Deney

Milgram'ın deneyinde katılımcılara şok verilmesi, deneydeki öğretmenin (katılımcı), öğrenciye (işbirlikçi) otoritenin emirlerini yerine getirirken ne kadar ileri gideceğini ölçmek için yapılmıştır. Gerçekte şok uygulanmıyordu, ancak öğretmen, öğrencinin çekeceği acıyı öngörebilmesi için deney başlamadan önce 45 voltluk bir elektro şokla eğitiliyordu.

Bir kibrit çöpünün tamamen yanması 2 saniye sürer.

Hindistan Uzay Araştırma Ajansı (ISRO) tarafından gerçekleştirilen uzay kenetlenme deneyinin 7 Ocak 2025 tarihinde yapılması planlanmaktadır.

Milgram Deneyi, Yale Üniversitesi'nden psikolog Dr. Stanley Milgram tarafından 1961 yılında yapılan bir sosyal psikoloji deneyidir. Deneyin amacı, insanların otoriteye nasıl boyun eğdiklerini ve kişisel vicdanlarıyla çelişen unsurların varlığına karşı otoriteye nasıl tepki verdiklerini gözlemlemekti. Deneyde üç rol bulunmaktaydı: 1. Denek (T): Öğretmeni temsil etmekteydi ve otoriteden gelen emirleri uygulayan konumdaydı. 2. Aktör (L): Öğrenciyi temsil etmekteydi ve öğretmenden gelen uyarılara maruz kalan taraftı. 3. Araştırmacı (E): Otoriteyi temsil etmekteydi ve emirleri veren taraftı. Deney prosedürü şu şekildeydi: Denek, öğrenciye bir şok uygulayacağını zannetse de gerçekte uygulanan bir şok yoktu. Deneyin sonuçları oldukça sarsıcıydı: Deneklerin %65'i, otorite karşısında emirleri uygulayarak 450 voltluk şoku öğrenciye uygulamışlardı.

Milgram deneyinde, katılımcıların %65'i (40 katılımcıdan 26'sı) en yüksek gerilim olan 450 voltu uygulamıştır.

Asch deneyinin sonuçları önemlidir çünkü: Bireyin gruba uyum sağlama eğilimini gösterir. Normatif ve bilgisel etki gibi kavramları açıklar. Farklı faktörlerin uyum üzerindeki etkisini belirler. Toplumsal uyum ve uyum sağlama davranışının anlaşılmasına katkı sağlar.

Asch uygunluk deneyi, bireyin gruba uyum sağlama eğilimini açıklayan bir sosyal psikoloji kuramını, yani konformizm (uyum) kuramını açıklar. Deneyde, katılımcılara bir çift kart gösterilir ve bu kartlardaki çizgilerden hangisinin boyunun eşit olduğu sorulur. Deney sonuçlarına göre, katılımcıların %32'si yanlış olduğunu bilmelerine rağmen gruba uyum sağlamıştır. Asch deneyi, uygunluk nedenlerini "normatif etki" (alay edilmekten korkma) ve "bilişsel etki" (grubun daha bilgili olduğuna inanma) olarak ikiye ayırmıştır.

Bağımlı ve kontrol edilen değişkenler, bilimsel deneylerde önemli kavramlardır. Bağımlı değişken, deneyde sonuçların ölçüldüğü ve bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir. Kontrol edilen değişkenler ise deney sırasında sabit tutulan ve sonuçları etkileyebilecek olan değişkenlerdir.

Çift Yarık Deneyi'nde fotonlar, elektronlar ve kum tanecikleri gibi çeşitli parçacıklar kullanılır.

Çift yarık deneyinde dalga boyu önemlidir çünkü girişim deseninin oluşumunu etkiler. Girişim deseni, iki yarıktan geçen dalgaların üst üste binmesi sonucu oluşur ve bu dalgaların dalga boyu, desendeki aydınlık ve karanlık bantların yerini belirler.

Solomon Asch'in deneyinde genellikle 8 kişi bulunmaktadır. Ancak, bu kişilerin dağılımı şu şekildedir: 7 kişi Asch'in asistanıdır ve önceden belirlenen yanlış cevapları verirler. 1 kişi ise gerçek denektir ve diğerlerinden habersiz olarak katılır.

Kimya bageti, kimyasal karışımların hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılır. Kullanım alanları şunlardır: 1. Süzme işlemi: İri taneli çökeleklerin tutunmasını ve süzgeç kağıdının tıkanmasını engellemek için kullanılır. 2. Kristalizasyon: Beherden huniye madde aktarılırken cam baget kullanılır. 3. Katı maddelerin ezilmesi: Katı maddelerin sıvıya karışması için kullanılan baget mutlaka cam olmalıdır, çünkü metaller asidik sıvıyla reaksiyona girip paslanabilir. Baget, ayrıca deney tüplerinde numunelerin homojenleştirilmesine ve mikroskop altındaki küçük örneklerin transfer edilmesine de yardımcı olur.

Stanford Hapishane Deneyi, etik olmayan uygulamalar nedeniyle yasaklandı. Deney, 1971 yılında psikolog Philip Zimbardo tarafından gerçekleştirilmiş ve katılımcılara ciddi psikolojik zarar vermiştir. Eleştirmenler, deneyde: Bilgilendirilmiş onam eksikliği ve katılımcıların iyi olmaları için yetersiz önlemler alındığını belirtmişlerdir. Savunmasız bireylerin manipülasyonu ve güç pozisyonundaki bireylerin, ast olarak algılananları insanlıktan çıkarma eğilimi gözlemlemişlerdir. Bu tür etik ihlaller, Amerikan üniversitelerinin insan denekler üzerinde yapılan deneyler için etik gereksinimlerini ve kurumsal denetimlerini geliştirmelerine yol açmıştır.

Işığın her yöne doğrusal olarak yayıldığını ispatlamak için aşağıdaki deneyler yapılabilir: 1. Mum Deneyi: Düz bir boru kullanarak yanan muma bakıldığında ışığı görmek mümkündür, ancak L şeklindeki bir borudan bakıldığında ışık görülmez. Bunun nedeni, doğrusal yayılan ışık ışınlarının eğri borudan gözümüze ulaşamamasıdır. 2. Gölge Deneyi: Tam gölgenin oluşması sırasında cisim ile gölgesinin birbirine benzemesi, ışığın doğrusal yayıldığını gösterir. 3. Sahne Spot Işıkları: Sahnede kullanılan spot ışıklarının doğrusal olarak yayılması, ışığın bu şekilde yayıldığını kanıtlar.

Francis Bacon'ın felsefesi, modern bilimin gelişmesinde büyük rol oynamış bir düşünür olarak, deney ve gözleme dayalı bilginin önemini vurgular. Bacon'ın temel felsefesi şu ilkelere dayanır: - Bilgi güçtür: Bilginin, bireyleri ve toplumları güçlendirme potansiyeline sahip bir araç olduğunu savunur. - Aklın üstünlüğü: Aklı, ahlâkın ve bilimin kaynağı olarak görür. - Bilimsel yöntem: Tümevarım (indüksiyon) yöntemini geliştirerek, bilimsel araştırmanın deneysel ve sistematik olmasını önerir. - Doğaya egemenlik: İnsanın doğaya egemen olabilmesi için onun yasalarını bilmesi gerektiğini düşünür. Ayrıca, Bacon dini ve vahyi bilimsel bilgiden ayırma gerektiğini savunmuş, "ikili hakikat" öğretisini, yani aklın ve vahyin ayrı hakikatleri öğretebileceğini öne sürmüştür.

Kobay kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Bilimsel Araştırma Hayvanı: Kobaygillerden, bilimsel araştırmalarda kullanılan bir deney hayvanı, Hint domuzu (Cavia porcellus). 2. Deney Konusu: Herhangi bir deney veya testin konusu olan kişi veya şey.

Ay tutulması simülasyonu yapmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: YouTube. Earth Space Lab. FenKampus. Ayrıca, ay tutulması modeli yapmak için karton veya hamur gibi malzemelerle Dünya, Güneş ve Ay'ı temsil eden nesneler hazırlanabilir.

Stanford Hapishane Deneyi, 14 gün olarak planlanmış olmasına rağmen, sadece 6 gün sürdü.

DOE (Design of Experiments), yani Deneylerin Tasarımı, çeşitli alanlarda sistematik problem çözme ve süreç optimizasyonu için kullanılır. İşte bazı kullanım alanları: Üretim ve mühendislik: Ürün kalitesini artırmak ve üretim süreçlerini optimize etmek için. Tarım: Tarım yöntemlerinin ve ürünlerin verimliliğini artırmak amacıyla deneyler yapmak. İlaç geliştirme: Klinik deneylerde, ilaçların etkinliğini ve güvenliğini test etmek için. Sosyal bilimler: Davranışsal deneyler ve anket sonuçları üzerinde analiz yapmak için. DOE, aynı anda birden fazla değişkenin etkisini inceleyerek, etkileşimlerin anlaşılmasını sağlar ve sonuçların güvenilirliğini artırarak daha etkili kararlar alınmasına yardımcı olur.

Dinamometre çalışma kağıdı yapmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz: 1. Malzemeler: Plastik veya metal bir yay, uzun ince bir cetvel (20 cm veya 30 cm), dayanıklı bir ip veya ince tel, küçük bir kanca veya ataş, yapıştırıcı veya bant, karton veya kalın bir kağıt parçası, makas. 2. Yay ve Cetveli Hazırlama: Cetvelinizi alın ve cetvelin üst kısmına yayı sabitleyin. 3. Skalayı Oluşturma: Karton veya kalın bir kağıt parçasından, cetvelin uzunluğuna uygun olarak bir şerit kesin. 4. Dinamometrenin Kalibrasyonu: Bilinen bir ağırlığı (örneğin, 100 gramlık bir ağırlık) kancaya asın ve yayı ne kadar gerdiğini gözlemleyin. 5. Dinamometrenin Kullanımı: Dinamometreniz hazır olduğunda, çeşitli ağırlıkları ölçmek için kullanabilirsiniz.