EskiTürkler

Eski Türk okları, kullanım amaçlarına göre çeşitli kategorilere ayrılır: Tirkeş oku; Talimhane oku; Puta oku; Menzil oku; İdman oku; Meşk oku. Ayrıca, oklar yapıldıkları malzemeye göre de sınıflandırılabilir: Kamış oklar; Ağaç oklar. Bu bilgilere göre, Eski Türk oklarının en az 10 farklı çeşidi bulunmaktadır.

Eski Türklerde askeri rütbeler, farklı dönemlerde ve topluluklarda değişiklik göstermiştir. İşte bazı örnekler: Köktürk Devleti: Bu dönemde en yüksek askeri rütbeler arasında şad/şadapıt, tarḳan/tarḳat, boyla, buyruḳ, sañun/señün, ėlteber ve çor yer alırdı. Eski Uygurlar: Bu dönemde kağan, beg, tarkan gibi rütbeler kullanılmaya devam etti, ancak bazı unvanlar ses ve anlam değişimlerine uğradı. Büyük Hun İmparatorluğu: Mete Han döneminde ordu, tümen (10.000 atlı), bin ve yüz gibi birliklere ayrılmıştı. Eski Türk ordusunda rütbeler, genellikle onlu sisteme göre yapılanmıştı.

Eski Türklerde babaya "kang" denmesinin nedeni, bu kelimenin "baba" anlamına gelmesidir. "Kang" kelimesi, Göktürk Kitabeleri'nde de geçmektedir; Kültigin, babasının devleti kuruluşunu anlatırken "kangım kağan" (babam kağan) ifadesini kullanmıştır. XI. yüzyıldan sonra Türkler, babaya "ata" demeye başlamışlardır.

Eski Türklerde en güçlü tanrıça hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bazı güçlü tanrıçalar şunlardır: Ak Ana: Yaratılış tanrıçası ve su tanrıçası olarak bilinir. Umay: Bereket ve yaşam ağacı ile ilişkilendirilen, kadınların, çocukların ve hayvanların koruyucusu olan tanrıçadır. Ayızıt: Güzellik tanrıçası olarak bilinir. En güçlü tanrıça konusunda farklı görüşler olabilir.

6. sınıf düzeyinde Eski Türklerde kültür ve sanat şu şekilde açıklanabilir: İlk Türk devletlerinde yaşam biçiminin sanata etkisi. Hayvan üslubu. İnanç ve sanat. Mimari. Hun sanatı. Kök Türk sanatı. Uygur sanatı. Daha detaylı bilgi için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: ogmmateryal.eba.gov.tr; tarihkursu.com; altaylı.net.

Eski Türklerde eğitim, yaşam biçimlerinin etkisiyle şekillenmiş ve örgün, özel sınıflarda değil, yaygın eğitim şeklinde gerçekleşmiştir. Bazı özellikler: Toplum normları: Eğitimde toplum normlarının yeri büyüktür. Mesleki eğitim: Mesleki eğitim önemli bir yer tutar. Alp insan tipi: Eğitim, cesur ve bilge kişileri yetiştirmeye yöneliktir. Cinsiyet ayrımı: Eğitimde cinsiyet ayrımı gözetilmez. Töreler: Eğitimde töreler önemli bir rol oynar. Edebi eserler: Edebi eserlerin öğretici bir amacı vardır. Yazılı belgeler: En eski yazılı belgeler bu döneme aittir. İslamiyet'in kabulünden sonra, medrese adı verilen planlı ve düzenli eğitim kurumları ortaya çıkmıştır.

Eski Türkler tanrıya "Tengri" derlerdi. Tengri, Eski Türkçede "Tanrı" veya "gökyüzü" anlamına gelir. Ayrıca, eski Türklerde tanrının farklı isimleri ve unvanları da vardı: Gök Tanrı. Yer Tengri. Kök Tengri. Eski Türkler, Gök Tanrı'ya kurbanlar sunar ve ona dualar ederek yardım dilerlerdi.

Eski Türklerde oguş, "aile" anlamına gelir. Ayrıca, "oguş" kelimesinin diğer anlamları şunlardır: kabile; boy; soy; akraba; nesil. "Oguş" kelimesi, Orhun Kitabeleri ve "Divanü Lûgat-it-Türk" gibi kaynaklarda da yer alır.

Eski Türklerde gemi yerine "fülk" kelimesi kullanılırdı.

Eski Türklerde "orun" ve "ülüş" kavramları şu şekilde tanımlanır: 1. Orun: İlk Türk devletlerinde kurultay adı verilen devlet meclislerinde boy beylerinin oturdukları yere verilen addır. 2. Ülüş: Boyların kurultayda yiyecekten alacakları paya veya hisseye verilen addır.

Eski Türklerde devlet yönetimi dört ana unsura ayrılırdı: bağımsızlık (oksızlık), ülke, halk (kün) ve teşkilat. Ayrıca, ikili teşkilat sistemi de uygulanmaktaydı.

Eski Türkler ışığı kutsal ve tanrıyı temsil eden bir boyut olarak kullanırlardı. Işıkla ilgili bazı kullanım alanları: - Dini ritüeller: Güneş ve ay ışığına kurban kesilirdi, şamanlar aynaları sihirli işlemlerde kullanırlardı. - Yön tayini: Güneş, yönlerin belirlenmesinde önemli bir sembol idi, Göktürkler yönlerini güneşin doğduğu yöne dönerek belirlerlerdi. - Destan ve efsaneler: Mitolojik anlatımlarda ışık, tanrıların ve iyi olanların dünyası olarak kabul edilirdi. - Gökyüzü ile ilgili inanışlar: Uygurlar göğe ok atarlardı, bu "Tanrının mesajını karşılama" olarak görülürdü. Ayrıca, ışık, aydınlatma aracı olarak da kullanılırdı; örneğin, kandillerin ilk örnekleri Ön Asya uygarlıklarında bulunmuştur.

Levirat ve sororat, eski Türk boylarında görülen geleneksel evlilik türleridir. Levirat, eşi vefat etmiş kadının, eşinin erkek kardeşlerinden biriyle evlenmesiyle ortaya çıkan evlilik türüdür. Sororat ise, karısı vefat etmiş erkeğin, karısının kız kardeşiyle evlenmesidir.

Eski Türklerde "bay" kelimesi "zengin" anlamına gelir.

Eski Türklerde sosyal yapı dört ana birime ayrılır: 1. Oğuş (Aile): Türk toplumunun en küçük sosyal birimidir ve genellikle ataerkil bir yapıya sahiptir. 2. Urug (Sülale): Birkaç ailenin bir araya gelmesiyle oluşan büyük aile yapısıdır. 3. Boy (Kabile): Aynı soydan gelen ailelerin bir araya gelerek oluşturduğu topluluktur. 4. Budun (Millet): Birden fazla boyun birleşmesiyle meydana gelen siyasi teşekküldür.

Tarihte "yiğit" terimi, cesur ve kahraman kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır. Özellikle Eski Türklerde, hakanın (yönetici) oğluna yani varisine "tigin" ismi verilirdi ve bu nedenle onlar da "yiğit" olarak kabul edilirdi.

"Toprağı bol olsun" sözünün hikayesi iki farklı inanca dayanmaktadır: 1. Eski Türk inancı: Eski Türklerde, devlet kademesinde görev alan veya toplumun ileri gelen varlıklı kişilerin mezarlarına altın, gümüş ve mücevherleri ile birlikte gömülmesi adetiydi. 2. Eski Kağan cenazeleri: Eski kağanların cenazelerinde, halk evinden getirdiği toprakları cenazeye getirir ve kağanın mezarının daha yüksek olması için toprağa dökerdi.

Eski Türkler anneye "ög" diye hitap ederlerdi.

Eski Türkler, çadır ve kerpiç evler gibi çeşitli tiplerde evlerde yaşamışlardır. Çadırlar, Türklerin konargöçer yaşam tarzına uygun olarak, ağaç kasnak üzerine keçe örtülerle yapılan taşınabilir yapılardı. Kerpiç evler, tek odalı ve toprak zemin üzerine kurulan yapılardı.

"Toprağı bol olsun" deyimi, eski Türk mezar geleneklerinden miras kalmıştır. İlk çağ inançlarına göre, insanlar öldükleri zaman şahsi eşyaları veya sevdikleri nesnelerle birlikte gömülürlerdi. Mezarların üzerine daha fazla toprak yığılması, hazinelerin hırsızlar tarafından yağmalanmasını önlemek amacıyla yapılan bir gelenekti.