EskiTürkler

Eski Türklerde babaya "kang" denmesinin nedeni, bu kelimenin baba anlamında kullanılan eski Türkçe bir terim olmasıdır.

Eski Türklerde askeri rütbeler, Mete Han döneminde (M.Ö. 209) düzenli Türk ordusunun kurulmasıyla şekillenmeye başlamıştır. Başlıca eski Türk askeri rütbeleri şunlardır: 1. Tümenbaşı: 10.000 atlıdan oluşan en büyük askeri birliğin komutanı. 2. Binbaşı: Beş bin kişilik birliklerin başkanı. 3. Yüzbaşı: Bin kişinin komutanı. 4. Er Başı: Savaşta askerlerin komutanı. 5. Çabış: Orduda ikinci en büyük rütbe, genellikle kağan çocukları veya yeğenleri bu göreve getirilirdi. Ayrıca, şad, tarhan, boyla, buyruk, sanun gibi yüksek askeri rütbeler de bulunmaktaydı.

Eski Türk okları çeşitli tiplerde üretilmiştir ve sekiz ana kategoriye ayrılır: 1. Üç kanatlı oklar: Savaşta, zırh gömleği kullanmayan düşmana karşı kullanılırdı. 2. Uzun ve altı köşeli oklar: Hafif silahlanmış düşmana karşı tercih edilirdi. 3. Hedefi dağıtan oklar: Üç yontulu ve dört yontulu, yuvarlak kesitli oklardı. 4. Düdüklü oklar: Havada ıslık çalarak giderdi. 5. Geniş uçlu temrenler: Av ve savaşta kullanılırdı. 6. Zehirli oklar: Uçları zehirli oklardı. 7. Yekpare boğumlu, boğumsuz, çok parçalı oklar: Kamış ve ağaç oklar olarak ayrılırdı. 8. Menzil okları: Gövde biçimlerine göre farklı tiplerdeydi.

"Tahtalı Köy" deyimi, Orta Asya'daki şaman inancından gelmektedir. Eski Türklerde, ölünün gömüldüğü yere ağaç parçaları veya tahta ile işaretleme yapılırdı. Ayrıca, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesine bağlı Tahtalar Köyü de bulunmaktadır.

Eski Türklerde "budun", halk, kabile veya millet anlamında kullanılan bir terimdir.

Eski Türklerde en güçlü tanrıça olarak Umay Ana kabul edilir.

Eski Türklerde kültür ve sanat, göçebe yaşam tarzına uygun olarak şekillenmiştir. Kültürel unsurlar: - Ekonomi: Hayvancılığa dayalıydı ve demircilik önemli bir yer kaplıyordu. - Toplumsal yapı: Boy birliği ve budun (millet) gibi hiyerarşik bir yapıya sahipti. - Din ve inanç: Gök Tanrı inancı ve ahiret inancı vardı. - Yazı ve edebiyat: Göktürk ve Uygur alfabeleri kullanılmış, destanlar, savlar (atasözü) ve sagular (ağıt) gibi sözlü edebiyat ürünleri oluşturulmuştur. Sanatsal unsurlar: - Mimari: Göçebe yaşam nedeniyle taşınabilir eşyalar ve çadırlar önemliydi. - Heykel ve resim: Hayvan figürleri sıkça işlenmiş, balbal adı verilen heykeller ve duvar resimleri yapılmıştır. - Müzik ve çalgılar: Kopuz ve davul gibi çalgılar kullanılmış, şamanlar törenlerde davul çalmıştır.

Eski Türklerde eğitim, toplumsal bir görev olarak kabul edilmiştir. Temel eğitim anlayışları şu şekilde özetlenebilir: 1. Mesleki Eğitim: Hayvancılık ve tarımla uğraşan Türkler, savaşçı bir karaktere sahip olduklarından, çadır, kürk, halı, kilim, madeni eşya ve silah yapımına önem vermişlerdir. 2. Genel Eğitim: Şiir, atasözü gibi sözlü edebiyat ürünleri, halk eğitiminde önemli bir rol oynamıştır. 3. Askeri Eğitim: Sürekli savaş tehlikeleri ile karşı karşıya oldukları için, her Türk'ün askeri eğitimden geçmesi zorunlu hale gelmiştir. 4. Din Eğitimi: Şaman ve kam adı verilen din adamları, halkı eğitmek için dini tören ve ayinler düzenlemiştir.

Eski Türkler tanrıya "Tengri" derlerdi.

Oguş, Eski Türkçede "aile" anlamına gelen bir terimdir.

Eski Türklerde gemi yerine "fülk" kelimesi kullanılırdı.

Eski Türklerde "orun" ve "ülüş" kavramları şu şekilde tanımlanır: 1. Orun: İlk Türk devletlerinde kurultay adı verilen devlet meclislerinde boy beylerinin oturdukları yere verilen addır. 2. Ülüş: Boyların kurultayda yiyecekten alacakları paya veya hisseye verilen addır.

Eski Türkler ışığı kutsal ve tanrıyı temsil eden bir boyut olarak kullanırlardı. Işıkla ilgili bazı kullanım alanları: - Dini ritüeller: Güneş ve ay ışığına kurban kesilirdi, şamanlar aynaları sihirli işlemlerde kullanırlardı. - Yön tayini: Güneş, yönlerin belirlenmesinde önemli bir sembol idi, Göktürkler yönlerini güneşin doğduğu yöne dönerek belirlerlerdi. - Destan ve efsaneler: Mitolojik anlatımlarda ışık, tanrıların ve iyi olanların dünyası olarak kabul edilirdi. - Gökyüzü ile ilgili inanışlar: Uygurlar göğe ok atarlardı, bu "Tanrının mesajını karşılama" olarak görülürdü. Ayrıca, ışık, aydınlatma aracı olarak da kullanılırdı; örneğin, kandillerin ilk örnekleri Ön Asya uygarlıklarında bulunmuştur.

Eski Türklerde devlet yönetimi dört ana unsura ayrılırdı: bağımsızlık (oksızlık), ülke, halk (kün) ve teşkilat. Ayrıca, ikili teşkilat sistemi de uygulanmaktaydı.

Levirat ve sororat, eski Türk boylarında görülen geleneksel evlilik türleridir. Levirat, eşi vefat etmiş kadının, eşinin erkek kardeşlerinden biriyle evlenmesiyle ortaya çıkan evlilik türüdür. Sororat ise, karısı vefat etmiş erkeğin, karısının kız kardeşiyle evlenmesidir.

Eski Türklerde sosyal yapı dört ana birime ayrılır: 1. Oğuş (Aile): Türk toplumunun en küçük sosyal birimidir ve genellikle ataerkil bir yapıya sahiptir. 2. Urug (Sülale): Birkaç ailenin bir araya gelmesiyle oluşan büyük aile yapısıdır. 3. Boy (Kabile): Aynı soydan gelen ailelerin bir araya gelerek oluşturduğu topluluktur. 4. Budun (Millet): Birden fazla boyun birleşmesiyle meydana gelen siyasi teşekküldür.

Eski Türklerde "bay" kelimesi "zengin" anlamına gelir.

"Eski Türklerde Spor Kültürü" kitabı, Onur Yıldız tarafından yazılmıştır.

Kotuz, eski Türklerde "hükümdarlık sembolü" olarak başlığa takılan bir tutam yabani sığır ya da at kılı anlamına gelir.

Tarihte "yiğit" terimi, cesur ve kahraman kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır. Özellikle Eski Türklerde, hakanın (yönetici) oğluna yani varisine "tigin" ismi verilirdi ve bu nedenle onlar da "yiğit" olarak kabul edilirdi.

"Toprağı bol olsun" sözünün hikayesi iki farklı inanca dayanmaktadır: 1. Eski Türk inancı: Eski Türklerde, devlet kademesinde görev alan veya toplumun ileri gelen varlıklı kişilerin mezarlarına altın, gümüş ve mücevherleri ile birlikte gömülmesi adetiydi. 2. Eski Kağan cenazeleri: Eski kağanların cenazelerinde, halk evinden getirdiği toprakları cenazeye getirir ve kağanın mezarının daha yüksek olması için toprağa dökerdi.

Eski Türkler anneye "ög" diye hitap ederlerdi.