Fıkıh

"Öncelikler Fıkhı" adlı eser, Yusuf el-Karadavi tarafından yazılmış ve şeriatın getirdiği öncelikli meseleleri ele almaktadır. Bu kitapta anlatılan konular arasında: - Düşüncenin belirli bir metotta düzenlenmesi ve fıkıh türünün yayılması; - Dinin önemli gördüğü ve fazla önemsemediği meselelerin ayırt edilmesi; - İfrat ve tefrite düşenleri bu konumlarından vazgeçirme çabası; - Samimi çalışan insanların bakış açılarının birbirine yakınlaştırılması.

"Akzal kuzat" ifadesi, fıkıh ilminde en üstün ve en ehliyetli kadı anlamına gelir.

Mazmaz kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Fıkıh terimi: Abdest ve gusülde ağza su alıp çalkalamak anlamında kullanılır. 2. Bulmaca çözümü: "Mazmaz" sorusuna verilebilecek cevap, "abdest alırken ağzı çalkalama"dır.

Fâsık ve kâfir arasındaki farklar şunlardır: 1. Fâsık: Bilmeden düşünmeden günah işleyen Müslümandır. 2. Kâfir: Allah'ın Tevhid dini İslam'ı ve son peygamberi Hz. Muhammed'i kabul etmeyen kişidir.

"Burkn" kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Dilimize Arapçadan geçmiş bir isim olan "Burhan", fıkıh ilminde kesin kanıt anlamına gelir. 2. "Burk" kelimesi, İngilizcede "gerizekalı, dangalak" anlamlarına gelen bir argo terimdir.

İbraz kelimesi, "göstermek, meydana koymak" anlamına gelir. İbrar kelimesi ise, "yapılan yeminin doğru olduğunun tasdik edilmesi" anlamında kullanılan bir fıkıh terimidir.

Çelebizade İsmail Asım Efendi, Osmanlı tarih ve fıkıh alimlerinden olup, yetmiş dördüncü Osmanlı şeyhülislamı olarak bilinir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmeyen Asım Efendi, İstanbul'da doğmuş ve aynı şehirde vefat etmiştir. Eğitimini Şeyhülislam Ebe-zade Abdullah Efendi'den alan Asım Efendi, çeşitli medreselerde müderrislik ve kadılık yapmıştır. Eserleri arasında "Çelebizade Tarihi" (Âsım tarihi), "Divan" (Arabça, Farsça ve Türkçe şiirlerinin toplandığı) ve "Hıtay Seyahatnamesi" (Hoca Gıyâsüddîn Heffâşî'nin eserinin tercümesi) bulunmaktadır.

Kuzât ve akzâ’l-kuzât terimleri, farklı bağlamlarda farklı anlamlara sahiptir: 1. Kuzât: Arapça kökenli bir kelime olup, "kadılar" anlamına gelir. 2. Akzâ’l-kuzât: Fıkıh ilminde "kadıların en iyisi", "en ehliyetli kadı" anlamında kullanılır.

Kadı İyaz ve Kadı İkis farklı kişilerdir. Kadı İyaz, tam adıyla Ebü’l-Fazl İyâz b. Mûsâ b. İyâz el-Yahsubî, Mâlikî kadısı, hadis, fıkıh ve dil âlimi olup, 1083 yılında Sebte’de (Ceuta) doğmuştur. Kadı İkis hakkında ise herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Memzûc metot, fıkıh usûlü yazımında fukaha ve mütekellimîn metotlarını birleştiren bir yöntemdir. Bu metot, VI. (XII.) ve özellikle VII. (XIII.) yüzyıldan itibaren yaygınlık kazanmıştır.

Molla Fenârî'nin en önemli eserlerinden biri, Füsûlü’l-bedâiʽ adlı fıkıh usûlü kitabıdır.

"El-Vecîz" adlı kitaplar iki farklı konuyu ele almaktadır: 1. "El-Vecîz fi’l-Mezhebi’l-İmâm eş-Şâfiî", İmam Gazzâlî tarafından yazılmış bir eserdir ve Şafiî mezhebinin fıkhi hükümlerini özetlemektedir. 2. "El Veciz İslam Hukukundaki Fıkhi Kaidelerin Şerhi" ise Abdülkerim Zeydan tarafından yazılmış bir eserdir ve İslam hukukundaki temel fıkıh kaidelerini açıklamaktadır.

"Emir" kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Fıkıh usulü terimi olarak: Bir işin yapılmasının istendiğini ifade eden söz. 2. İsim olarak: Arapça kökenli bir erkek ismi olup, "buyruk, komut, talimat, ferman" gibi anlamlara gelir.

Zembilli Ali Efendi, asıl adıyla Ali Cemâli, Osmanlı döneminde yaşamış bir şeyhülislamdır. Hayatı: - 1455 yılında Karaman'da doğmuştur. - I. Murad devrinin ünlü alimlerinden Cemalüddin Muhammed Aksarayi soyundan Ahmed Çelebi'nin oğludur. - Konya, İstanbul ve Bursa'da tahsil görmüştür. - 1503 yılında şeyhülislam olmuş ve Beyazıt Medresesi'ne müderris olarak atanmıştır. - Kanuni döneminde de görev almış ve Rodos'un fethine katılmıştır. - 1526 yılında İstanbul'da vefat etmiştir. Ünü: - Halkın dertlerini öğrenebilmek için evinin penceresinden bir zembil sarkıtır ve buna konan mektup ve dilekçeleri yine aynı yoldan cevaplandırırdı. - Fıkıh alanında "Muhtaratü’l Feteva" adlı bir eser yazmıştır.

Ağız dolusu kusmak, fıkıh literatüründe ağız içinde tutulamayacak kadar fazla kusmuğun çıkması anlamına gelir.

İstinbat kelimesi, "araştırmak, peşine düşmek, sonuca varmak" gibi anlamlara gelir. Fıkıh terimi olarak ise istinbat, iki şekilde tanımlanır: 1. Naslardan hüküm çıkarma: İctihad ve kavrayış yoluyla Kur'an ve hadislerden hüküm çıkarmak. 2. Büyük bir âlimin içtihadı: Müçtehid veya büyük bir âlimin gizli bir mânâyı içtihadı ile meydana çıkarması.

İçtihat kapısının kapanması, hicri dördüncü yüzyılda gerçekleştiği kabul edilmektedir.

Azimet ve ruhsat, fıkıh usulünde iki farklı hükmü ifade eder: 1. Azimet: Genel ve temel hükümdür. 2. Ruhsat: İstisnaî hükümdür.

Buğdayda nisap miktarı, beş vesk olarak belirlenmiştir.

Hasan Çelebi'nin en önemli eserlerinden biri, "Telvîh Hâşiyesi" olarak kabul edilir.