Felsefe

Ahlak ve asalet kavramları şu şekilde açıklanabilir: Ahlak. Asalet.

Daniel Dennett'in bilinç teorisi, bilincin merkezî ve birleşik bir kaynaktan ziyade çeşitli bilişsel süreçlerin etkileşiminden ortaya çıktığını öne süren "çoklu taslaklar" (multiple drafts) teorisidir. Dennett'e göre, beyin tarafından işlenen bilgi sürekli olarak bir "editoryal revizyon" sürecine tabi tutulur ve bu süreçler zamanla, bir anlatı akışı veya dizisi gibi düşünülebilecek bir şey ortaya çıkarır. Dennett, bilinci, yerçekimi veya elektromanyetizma gibi doğanın temel bir özelliği olarak kabul eder ve bu özelliğin, fiziksel yapı ve süreçlerden farklı gözüktüğü varsayımını reddeder. Dennett'in bilinç üzerine görüşleri, Bilinç Açıklanıyor (Consciousness Explained, 1991) adlı kitabında detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

"Sokrates Karanlıktan Çıkıyor" kitabı, 9-14 yaş arası çocuklar için filozof Sokrates'in hikâyesini anlatan, Küçük Filozoflar Dizisi'nin bir kitabıdır. Sokrates'in hayatı bağlamında "karanlıktan çıkış" ifadesi, onun ölüme meydan okuyarak felsefesini yaymasını ve şüphe ile sorgulamanın önemini vurgulamasını ifade edebilir.

Tinsel soyut, "maddeyle ilgisi olmayan, manevi olan, spiritüel" anlamına gelir. Ayrıca, bulmacalarda "soyut tinsel" ifadesi, "abstre" veya "mücerret" olarak yanıtlanabilir.

Ar ve hayâ kelimeleri, "utanma, çekinme, edep, namus, iffet" gibi anlamlara gelir. Hayâ, kötü bir işin yapılmasından veya iyi bir işin terk edilmesinden dolayı kişinin yüzünü kızartan sıkıntı hâlidir. Ar kelimesi ise, "yerme", "kınama" ve "onur kırıcı tutum ve davranış" anlamlarına gelir ve Türkçe'de hayâ ile eş anlamlı olarak kullanılır. Ayrıca, "ar ve hayâ perdesi yırtılmak" deyimi, utanmamak, utanç duymamak, yüzsüzlük etmek anlamlarına gelir.

Tümel, kısaca "bütüne ait olan" anlamına gelir. Felsefede tümel, bir sınıfa bağlı olan bireylerin hepsini içine alan ve özel, birbirinden ayrı özellikler taşıyan şeylerin (tikel) paylaştığı ortak özelliği dile getiren kavramdır. "Genel" ve "evrensel" terimlerinin de anlamdaşıdır.

"Soğuk Deri", Katalan yazar Albert Sánchez Piñol'un ilk romanı olup, insanın benmerkezciliğini, düşman yaratma eğilimini, istilacılığını ve acımasızlığını anlatır. Konu özeti: Birinci Dünya Savaşı sonrasında, bir meteoroloji uzmanı, insanlardan ve savaştan kaçmak için Antarktika yakınlarındaki ıssız bir adaya gider. Adada, fener görevlisi Batis ile karşılaşır. Gece olduğunda, adanın gizemi ortaya çıkar; deniz yaratıkları adaya saldırarak insanları öldürmeye çalışır. İki adam, hayatta kalmak için mücadele ederken, ön yargıları ve çatışmaları da beraberinde getirir. Roman, yalnızlık, tehdit, melankoli ve arzu gibi insanlık durumlarını da işler.

Ahlâkın kökeni konusunda farklı görüşler bulunmaktadır: Biyolojik evrim: Akraba seçilimi, özgecilik ve karşılıklılık ilkesi gibi biyolojik süreçler, ahlâk kavramının oluşumunda rol oynar. Kültürel evrim: Ahlâk kuralları, gruplar ve takımlar halinde yaşarken oluşmuş ve zamanla sistemleşmiştir. Subjektif (öznel) köken: Ahlâkın doğuştan edinildiği ve kişinin yaratılışından kaynaklandığı görüşü vardır. Objektif (nesnel) köken: Ahlâkın toplum tarafından kazandırıldığı, aile, okul, çevre ve din gibi kurumlar aracılığıyla bireye aktarıldığı kabul edilir.

Monist, "monizm yanlısı" veya "birci" anlamına gelir. Monist kelimesi ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Ölçülü birinci muhasebe sistemi. Tekçi görüş.

Felsefe dersinin 3. ünitesi genellikle varlık felsefesi üzerine odaklanır. Bu ünitede ele alınan temel konular ve problemler şunlardır: Varlık felsefesinin konusu ve temel kavramları: Varlık, varoluş, töz, madde, oluş, öz gibi kavramlar incelenir. Varlık felsefesinin temel problemleri: Varlığın var olup olmadığı, varlığın ne olduğu gibi sorular tartışılır. Felsefi muhakeme: Öğrenciler, varlık felsefesiyle ilgili metinlerdeki kavram, problem ve argümanları analiz ederek felsefi düşünme becerilerini geliştirirler. Bu ünite, felsefenin temel disiplinlerinden biri olan varlık felsefesinin temel sorularını ve yaklaşımlarını özetlemektedir.

The Golden Compass (Altın Pusula) filmi, fantastik bir dünyada geçen bir macerayı anlatıyor. Filmin konusu şu şekilde özetlenebilir: Oxford'daki Jordan Koleji'nde yatılı okuyan Lyra ve cini Pantalaimon, bir gün okulu ziyaret eden amcası Lord Asriel ve alimlerin yaptığı bir toplantıyı gizlice gözetlerken, "toz" denen bir şey, "Kuzey"de "havadaduran bir şehir" ve "cinayetle sonuçlanan bir keşif seferi" hakkında esrarengiz hikâyeler dinlerler. Bir süre sonra etraftaki çocuklar kaybolmaya başlar ve Lyra'nın arkadaşı Roger, çocuk hırsızları olan Hamhum'lar tarafından kaçırılır. Bunun üzerine Lyra, velayeti son derece güzel ve etkileyici bir insan olan Bayan Coulter'e verilir. Ancak Bayan Coulter'in, Lord Asriel'in düşmanı olduğunu fark ettiğinde, onun yanından kaçıp sığındığı Çinganlar'la beraber Kuzey'e doğru bir keşif seferine çıkar. Bu yolculukta zırhlı ayılar, cadı kraliçeler ve çeşitli tehlikelerle karşılaşır. Film, Philip Pullman'ın His Dark Materials üçlemesinin ilk kitabı olan Northern Lights'tan uyarlanmıştır.

Kozmolojiyi kuran tek bir kişi yoktur, çünkü kozmoloji tarih boyunca farklı disiplinler tarafından araştırılmıştır: bilim, felsefe, ezoterizm ve din. Kozmolojinin gelişiminde önemli rol oynayan bazı isimler: Christian Wolff. Nikola Kopernik, Tycho Brahe, Kepler, Galileo ve Isaac Newton. Edwin Hubble, Alexander A. Friedman ve Georges Lemaitre. Stephen W. Hawking ve Roger Penrose.

Etik ve sosyoloji arasındaki temel farklar şunlardır: Etik, evrensel felsefi prensipleri araştıran bir felsefe disiplinidir. Etik, soyut ve kuramsal bir bakış açısına sahipken, sosyoloji bu prensipleri somut toplumsal olgulara uygular. Etik, iyi-kötü, doğru-yanlış gibi kavramları evrensel bir çerçevede ele alırken, sosyoloji bu kavramların toplumsal ve kültürel bağlamdaki farklılıklarını inceler. Etik, bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelinde var olan değerleri ve kuralları araştırırken, sosyoloji bu ilişkilerin toplumsal yapılar üzerindeki etkilerini ve sonuçlarını inceler. Bu nedenle, etik daha çok teorik bir boyut taşırken, sosyoloji bu teorik prensipleri toplumsal analizlere dönüştürür.

Bu ifade, Epiktetos'un "İnsan Nasıl Mutlu Olur?" adlı eserinde yer alan bir düşünceye atıfta bulunmaktadır. Epiktetos'a göre, mutluluk bir şeyleri elde etmek ve zevk almakta değil, istememektedir; çünkü mutluluk özgürlük demektir.

Felsefede çelişki, aynı açıdan birbiriyle çelişen iki ifadenin aynı anda doğru olamayacağını belirtir. Çelişki kavramının felsefedeki bazı kullanımları: Diyalektik materyalizm. Immanuel Kant. Georg Wilhelm Friedrich Hegel. Ayrıca, gerçeklikteki çelişkiler de felsefede ele alınır; bu, karşıt eğilimler ve süreçlerin birbirleriyle mücadelesi olarak tanımlanır.

İbn-i Sina'nın en büyük hatası olarak şunlar gösterilebilir: Evrenin ezeli olduğunu iddia etmesi. Ruhsal dirilişi savunması. Allah'ın cüzleri bilmediğini söylemesi. Bu görüşler, İmam Gazali gibi bazı İslam alimleri tarafından eleştirilmiştir.

Kant sonrası felsefe, Immanuel Kant'ın fikirlerini takip eden ancak onun felsefesinin bazı sınırlamalarının ve varsayımlarının ötesine geçmeye çalışan filozofları ifade eder. Kant sonrası felsefenin bazı temel özellikleri: Geleneksel metafiziğin eleştirisi. Bireysel deneyime vurgu. Mutlak ahlakın reddi. İnsanlık durumuna odaklanma. Diğer felsefi geleneklerin etkisi. Kant sonrası felsefenin önemli temsilcileri arasında Friedrich Nietzsche, Arthur Schopenhauer ve Martin Heidegger bulunur.

Derviş hikayelerinde gölgenin ne anlattığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, derviş hikayelerinin anlatıldıkları bağlamlara göre farklı temaları işlediği bilinmektedir. Mesnevi'de geçen derviş hikayesi. Dağda halvet eden dervişin hikayesi. Derviş hikayeleri, genellikle tasavvufi ve ahlaki dersler vermek amacıyla anlatılır.

Dilthey'in anlama yöntemi, tin bilimlerinin temel yöntemi olarak "hermeneutik anlama"yı kabul eder. Anlamanın bazı özellikleri: Kendi sınırlarının ötesine geçme: Kişi, kendi varlığının öznel sınırlarından çıkarak, başkalarının ruh hallerini içten yaşar ve insan dünyasının bilgisini kavrar. Yeniden üretim: Anlama, duyusal işaretlerden hareketle ruhsal olanı tanıma sürecidir. Tarihsellik: Anlama, tarihsellik ve yaşantı ile ilişkilidir. Kategorilerle gerçekleştirme: Anlama, "iç-dış", "güç", "bütün-parça", "araç-amaç", "değer" gibi kategorilerle gerçekleşir. Dilthey'e göre, doğa bilimlerinde açıklama yöntemi kullanılırken, tin bilimlerinde anlama yöntemi kullanılır; çünkü doğa bilimlerinin nesnesi fizik dünyası, tin bilimlerinin nesnesi ise insan ve onun tarihi, kültürüdür.

Cemil Meriç'in Jurnal 1. Cilt kitabı, yazarın düşünce ve duygu dünyasının "mahremi" olarak tanımlanabilir. Kitapta ele alınan bazı konular: yazarın kendi hayatıyla ilgili buhranlar, arayışlar ve sorgulamalar; Türk düşünce hayatıyla ilgili tespitler, sıkıntılar ve isyanlar; toplumla hesaplaşma; çocukluğundan itibaren kendini yetiştirmiş bir entelektüelin çektiği acı ve ıstıraplar. Ayrıca, ilk cilt 1955-1965 yıllarını kapsamaktadır.