EskiTürkler

Eski Türklerde yılbaşı, "Nardugan" adı verilen bir bayram olarak kutlanırdı. Kutlamalar şu şekilde gerçekleşirdi: - Ağaç Süsleme: Akçam ağacının altına hediyeler konulur ve dallarına iyi dilekleri simgeleyen bezler bağlanırdı. - Şenlikler: Aileler bir araya gelir, yemekler yapılır, şarkılar söylenir ve dans edilirdi. - Dua ve Ritüeller: Bolluk ve bereket için dualar edilirdi. Bu gelenek, İslamiyet öncesi Türk geleneklerinden gelmekteydi.

"Kaşları Ötüken" ifadesi, eski Türklerde "seni seviyorum" anlamında kullanılan bir deyim olarak yorumlanmaktadır.

"Eski Türklerin Spor Kültürü" adlı kitap, Onur Yıldız tarafından yazılmıştır.

Eski Türklerde yönler şu şekilde söylenirdi: 1. Doğu: "Kök" veya "ilgerü" olarak adlandırılırdı ve rengi turkuaz olarak kabul edilirdi. 2. Batı: "Ak" olarak adlandırılırdı ve rengi beyaz olarak kabul edilirdi. 3. Güney: "Kün ortası" veya "kızıl" olarak adlandırılırdı ve rengi kırmızı olarak kabul edilirdi. 4. Kuzey: "Yırıgaru" olarak adlandırılırdı ve rengi siyah olarak kabul edilirdi. Ayrıca, merkezi ifade etmek için "sarı" rengi kullanılırdı.

Eski Türklerde kullanılan bazı unvanlar şunlardır: 1. Kağan: En yaygın kullanılan unvan olup, hükümdar anlamına gelir. 2. Han: Hükümdar veya yönetici anlamında kullanılır. 3. Hakan: Hükümdar unvanı. 4. Şanyü: Hunlar tarafından kullanılan bir unvandır. 5. Tanhu: Özellikle Asya Hun Devleti'nde kullanılan bir unvandır. 6. İlteriş: Toparlayan, derleyen anlamında kullanılır. 7. İdikut: Uygurlarda kullanılan bir unvandır. 8. Yabgu: İkili teşkilatlanmada hükümdarın erkek kardeşine verilen unvandır.

Eski Türklerde müzikte kullanılan başlıca çalgılar şunlardır: 1. Kopuz: En yaygın telli çalgı olup, at kılından yapılan tellerle donatılırdı. 2. Dombra: Kopuzun Orta Asya'daki torunu olarak bilinir, kayın veya çam ağacından yapılırdı. 3. Ney: Hem Eski Türkler hem de Osmanlı-Tasavvuf müziklerinde yer alırdı. 4. Davul: Vurmalı bir çalgı olup, toplumsal olaylarda, savaşlarda ve kutlamalarda kullanılırdı. 5. Zurna: Sesi uzak mesafeye gidebildiği için açık alan etkinliklerinde tercih edilirdi. Ayrıca, kaval, kaval, klarnet, tulum gibi diğer nefesli ve çalgılar da Eski Türk müziğinde kullanılmaktaydı.

Eski Türklerde 12 ay, 12 Hayvanlı Türk Takvimi'nde kullanılan aylardı. Bu aylar sırasıyla şunlardı: 1. Sıçgan (Fare); 2. Ud (Sığır); 3. Bars (Pars); 4. Tabışgan (Tavşan); 5. Lu (Ejder); 6. Ilan (Yılan); 7. Yunt (At); 8. Koy (Koyun); 9. Biçin (Maymun); 10. Taguk (Tavuk); 11. İt (Köpek); 12. Tonguz (Domuz).

Eski Türklerde portre yapımı, İslamiyet'in kabulünden sonra yasaklanmıştır.

Eski Türkler genellikle bıyık bırakırlardı, ancak İslamiyet'in kabulünden önce sakal bırakmaları yaygın değildi. İbni Fadlan, 912-922 yıllarında Hazar bölgesinin kuzeyinde gördüğü Türklerin sadece bıyık bıraktıklarını belirtmiştir.

Eski Türk insanı, göçebe bir yaşam tarzı sürmekteydi ve avcılık, hayvancılık önemli geçim kaynaklarıydı. Sosyal yapıları şu şekildeydi: - Aile: Temel yapı taşı aileydi ve genellikle çekirdek aile (anne, baba ve çocuklar) şeklindeydi. - Urug: Akrabalık bağlarıyla bağlı ailelerin bir araya gelmesiyle oluşan sosyal bir birlikti. - Boy: Urugların bir araya gelmesiyle oluşan topluluktu ve her boyun başında bir boy beği bulunurdu. Dini inançları Gök Tanrı dini ve Şamanizm etrafında şekillenmişti. Askeri yapıları ise ordu-millet anlayışına dayanmaktaydı ve kadınlar da dahil olmak üzere herkes savaşçı olarak yetişmekteydi.

Eski Türklerde aile içinde iş bölümü cinsiyet ve yaşa göre şekillenirdi. Erkeklerin görevleri: - Ailenin ekonomik geçimini sağlamak ve aileyi korumak. - Oğullarını yetiştirmek ve zamanı geldiğinde onları evlendirmek. Kadınların görevleri: - Ev işleri ve çocukların bakımı. - Yemek pişirme, dikiş dikme, keçe yapma, kumaş dokuma gibi el sanatları. Ayrıca, kız çocukları annelerine ev işlerinde yardımcı olurlardı.

Eski Türklerde "boy", ataları ortak olan ve aralarında kan bağı bulunan insanlar topluluğunu ifade eder. Bu topluluk, birkaç büyük ailenin bir araya gelmesiyle oluşur ve başında "bey" unvanına sahip bir lider bulunur.

Abdülkadir Donuk'a göre eski Türklerde devlet teşkilatı şu unsurlardan oluşur: 1. Hükümdar (Kağan): Devletin başkanı ve hâkimiyetin temsilcisiydi. 2. Ayukı (Hükümet): Devlet işlerinin yürütüldüğü yerdi. 3. Kurultay (Toy): Ülke meselelerinin görüşülüp karara bağlandığı meclisti. 4. Taşra Teşkilatı: Yabgu, tigin ve tudun gibi görevliler tarafından yönetilirdi. 5. Ordu: Türklerin disiplinli ve teşkilatlı yaşamasıyla oluşan, onlu, yüzlü, binli ve on binli gruplara ayrılan düzenli bir orduydu.

Eski Türkler selamlaşmak için çeşitli ifadeler kullanırlardı: 1. "Alkış ber-" ifadesi, "Tanrı övgü versin" anlamına gelir ve dua ve övme anlamında kullanılırdı. 2. "Esen bol-" ve "esenle-"_ ifadeleri, "salim olmak" ve "selamlamak" anlamlarına gelirdi. 3. "Esenleş-"_ ifadesi, "selamlaşmak" için kullanılırdı. 4. "Şi" ifadesi, "kötülükten uzak olun" anlamında Çin hakanlarını selamlarken kullanılırdı. 5. "Geñlik bolsın" ifadesi ise "genişlik, rahatlık, huzur olsun" anlamında kullanılırdı.

Evet, Eski Türklerin portre geleneği vardır. Eski Türklerde portre sanatı, özellikle Uygur döneminde gelişmiştir. Ayrıca, Hun ve Göktürk devirlerinde de kaya resimleri ve mezarlardan çıkarılan boyalı maskelerde portre anlayışına rastlanmaktadır.

Eski Türklerde "tegin" unvanı, hakanın veliahtına verilen unvan olarak kullanılmıştır.

Eski Türklerde erkek çocuğa "oğul" denirdi.

Eski Türklerin yönetim anlayışı, kut inancı etrafında şekillenmiştir. Diğer önemli unsurlar şunlardır: - Töre: Devletin hukuk kuralları olup, devletin ayakta kalabilmesi için uygulanması şarttır. - Adalet: Yönetimin temel ilkelerinden biridir ve merkezden taşraya doğru aynı oranda dağıtılmıştır. - Sosyal sınıf farkı: Eski Türk devletlerinde sosyal sınıf farkı yoktur, tüm halk eşit haklara sahiptir. Ayrıca, bozkır kültürünün getirdiği özgürlük ve bağımsızlık anlayışı da Türk yönetim düşüncesinin şekillenmesinde etkili olmuştur.

Eski Türkler, sevgililerine ve eşlerine çeşitli romantik ve saygılı hitaplar kullanırlardı. Bazı örnekler: - Yâr: Aşk ve bağlılık ifade etmek için kullanılırdı. - Hatun: Hükümdarların ve hanların eşlerine verilen unvandı. - Karı: Ev hanımı için kullanılan yaygın bir kelimeydi. - Ussalı: Erkeğin karısına hitap etme şekliydi. Ayrıca, "can", "sevgili", "dost" gibi genel hitaplar da yaygın olarak kullanılırdı.

Eski Türklerde askeri rütbeler, Mete Han döneminde (M.Ö. 209) düzenli Türk ordusunun kurulmasıyla şekillenmeye başlamıştır. Başlıca eski Türk askeri rütbeleri şunlardır: 1. Tümenbaşı: 10.000 atlıdan oluşan en büyük askeri birliğin komutanı. 2. Binbaşı: Beş bin kişilik birliklerin başkanı. 3. Yüzbaşı: Bin kişinin komutanı. 4. Er Başı: Savaşta askerlerin komutanı. 5. Çabış: Orduda ikinci en büyük rütbe, genellikle kağan çocukları veya yeğenleri bu göreve getirilirdi. Ayrıca, şad, tarhan, boyla, buyruk, sanun gibi yüksek askeri rütbeler de bulunmaktaydı.

"Tahtalı Köy" deyimi, Orta Asya'daki şaman inancından gelmektedir. Eski Türklerde, ölünün gömüldüğü yere ağaç parçaları veya tahta ile işaretleme yapılırdı. Ayrıca, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesine bağlı Tahtalar Köyü de bulunmaktadır.