Deney

Milgram'ın deneyinde katılımcılara şok verilmesi, deneydeki öğretmenin (katılımcı), öğrenciye (işbirlikçi) otoritenin emirlerini yerine getirirken ne kadar ileri gideceğini ölçmek için yapılmıştır. Gerçekte şok uygulanmıyordu, ancak öğretmen, öğrencinin çekeceği acıyı öngörebilmesi için deney başlamadan önce 45 voltluk bir elektro şokla eğitiliyordu.

Bir kibrit çöpünün tamamen yanması 2 saniye sürer.

Bilimsel yöntem basamakları şunlardır: 1. Gözlem Yapma: Olayları dikkatlice izleyerek ve veri toplayarak başlar. 2. Problemi Tespit Etme: Gözlemlenen olaylar üzerine "Neden?", "Niçin?", "Nasıl?" gibi sorular sorulur ve cevaplar aranır. 3. Veri Toplama: Problemle ilgili daha fazla bilgi edinmek için araştırmalar yapılır. 4. Hipotez Oluşturma: Geçici bir çözüm yolu olan hipotez, toplanan verilere dayanarak oluşturulur. 5. Hipoteze Dayalı Tahminlerde Bulunma: Hipotezin doğru olup olmadığını test etmek için tahminler yapılır. 6. Deneyler Yapma: Hipotezi doğrulamak veya çürütmek için kontrollü deneyler tasarlanır ve veriler toplanır. 7. Analiz ve Sonuç Çıkarma: Toplanan veriler analiz edilir ve hipotezin geçerliliği değerlendirilir. Eğer deney sonuçları hipotezi desteklemezse, hipotez değiştirilir ve süreç yeniden başlar.

Hindistan Uzay Araştırma Ajansı (ISRO) tarafından gerçekleştirilen uzay kenetlenme deneyinin 7 Ocak 2025 tarihinde yapılması planlanmaktadır.

Milgram Deneyi, Yale Üniversitesi'nden psikolog Dr. Stanley Milgram tarafından 1961 yılında yapılan bir sosyal psikoloji deneyidir. Deneyin amacı, insanların otoriteye nasıl boyun eğdiklerini ve kişisel vicdanlarıyla çelişen unsurların varlığına karşı otoriteye nasıl tepki verdiklerini gözlemlemekti. Deneyde üç rol bulunmaktaydı: 1. Denek (T): Öğretmeni temsil etmekteydi ve otoriteden gelen emirleri uygulayan konumdaydı. 2. Aktör (L): Öğrenciyi temsil etmekteydi ve öğretmenden gelen uyarılara maruz kalan taraftı. 3. Araştırmacı (E): Otoriteyi temsil etmekteydi ve emirleri veren taraftı. Deney prosedürü şu şekildeydi: Denek, öğrenciye bir şok uygulayacağını zannetse de gerçekte uygulanan bir şok yoktu. Deneyin sonuçları oldukça sarsıcıydı: Deneklerin %65'i, otorite karşısında emirleri uygulayarak 450 voltluk şoku öğrenciye uygulamışlardı.

Milgram deneyinde, katılımcıların %65'i (40 katılımcıdan 26'sı) en yüksek gerilim olan 450 voltu uygulamıştır.

Asch deneyinin sonuçları önemlidir çünkü toplumun kişinin fikirleri ve kararları üzerindeki uyum baskısını ortaya koyar. Deneyin sonuçlarına göre, katılımcıların büyük bir kısmı, açıkça yanlış olan çoğunluk görüşüne uyum sağlamıştır. Asch deneyi, sosyal psikoloji alanında önemli bir dönüm noktası olmuş ve birey-grup ilişkisi üzerine yapılan çalışmalarda temel bir deney olarak kabul edilmiştir.

Bağımsız ve bağımlı değişkenler bilimsel deneylerde şu şekilde ayırt edilir: 1. Bağımsız Değişken: Araştırmacının kontrol ettiği ve değiştirdiği değişkendir. 2. Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenin etkisinden etkilenen değişkendir. Özetle, bağımsız değişken nedeni, bağımlı değişken ise sonucu temsil eder.

Laboratuvarda yapılan bazı faaliyetler şunlardır: 1. Testlerin Yapılması: Kan sayımı, biyokimya analizleri, hormon testleri gibi çeşitli laboratuvar testleri gerçekleştirilir. 2. Numune Alımı ve Transferi: Hastalardan alınan numuneler, uygun kaplara konularak laboratuvara transfer edilir. 3. Cihazların Kullanımı: Kan sayımı analizörü, biyokimya analizörü, mikroskop gibi cihazların günlük bakımı ve kullanımı yapılır. 4. Kalite Kontrol Çalışmaları: İç ve dış kalite kontrol çalışmaları ile testlerin doğruluğu ve güvenilirliği sağlanır. 5. Atık Yönetimi: Kullanılan malzemelerin ve atıkların bertarafı, çevre ve iş sağlığı kurallarına uygun olarak yapılır. 6. Araştırma ve Geliştirme: Bilimsel araştırmalar ve deneyler için gerekli ortam ve ekipmanlar sağlanır.

Bağımlı ve bağımsız değişkenleri ayırt etmek için şu soruları sormak gerekir: 1. Bağımlı değişken nedir? — Deneyde gözlemlenen ve ölçülen değişkendir. 2. Bağımsız değişken nedir? — Deneyde kontrol edilen ve değiştirilen değişkendir. 3. Kontrollü değişkenler nelerdir? — Deney sonucunu etkileyebilecek ancak araştırmacının kontrol etmediği değişkenlerdir. Örnek: Bir deneyde, farklı miktarlarda su verilen bitkilerin büyüme hızını inceliyoruz. - Bağımsız değişken: Su miktarıdır. - Bağımlı değişken: Bitkilerin büyüme hızıdır. - Kontrollü değişkenler: Bitki türü, ışık miktarı ve sıcaklık olabilir.

Asch uygunluk deneyi, sosyal etki ve uygunluk kuramlarını açıklar. Bu deney, bireyin kalabalıklar karşısında yalnız kalmamak adına yanlış da olsa onlara uyum sağlama eğilimini ortaya koyar.

Bağımlı ve kontrol edilen değişkenler, bilimsel deneylerde önemli kavramlardır. Bağımlı değişken, deneyde sonuçların ölçüldüğü ve bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir. Kontrol edilen değişkenler ise deney sırasında sabit tutulan ve sonuçları etkileyebilecek olan değişkenlerdir.

Bağımlı değişken, bir deneyde merak edilen, araştırılan ve deneyin yapılmasına sebep olan durumdur. Bu değişken, bağımsız değişken tarafından etkilenir ve deneyde yalnızca bir tane bulunur.

Çift Yarık Deneyi'nde fotonlar, elektronlar ve kum tanecikleri gibi çeşitli parçacıklar kullanılır.

Asch'in deneyinde yedi kişi bulunmaktaydı.

Hacıyatmaz, devrilmez çünkü kütle merkezi olabildiğince altta yer alır. Bu oyuncak, yarım küre biçiminde bir ayağa sahiptir ve hangi yöne eğilirse eğilsin, ağırlığının büyük bir kısmı aşağıda kaldığı için dik konumda kalmayı başarır.

Kimya bageti, kimyasal karışımların hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılır. Kullanım alanları şunlardır: 1. Süzme işlemi: İri taneli çökeleklerin tutunmasını ve süzgeç kağıdının tıkanmasını engellemek için kullanılır. 2. Kristalizasyon: Beherden huniye madde aktarılırken cam baget kullanılır. 3. Katı maddelerin ezilmesi: Katı maddelerin sıvıya karışması için kullanılan baget mutlaka cam olmalıdır, çünkü metaller asidik sıvıyla reaksiyona girip paslanabilir. Baget, ayrıca deney tüplerinde numunelerin homojenleştirilmesine ve mikroskop altındaki küçük örneklerin transfer edilmesine de yardımcı olur.

Stanford Hapishane Deneyi, etik olmayan uygulamalar nedeniyle yasaklandı. Deney, 1971 yılında psikolog Philip Zimbardo tarafından gerçekleştirilmiş ve katılımcılara ciddi psikolojik zarar vermiştir. Eleştirmenler, deneyde: Bilgilendirilmiş onam eksikliği ve katılımcıların iyi olmaları için yetersiz önlemler alındığını belirtmişlerdir. Savunmasız bireylerin manipülasyonu ve güç pozisyonundaki bireylerin, ast olarak algılananları insanlıktan çıkarma eğilimi gözlemlemişlerdir. Bu tür etik ihlaller, Amerikan üniversitelerinin insan denekler üzerinde yapılan deneyler için etik gereksinimlerini ve kurumsal denetimlerini geliştirmelerine yol açmıştır.

Işığın her yöne doğrusal olarak yayıldığını ispatlamak için aşağıdaki deneyler yapılabilir: 1. Mum Deneyi: Düz bir boru kullanarak yanan muma bakıldığında ışığı görmek mümkündür, ancak L şeklindeki bir borudan bakıldığında ışık görülmez. Bunun nedeni, doğrusal yayılan ışık ışınlarının eğri borudan gözümüze ulaşamamasıdır. 2. Gölge Deneyi: Tam gölgenin oluşması sırasında cisim ile gölgesinin birbirine benzemesi, ışığın doğrusal yayıldığını gösterir. 3. Sahne Spot Işıkları: Sahnede kullanılan spot ışıklarının doğrusal olarak yayılması, ışığın bu şekilde yayıldığını kanıtlar.

"Bahçıvan" (The Lawnmower Man) filmi, bir bilim insanının zekayı artıran ilaçlar ve sanal gerçeklik kullanarak basit fikirli bir bahçıvanı zeki birine dönüştürmesini konu alır. Filmin özeti: - Jobe Smith, altı yaşında bir çocuğun zekasına sahip yetişkin bir insandır. - Olağanüstü bahçıvanlık yetenekleri nedeniyle "Bahçıvan" lakabını almıştır. - Zeka noksanlığı onu yerel zorbalar için bir hedef yapar, ancak masumiyeti sayesinde birçok dost edinir. - Bilim insanı, deneyler üzerindeki kontrolünü kaybetmeye başlar ve bahçıvanın araştırmanın nasıl devam etmesi gerektiği konusunda kendi fikirleri olduğunu fark eder.