Heyelan

Toprak altında kalan işçilerin ölüm nedeni, genellikle heyelan veya göçük sonucu oluşan boğulma ve ezilme olarak belirtilmektedir.

Sel ve heyelan arasındaki farklar 5. sınıf düzeyinde şu şekilde özetlenebilir: Sel, yağışlar ve eriyen kar suları nedeniyle ortaya çıkan büyük su baskınlarına verilen isimdir. Heyelan ise, yağışın fazla olduğu yerlerde taş, toprak ve kayaların eğimli arazilerde kayarak yer değiştirmesine denir.

Heyelan ıslahının yatırım programına alınması, heyelan riski taşıyan bölgelerde sel ve heyelan gibi doğal afetlerin önlenmesi amacıyla yapılacak ıslah çalışmalarının devlet tarafından finanse edilecek projeler arasına dahil edilmesi anlamına gelir.

Heyelan en çok yağışlı iklimlerde görülür. Türkiye'de ise heyelan en sık Karadeniz Bölgesi'nde yaşanır.

Evet, Saimbeyli'de heyelan meydana gelmiştir. Adana'nın Saimbeyli ilçesinde aşırı yağış nedeniyle heyelan yaşanmış, taşlar yola düşmüştür.

Trabzon'un Sürmene ilçesinde meydana gelen heyelan sonucunda 3 ev toprak altında kaldı.

Bolu Dağı Tüneli, heyelan riskini azaltmak ve yolun kapanmasını önlemek amacıyla 90 metre uzatıldı.

Karadeniz Sahil Yolu, Kocaeli'de heyelan nedeniyle kesildi. Artvin'in Arhavi ilçesinde, 8 Aralık 2024 tarihinde meydana gelen heyelan sonucu yamaçtan kopan dev toprak ve kaya kütlesi yola sürüklenmiş ve bu durum yolun çift yönlü olarak ulaşıma kapanmasına yol açmıştır.

Heyelan, diğer doğal afetlerin tetikleyicisi olabilir: 1. Seller: Heyelan, akarsu yataklarını doldurarak sellerin oluşmasına neden olabilir. 2. Çığ: Engebeli arazilerde heyelan sonucu kayaların yuvarlanması çığ riskini artırır. 3. Toprak Kaymaları: Yamaçlarda aşırı yağış ve killi toprakların yumuşaması sonucu toprak kaymaları meydana gelir. Ayrıca, heyelan deprem gibi doğal afetler sırasında da artabilir.

PSI (Permanent Scatterers Interferometric Synthetic Aperture Radar) yöntemi, heyelan izleme ve deformasyon haritalama için kullanılan bir tekniktir. Bu yöntemde izlenen adımlar: 1. Bağlantı Grafik Oluşturma: Girdi olarak tanımlanan SAR görüntülerinden çoklu interferogram çiftleri oluşturulur. 2. İlgi Alanının Belirtilmesi: Analiz yapılacak alan belirlenir. 3. Interferometrik İş Akışı: Görüntüler eş kayıt edilir, interferogramlar üretilir ve referans faz silinir. 4. Genlik Dağılım İndeksi Oluşturma: Ortalama güç görüntüsü ve genlik dağılım indeksi hesaplanır. 5. İnversion: Hız ve yer değiştirme sonuçları coğrafi koordinatlara kodlanır. PSI yöntemi, uydu SAR görüntüleri kullanılarak heyelan sahasındaki deformasyonların alansal ve zamansal olarak tespit edilmesini sağlar.

Heyelan en çok dik yamaçlara sahip dağlık bölgelerde görülür. Heyelanı önlemek için alınabilecek bazı önlemler: 1. Bitki örtüsü ve erozyon kontrol yapısı gibi önlemlerle toprak erozyonu azaltılabilir. 2. Drenaj sistemleri kurularak suyun toprak içinde birikmesi engellenebilir. 3. Mühendislik yapıları (duvarlar, rögarlar, setler) heyelan riski taşıyan bölgelerde kullanılabilir. 4. Yapılaşma düzenlemeleri ile heyelan riski taşıyan bölgelerde yapılaşmaya sınırlamalar getirilebilir. 5. Erken uyarı sistemleri kurularak potansiyel heyelanlar önceden tespit edilip halk uyarılabilir. Ayrıca, ormansızlaşma ve yol yapımı gibi doğal dengeyi bozan faaliyetlerden kaçınılmalıdır.

Heyelan nedeniyle toprak altında kalan ev sayısı farklı bölgelerde değişiklik göstermiştir: Rize'nin Çayeli ilçesinde: Heyelanda 2 ev toprak altında kalmıştır. Papua Yeni Gine'de: Heyelanda onlarca ev toprak altında kalmıştır. Çin'in Sichuan eyaletinde: Heyelanda 10 ev toprak altında kalmış ve 30 kişi kaybolmuştur.

Heyelan en çok doğa fotoğrafları ve bilim fotoğrafları kategorilerinde görülen fotoğraflarda yer alır. Ayrıca, heyelan duyarlılık haritaları ve uzaktan algılama görüntüleri de heyelanın sıkça görüldüğü fotoğraf türleri arasındadır.

Kaya düşmesine neden olan doğal afetler şunlardır: 1. Eğim: Eğimin çok olduğu sahalarda heyelan ve kaya düşmesi riski artar. 2. Su ile doygunluk: Yağışlı mevsimlerde zeminin suya doygun hale gelmesi kaya düşmelerini tetikler. 3. Kar örtüsü: Kar örtüsü üstüne yağmur yağması veya birden fazla kar yağması kaya düşmelerine yol açabilir. 4. Depremler: Yeryüzü hareketleri ve depremler kaya bloklarının düşmesine neden olabilir. 5. İnsan faaliyetleri: Yol yapım çalışmaları ve diğer insan faaliyetleri yamaç denge profilini bozarak kaya düşmelerine sebep olabilir.

Heyelan resmi çizmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz: 1. Temel Çizgiler ve Eğriler: Düz çizgiler ve eğriler çizerek başlayın. 2. Şekil ve Gölgeleme: Daire, kare veya üçgen gibi iki boyutlu şekillerle sayfanızı doldurun. 3. Heyelan Elemanları: Yamaç, toprak kayması ve düşen kayalar gibi heyelan unsurlarını ekleyin. Bu unsurları çizerken, heyelanın neden olduğu yıkım ve tehlike hissini yansıtmaya çalışın. 4. Teknolojik Yardım: Modern çizim programlarında, heyelan ve diğer doğal afetlerin detaylı ve gerçekçi çizimlerini oluşturmak için çeşitli araçlar ve şablonlar bulunmaktadır.

Türkiye'de ve dünyada yaşanan en büyük doğal afetler arasında şunlar yer almaktadır: 1. Depremler: Türkiye, fay hatları üzerinde yer aldığı için büyük deprem riski taşımaktadır. 2. Sel ve Su Baskınları: Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde yoğun yağışlar nedeniyle sık sık sel felaketleri yaşanmaktadır. 3. Orman Yangınları: Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yaz aylarında çıkan orman yangınları büyük tehdit oluşturmaktadır. 4. Heyelanlar: Eğimli arazilerde yoğun yağışlar nedeniyle heyelan riski oldukça yüksektir. 5. Çığ Felaketleri: Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi'nde kış aylarında yoğun kar yağışı nedeniyle çığ tehlikesi yaşanmaktadır. Ayrıca, volkanik faaliyetler, tsunami ve aşırı hava olayları da diğer önemli doğal afetler arasında yer almaktadır.

Artvin'in Arhavi ilçesinde meydana gelen heyelanın nedeni, bölgede etkili olan sağanak yağışlar olarak belirtilmiştir. 22 Ekim 2024 tarihinde, Arhavi ilçesine bağlı Dereüstü köyünde heyelan, zeminde yarıkların ve evlerde çatlakların oluşmasına neden olmuştur. Ayrıca, 8 Aralık 2024 tarihinde meydana gelen heyelanın da yağışlar nedeniyle yamaçta oluşan toprak kaymasından kaynaklandığı ifade edilmiştir.

Heyelan, tehlikeli bir doğal afettir çünkü: 1. Can ve mal kayıplarına yol açar: Heyelanlar, yerleşim alanlarını yok edebilir, yolları kapatabilir ve tarım arazilerini kullanılamaz hale getirebilir. 2. Sellerin tahrip gücünü artırır: Heyelanlar, sellerin etkisini artırarak daha fazla su baskınına ve çamur akmalarına neden olur. 3. Ekosistemi olumsuz etkiler: Su kaynaklarını kirletir ve doğal yaşamı tehdit eder. 4. Ekonomik kayıplara sebep olur: Ulaşım hatlarının kapanması, üretim kayıpları ve binaların değer kaybetmesi gibi dolaylı zararlar meydana getirir. 5. İkincil tehlikeler yaratır: Heyelan sonrası yeni heyelanlara karşı önlem alma gerekliliği, ek maliyetler ve iş gücü kayıpları doğurur.

Evet, Elazığ'ın bazı bölgeleri heyelan riski taşımaktadır. Özellikle Palu ilçesi ve Maden ilçesi heyelan olaylarının sıkça görüldüğü yerler arasındadır.

Sera Gölü'nün hikayesi, 21 Şubat 1950 tarihinde Trabzon'da meydana gelen aşırı yağışlar sonucunda oluşmuştur. Derecik Vadisi'nde yamaçlardan kopan kayaçlar vadinin önünü tıkamış ve suların birikmesiyle heyelan set gölü oluşmuştur. Göl, ismini çevresindeki Yıldızlı beldesinin eski adı olan "Sera"dan almıştır.