ToplumBilimi

Parya, TDK'ya göre Hindistan'da toplumsal sınıfların dışında kalan, kast dışı olan, her türlü haktan yoksun, hor görülen ve aşağılanan kimsedir. Ayrıca, parya kelimesi Türkçe'de "düşkün, zayıf, güçsüz, aşağılık" gibi olumsuz nitelikler taşıyan bir kişi veya grup için de kullanılır.

Kitle toplumu, kitle iletişim araçlarının tek yönlü baskısı altında yalnızlaşan, kimlik değiştiren ve cemaat bağları ile dinsel kimliklerini kaybeden bireylerden oluşan toplumdur. Bu kavram, aynı zamanda, büyük ölçekte sanayileşmiş, şehirleşmiş, iş bölümünde uzmanlaşmış ve yönetimi tamamen bürokratikleştirilmiş bir toplumsal ortamı ifade eder. Kitle toplumu kavramının açık ve genel kabul görmüş bir tanımı yoktur. Kitle toplumu teorisine göre, medya, toplumun farklı kesimlerine ulaşarak geniş kitleleri etkileyebilir ve bu da medyanın güçlü bir sosyal ve kültürel etkiye sahip olduğu anlamına gelir. Kitle toplumu teorisi, toplumu pasif ve kolay etkilenir olarak gösterdiği ve bireylerin eleştirel düşünme kapasitesini ihmal ettiği için eleştirilir. Kitle toplumu, 19. yüzyılın ortalarından başlayarak kavramsallaşmıştır. Kitle toplumu, sanayiye dayalı bir ekonomik yapıya, çeşitli hak ve özgürlüklere sahip, demokratik zeminde kendi kendisini yönetebilen ve aynı zamanda seçkin bir azınlık tarafından kitle kültürü oluşturularak yönetilen bir toplum için kullanılır.

Birlikten Kuvvet Doğar atasözü ile eş anlamlı bazı atasözleri: Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Yalnız taş duvar olmaz. Komşu komşunun külüne muhtaçtır. Ev alma komşu al. Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz. Tek kanatla kuş uçmaz. Yalnız öküz çifte koşulmaz. Yalnız kalanı kurt kapar. Nerede dirlik, orada birlik. Bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar.

Evet, sosyoloji ve toplum bilimi aynıdır. Sosyoloji, toplum ve insanın etkileşimi üzerinde çalışan bir bilim dalıdır.

Evet, "seçkin" ve "elit" aynı anlama gelir. Seçkinler/elitler, toplumsal tabakalaşma piramidinin üst kesimlerinde yer alan ve kendi içinde çeşitlilik arz eden gruptur. Fransızca kökenli bir kelime olan "elit" kelimesi, Türk Dil Kurumu açısından "seçkin" anlamı ile değerlendirilmektedir.

Kalabalığın Bilgeliği, küçük bir uzman grubu yerine birbirinden bağımsız kalabalıklardan görüş almanın, gerçeğe daha yakın sonuçlar verebileceğini savunur. Bu kavram, ilk olarak 1906 yılında Francis Galton tarafından gözlemlenen bir olayla popülerlik kazanmıştır. James Surowiecki'nin 2004 yılında yazdığı The Wisdom of the Crowds (Kalabalıkların Bilgeliği) adlı kitapta, bu durumun birkaç koşula bağlı olduğu belirtilmiştir: Çeşitlilik. Merkeziyetsizlik. Bağımsızlık. Karar mekanizması.

Auguste Comte, toplum biliminin (sosyoloji) kurucusu olarak kabul edilir.

Düzen kelimesi, Türk Dil Kurumu'na göre 11 farklı anlama gelmektedir: 1. Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem. 2. Soyut ve somut nesnelerin bir sıraya, bir hedefe, bir amaca göre sıralanması, konsept. 3. Yerleştirme, tertip. 4. Bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından yönetimde tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim. 5. Bir kişiye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo. 6. Topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo. 7. Dolap, hile. 8. Müzik aletlerinde ses ayarı, akort. 9. Toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri. 10. Alet edevat takımı. 11. Bez dokuma tezgâhı.

Erk kelimesi, TDK'ya göre üç farklı anlama gelir: 1. Bir işi yapabilme gücü, kudret, iktidar. 2. Sözü geçerlik, istediğini yaptırabilme gücü, nüfuz. 3. Bir bireyin, bir toplumun, başka birey, küme veya toplumları egemenliği, baskısı ve denetimi altına alma, hürriyetlerine karışma ve onları belli biçimlerde davranmaya zorlama yetkisi veya yeteneği (toplum bilimi).

Sosyolojiye giriş ders notlarına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: academia.edu sitesinde "Sosyolojiye Giriş-1 (Özet)" başlıklı bir özet bulunmaktadır. acikders.ankara.edu.tr adresinde "1. Sosyolojiye Giriş" başlıklı bir ders notu mevcuttur. ogmmateryal.eba.gov.tr sitesinde "Sosyoloji 1, 1. Ünite (Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri) Özeti" yer almaktadır. aokul.gov.tr sitesinde "Sosyoloji 1" başlıklı bir ders kitabı bulunmaktadır. universitego.com sitesinde "Sosyolojiye Giriş Konu Anlatımı" yer almaktadır. Bu kaynaklar, sosyolojinin tanımı, konusu, temel özellikleri, tarihsel gelişimi ve araştırma yöntemleri gibi konuları içermektedir.

Aristokrasinin bazı özellikleri: Soylu sınıf hakimiyeti. Miras ve soya önem verilmesi. Söz hakkında sınırlı katılım. Toplumda eşitlik olmaması. İktidardakilerin bilgili ve yetenekli olması. Belirli bir grubun çıkarına önem verilmesi. Gelir eşitsizliği ve sosyal adaletsizlik.

Beyaz Türkler, Türkiye'deki şehirli seçkin sınıfı tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Kökenleri: Literatüre kazandırılması: "Beyaz Türkler" tabiri, sosyolog Nilüfer Göle tarafından literatüre kazandırılmıştır. Kullanım amacı: İlk olarak, gazeteci Ufuk Güldemir'in 1992 tarihli "Teksas Malatya" adlı kitabında, o dönem Başbakan olan Turgut Özal'a karşı çıkan eski bir eliti tanımlamak için kullanılmıştır. Özellikler: Beyaz Türkler, Batılı ve seküler hayat tarzını benimsemiş, ekonomik düzeyi yüksek, eğitim hayatının tümünü veya bir bölümünü yurt dışında tamamlamış güçlü bir azınlıktır.

Sosyolojinin üç temel tanımı şunlardır: 1. Toplumla ve toplumsal ilişkilerin bilimsel olarak incelenmesi. 2. Sosyal davranış, sosyal ilişkiler, sosyal kurumlar, sosyal süreçler ve sosyal değişme bilimi. 3. Pozitif bir bilim olarak, olanı inceleyen ve evrensel kural ve tanımlar yapmayan bir disiplin.

"Kabile olgun" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "kabile" kelimesinin anlamı hakkında bilgi verilebilir. Kabile, genellikle aynı soydan gelen ve genellikle aynı coğrafi bölgede yaşayan insanların oluşturduğu sosyal bir birimdir. Ayrıca, "kabile" kelimesi, ilkel toplumlarda "gelen soy" anlamında da kullanılır.

İçtimaiyat, toplum bilimi anlamına gelir. Ayrıca, Werner Sombart'ın "İçtimaiyat Nedir?" başlıklı bir makalesi bulunmaktadır. İçtimaiyat terimi, Osmanlı'da sosyoloji yerine kullanılmıştır.

Sosyolojiye katkı sağlayan bazı önemli sosyologlar: Auguste Comte: Sosyoloji terimini ortaya atmış ve pozitivizm kavramını savunmuştur. Karl Marx: Sınıf çatışması ve üretim ilişkileri üzerine çalışmalarıyla tanınır. Émile Durkheim: Sosyolojiyi akademik bir disiplin haline getirmiş, toplumsal dayanışma ve anomi üzerine çalışmıştır. Harriet Martineau: İlk kadın sosyolog olarak bilinir, uluslararası karşılaştırmalar yapmış ve kadın bakış açısını sosyolojiye taşımıştır. Herbert Spencer: Evrim teorisini topluma uyarlamış ve "en güçlünün hayatta kalması" kavramını ortaya atmıştır. Max Weber: Verstehen (yorumlayıcı anlayış) kavramını geliştirmiş, bürokrasi ve dinin toplum üzerindeki etkilerini incelemiştir. Pierre Bourdieu: Sınıf, kültür ve güç ilişkileri üzerine çalışmış, kültürel sermaye ve habitus kavramlarını ortaya atmıştır. George Herbert Mead: Benlik ve sembolik etkileşimcilik üzerine araştırmalar yapmıştır.

Evet, eski çağlarda evlilik içinde cinsellik vardı. Örneğin, M.Ö. 2100’lerden itibaren aşk şiirlerinin izinin sürülebildiği Mezopotamya’da cinsellik temaları taşıyan silindir mühürler ve tabletler günümüze kadar ulaşmıştır. Ayrıca, Antik Mezopotamya'da evlilik dışı cinselliğin de var olduğu, tapınak fahişeliğinin yapıldığı bilinmektedir. Ancak, eski çağlarda evlilik ve cinsellik, modern çağdaki kadar erken ve yaygın değildi.

"Züğürdün çenesi neden yorulmaz?" sorusuna doğrudan bir cevap bulunamamıştır. Ancak, "Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar" atasözü, fakir veya maddi durumu olmayan kişilerin, zenginlerin mallarını kıskanarak ve hayıflanarak sürekli konuşmalarını ifade eder. Atasözünün ortaya çıkışında etkili olan bazı faktörler şunlardır: Toplumsal sınıf farklılıkları. İnsan doğası. Mizahi yaklaşım.

Etnisite, ortak ırksal, ulusal, kabilesel, dinsel, dilsel veya kültürel kökenleri olan insan gruplarını tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Kültürel çeşitlilik, bir toplumda farklı kültürlerin bir arada bulunması durumudur. Etnisite ve kültürel çeşitlilik arasındaki ilişki, etnik grupların genellikle kendi dillerini konuşmaları ve bu sayede etno-linguistik gruplar oluşturmaları ile örneklendirilebilir. Yüzyıllardır süregelen göçler nedeniyle bugün dünyanın pek çok ülkesi çok-etnisitelidir. Etnisite kavramı, sosyolojide belirsiz bir kavram olarak kabul edilir ve nesnel değil, öznel bir yapıya sahiptir.

Afet sosyolojisi, doğal ve insan kaynaklı afetler arasındaki ilişkiyi inceleyen bir toplumbilim dalıdır. Bu bilim dalı, yerel, ulusal ve küresel çaptaki afetlerden etkilenen, afet yönetiminde görev alan ya da afetlerin sorumlusu olarak tanımlanan kişilerin yaşanan olay ya da olayların temeliyle olan ilişkisine odaklanmaktadır. Afet sosyolojisinin çalışma alanlarından bazıları şunlardır: insanın doğal çevre ile olan etkileşimi; afet esnasında ve sonrasında toplumsal yapıda ortaya çıkan sosyal ve psikolojik durumlar; toplumdaki dezavantajlı grupların zarar görebilirlikleri; afetlerin toplumsal kurumlar üzerindeki etkileri; afetlerde resmi ve sivil kurumlarla birlikte medyanın rolü; karar alma mekanizmalarının afet yönetimindeki görev ve sorumlulukları; kamu politikaları.