Heyelan

Toprak altında kalan işçilerin ölüm nedenleri arasında göçük, toprak kayması ve heyelan gibi olaylar yer almaktadır. Tuzla'da İSKİ'ye bağlı taşeron firmanın işçileri. Çekmeköy'deki inşaat sahasında meydana gelen göçük. Erzincan'daki altın madeni. Bu tür olayların genellikle heyelan riski, siyanür ve sülfürik asit ile yıkanmış malzemelerin çevreye sızma riski gibi ciddi tehlikeleri de beraberinde getirdiği belirtilmektedir.

Heyelan en çok yağışlı iklimlerde görülür. Heyelanlar, yoğun yağışların toprağın doygun hale gelmesine ve ağırlaşarak kaymasına neden olduğu durumlarda meydana gelir.

Sel ve heyelan arasındaki temel farklar: Sel, toprağın üzerini kaplayan ani ve düzensiz büyük su taşkınlarıdır. Sel, genellikle aşırı yağışlar, kar sularının erimesi, alt yapının yetersizliği ve ormanların tahribi gibi sebeplerle oluşur. Sel, can ve mal kayıplarına, temiz su bulunamamasına, tarım alanlarının zarar görmesine ve ulaşımın aksamasına yol açar. Sel, uzun bir zaman aralığında meydana gelirken, heyelan anlık olarak gerçekleşir.

Evet, Saimbeyli'de heyelan meydana gelmektedir. 2023 yılında, Adana'nın Saimbeyli ilçesinde yaşanan heyelan nedeniyle Tufanbeyli-Saimbeyli kara yolu ulaşıma kapanmış ve ekipler yol açma çalışması başlatmıştır. 2024 yılının Aralık ayında ise, Saimbeyli'de aşırı yağış nedeniyle heyelan yaşanmış, belediye ekipleri güvenlik önlemleri almış ve yolun temizlenmesi için çalışmalara başlanmıştır.

Bolu Dağı Tüneli, heyelan riskini ortadan kaldırmak ve yolu daha güvenli hale getirmek amacıyla 90 metre uzatılmıştır. Uzatma, 25 Eylül 2023 tarihinde başlatılan çalışmalar sonucunda, 7 Kasım 2023 tarihinde tamamlanmıştır.

18 Nisan 2022 tarihinde Trabzon'un Sürmene ilçesinde meydana gelen heyelanda 3 ev toprak altında kalmıştır. Heyelanda ayrıca kullanılmayan bir okul ve lojman da toprak yığını altında kalmıştır.

Karadeniz Sahil Yolu'nun Kocaeli'de neden kesildiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, yolun genel olarak heyelanlar ve doğal koşullar nedeniyle kesintiye uğradığı bilinmektedir. Örneğin, 2024 yılında Arhavi-Hopa-Sarp devlet yolunun Kıyıcık mevkisinde meydana gelen heyelan nedeniyle yol çift yönlü trafiğe kapanmıştır. Ayrıca, Karadeniz Sahil Yolu'nun bazı bölümlerinde istinat duvarlarının dalgaların etkisiyle tahrip olması gibi sorunlar da yaşanmaktadır.

Heyelan, dolaylı olarak birkaç doğal afete yol açabilir: Sel: Heyelan sonucu ortaya çıkan kaya ve çamur bulamacı, köprüleri ve nehir kollarını bloke edebilir, bu da sel felaketlerine neden olabilir. Tsunami: Büyük heyelanlar, denizde önemli kaya düşmeleri veya volkanik çöküşler, tsunamilere yol açabilir. Altyapı hasarı: Heyelanlar, yollar, köprüler, enerji hatları, su ve kanalizasyon sistemleri gibi kritik altyapıları kullanılamaz hale getirebilir. Ayrıca, heyelanlar doğrudan can ve mal kaybına, çevresel bozulmaya ve ekonomik kayıplara da neden olabilir.

PSI (Persistent Scatterer Interferometry) yöntemi ile heyelan izleme ve deformasyon haritalama, Dünya yüzeyindeki küçük değişiklikleri ölçmek ve izlemek için aynı alan üzerinden alınan birden fazla SAR görüntüsünü kullanan bir uzaktan algılama tekniğidir. PSI yönteminin heyelan izlemede kullanım amacı: Heyelan nedeniyle yol açan yüzey deformasyonlarını tespit etmek. Heyelan kütlesindeki deformasyonlar ve çarpılmalar (tiltlenmeler) sebebiyle hareket eden kütle üzerindeki yapılarda meydana gelen ağır hasarları belirlemek. PSI yönteminin deformasyon haritalamada kullanım aşamaları: 1. Bağlantı grafik oluşturma. 2. Interferometrik iş akışı. 3. Yükseklik ve yerdeğiştirme hızlarının hesaplanması. PSI yöntemi, zamansal de-korelasyona maruz kalan alanlar için uygun değildir; örneğin bitki örtülü alanlar veya hızla kentleşen alanlar.

Heyelan en çok Karadeniz Bölgesi'nde görülür. Heyelanı önlemek için bazı yöntemler: yamaçlara set yapılması; kütlenin kaymasına neden olan kısmının kazılması; zemin sertleştirilmesi; istinat duvarı yapılması; arazi düzeltmeleri yapılması; drenaj sistemleri kurulması; bitki örtüsünün artırılması. Ayrıca, heyelan riski taşıyan bölgelerde inşaat alanlarında jeoteknik önlemler alınması önemlidir.

2025 yılı itibarıyla heyelanda kaç evin toprak altında kaldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, 2024 yılında Rize'nin Çayeli ilçesinde meydana gelen heyelanda boş 2 ev toprak altında kalmıştır. Ayrıca, 2022 yılında Peru'da yaşanan heyelanda 150 ev toprak altında kalmıştır.

Heyelanın en çok hangi fotoğraflarda görüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, heyelan fotoğraflarını bulabileceğiniz bazı siteler şunlardır: istockphoto.com. pixabay.com.

Kaya düşmesine neden olan doğal afetler şunlardır: Yağış ve eğim: Yoğun yağışlar ve dik yamaçlar, toprağın suya doygun hale gelmesine ve kaya kütlelerinin hareket etmesine yol açar. Kar erimeleri: Karların erimesi, toprağın suya doygun hale gelmesine neden olur. Depremler: Yer sarsıntıları, kaya kütlelerinin yerinden oynamasına ve düşmesine sebep olabilir. Volkanik püskürmeler: Volkanik faaliyetler, kaya düşmelerini tetikleyebilir. Erozyon: Erozyon süreçleri, özellikle dik yamaçlarda gevşek taşların hareket etmesine zemin hazırlar.

Heyelan resmi çizmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: istockphoto.com sitesinde heyelan illüstrasyonları bulunmaktadır. tr.pikbest.com sitesinde heyelan çizimleri ve arka plan görselleri mevcuttur. Ayrıca, YouTube'da resim çizme teknikleri üzerine videolar da bulunabilir. Heyelan resmi çizimi için spesifik bir yöntem veya adım adım rehber sunulmamıştır. Ancak, genel olarak doğa olayları çizimlerinde dikkat edilmesi gereken unsurlar, gözlem ve hayal gücü kullanımı, temel çizim tekniklerinin uygulanması (çizgi, şekil, renk vb.) olarak özetlenebilir.

En büyük doğal afetlerden bazıları şunlardır: 1960 Şili depremi. 1972 İran kar fırtınası. 1815 Tambora volkanı patlaması. 2004 Sumatra tsunamisi. 1999 Gölcük depremi. 2023 Kahramanmaraş depremleri. Doğal afetlerin en büyükleri, can ve mal kaybına göre değişiklik gösterebilir.

Artvin'in Arhavi ilçesinde meydana gelen heyelanın nedeni, bölgede etkili olan sağanak yağışlar olarak belirtilmiştir. 22 Ekim 2024 tarihinde, Arhavi ilçesine bağlı Dereüstü köyünde heyelan, zeminde yarıkların ve evlerde çatlakların oluşmasına neden olmuştur. Ayrıca, 8 Aralık 2024 tarihinde meydana gelen heyelanın da yağışlar nedeniyle yamaçta oluşan toprak kaymasından kaynaklandığı ifade edilmiştir.

Heyelanın tehlikeli bir doğal afet olmasının bazı nedenleri: Can ve mal kaybı: Yıkıcı bir heyelan, yerleşim yerlerini ve altyapıyı tamamen yok edebilir. Altyapı hasarı: Yollar, köprüler, enerji hatları, su ve kanalizasyon sistemleri gibi kritik altyapılar heyelanlar nedeniyle kullanılamaz hale gelebilir. Çevresel bozulma: Bitki örtüsü yok olur, toprak erozyonu artar ve nehir yatakları tıkanarak sel riski tetiklenir. Ekonomik kayıplar: Tarım arazilerinin kaybı, altyapının yeniden inşası ve sanayi ile ticari faaliyetlerin durması gibi nedenlerle büyük ekonomik kayıplar yaşanır.

Kütle hareketlerinin en tehlikeli olanları arasında şunlar sayılabilir: Çamur akıntıları. Moloz akıntıları. Heyelanlar. Kütle hareketleri, hem doğal çevre hem de insan yerleşimleri için büyük tehditler oluşturur. Kütle hareketlerinin tehlikelerini en aza indirmek için erken uyarı sistemleri, tahkimat ve bariyerler gibi önlemler alınabilir.

Evet, Elazığ bir heyelan bölgesidir. Elazığ il genelinde meydana gelmiş olan heyelanların oluşmasında yağış, topoğrafik özellikler, jeolojik faktörler, su durumu gibi doğal faktörler önemli rol oynamaktadır. Ayrıca, Elazığ'ın Maden ilçesinde, Maden Bakır İşletmesi'nin ayrıştırdığı moloz ve pasın ilçe yerleşim merkezinin üstüne dökülmesi nedeniyle Cumhurbaşkanı kararıyla riskli alan ilan edilen ve heyelan riski taşıyan bir bölge bulunmaktadır. Heyelan riski taşıyan bölgelerde yaşayan insanların, olası bir heyelana karşı tedbirli olmaları ve yetkililerin uyarılarını dikkate almaları önemlidir.

Sera Gölü, 21 Şubat 1950 tarihinde Trabzon'un Akçaabat ilçesindeki Derecik Vadisi'nde meydana gelen heyelan sonucu oluşmuştur. Olayın efsaneye dönüşen hikayesi ise şu şekildedir: Merkez Akyazı Köyü'nden çoban Mehmet, koyunlarını dere kenarında otlatırken karşısındaki dağın çökmeye başladığını fark eder. Korkudan bayılan çoban, bir daha bulunamaz ve bugünkü çöküntünün altında kaldığı düşünülür. O günden sonra, ıssız gecelerde buradan geçenler çoban Mehmet’in beyaz atıyla koyunlarını, bir asker ve bir köpeğin ise birlikte görüldüğünü iddia eder. Sera Gölü, 2010 yılında Tabiat Parkı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.