HMK

Hayır, karşı davaya karşı dava açılamaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 135. maddesine göre, karşı davaya karşı dava açılamaz.

HMK 192, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 192. maddesini ifade eder. HMK 192. madde şu şekildedir: > "Kanunda düzenlenmemiş deliller Madde 192 – (1) Kanunun belirli bir delille ispat zorunluluğunu öngörmediği hallerde, kanunda düzenlenmemiş olan diğer delillere de başvurulabilir". Bu madde, kanunda düzenlenmemiş delillerin hukuki çerçevesini çizer ve delilleri tek tek sayarak sınırlamaz.

Evet, Yargıtay kararları Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (HMK) tabidir. HMK, 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe girmiş ve Yargıtay'ın bazı karar yolları için bu kanuna uyum sağlamıştır. Ayrıca, Yargıtay'ın bozma ve onama kararları, HMK'nın 372. maddesi uyarınca mahkeme yazı işleri müdürü tarafından taraflara derhâl tebliğ edilir.

HMK 119/2'ye göre dava dilekçesinde bulunması gereken ve eksik olması durumunda davanın açılmamış sayılmasına yol açan unsurlar şunlardır: B, C, Ç, Ğ ve H bentleri: Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası. Varsa yasal temsilcinin veya vekilin adı. Talep sonucu. Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası. A, D, E, F ve G bentleri ise bu kuralın istisnasıdır; bu bentlerdeki eksikliklerde davacıya kesin süre verilir, eksiklik giderilmezse dava yine de açılmamış sayılır.

HMK 353/1-a, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendini ifade eder. HMK 353/1-a'da belirtilen geri gönderme sebepleri şunlardır: Davaya bakması yasak olan hâkimin karar vermiş olması; İleri sürülen haklı ret talebine rağmen reddedilen hâkimin davaya bakmış olması; Mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması; Diğer dava şartlarına aykırılık bulunması; Mahkemece usule aykırı olarak davanın veya karşı davanın açılmamış sayılmasına, davaların birleştirilmesine veya ayrılmasına karar verilmiş olması; Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması ya da talebin önemli bir kısmı hakkında karar verilmemiş olması.

Vergi mahkemesi, talepten fazlasına hükmedemez; sadece talep edilen konuda ve talep edilen miktardan fazla olmayan bir karara varabilir. Ancak, bazı durumlarda talepten daha az bir karara varabilir. Vergi mahkemelerinin görev alanına giren dava ve işler arasında vergi/ceza ihbarnamesi, ödeme emri, haciz, ihtiyati tahakkuk, ihtiyati haciz, vergi hatası kapsamında yapılan düzeltme-şikâyet başvurusunun reddine ilişkin işlem gibi idari işlemler yer alır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 336'ya göre adli yardımdan yararlanabilecek kişiler: Kendisinin ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler. Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde. Yabancılar, ancak karşılıklılık şartının sağlanması durumunda. Adli yardım talebi, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir.

HMK 175, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Kıyasen Uygulanacak Hükümler" başlıklı maddesidir. Madde 175/1'e göre, tanıklığa ilişkin 249, 250, 259 ila 263. madde hükümleri, niteliğine aykırı düşmediği sürece isticvapta da uygulanır. Bu madde, isticvap sürecinin adil ve güvenilir bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve gerçeğin ortaya çıkarılmasına katkıda bulunmak amacıyla belirli tanıklık kurallarının isticvapta da geçerli olmasını öngörür.

Cevap dilekçesinde sunulması gereken deliller, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 129. maddesinde belirtilmiştir: Savunmanın dayanağı olan her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği. Delillerin somutlaştırılarak gösterilmesi. Cevap dilekçesinde sunulan deliller arasında şunlar yer alabilir: sözleşmeler; faturalar; banka dekontları; kamera kayıtları; tanık isimleri ve adresleri; uzman raporları. HMK'nın 25. maddesine göre, kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz.

Dava açılmasına sebebiyet verme vekalet ücreti, hakkında dava açılmasına sebebiyet veren tarafın lehine vekalet ücreti hükmedilemeyeceği anlamına gelir. Bu konuda Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları bulunmaktadır. Ancak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 312/2. maddesinde, davalının davanın açılmasına kendi hâl ve davranışıyla sebebiyet vermemiş ve yargılamanın ilk duruşmasında da davacının talep sonucunu kabul etmiş olması durumunda, yargılama giderlerini ödemeye mahkûm olmayacağı belirtilmektedir.

Ön alım hakkı davasında davalının, ilk celseden önce davayı kabul etmesine rağmen yargılama giderlerinden sorumlu olduğuna dair Anayasa Mahkemesi kararı bulunmamaktadır. Ancak, bu konuda Yargıtay'ın kararları mevcuttur. Yargıtay'a göre, davalı, ön alım hakkı davasında ilk celseden önce davayı kabul etse dahi yargılama giderlerinden sorumludur. İlgili maddeler: 492 sayılı Harçlar Kanunu 22. madde: Davadan feragat veya davayı kabul veya sulh, muhakemenin ilk celsesinde vuku bulursa, karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu 312/2. madde: Davalı, davanın açılmasına kendi hal ve davranışıyla sebebiyet vermemiş ve yargılamanın ilk duruşmasında da davacının talep sonucunu kabul etmiş ise yargılama giderlerini ödemeye mahkum edilemez.

HMK (Hukuk Muhakemeleri Kanunu) görevsizlik kararı, bir mahkemenin önündeki davada kendisinin görevli olmadığını belirten ve dosyayı görevli olan başka bir mahkemeye göndermeye karar verdiği durumdur. Görevsizlik kararı en çok şu durumlarda gündeme gelir: Yanlış mahkemede açılan dava. Özel hukuk mahkemelerinde görevsizlik kararı. Ceza mahkemelerinde görevsizlik kararı. Görevsizlik kararı sonrası süreç: Öncelikle, görevsizlik kararı verildiğinde taraflardan biri, kararın kesinleşmesinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmelidir. Eğer bu süre içinde dilekçe ile talep yapılmazsa, dava açılmamış sayılır ve görevsizlik kararı veren mahkeme bu konuda resen karar verir. Dosya, görevli mahkemeye gönderildiğinde, bu mahkeme taraflara kendiliğinden davetiye gönderir ve davaya kaldığı yerden devam eder.

HMK'nın 115. maddesi, dava şartlarının incelenmesini düzenler. Maddeye göre: Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler. Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse dava, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedilir. Dava şartı noksanlığı, mahkemece davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü dava usulden reddedilemez.

"HMK içtihatlı özeket" ifadesi hakkında doğrudan bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye'de özel hukuk alanında görülen davaların yargılama usullerini düzenleyen temel kanundur. HMK'nın temel ilkeleri arasında adil yargılanma hakkı, usul ekonomisi, hukuki dinlenilme hakkı ve dürüstlük kuralı bulunur. HMK'nın yapısı genel hükümler, yargılamaya hakim olan ilkeler, taraflar ve dava, deliller, geçici hukuki koruma tedbirleri ve kanun yolları gibi bölümlerden oluşur. Daha fazla bilgi için HMK'nın tam metnine aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: mevzuat.gov.tr; avmehmetgenc.com.

HMK 400, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Delil Tespitinin İstenebileceği Hâller" başlıklı maddesidir. HMK 400'e göre, taraflardan her biri, görülmekte olan bir davada henüz inceleme sırası gelmemiş yahut ileride açacağı davada ileri süreceği bir vakıanın tespiti amacıyla keşif yapılması, bilirkişi incelemesi yaptırılması ya da tanık ifadelerinin alınması gibi işlemlerin yapılmasını talep edebilir. Delil tespiti istenebilmesi için hukuki yararın varlığı gereklidir.

HMK 127, "Cevap Dilekçesini Verme Süresi" başlıklı Hukuk Muhakemeleri Kanunu maddesidir. HMK 127'ye göre cevap dilekçesini verme süresi: Dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Durum ve koşullara göre, cevap dilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor veya imkânsız olduğu durumlarda, mahkemeye başvuran davalıya, cevap süresinin bitiminden itibaren işlemeye başlamak üzere, bir defaya mahsus ve bir ayı geçmemek üzere ek bir süre verilebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen karar taraflara derhal bildirilir.

HMK'da (Hukuk Muhakemeleri Kanunu) defi, borç ilişkisinden doğan ve borçluya tanınmış bir savunma hakkıdır. Defi hakkı, borçlunun, belirlenen bir hakka dayanarak, borçlandığı edimi ifa etmekten kaçınmasını sağlar. HMK'da defi ile ilgili bazı düzenlemeler: Zamanaşımı defi: 6100 sayılı HMK'nın uygulandığı dönemde, süre geçtikten sonra yapılan zamanaşımı definin geçerli sayılabilmesi için davacının açıkça muvafakat etmesi gerekir. Islah yoluyla defi: Takas, mahsup gibi defiler, cevap dilekçesinin ıslahı yoluyla da ileri sürülebilir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) kapsamında tensip tutanağı, dava dosyasının mahkemeye ulaşmasının ardından, ilk duruşmadan önce hazırlanır. Hukuk davalarında tensip tutanağı, birkaç gün içinde hazırlanır. Ceza davalarında ise iddianamenin kabul edilmesi süreci de bulunduğu için tensip tutanağının hazırlanması, iddianamenin mahkemeye verilmesinden sonra 15-20 günü bulabilir.

HMK madde 371, "Temyiz - Bozma sebepleri" başlıklı bir maddedir ve şu şekildedir: > "Yargıtay, aşağıda belirtilen sebeplerden dolayı gerekçe göstererek temyiz olunan kararı kısmen veya tamamen bozar: a) Hukukun veya taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması. b) Dava şartlarına aykırılık bulunması. c) Taraflardan birinin davasını ispat için dayandığı delillerin kanuni bir sebep olmaksızın kabul edilmemesi. ç) Karara etki eden yargılama hatası veya eksiklikleri bulunması." Bu madde, Yargıtay'ın hangi durumlarda temyiz kararını bozabileceğini ve bozma kararının gerekçeli olması gerektiğini düzenler.

HMK'nın 140. maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Ön İnceleme Duruşması" başlıklı maddesidir. Bu maddeye göre, hâkim ön inceleme duruşmasında şu işlemleri gerçekleştirir: Dava şartları ve ilk itirazlar hakkında karar verebilmek için tarafları dinler. Tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder. Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra tarafları sulh ve arabuluculuğun esasları, süreci ve hukuki sonuçları hakkında aydınlatarak sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder. Sonuç alınacağı kanaatine varırsa, bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin eder. Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir ve bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır.