Genetik

Kalıtsal olmayan mutasyonlar, genlerin kalıtsal değişikliğe uğramadığı, genin belirli bir özelliğini belirleyen alellerin işleyişinde meydana gelen değişikliklerdir. Kalıtsal olmayan mutasyonlara örnek olarak şunlar verilebilir: Güneş ışığının deri rengini koyulaştırması. Spor yapan kişilerin kaslarının gelişmesi. Kaza sonucu meydana gelen organ ve doku kayıpları. Aşırı beslenme sonucu meydana gelen obezite. Ortancaların asidik toprakta mavi, bazik toprakta pembe çiçek açması. Daha fazla su ve güneş ışığına ulaşan bitkilerin daha çok uzaması. Kalıtsal olmayan mutasyonlar, sadece varyasyona uğramış bireyi etkiler ve yavrulara aktarılmaz.

2024 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümüne 32 kişi yerleşmiştir. Bölümün kontenjanı 30+1+0+1+0 kişidir.

Uzun yaşamla ilişkili bazı genler şunlardır: bcat-1 geni. CKDN2B geni. APOE geni (Apolipoprotein E). SH2B3 geni. ABO geni. Ancak, uzun yaşamın sadece genetik faktörlere bağlı olmadığı, sağlıklı yaşam tarzı seçimlerinin de büyük önem taşıdığı unutulmamalıdır.

Kalıtımın genel esasları şunlardır: Kromozomlar üzerinde yer alan genlerin yeni nesillere aktarılması. Alel gen: Biri dişiden diğeri erkekten gelen ve aynı karakterin kalıtımından sorumlu gen çifti. Fenotip: Gen yapısına bağlı olarak bir özelliğin ortaya çıkması. Genotip: Bir bireyin ata bireyden kalıtım yoluyla aldığı genlerin tümü. Homozigot birey: Aynı karakterin aynı özelliğini kalıtan genlere sahip birey (AA veya aa). Heterozigot birey: Aynı karakterin farklı özelliklerini kalıtan genlere sahip olan birey (Aa). Baskın (dominant) gen: Eş baskın olmayan bir karakterde her durumda (AA veya Aa) fenotipte kendini ortaya çıkaran gen. Çekinik (resesif) gen: Eş baskın olmayan bir karakterde ancak homozigot (aa) olması durumunda fenotipte kendini gösterebilen gen. Bağlı gen: Aynı kromozom üzerinde taşınan genler. Bağımsız gen: Farklı kromozomlarda taşınan genler.

Genetik ve biyomühendislik derslerine bazı örnekler şunlardır: Yeditepe Üniversitesi: GBE 203 Mikrobiyoloji; GBE 205 Hücre Biyolojisi; GBE 301 Biyokimya I; GBE 321 Biyotermodinamik; GBE 400 Yaz Stajı; GBE 403 Moleküler Biyoloji I. İzmir Ekonomi Üniversitesi: BME 302 Biyomedikal Mühendisliğinde Güncel Konular; BME 307 Biyosensörler; BME 403 Biyomedikal İşaret İşleme; BME 405 Biyomedikal Optik; BME 410 Biyomedikal Sistem Tasarımı. Sabancı Üniversitesi: Malzeme Bilimine Giriş; Genetik; Mikrobiyoloji; Çokhücreli Organizasyon. İstanbul Bilgi Üniversitesi: GEN 301 Biyomühendislikte Proje I; GEN 302 Biyomühendislikte Proje II; GEN 401 Biyomühendislikte Tasarım ve Analiz; GEN 405 Transgenik Organizmalar; GEN 406 Gen Kontrolü ve Epigenetik. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü: BE 301 Biyolojik Sistemlerde Taşınım Olayları; BE 304 Fizyoloji; BE 305 Biyomühendisler İçin İstatistiksel Araçlar; BE 307 Hücre Biyolojisi; BE 408 Enzim Kinetiği ve Teknolojileri. Dersler, üniversiteye ve bölüme göre değişiklik gösterebilir.

Menopoza neden olan bazı faktörler şunlardır: Doğal yaşlanma süreci. Genetik faktörler. Sigara kullanımı. Kemoterapi ve radyoterapi. Cerrahi müdahaleler. Otoimmün ve diğer hastalıklar. Beslenme ve yaşam koşulları. Menopoz yaşı kadından kadına farklılık gösterir ve bunu önceden kesin olarak tahmin etmek mümkün değildir.

CATR kısaltması biyolojide farklı anlamlara gelebilir: 1. Kompakt Anten Test Aralığı (Compact Antenna Test Range). 2. CAT kutusu (CAAT kutusu), RNA polimerazın bağlanma bölgesi. 3. Kromozom (Chromosome), DNA'nın histon proteinleri etrafına sarılıp yoğunlaşmasıyla oluşan yapılar.

Turner sendromlu hastalar, hastalığın bulgularına bağlı olarak kaliteli ve uzun bir yaşam sürebilir. Turner sendromu, mortalite oranlarını üç kat artırmakta ve beklenen yaşam süresini 13 yıla kadar kısaltabilmektedir. Turner sendromlu kişilerin ortalama yaşam süresi hakkında kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Turner sendromu gibi genetik hastalıklar hakkında doğru bilgi ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Mayozda DNA'nın iki katına çıkmasının nedeni, DNA'nın kendini eşlemesi ve kalıtsal materyalin iki katına çıkmasıdır. Mayoz bölünme sonucunda bir hücreden dört yavru hücre oluşur ve bu hücrelerin kalıtsal özellikleri ana hücreden farklıdır.

"NGS izle" ifadesinin ne anlattığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, NGS (Next Generation Sequencing) hakkında bilgi verilebilir. NGS, genetik materyalin detaylı bir şekilde analiz edilmesini sağlayan, son teknoloji bir genetik tarama yöntemidir. Ayrıca, kanser hücresinin genetik haritasını çıkaran yeni nesil tedavi yöntemlerinde de NGS kullanılmaktadır.

Spinal gamze (sakral gamze), genellikle genetik faktörler ve embriyolojik gelişim sürecindeki aksaklıklar nedeniyle oluşur. Nedenleri: Aile öyküsü: Ailede sakral gamze veya benzer yapısal farklılıklar görülmesi, genetik geçişle ilişkili olduğunu düşündürür. Anatomik yapı: Vücudun bağ dokularının ve kaslarının oluşum sürecinde bu çukurlar meydana gelebilir. Embriyolojik gelişim: Anne karnındaki gelişim sırasında nöral tüpün tam kapanamaması gibi durumlar sakral gamze oluşumuna yol açabilir. Çoğu sakral gamze zararsızdır ve herhangi bir sağlık problemine neden olmaz.

Rh faktörü, kan transfüzyonları ve gebelik sürecinde önemli bir rol oynar. Kan transfüzyonlarında: Rh pozitif bireyler, Rh negatif bireylere kan verebilirken, Rh negatif bireyler yalnızca Rh negatif kan alabilir. Rh pozitif bir kişiye Rh negatif kan verildiğinde, kişi antikor üretebilir ve bu durum sonraki kan nakillerinde risk oluşturabilir. Gebelikte: Rh negatif bir anne ile Rh pozitif bir bebek arasında uyumsuzluk olduğunda, annenin bağışıklık sistemi bebeğin kan hücrelerini yabancı olarak algılayabilir ve antikor üreterek bebeğe saldırabilir. Bu durum, bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, hamilelik öncesinde ve sırasında anne adayının kan grubu ve Rh faktörünün belirlenmesi önemlidir.

Şizensefali, genellikle genetik faktörler ve çevresel etkenlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıkar. Şizensefalinin bazı nedenleri: Prenatal enfeksiyonlar. Maternal travma. Hipoksemi. EMX2 gen mutasyonları. Folik asit eksikliği (hamilelik sırasında yeterli folik asit alınmaması). Şizensefali, doğumsal bir anormalliktir ve genellikle fetal gelişimin erken aşamalarında ortaya çıkar.

İsviçre'de neden albino olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, albino (albinizm) hastalığı, derideki melanositlerin melanin pigmentini üretebilmeleri için gerekli olan tirosinaze (tyrosinase) enziminin eksikliği sonucu ortaya çıkan genetik bir hastalıktır. Albino hastalığı kalıtsaldır ve genellikle otozomal resesif şekilde aktarılır. Albino hastalığı insanları ve hayvanları etkileyebilir. Albino bireylerde en belirgin belirtilerden biri çok açık renkli cilt yapısıdır. Albinizmin görme bozukluğu için henüz net bir tedavisi yoktur.

mRNA, "mesajcı ribonükleik asit" anlamına gelir. mRNA'nın bazı anlamları: Kimya ve biyoloji terimi. Aşı bileşeni.

"Esmer ve mavi göz geni baskındır" ifadesi, genetik bağlamda şu şekilde açıklanabilir: Esmer geni: Baskın gen, etkisini her zaman gösterebilen ve büyük harflerle (örneğin, A) ifade edilen gendir. Mavi göz geni: Mavi göz rengi, yeşil ve açık renk göz genlerine göre baskındır; bu, mavi göz geninin etkisini daha güçlü bir şekilde gösterdiği anlamına gelir. Bu durumda, "esmer ve mavi göz geni baskındır" ifadesi, esmer ten renginin ve mavi göz renginin, ilgili genlerin baskın olması nedeniyle daha belirgin ve baskın özellikler olduğunu ifade edebilir. Genetik özellikler, anne ve babadan gelen genlerin kombinasyonuna bağlı olarak değişir ve her durumda baskın genin etkisini göstermesi garanti değildir.

"Çocuğun şansı kimden gelir?" sorusuna farklı bakış açıları bulunmaktadır. Baba. Aile. Şans kavramı, kişisel inançlar ve kültürel yorumlara göre değişebilir.

AaBbCcDd genotipli bireyde 8 çeşit gamet oluşabilir. Bu hesaplama, "2ⁿ" formülü ile yapılır. Oluşabilecek gametler: ABcD; AbcD; AbCD; abcD; AbcD; abCD; abcD; abCD.

DNA, histon proteinlerinin etrafına sarılarak kromozom haline gelir. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. DNA ve histonlar: DNA, histon adı verilen küresel proteinlerin etrafına sarılır. 2. Kromatin oluşumu: Histonların DNA'yı sarma yeteneği, DNA'nın normal uzunluğunu 10 milyonda 1 kat küçültmeyi sağlar. 3. Kromozom oluşumu: Bölünmeye hazırlanan hücrelerde, kromatin yoğunlaşarak kısa ve kompakt yapılar olan kromozomları oluşturur. Her türün kendine özgü kromozom sayısı vardır.

Biyoteknoloji ve modern biyoteknoloji arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Geleneksel Biyoteknoloji: - Tarihsel Uygulamalar: Binlerce yıldır var olan, örneğin ekmek, peynir, alkol üretimi gibi uygulamalar. - Teknikler: Temel olarak fermantasyon ve selektif ıslah gibi geleneksel yöntemler kullanır. 2. Modern Biyoteknoloji: - Gelişmiş Teknikler: Rekombinant DNA teknolojisi, genetik mühendislik ve hücre fizyonu gibi ileri teknikler içerir. - Uygulama Alanları: Daha geniş bir yelpazede kullanılır; ilaç üretimi, tarımsal iyileştirmeler, çevre temizliği gibi alanlarda önemli rol oynar. Özetle, modern biyoteknoloji, geleneksel biyoteknolojinin üzerine kurulu olup, daha karmaşık ve yenilikçi teknikler kullanarak daha geniş bir uygulama alanına sahiptir.