Filozoflar

Pisagor, felsefeyi ilk tanımlayan filozof olarak kabul edilir. Pisagor, kendisini "filozof" olarak tanımlayan ilk kişi olup, "philosophos" terimini "bilgelik sevgisi" anlamında kullanmıştır.

Antik Yunan'da birçok filozof bulunmaktadır. Bazı önemli isimler şunlardır: Thales (MÖ 624-546 civarı). Pisagor (MÖ 580-500 civarı). Herakleitos (MÖ 500 civarı). Parmenides (MÖ 515-450). Anaksagoras (MÖ 500-428 civarı). Demokritos (MÖ 460-370 civarı). Platon (MÖ 428/427 - 348/347). Aristoteles (MÖ 384-322). Bu liste, Antik Yunan'daki tüm filozofları içermemektedir.

"Düşünüyorum, öyleyse varım" (cogito ergo sum) sözü, René Descartes'a aittir.

Ontolojik kanıta karşı çıkan filozof Immanuel Kant'tır. Kant, "Saf Aklın Eleştirisi" adlı eserinde ontolojik kanıtın eleştirisini iki temel noktada yapmıştır: 1. "Zorunlu varlık" kavramı bir ideadır. 2. Tanrı'nın varlığı, salt akıldan yola çıkarak kanıtlanamaz.

"Bilgiye ulaşmak değil, önemli olan bilginin özüne ulaşmaktır" sözü, Alman filozof Martin Heidegger'e aittir.

En önemli antik filozof konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak bazı önemli antik filozoflar şunlardır: Thales. Pisagor. Herakleitos. Sokrates. Platon. Aristo.

En ünlü kadın filozof konusunda kesin bir görüş yoktur. Ancak, bazı öne çıkan kadın filozoflar şunlardır: İskenderiyeli Hypatia (MS 355-416). Simone de Beauvoir (1908-1986). Hannah Arendt (1906-1975). Donna Haraway (d. 1944). Tullia d’Aragona (yaklaşık 1501-1556).

Dört büyük filozof olarak kabul edilen isimler şunlardır: 1. Platon (Eflatun). 2. Aristoteles. 3. Sokrates. 4. John Locke. Bu filozoflar, tarih boyunca felsefe ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulunmuşlardır.

"En büyük bilge" kavramı farklı bağlamlarda farklı kişilere atfedilebilir. Bazı büyük bilgeler olarak şunlar sayılabilir: Hz. Ali. Bilge Tonyukuk. Konfüçyüs. Atatürk. "En büyük bilge" konusunda kesin bir görüş yoktur ve bu, kişisel tercihlere göre değişebilir.

Bazı irrasyonel filozoflar: Johann Georg Hamann, Friedrich Heinrich Jacobi ve Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling. Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche ve Henri Bergson. Søren Kierkegaard, Jean-Paul Sartre ve Albert Camus. Ludwig Klages ve Oswald Spengler.

En büyük ateist filozof olarak kabul edilebilecek tek bir isim yoktur. Ancak, ateist filozoflar arasında öne çıkanlar şunlardır: Demokritus. Epikuros. Friedrich Nietzsche. Ludwig Feuerbach, Karl Marx ve Friedrich Engels. Ateist filozoflar arasında ayrıca Baron d'Holbach, Noam Chomsky, Stephen Hawking ve Richard Dawkins gibi isimler de bulunmaktadır.

Hegel, Alman idealizminin ve akılcılığının en büyük filozofu olarak kabul edildiği için bu isimle anılır. Başlıca nedenleri: - Diyalektik yöntemi: Hegel, her şeyin değiştiği ve hareket ettiği, çelişki yerine kimliğe karşı olduğu bu yöntemi kullanmıştır. - Felsefi sistemi: Mantık, doğa felsefesi ve tin felsefesi gibi alanlarda sistematik ve bütüncül bir felsefe geliştirmiştir. - Etkisi: Fikirleri, 19. yüzyıl Alman düşüncesinin temelini oluşturmuş ve birçok gelecekteki felsefi okulu (Marksizm dahil) etkilemiştir.

Kapitalist filozoflar arasında öne çıkanlar şunlardır: Adam Smith. David Ricardo. John Stuart Mill. Bu filozoflar, ekonomi politik olarak adlandırılan yeni bir analiz yöntemi geliştirmiş ve sanayi kapitalizminin karakteristiklerini anlamaya çalışmışlardır.

Yeni Platoncu filozoflardan bazıları şunlardır: Plotinus. Porphyrios. İamblikhos. Ammonius Saccas. Hypatia. Proclus Lycius. Boethius. Aeropagiteli Dionisos. Atarneuslu Hermias.

Orta Çağ'da birçok filozof bulunmaktadır. İşte bazı önemli isimler: Augustinus (354-430). Boethius (ö. 524). Anselmus. Petrus Abelardus (ö. 1142). Aquinalı Thomas (ö. 1274). Roger Bacon (ö. 1292). İbn-i Sina (ö. 1037). Farabi (ö. 950). Ayrıca, Kindî, İbn Miskeveyh, İbn Bâcce ve İbn Rüşd gibi İslam filozofları da Orta Çağ felsefesine önemli katkılarda bulunmuşlardır.

MEB Yayınları 11. sınıf felsefe ders kitabında yer alan bazı filozoflar: Antik Yunan filozofları: Sofistler, Sokrates, Platon, Aristoteles. Diğer önemli filozoflar: Descartes, Kant, Hegel, Heidegger, Sartre. Kitap, bu filozofların bilgi, varlık, ahlak ve devlet teorilerini ele almaktadır.

Antik filozoflar, farklı şekillerde sınıflandırılabilir: Sokrates öncesi ve sonrası: Sokrates öncesi filozoflar, evrenin mitolojik açıklamalarının yerine usa dayalı açıklamalar getirmeye çalışmışlardır. Okullara göre: Antik Yunan felsefesinde Milet Okulu, Pisagorculuk, Efes Okulu, Elea Okulu, Çoğulcu Okul ve Atomculuk gibi okullar bulunmaktadır. Felsefi akımlara göre: Septisizm, rasyonalizm, Platonizm ve Epikürcülük gibi akımlar bu dönemde öne çıkmıştır.

Tasarım deliline karşı çıkan filozoflardan bazıları şunlardır: Bertrand Russell. David Hume. Ayrıca, Leibniz, Malebranche, Kant ve Darwin de tasarım delili ile ilgili farklı görüşler ortaya atmış veya bu delile eleştiriler yöneltmiştir.

MS 2. yüzyıl felsefesinde yer alan bazı filozoflar: Epiktetos. Marcus Aurelius. Ban Zhao. Batlamyus. Sextus Julius Africanus. Smirnili Theon. Tacitus. Tatianus. MS 2. yüzyıl felsefesinde etkili olan Antik Yunan filozofları: Platon. Aristoteles. Ayrıca, bu dönemde Hristiyan felsefesine katkıda bulunan düşünürler de bulunmaktadır, ancak onlar genellikle din görevlisi olarak da faaliyet göstermişlerdir.

Diogenes Laertios'un "Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri" adlı eseri, antik Yunan filozoflarının yaşamlarını, yapıtlarını, doktrinlerini ve felsefe okullarını anlatır. Kitapta yer alan bazı konular: 84 düşünürün biyografileri; Filozofların eserleri, düşünceleri, şiirleri, sözleri ve mektuplarından alıntılar; Filozoflara duyulan hayranlığın ifadesi. Eserin son kitabı olan 10. kitap, tümüyle Epikuros’a ayrılmıştır, ancak bu durum Diogenes Laertios’un Epikuros Okulu’ndan olduğu izlenimini uyandırsa da bu konuda kesin bir kanıt yoktur. Diogenes Laertios, kaynaklarındaki bilgileri eleştirel bir değerlendirmeye tabi tutmadan sık sık tekrarladığı ve felsefi öğretilerin önemli detaylarını göz ardı ettiği için eleştirilir.