Etik

Gazeteci etik ihlali şikayet etmek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Basın Konseyi'ne Başvuru: Türkiye'de yayımlanan her türlü gazete, dergi, haber ajansı, radyo, TV, internet yayını veya gazeteci hakkında, Basın Konseyi'ne yazılı olarak başvurulabilir. 2. Ombudsman'a Başvuru: Bazı gazetelerde, okurdan gelen şikayetleri değerlendiren bağımsız ombudsmanlar bulunmaktadır. Bu ombudsmanlara doğrudan başvurulabilir. 3. Hukuki Yollar: Etik ihlal nedeniyle hakları ihlal edilen kişiler, maddi ve manevi zararların tazmini için tazminat davaları açabilir veya adli makamlara şikayette bulunabilir.

Principal Investigator (PI), bir araştırma projesinin lideri ve karar vericisidir. Başlıca görevleri şunlardır: 1. Araştırma Proposalı Geliştirme ve Sunumu: PI, projenin hedeflerini, yöntemlerini ve beklenen sonuçlarını belirleyerek funding ajanslarına veya kurumlara başvuru yapar. 2. Araştırma Ekibinin Yönetimi: Ekibinin işe alımı, seçimi, görev dağılımı ve denetiminden sorumludur. 3. Etik Uyum: Araştırmanın etik kurallara uygun olmasını sağlar, gerekli onayları alır ve katılımcıların haklarını korur. 4. Bütçe Yönetimi: Projenin bütçesini etkili bir şekilde yönetir ve kaynakları proje hedeflerine göre tahsis eder. 5. Veri Toplama ve Analiz: Araştırmaları yürütür, verileri toplar, analiz eder ve sonuçları yorumlar. 6. Bulguların Yayılması: Araştırma bulgularını bilimsel dergilerde yayınlar ve konferanslarda sunar.

Etik ihlal soruşturmacısı, yetkili disiplin amiri tarafından atanır. Atama sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar: - Soruşturmacının, soruşturulan kişinin akademik unvanına denk veya daha üst bir unvana sahip olması gerekir. - Tarafsızlık ilkesinin sağlanması için, soruşturmacının soruşturulan kişi ile herhangi bir husumet, akrabalık, olaya tanıklık gibi durumları olmamalıdır. - Gerekirse, başka bir yükseköğretim kurumundan da soruşturmacı görevlendirilebilir.

Kurnazlık, doğru kullanıldığında mutluluk getirebilir, çünkü yaratıcılığı teşvik eder, farklı bakış açıları geliştirir ve engelleri aşmanın bir yolu olarak hizmet eder. Ancak, kurnazlığın aşırı derecede kullanılması, güvenilirliği zedeleyebilir ve uzun vadede mutluluk yerine hayal kırıklığı yaratabilir. Sonuç olarak, kurnazlığın mutluluk getirip getirmeyeceği, onun nasıl kullanıldığına ve beraberinde getirdiği sonuçlara bağlıdır.

Çikolatada pişmaniye, doğrudan yasaklanmış bir ürün değildir. Ancak, çikolatanın içeriğinde bulunan bazı maddeler nedeniyle yasaklamalar uygulanabilmektedir. Yasakların nedenleri arasında genellikle sağlık sorunları ve etik ihlaller yer almaktadır: - Sağlık sorunları: Aşırı şeker, yapay tatlandırıcılar veya belirli katkı maddeleri içeren çikolataların tüketimi obezite, diyabet ve kalp hastalıklarına yol açabileceği için bazı ülkelerde satışı kısıtlanmıştır. - Etik nedenler: Kakao üretiminde çocuk işçiliği ve zorla çalıştırma gibi insan hakları ihlalleri, bazı çikolata markalarının üretim süreçlerinde karşılaşılan sorunlardır ve bu durum çikolatanın kısmen yasaklanmasına yol açabilmektedir.

Philip Zimbardo Hapishane Deneyi, 1971 yılında Stanford Üniversitesi’nde psikolog Philip Zimbardo tarafından gerçekleştirilen bir sosyal deneydir. Deneyin amacı, bireylerin mahkum ve gardiyan rollerinde hapishane yaşantısına ne kadar kısa sürede adapte olacağını ölçmekti. Deney süreci şu şekildeydi: 1. Katılımcılar: Stanford Üniversitesi’nde öğrenim gören 24 erkek öğrenci, psikolojik sağlık testlerinden geçirilerek deney için seçildi. 2. Rol dağılımı: Katılımcılar rastgele “mahkum” ve “gardiyan” rollerine atandı. 3. Ortam: Stanford Üniversitesi psikoloji bölümünün bodrum katı, demir parmaklıklı, çıplak duvarlı ve küçük hücrelerden oluşan bir hapishaneye dönüştürüldü. 4. İlk günler: Deney sakin geçti, ancak ikinci gün gardiyanlar mahkumlara psikolojik işkence yapmaya başladı. 5. Sonlandırma: Deney, planlanan iki hafta yerine sadece 6 gün sonra, artan şiddet ve travmalar nedeniyle sonlandırıldı. Deneyin sonuçları, insanların oynadıkları rollere çok çabuk uyum sağlayabildiğini ve bu rollerin davranışlarını nasıl şekillendirebileceğini gösterdi. Eleştiriler: Deney, etik sorunlar nedeniyle yoğun tepki aldı ve bilimsel geçerliliği tartışıldı.

Mesleki yargıda muhasebe meslek mensubunun vicdani ile karşı karşıya kalması, etik ikilem anlamına gelir. Bu ikilem, muhasebeciyi düşünme ve sorgulama sürecine iter ve doğru kararı verebilmek için etik ilkelere göre hareket etmesini gerektirir.

İnsanlığın yedi temel değeri şunlardır: 1. İnsan Hakları: Her bireyin doğuştan sahip olduğu haklara saygı gösterilmesi. 2. Dürüstlük ve Adalet: Yalan söylememek, dürüstlük, eşitlik ve adalet. 3. Empati ve Merhamet: Başkalarının duygularını anlamak ve onlara destek olmak. 4. Özgürlük: Düşünce, inanç ve yaşam tarzı özgürlüğü. 5. Barış: Çatışma ve şiddet yerine barış ve diyalog yoluyla sorunların çözülmesi. 6. Çevre ve Sürdürülebilirlik: Doğal kaynakların korunması ve çevrenin temiz tutulması. 7. Eğitim ve Bilgiye Erişim: Eğitim hakkı ve bilgiye erişim.

Evet, Harran Üniversitesi'nde "Tıbbi Etik" dersi zorunludur.

Gazeteciler Cemiyeti'nin etik ilkeleri, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından hazırlanan Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nde yer almaktadır. Bu ilkeler şunlardır: 1. Gerçeklere ve doğrulara saygı: Gazeteci, kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçeklere ve doğrulara uymak zorundadır. 2. Bilgi alma özgürlüğü: Gazeteci, bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini savunur. 3. Evrensel değerler: Gazeteci, başta barış, demokrasi ve insan hakları olmak üzere, insanlığın evrensel değerlerini savunur. 4. Ayrımcılığa karşı olma: Milliyet, ırk, cinsiyet, dil, din, sınıf ve felsefi inanç ayrımcılığı yapmadan tüm bireylerin haklarını tanır. 5. Nefret söylemi: Gazeteci, insanlar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır. 6. Kaynak gizliliği: Gazeteci, kaynağını bilmediği bilgi ve haberleri yayınlamaz; kaynak açık olmadığında gerekli uyarıları yapar. 7. Bilgilerin tahrif edilmemesi: Gazeteci, bilgileri yok edemez, görmezden gelemez ve belgeleri değiştiremez. 8. Özel yaşamın gizliliği: Gazeteci, özel yaşamın gizliliğini, halkın haber alma hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan durumlarda ihlal edemez. 9. Hataların düzeltilmesi: Gazeteci, yayınlanmış her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle yükümlüdür. 10. Çıkar çatışması: Gazeteci, maddi veya manevi avantaj sağlayan hiçbir çıkar çatışmasına girmemelidir.

Politik doğru ve politik yanlış ifadeleri, farklı bağlamlarda kullanılabilir: 1. Politik Doğru: Bu ifade, etik, adil ve hukuki açıdan uygun olan politika veya eylemleri ifade eder. 2. Politik Yanlış: Bu ifade, ayrımcılığa ve sosyal marjinalleşmeye yol açabilecek dil ve davranışları tanımlamak için kullanılır.

Öğretmenler sınav sorularını paylaşmaz çünkü bu, etik sorumluluklarını ihlal eder ve adil olmayan bir öğrenme ortamı oluşturur. Bunun yanı sıra, öğretmenlerin sınav sorularını paylaşmaları durumunda yasal sorumluluklarla da karşı karşıya kalabilecekleri belirtilmiştir; sınavda kopya girişiminde bulunan ve buna yardımcı olanlar 5 yıla kadar hapis ve para cezası ile yargılanabilir.

Etik veya ahlak felsefesi, doğru davranışlarda bulunmak, iyi bir insan olmak ve insani değerler hakkında düşünme pratiğidir. Etik kelimesi, Yunanca "kişilik, karakter" anlamına gelen "ethos" sözcüğünden türemiştir. Etik ayrıca şu anlamlara da gelebilir: - İş etiği: İş yapma şekillerini belirleyen kurallar ve ilkeler bütünü. - Etik kurallar: Toplumsal yaşamın temelini oluşturan, güven, adalet ve huzurun sağlanmasına katkıda bulunan ilkeler.

Kaynak göstererek yayınlamak, bir çalışmada kullanılan tüm kaynakları belirtmek anlamına gelir. Kaynak gösterme iki şekilde yapılabilir: 1. Doğrudan alıntı: Metnin, ifadenin veya cümlenin tırnak işaretleriyle çevrelenerek ve yazarın adı, yayın yılı ve sayfa numarası belirtilerek aynen aktarılması. 2. Dolaylı alıntı: Kaynağın kendi anlatımıyla yeniden ifade edilmesi. Ayrıca, tüm atıfta bulunulan kaynakların yer aldığı bir kaynakça (referans listesi) hazırlanması da kaynak göstermenin bir parçasıdır.

Biyoetik dersinde işlenen konular genellikle şunlardır: 1. Etik ikilemlerin analizi: Farklı değer ilkelerinin çatıştığı, açık uçlu gerçek yaşam problemleri üzerinde çalışarak etik karar verme becerilerinin geliştirilmesi. 2. Biyolojik bilimlerde etik tartışmalar: Prenatal tanı, preimplantasyon, dondurulmuş embriyolar, organ bağışı, ötenazi gibi genetik ve üreme teknolojilerinden kaynaklanan etik problemlerin tartışılması. 3. Temel etik teoriler ve ilkeler: Özerklik, iyilikseverlik, zarar vermeme ve adalet gibi biyoetiğin temel prensiplerinin incelenmesi. 4. Bilimsel bilginin günlük hayatla ilişkilendirilmesi: Dramalar, senaryolar ve rol oynama etkinlikleriyle bilimsel bilginin pratik uygulamalarda kullanılması. 5. Biyoetik tarihçesi ve kariyer olanakları: Biyoetik eğitiminin tarihçesi ve biyoetik alanında kariyer yapma imkanları üzerine bilgiler.

Hekim ve hasta ilişkisinde hekimin uymak zorunda olduğu gelenek ve kurallara "tıbbi deontoloji" adı verilir.

"İnsan Doğasının Geleceği" kitabı, Jürgen Habermas tarafından yazılmış ve biyoteknolojik ve genetik gelişmelerin insan doğasına etkilerini ele almaktadır. Kitapta öne çıkan konular şunlardır: - İnsanın kendini tanıma süreci: İnsanın tasarımcısının yine bir insan olmasının, insanın kendini tanıyıp bilmesi açısından nasıl bir sonuç doğuracağı. - Ahlakın anlayışı: Habermas, ahlakın "tür etiksel" bir anlayış içinde ele alınması gerektiğini savunur. - İnsan doğasının araçsallaştırılması: Biyoteknolojik tasarıma dayalı insan yaşamı modelinin aczini eleştirir. - Felsefi ve etik temeller: Çağımıza uygun bir "kendi olma imkânı"nın hangi felsefi ve etik temeller üzerine oturması gerektiği.

Yargıtay'da personel eğitimi, Yargıtay Etik İlkeleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Bu eğitimlerin temel amaçları şunlardır: 1. Kolektif etik bilinci oluşturmak: Halkın Yargıtay'a olan güvenini artırmak. 2. Etik ilkelerin anlam ve içeriklerini değerlendirmek: Mesleki davranış kurallarının etik ilkelerle uyumunu sağlamak. 3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinde öngörülen adil yargılama hakkını korumak. Eğitim süreci şu adımları içerir: 1. Program açılışı ve tanıtımı: Eğitim programının amacı ve içeriği hakkında bilgi verilir. 2. Etik kavramı ve kamu etiği: Etik ilkelerin tanımı ve kamu etiğiyle ilişkisi ele alınır. 3. Örnek olaylar üzerinden etik problemlerin çözümü: Uygun örnek olaylar kullanılarak etik problemlerin nasıl çözümlenebileceği analiz edilir. 4. Eğitimin değerlendirilmesi: Katılımcıların eğitim süresince edindikleri bilgileri değerlendirmek için sınavlar ve raporlar hazırlanır. Eğitim görevlileri, Yargıtay mensupları ve personeli arasından veya gerektiğinde uzman kişilerle işbirliği yapılarak seçilir.

2004 yılı öncesi etik ilke ve değerlere ilişkin mevzuat, anayasa, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelikler, 2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer mevzuatta dağınık olarak yer almaktaydı. Bu dönemde etikle ilgili bazı temel düzenlemeler: Anayasa: Etikle ilgili hükümler içermekteydi. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu: Etik kurallara dolaylı referanslar bulunmaktaydı. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu: Etik ihlallerle ilgili bazı hükümler içermekteydi. 2004 yılında 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun'un çıkarılmasıyla etik ilke ve değerler doğrudan ve kapsamlı bir şekilde bir mevzuatta toplanmıştır.

"The Practice" dizisi, Boston'daki küçük bir savunma hukuk bürosunun etik ikilemlerle dolu dünyasını konu alır. Dizinin merkezinde, büronun yöneticisi Bobby Donnell (Dylan McDermott) ve ekibi yer alır. Her bölümde, hukuk sisteminin gri bölgelerinde dolaşan davalar işlenirken, karakterlerin kişisel yaşamları ve meslek etiği üzerindeki mücadeleleri de izleyiciye sunulur.