve hasta birlikte vermelidir.

Kemoterapi tedavisinde aşağıdaki sağlık çalışanları risk altındadır: 1. Eczacılar: Kemoterapi ilaçlarının hazırlanması ve depolanması sırasında yüksek konsantrasyonlara maruz kalabilirler. 2. Hemşireler: İlaçların uygulanması ve hasta bakımı sırasında risk altındadırlar. 3. Onkoloji kliniği çalışanları: Genel olarak kemoterapi ilaçlarıyla temas eden tüm personel risk taşır. Bu çalışanlar, kemoterapi ilaçlarının yan etkilerinden korunmak için özel koruyucu ekipmanlar kullanmalıdır.

Meme kanseri 4. evrede kemoterapi süresi, genellikle 3-6 ay arasında değişir.

Kemoterapi sırasında bazı yiyeceklerin tüketimi riskli olabilir. Bu yiyecekler şunlardır: 1. Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünler: Kırmızı et, tavuk, balık, çiğ yumurta ve bunlardan yapılan soslar (mayonez, Sezar sosu). 2. Pastörize edilmemiş süt ve ürünleri: Pastörize edilmemiş peynir, kabuklu ve küflü peynirler. 3. Yıkanmamış sebze ve meyveler: Bakteri üretebilecek çiğ filizler gibi. 4. Şarküteri ürünleri ve hazır sandviçler. 5. Alkol ve greyfurt. Ayrıca, baharatlı, yağlı, tuzlu veya şekerli yiyecekler de kemoterapi sürecinde kaçınılması gerekenler arasındadır. Beslenme konusunda kesin öneriler için bir diyetisyene danışılması önemlidir.

Kemoterapiden sonra el ve ayak uyuşması, bazı kemoterapi ilaçlarının sinir hasarına yol açabilmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Diğer olası nedenler arasında stres, vitamin eksikliği, zehirlenme, diyabet gibi durumlar yer alır. Uyuşma şikayetinin devam etmesi durumunda bir doktora başvurulması önerilir. Doktor, gerekli tetkikleri yaparak doğru teşhisi koyar ve uygun tedaviyi başlatır.

Kemoterapi sonrası halsizlik, tedavinin yoğunluğuna ve hastanın sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Genellikle tedavinin bitimini takip eden günlerde yorgunluk hissi ortaya çıkar ve bir sonraki kemoterapi seansına kadar halsizlik azalabilir. Halsizliğin uzun süre devam etmesi veya şiddetli olması durumunda doktora başvurulması önerilir.