EmbriyonikGelişim

Siklopya, embriyonun ön beyninin doğru şekilde bölünememesiyle ortaya çıkan bir doğuştan bozukluktur. Nedenleri şunlar olabilir: Genetik kusurlar ve mutasyonlar. Teratojenler, özellikle siklopamin veya 2-deoxyjervine gibi alkaloid toksinler. Hamileliğin erken evrelerinde annenin maruz kaldığı çevresel faktörler, örneğin yanlış karaca ot tüketimi veya radyasyon. Sonik Kirpi (SHH) gen düzenleyicisinin uygunsuz ifadesi. Siklopya, genellikle ciddi beyin ve organ malformasyonlarına yol açar ve çoğu vaka ya düşükle sonuçlanır ya da doğum sonrası kısa süre içinde ölümle biter.

Notokordun bazı görevleri: Embriyoda diklik sağlar. Sinyal merkezi olarak görev yapar. Ektodermin kalınlaşmasını ve merkezi sinir sisteminin (MSS) öncüsü olan nöral plağın oluşumunu uyarır. Mezoderm farklılaşmasını uyarır. Omurgalılar geliştikçe dejenere olup kaybolur, sadece intervertebral disklerin nükleus pulpozusunda varlığını sürdürür. Notokord, ayrıca kordalıların ilkel iskeleti olarak da işlev görür.

Endoderm ve mezoderm, gastrulasyon sırasında oluşur. Endoderm oluşumu: Gastrulasyon sırasında, hücreler aktif ve pasif olarak yer değiştirir. Nodus embriyonaliste, blastocoele bakan hücreler yassılaşıp tek sıra halinde ektodermin altında ilerleyerek farklılaşır ve endodermi şekillendirir. Mezoderm oluşumu: Gastrulasyon sırasında, endoderm ve ektoderm arasındaki boşlukta yeni mezenkimal hücreler çoğalır. Mezoderm, kas, organ ve diğer yapılara dönüşür. Amfiyoksüste, mezoderm arkenteronun dorso lateralinde meydana gelir ve yukarı doğru cep şeklinde bir çıkıntı yaparak ortada arkenterondan aldığı bir boşluk bırakır. Gastrulasyon, embriyonik gelişimin üçüncü haftasında gerçekleşir ve üç germ tabakasının; ektoderm, mezoderm ve endodermin oluşmasını sağlar.

Zigot, mitoz bölünme yoluyla çok hücreli olur. Zigot, döllenme sırasında iki gametin kaynaşmasıyla oluşan tek hücreli bir yapıdır. Mitoz bölünme. Hücre çoğalması. Blastosist oluşumu. İmplantasyon. Bu süreç, zigotun çok hücreli bir embriyoya dönüşmesini sağlar.

Ektodermal ve mezodermal germ tabakaları, embriyonik gelişimin üçüncü haftasında oluşan gastrulasyon sırasında meydana gelir. Bu süreçte: Epiblast hücreleri, mezoderm ve intraembriyonik endodermi oluşturmak üzere primitif çizgiye doğru göç ederler. Epiblast içinde kalan hücreler daha sonra ektodermi meydana getirirler. Gastrulasyon, blastokistin uterus duvarına yerleşmesinden sonra başlar.

Germinal dönem, döllenme ile başlar ve döllenmeden sonraki ilk iki hafta içinde yer alır. Bu dönemde sperm ve yumurta birleşerek zigot oluşur, zigot bölünerek gelişir ve rahim duvarına tutunur.

Blastosist hücre kümesi, içi sıvı dolu bir boşluk (blastosöl) ile çevrili olup, dış kısımda trofoblast adı verilen ince bir tabaka ile çevrilidir. Blastosist hücre kümesinin bazı özellikleri: Hücre sayısı: Embriyo, yaklaşık 200-250 hücreden oluşur. İç hücre kitlesi: Bu hücreler, bebeği oluşturacak yapıdadır. Dış hücre kitlesi: Bu hücreler ise plasentayı oluşturacaktır. Blastosist, embriyonun gelişimindeki bir aşamadır ve rahme tutunabilme olasılığı en yüksek yapıdadır.

Embriyonik gelişim çeşitleri şu şekilde sıralanabilir: Segmentasyon. Gastrulasyon. Organogenez. Ayrıca, embriyonik gelişimin safhaları ve yeri canlıdan canlıya farklılık göstermekle birlikte, bu süreç genelde annenin veya annenin ürettiği bir yapı koruyuculuğunda geçer. Hayvanlardaki embriyonik gelişimde görülen dört aşama ise şöyledir: 1. Döllenme. 2. Biçim. 3. Büyüme. 4. Değişim.

Zigot oluşumunu grafikle gösteren bazı kaynaklar şunlardır: iStock sitesinde "Miyozis ve Zigot Oluşumu" başlıklı vektör illüstrasyon bulunmaktadır. Ayrıca, "8. Sınıf 2. Ünite (DNA ve Genetik Kod) Döllenme, Zigot Oluşumu ve Embriyo Oluşumu ile İlgili 3D Animasyon" başlıklı YouTube videosu da zigot oluşumunu animasyon şeklinde göstermektedir.

Lizozomun embriyonik gelişimdeki bazı görevleri: Parmakların oluşumu: Embriyonik dönemde bazı doku hücrelerinin yok olmasını sağlayarak parmakların şekillenmesine katkıda bulunur. Hücre ölümü: Kontrollü hücre ölümünü (apoptoz) gerçekleştirerek, örneğin kurbağa larvalarının kuyruklarının kopmasında rol oynar. Lizozomlar, özellikle akyuvarlarda ve makrofajlarda daha fazla bulunur çünkü bu hücreler, vücut savunmasında görev yaparken yabancı maddeleri fagositoz yoluyla alıp sindirirler.

Ektodermal ve endodermal, embriyonun gelişimindeki hücre tabakalarını ifade eder. Ektoderm, embriyonun en dış hücre tabakasıdır. Endoderm, en içteki hücre tabakasıdır. Ektoderm ve endoderm, embriyonun gastrulasyon sürecinde oluşur; bu süreçte hücreler aktif ve pasif olarak yer değiştirir.

Eritropoez, yani kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) üretimi, embriyonik gelişimin üçüncü haftasında, yani yaklaşık olarak 2. ayda başlar. Bu süreçte ilk hematopoetik hücreler, yolk kesesi içerisinde üretilir. İkinci trimesterin sonunda, yani yaklaşık 5. ayda, kemik iliğinde hematopoez başlar. Doğumdan sonra ise kan hücrelerinin üretimi yalnızca kemik iliğinde gerçekleşir.

Anne rahmine ilk yerleşen yapı embriyodur. Zigot, döllenmeden sonra hızla bölünerek 5. veya 6. günde blastokist olarak tanımlanır ve rahme ulaşır.

Omfalomezenterik fistül, embriyonal dönemde midgut ile vitellin kese arasındaki bağlantıyı sağlayan omfalomezenterik kanalın involüsyon sürecindeki bozukluklar nedeniyle oluşan bir anomalidir. Bu durum, genellikle Meckel divertikülü, umbilikal polip, fibröz kord, sinüs, fistül veya kist gibi kalıntılarla sonuçlanır. Omfalomezenterik fistülün bazı belirtileri: Umblikustan kötü kokulu akıntı; Karın ağrısı; Enfeksiyon, rüptür veya yol varsa akut batın kliniği. Tanı, hikaye ve fizik muayene ile konur; ultrasonografi, fistülografi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Tedavi, patolojinin cerrahi olarak çıkarılmasını içerir.

Hayır, holoprozensefali ve prozensefalik dublikasyon aynı şey değildir. Holoprozensefali, fetüste beyin ön bölgesinin (prosencephalon) gelişiminin aksaması ve loblarına ayrılamaması durumudur. Prozensefalon dublikasyonu ise, ön beynin çift olması anlamına gelir. Bu iki durum farklı tıbbi durumları ifade eder.

Thornwaldt kisti, farengeal bursanın tıkanması sonucu oluşur. Bu kist, embriyonik dönemde notokordun endoderm ile temas ettiği yerde, yaklaşık 10. haftada ortaya çıkar. Ayrıca, duktus ağzının travmatik manipülasyonu (adenoidektomi gibi) veya nazal kaviteye tampon yerleştirilmesi de kist oluşumuna neden olabilir. Thornwaldt kisti genellikle asemptomatiktir ve tesadüfen tespit edilir.

Germ tabakası, embriyonik gelişim sırasında oluşan birincil hücre katmanlarıdır. Omurgalılardaki üç germ tabakası özellikle belirgindir: 1. Ektoderm: Epidermisin içindeki dokuları üretir, beyindeki nöronların oluşumuna yardımcı olur ve melanositleri oluşturur. 2. Endoderm: Akciğer, tiroid ve pankreas dokularını üretir. 3. Mezoderm: Kalp kası, iskelet kası, düz kas, böbreklerdeki dokular ve kırmızı kan hücrelerinin üretimine yardımcı olur. Tüm eumetazoanlar (süngerden daha kompleks her hayvan), iki veya üç primer germ tabakasından oluşur.

Bir çocuğun ilk hücresi, döllenme süreciyle oluşur. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Yumurta ve spermin birleşmesi. 2. Bölünme. 3. Morula oluşumu. 4. Blastula. 5. Gastrulasyon. Bu evreler, embriyonun gelişimini ve organların oluşumunu başlatır.

Plasenta, embriyonik hücrelerden oluşur. Plasentanın iki ana bölümü vardır: 1. Fetüs kısmı (fetal yüz): Kordon bağı ile bebeğe bağlıdır ve besin ile oksijeni bebeğe taşır. 2. Maternal kısım (anne yüzü): Rahim duvarına yapışır ve annenin kan dolaşımına bağlıdır. Plasentanın yapısında ayrıca koryon villusları bulunur; bu villuslar, anne kanı ile bebeğin kanı arasında madde alışverişini sağlar.

Döllenmiş yumurta, 8-16 kez bölünebilir. Döllenmeden sonra zigot, hızla bölünerek önce iki, sonra dört, sekiz ve daha fazla hücre haline gelir.