Etik

Ahlaksız içgüdü ifadesi, etik ve ahlaki normlarla çelişen, toplumun değer yargılarını ihlal eden içgüdüleri anlatmak için kullanılabilir. Bu tür içgüdüler, bireyin kendi çıkarları için ahlaki değerleri göz ardı etmesine, empati eksikliği göstermesine ve genellikle kişisel çıkarlar doğrultusunda hareket etmesine yol açar.

Robotlaşmanın insanlığı tehdit etme potansiyeli şu alanlarda ortaya çıkabilir: 1. İş Gücü Kaybı: Yapay zekâ ve otomasyon sistemlerinin gelişmesi, tekrarlayan görevlerin robotlar tarafından yapılmasını sağlayarak bazı mesleklerin ortadan kalkmasına neden olabilir. 2. Etik ve Güvenlik Sorunları: Otonom silah sistemleri gibi teknolojiler, karar verme yetisini insan kontrolü dışında gerçekleştirebildiğinde ciddi güvenlik problemleri yaratabilir. 3. Sosyal Eşitsizlik: Teknolojik gelişmelere erişimdeki eşitsizlikler, zengin bireylerin "yükseltilmiş" insanlar haline gelmesine, düşük gelir gruplarının ise biyolojik sınırlara mahkûm kalmasına neden olabilir. 4. İnsan Kimliğinin Silikleşmesi: İnsan bedeninin makineleşmesi, insan doğasının ve kimliğinin belirsizleşmesine yol açabilir.

Felsefenin temel makaleleri, felsefenin ana kavramlarını ve alanlarını ele alan yazılardır. İşte bazı örnekler: 1. "Felsefenin Temel Kavramları". 2. "Felsefe Nedir? Felsefe Ne Anlama Gelmektedir?". 3. "Temel Felsefe Kavramları". 4. "Felsefenin Konuları ve Temel Disiplinleri". 5. "Felsefenin Temel Problemleri".

Emik ve etik terimleri, sosyal bilimlerde araştırma yaklaşımlarını tanımlamak için kullanılır. Emik perspektif, araştırmacının incelenen gruba "içerden" bakarak, o grubun kültürel kategorilerini ve anlamlarını yansıtan bakış açısını ifade eder. Etik perspektif ise araştırmacının kendi kültürel bağlamında şekillenmiş düşüncelerinin etkisiyle, gruba "dışarıdan" bakarak kendi görüşlerini ve düşüncelerini yansıtmasını içerir.

Etikte üç temel ikilem türü şunlardır: 1. İki kötü seçenek arasında seçim yapma: Bu durumda, mevcut seçeneklerin hiçbiri tam anlamıyla tatmin edici değildir ve en az kötü olan seçenek tercih edilir. 2. Birden fazla iyi seçenek arasında seçim yapma: Tüm seçenekler kendi başına iyidir, ancak birinin seçilmesi durumunda diğerlerinden vazgeçilmesi gerekir. 3. Farklı kişi ve gruplar üzerinde farklı etkiler: Kararın, farklı insanlar üzerinde farklı sonuçlar doğurması ve bu sonuçların değerlendirilmesinde çelişkiler yaşanması söz konusudur.

Ahlak ve etik kelimeleri cümledeki boşluklara sırasıyla gelmelidir.

Ahlaki kelimesinin bulmaca cevapları şunlardır: Etik; Aktöresel; Sağtöresel.

Etik — kişilere, kurumlara ve meslek mensuplarının davranışlarına rehberlik eden, iyi ve doğruyu belirlemede yardımcı olan kılavuz değerler, ilkeler ve standartlar bütünüdür.

Gri alan deneyimi, genellikle belirsizlik, karmaşa veya net bir tanımlamanın olmadığı durumlarda yaşanan deneyimleri ifade eder. Bu kavram farklı bağlamlarda kullanılabilir: - Hukuk ve etik: Yasaların veya etik kuralların açıkça belirlenmediği durumlar. - İş dünyası: Belirli bir kararın veya eylemin nasıl ilerlemesi gerektiği konusunda net bir yol haritasının olmaması. - Sosyal bilimler: Bireylerin veya grupların rollerinin net bir şekilde tanımlanmadığı, karmaşık sosyal dinamiklerin olduğu durumlar. - Politika: İki zıt görüş arasında sıkışmış, net bir çözüm veya pozisyon alınmasının zor olduğu durumlar.

Yapay zekanın eğitimde kullanılması hem etik fırsatlar sunar hem de bazı etik kaygıları beraberinde getirir. Etik Fırsatlar: - Kişiselleştirilmiş Öğrenme: Yapay zeka, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş eğitim deneyimleri sunar. - Veri Analizi: Öğrenci performansını izleyerek öğretmenlere daha etkili müdahale alanları belirleme imkanı tanır. - Öğretmen Desteği: Ders içeriklerini yönetme ve yeni öğretim stratejileri geliştirme konusunda öğretmenlere yardımcı olur. Etik Kaygılar: - Veri Gizliliği: Öğrencilerin kişisel verilerinin güvenliği ve gizliliği risk altında olabilir. - Ayrımcılık: Yapay zeka algoritmalarının eğitildiği verilerde önyargı bulunması, bazı gruplara karşı ayrımcılığa yol açabilir. - Şeffaflık: Yapay zeka sistemlerinin nasıl çalıştığına dair şeffaflık eksikliği, güven sorunlarına neden olabilir. Bu kaygıların üstesinden gelmek için, veri koruma politikalarının güçlü bir şekilde uygulanması, algoritmaların adil ve sürekli denetlenmesi gibi önlemler alınmalıdır.

Tıbbi Deontoloji Tüzüğü, doktor ve diş hekimlerinin mesleklerini icra ederken uymaları gereken ahlaki ve etik kuralları düzenleyen bir nizamnamedir. Bu tüzük, 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu'nun 7. maddesi gereğince tabip odalarına kayıtlı olan doktor ve diş hekimlerini kapsar ve 46 maddeden oluşur. Başlıca hükümleri: - Tabip ve diş hekiminin insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam göstermesi. - Acil durumlarda gerekli tıbbi yardımı yapma yükümlülüğü. - Meslek sırrı saklama ve hastanın kimliğini ifşa etmeme. - Hastanın tabibini serbestçe seçme hakkı. - Tedavi sürecinde tesir ve nüfuza kapılmadan, vicdani ve mesleki kanaate göre hareket etme. - Tabiplik ve diş hekimliğinin ticari bir faaliyet olarak görülemeyeceği.

Yapay zekanın psikolog olarak çalışması, belirli etik kaygıları beraberinde getirir. Olumlu Etkiler: - Hızlı ve doğru teşhis: Yapay zeka, büyük veri analizi ve makine öğrenmesi ile psikolojik rahatsızlıkları daha hızlı ve doğru bir şekilde teşhis edebilir. - Kişiselleştirilmiş terapi: Bireyin geçmiş seans kayıtlarını analiz ederek kişiye özel terapi planları sunabilir. - 7/24 destek: Dijital terapistler, kullanıcılara günün her saati destek sunabilir. Etik Sorunlar: - Gizlilik ve veri güvenliği: Yapay zeka sistemleri, bireylerin ruh sağlığına dair özel bilgileri işler ve bu bilgilerin kötüye kullanılmaması kritik önem taşır. - Yanlış teşhis riski: Hatalı veri veya eksik bilgiye dayalı analizler yanlış teşhislere neden olabilir. - Empati eksikliği: Yapay zeka, insan duygularını tam anlamıyla anlayamaz ve empati kuramaz. Sonuç olarak, yapay zekanın psikoloji alanında insan uzmanların yerini alması değil, onların işlerini daha etkin ve verimli yapmalarına yardımcı olması en sağlıklı yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.

Adil olmayan davranış, bireylerin, grupların veya örgütlerin toplumun ve/veya mesleğin iyi, doğru ve uygun gördüğü etik kuralları ve ilkeleri terk edip bu kurallara ve ilkelere aykırı hareket etmesiyle ortaya çıkar. Bazı adil olmayan davranış örnekleri: İhmal; Ayrımcılık; Rüşvet. Ayrıca, denetimsizlik ve sorumluluk kavramının göz ardı edilmesi de adil olmayan davranışları tanımlamak için kullanılabilir.

Hastanede etik ilkelerin önemi, tıbbi uygulamaların ahlaki ve yasal standartlara uygun olmasını sağlamak ve hasta haklarını korumaktır. Başlıca etik ilkeler şunlardır: 1. Yararlılık: Hastanın yaşamına destek olmak, tedavi ederek acılarını dindirmek ve her durumda hastaya yararlı olmak. 2. Özerkliğe saygı: Hastaların haklarına saygı göstermek ve tıbbi kararlarda onların katılımını sağlamak. 3. Aydınlatılmış onam: Hastanın tıbbi bilgiler hakkında doğru ve yeterli biçimde bilgilendirilmesi ve onayının alınması. 4. Adalet: Tıbbi kaynakların ihtiyaca göre dürüstçe ve hakça paylaştırılması. 5. Zarar vermeme: Kasıtlı olarak hastaya zarar vermekten kaçınmak. Bu ilkelerin uygulanması, sağlık çalışanlarının kararlarını yönlendirir ve hasta-hekim ilişkisinin güven ortamında olmasını sağlar.

Felsefe terimleri arasında en temel olanlar şunlardır: 1. Epistemoloji: Bilgi felsefesi, bilginin doğası, kaynağı ve sınırları üzerine sorular sorar. 2. Ontoloji: Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu ve nelerin var olduğunu sorgular. 3. Etik: Ahlak felsefesi, insanların neyin doğru, neyin yanlış olduğuna nasıl karar verdiğini inceler. 4. Metafizik: Fiziksel dünyanın ötesinde var olan varlıklar ve gerçeklikler üzerine düşünür. 5. Rasyonalizm: Bilginin akıl ve mantık yoluyla elde edilebileceğini savunur. 6. Empirizm: Bilginin duyusal deneyimlere dayandığını ileri sürer. 7. Diyalektik: Felsefi tartışmalarda kullanılan, karşıt düşünceler arasındaki çatışmanın bir senteze ulaşarak yeni bir bilgi oluşturmasını ifade eder. Diğer önemli felsefe terimleri arasında determinizm, dogmatizm, sezgicilik ve sosyo-kültürel felsefe de yer alır.

"Doktor Moreau'nun Adası" romanı, İngiliz yazar Herbert George Wells tarafından 1896 yılında yazılmıştır. Konusu: Gemi kazası sonucu Büyük Okyanus'un ortasında ıssız bir adaya düşen Edward Prendick'in hikayesini anlatır. Prendick, bu adada tuhaf yaratıkların garip ayinlerine tanık olur, adadaki kanunlar hakkında bilgi edinir ve tuhaf arkadaşlar edinir. Roman, hayvanlara yapılan deneyler ve etik konular üzerine düşündürür ve yayımlandığı dönemde bu konularda ciddi tartışmalara yol açmıştır.

Rıza göstermek önemlidir çünkü: 1. Hukuki Geçerlilik: Rıza, yasal süreçlerin vazgeçilmez bir parçasıdır ve bir işlemin geçerli kabul edilmesi için gereklidir. 2. Bireysel Özgürlük ve Saygı: Rıza, bireylerin kendi tercihlerine dayalı olarak karar vermelerini sağlar ve kişisel özgürlüğün ve saygının temel taşlarından birini oluşturur. 3. Sağlıklı İlişkiler: Rıza, bireyler arası sağlıklı iletişimi ve karşılıklı anlayışı destekler. 4. Etik ve Sosyal Sorumluluk: Rıza, etik açıdan kritik bir ilkedir ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konularda bireylerin haklarını korur.

Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu'nun başlıca görevleri şunlardır: 1. Etik İlkelerin Belirlenmesi: Sosyal ve beşeri bilimler alanında uygulanacak etik ilkeleri ve bu ilkelerin uygulama yöntemlerini belirlemek ve Senatoya sunmak. 2. Eğitici Faaliyetler: Etik değerlerin ön plana çıkarılması, etik bilincin arttırılması ve etik yaşam kültürünün kurumsallaşması için eğitici faaliyetler düzenlemek. 3. İnceleme ve Karar Alma: Yönerge kapsamına giren her türlü etik sorunun tanımlanması ve çözümüne yönelik çalışmalar yapmak, somut iddiaları incelemek ve bir sonuca bağlamak. 4. Komisyon ve Uzman Görüşü: Gerekli gördüğünde komisyonlar kurmak, uzman görüşüne başvurmak ve alt komisyonlarda görev alacak üyeleri belirlemek. 5. Yıllık Raporlama: Faaliyetleri ile ilgili değerlendirmeler yaparak Rektörlüğe öneride bulunmak.

Evet, Bursa Uludağ Üniversitesi'nde etik kurullar bulunmaktadır. Bu etik kurullar şunlardır: 1. Fen ve Mühendislik Bilimleri Araştırma ve Yayın Etik Kurulu. 2. Sağlık Bilimleri Araştırma ve Yayın Etik Kurulu. 3. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulu.

Eğitim ve öğretimde etik ile ilgili çıkmış bazı sorular şunlardır: 1. Etik İkilem: Bir öğretmenin, öğrencilerin teknolojik donanımları olmadığı için derslerine katılamadıklarını fark etmesi durumunda, etik ilkelere uygun olarak nasıl bir çözüm bulması beklenir? - Cevap: Uygulamanın etik risklerini analiz edip, alternatif ve eşit erişilebilir çözümler araştırmak. 2. Öğrenci Hakları: Bir okulda öğretmenler, öğrencilerin sınav puanlarını sınıf panosunda isimleriyle birlikte ilan etmektedir. Bu uygulama bazı öğrencilerin duygusal olarak olumsuz etkilenmesine yol açmaktadır. - Cevap: Sonuçları sadece öğrencilere bireysel olarak iletmek. 3. Değer Eğitimi: Bir öğretmen, sınıf etkinliği kapsamında öğrencilerden sosyal medyada paylaşım yapmalarını ister, ancak bazı öğrenciler aileleri tarafından sosyal medya kullanımı konusunda kısıtlanmıştır. - Cevap: Öğrencilerin hepsine eşit alternatifler sunmak. 4. Yapay Zeka Kullanımı: Bir öğretmen, dijital platformda öğrencilerin yazılı ödevlerini değerlendirirken, bazı öğrencilerin yapay zeka uygulamaları kullanarak ödevlerini hazırladığı anlaşılmıştır. - Cevap: Öğrencilere bu konuda açık kurallar koyarak süreci şeffaflaştırmak.