HMK

Bilirkişinin en fazla kaç saat çalışabileceği konusunda iki farklı düzenleme bulunmaktadır: 1. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) Madde 274: Bilirkişi raporunun hazırlanması için verilecek süre üç ayı geçemez. 2. Bilirkişilik Temel Eğitimi Yönetmeliği: Temel bilirkişilik eğitim programı, on sekiz saati teorik ve altı saati uygulamalı olmak üzere en az yirmi dört ders saatinden oluşur.

HMK birleştirme kararı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 166 uyarınca, aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar arasında bağlantı bulunması durumunda verilen karardır. Bu karar, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar diğer mahkemeyi bağlar.

HMK'nın 21. maddesi, yargı yeri belirlenmesini gerektiren sebepleri düzenler. Bu maddeye göre, aşağıdaki hâllerde davaya bakacak mahkemenin tayini için yargı yeri belirlenmesi yoluna başvurulur: 1. Görevli ve yetkili mahkemenin davaya bakmasına engel çıkması. 2. İki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesi konusunda tereddüt ortaya çıkması. 3. İki mahkemenin de görevsizlik kararı vermesi ve bu kararların kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşmesi. 4. Kesin yetki hâllerinde, iki mahkemenin de yetkisizlik kararı vermesi ve bu kararların da kesinleşmesi.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (HMK) göre cevap süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır.

HMK 157 ve 158 maddeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan önemli düzenlemelerdir: 1. HMK 157 maddesi, zabıt kâtibinin mahkemede veya mahkeme dışında hâkim huzuruyla yapılacak bütün işlemlerde hazır bulunmasını zorunlu kılar. 2. HMK 158 maddesi, tutanakların taraflara veya fer'i müdahile verilmesini düzenler.

Cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 137 ve 138'e göre şu hallerde verilir: 1. Ön inceleme aşamasında: Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra, mahkeme ön inceleme yapar ve bu aşamada taraflar, dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dilekçe sunabilirler. 2. Süreye bağlı olarak: Cevap dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki hafta içinde davacı, cevaba cevap dilekçesi; davalı ise davacının cevabının tebliğinden itibaren iki hafta içinde ikinci cevap dilekçesi verebilir. Bu dilekçeler, davanın esasına yönelik iddiaları genişletmek veya değiştirmek için kullanılır.

HMK'nın 297. maddesi, hukuki yargılamalarda hükmün kapsamını belirler. Bu maddeye göre hüküm şu hususları içermelidir: 1. Mahkeme ve hakim bilgileri: Hükmü veren mahkeme, hakim veya hakimlerin ve zabıt katibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları. 2. Tarafların kimlikleri: Davaya katılanların kimlikleri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri. 3. İddia ve savunmalar: Tarafların iddia ve savunmalarının özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar. 4. Deliller ve değerlendirme: Çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi. 5. Hukuki sebep ve sonuç: Sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepler. 6. Yargılama giderleri: Yargılama giderleri, taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi ve kanun yolları ile süresi. 7. Tarih ve imzalar: Hükmün verildiği tarih ve hakim veya hakimlerin ve zabıt katibinin imzaları. 8. Gerekçeli karar: Gerekçeli kararın yazıldığı tarih.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (HMK) göre, kural olarak tek bir bilirkişi görevlendirilir. Ancak, gerekçesi açıkça gösterilmek suretiyle, tek sayıda birden fazla kişiden oluşacak bir kurulun bilirkişi olarak görevlendirilmesi de mümkündür.

HMK 243 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Tanığın Davet Edilmesi başlıklı maddesidir. Bu maddenin içeriği şu şekildedir: 1. Davetiye ile Çağrı: Tanık, davetiye ile çağrılır. 2. Tebliğ Süresi: Davetiyenin, duruşma gününden en az bir hafta önce tebliğ edilmiş olması gerekir. 3. Alternatif İletişim Araçları: Tanığı davet, gerektiğinde telefon, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir.

HMK'nın 129. maddesi, cevap dilekçesinin içeriğini düzenler ve şu hususları kapsar: 1. Mahkemenin adı. 2. Davacı ve davalının adı, soyadı ve adresleri, davalı yurt dışında ise yurt içinde göstereceği bir adres. 3. Davalının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası. 4. Varsa, tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri. 5. Davalının savunmasının dayanağı olan vakıaların sıra numarası altında açık özetleri. 6. Savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği. 7. Dayanılan hukuki sebepler. 8. Açık bir şekilde talep sonucu. 9. Davalının veya varsa kanuni temsilcisinin yahut vekilinin imzası. Ayrıca, 121. madde hükmü cevap dilekçesi hakkında da uygulanır.

HMK 202 ve 203 maddeleri, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan senetle ispat zorunluluğu ve istisnaları ile ilgilidir. HMK 202 maddesi şu şekildedir: "Delil başlangıcı MADDE 202- (1) Senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir. (2) Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir". HMK 203 maddesi ise senetle ispat zorunluluğunun istisnalarını düzenler ve şu durumları kapsar: 1. Altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler. 2. İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler. 3. Yangın, deniz kazası, deprem gibi senet alınmasında imkânsızlık veya olağanüstü güçlük bulunan hâllerde yapılan işlemler. 4. Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları. 5. Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları. 6. Bir senedin sahibi elinde beklenmeyen bir olay veya zorlayıcı bir nedenle yahut usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hâli.

HMK madde 2 şu şekildedir: "Asliye hukuk mahkemelerinin görevi": 1. Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir. 2. Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) gereğince gider avansı, dava açılırken mahkeme veznesine yatırılır.

HMK 388 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Çekişmesiz Yargı başlıklı dokuzuncu kısmının bir maddesidir. Maddesinin içeriği şu şekildedir: > "Kanunda aksine hüküm bulunmayan hâllerde, çekişmesiz yargı kararları maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez".

Bilirkişi heyeti, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 267. maddesine göre iki şekilde oluşabilir: 1. Tek kişi: Mahkeme, genellikle sadece bir kişiyi bilirkişi olarak görevlendirir. 2. Tek sayıda birden fazla kişi: Gerekçesi açıkça gösterilmek suretiyle, birden fazla kişiden oluşan bir kurul bilirkişi olarak görevlendirilebilir.

HMK'nın 189 ve 191 maddeleri şu şekildedir: 189. Madde - İspat Hakkı: - (1) Taraflar, kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak ispat hakkına sahiptir. - (2) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz. - (3) Kanunun belirli delillerle ispatını emrettiği hususlar, başka delillerle ispat olunamaz. - (4) Bir vakıanın ispatı için gösterilen delilin caiz olup olmadığına mahkemece karar verilir. 191. Madde - Karşı İspat: - (1) Diğer taraf, ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının doğru olmadığı hakkında delil sunabilir. - (2) Karşı ispat faaliyeti için delil sunan taraf, ispat yükünü üzerine almış sayılmaz.

HMK 3. Cilt, "Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun üçüncü kısmını kapsamaktadır ve yazılı yargılama usulü, basit yargılama usulü ve çekişmesiz yargı konularını ele almaktadır. Bu ciltte yer alan bazı başlıklar şunlardır: - Yazılı Yargılama Usulü: Davanın açılması, cevap dilekçesi, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi gibi konuları içerir. - Basit Yargılama Usulü: Bu usulün uygulandığı dava ve işler, dilekçelerin verilmesi, delillerin ikamesi gibi hususları kapsar. - Çekişmesiz Yargı: Çekişmesiz yargı işleri, görevli mahkeme, yetki gibi konuları ele alır.

HMK 337/2 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Adli Yardım Talebinin İncelenmesi başlıklı bölümünün bir parçasıdır ve şu şekildedir: "Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir".

HMK 54 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Temsil veya İzin Belgelerinin Verilmesi" başlıklı maddesidir. Bu madde şu şekildedir: > (1) Kanuni temsilciler, davanın açılıp yürütülmesinin belli bir makamın iznine bağlı olduğu hâllerde izin belgelerini, tüzel kişilerin organları ise temsil belgelerini, dava veya cevap dilekçesiyle mahkemeye vermek zorundadırlar; aksi takdirde dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamazlar. > > Şu kadar ki, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mahkeme, kanuni temsilcilerin veya tüzel kişilerin organlarının, yukarıda belirtilen eksikliği gidermeleri şartıyla dava açmalarına yahut davayla ilgili işlem yapmalarına izin verebilir. > > (2) İzin belgesinin alınması için mahkemeye müracaat edilmesi gerekiyorsa ilgiliye, müracaatı için kesin süre verilir. Bu süre içinde mahkemeye başvurulması hâlinde bu konuda karar verilinceye kadar beklenir. > > (3) Süresi içinde belgelerin ibraz edilmemesi veya mahkemeye başvurulmaması hâlinde, dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır.

Eski hale iade sınırı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 96. maddesine göre hesaplanır ve şu şekildedir: 1. Engelin Ortadan Kalkmasından İtibaren 2 Hafta İçinde Talep: İşlemi yapmasına engel olan sebebin ortadan kalkmasından itibaren 2 hafta içinde eski hale iade talebinde bulunulmalıdır. 2. Nihai Karar Aşaması: İlk derece ve istinaf yargılamalarında, en geç nihai karar verilinceye kadar bu talep yapılabilir. Eğer nihai karar bir tarafın yokluğunda verilmişse, tahkikat aşamasında kaçırılan süreler için kararın verilmesinden sonra da eski hale iade talebinde bulunulabilir.