Doğabilimleri

Kireçtaşı, killi bir toprak türüdür.

Fiziksel parçalanma, yarı kurak ve kurak iklimlerde daha sık görülür. Özellikle çöl bölgelerinde fiziksel parçalanma en belirgin şekilde gözlemlenir.

Kıtaların değişimi yaklaşık 300 ila 500 milyon yılda bir gerçekleşir.

İklim tiplerini gösteren grafiklere "iklim grafikleri" denir.

Sıcaklık kuşaklarının oluşmasının temel nedenleri şunlardır: Dünya'nın şekli. Okyanus akıntıları. Atmosferdeki genel hava dolaşımı. Kara ve denizlerin dağılışı. Bu faktörler, güneş ışınlarının Dünya'ya düşme açısını ve dolayısıyla sıcaklık dağılımını etkiler. Matematik iklim kuşaklarında ise oluşma nedeni eksen eğikliğidir.

Toprak oluşumu dört ana sürece ayrılır: fiziksel, kimyasal, biyolojik ve topografik etkiler.

Toprak strüktürü, toprağın içindeki parçacıkların (agregatların) büyüklüğü, şekli ve bunların bir araya gelme düzeni anlamına gelir. Bu yapı, toprağın su ve hava doldurma kapasitesini, köklerin gelişimini ve besin maddelerinin alınabilirliğini etkiler.

Ekvatorda 2 mevsim görülmesinin nedeni, güneş ışınlarının yıl boyunca dik ve dike yakın açılarla gelmesidir.

Su bütçesinde yer alan parametreler şunlardır: 1. Ortalama yağış: Belirli bir bölgedeki yıllık yağış miktarı. 2. Buharlaşmalar: Suyun atmosfere geri dönen kısmı. 3. Yeraltı suyuna geçiş: Toprağa sızan su miktarı. 4. Yüzeysel akış: Denizlere ve göllere ulaşan su miktarı. 5. Komşu ülkelerden gelen su: Sınıraşan sular. 6. Su kaynakları: Akarsular, nehirler, rezervuarlar gibi suyun depolandığı yerler. 7. Hidromorfolojik yapılar: Su kalitesini ve su bütçesini etkileyen yapılar. 8. Özümleme kapasitesi: Havzanın su kaynaklarını kullanma kapasitesi.

Su Döngüsü'nde beş ana havuz bulunmaktadır: 1. Okyanuslar: Dünya üzerindeki suyun %96'sı okyanuslarda depolanır ve bu su tuzludur. 2. Tatlı Su Kaynakları: Göller, nehirler, yapay rezervuarlar ve sulak alanlarda tatlı su depolanır. 3. Buz ve Kar: Kutuplardaki buzullar ve yüksek rakımlı bölgelerdeki kar örtülerinde katı formdaki su saklanır. 4. Atmosfer: Su buharı olarak gaz halindeki su atmosferde depolanır. 5. Toprak ve Yeraltı: Toprakta ve yer altındaki akiferlerde sıvı su depolanır.

Gel-git genliği, Ay'ın ve Güneş'in çekim kuvvetleri etkisiyle okyanuslarda görülen alçalma ve yükselme hareketlerinin sonucudur. Gel-git genliğinin oluşma nedenleri: 1. Ay'ın yakınlığı: Ay, Dünya'ya Güneş'ten daha yakın olduğu için gel-git oluşumundaki etkisi daha fazladır. 2. Ay ve Güneş'in konumu: Ay ve Güneş aynı doğrultuda olduklarında çekim güçleri birbirine eklenir ve kabarma daha fazla olur, bu duruma büyük gel-git denir. 3. Gel-git olayı: Gel-git'in etkili olduğu kıyılarda şiddetli akıntılar, buna bağlı olarak aşınım ve birikim şekilleri oluşur.

Volkanik taşlar, bazı türleri değerli taşlar sınıfına girer. Bu taşlardan bazıları şunlardır: Akik: Dünya'nın birçok ülkesinde çıkarılan, en şifalı taşlardan biri olarak kabul edilen bir volkanik taştır. Lapis Lazuli: Kireç taşının diğer minerallerle birleşmesiyle oluşmuş, koyu lacivert renkli ve koruyucu özellikleri olduğuna inanılan bir taştır. Lav Taşı: Volkanik tepkimeler sonucunda ortaya çıkan, yarı değerli bir taş olup, takı yapımında kullanılır. Değerli taşların sınıflandırılması, sertlik, nadirlik ve estetik görünüm gibi kriterlere göre yapılır.

Nem, buharlaşmaya neden olur çünkü atmosferdeki su buharının kaynağı yeryüzündeki su kütleleridir. Buharlaşma, suyun sıvı halden gaz hale geçerek atmosfere karışmasıdır ve bu süreç, sıcaklığın artması ile hızlanır. Dolayısıyla, nem arttıkça havanın buharlaşma kapasitesi de yükselir.

Limestone çeşitleri şunlardır: 1. Tebeşir Limestone: Deniz organizmalarının iskelet kalıntılarından oluşur, genellikle beyazdır ve tarımda kullanılır. 2. Coquina: Neredeyse tamamen kabuk veya mercan parçalarından oluşur, pürüzlü bir doku verir. 3. Tufa: Mineral kaynaklarının etrafında oluşan gözenekli bir limestone türüdür. 4. Traverten: Mineral kaynaklarından kalsiyum karbonatın çökelmesiyle oluşur, lifli veya konsantrik bir görünüme sahiptir. 5. Oolitik Limestone: Küçük küresel tanelerden oluşur, bu taneler bir çekirdek etrafında biriken eşmerkezli mineral katmanlarıdır. 6. Fosiliferous Limestone: Çeşitli kabuk ve iskelet fosillerinden oluşur. 7. Lithografik Limestone: Çok yoğun ve pürüzsüz bir limestone türüdür.

Evet, krater ve yanardağ ağzı aynı şeyi ifade eder. Krater, yanardağın tepesinde, yamacında veya eteğinde arka arkaya patlamalar ve püskürtmelerle oluşmuş huni biçimindeki deliktir.

Toprak horizonları, toprağın yüzeyinden derinlere doğru inildikçe görülen, renk, yapı ve özellikler bakımından farklılaşan katmanlardır. Kısaca, dört ana toprak horizonu şunlardır: 1. A horizonu: Toprağın en üst tabakası, bitkisel artıkların ayrışmasıyla oluşmuştur. 2. B horizonu: A horizonundan taşınan minerallerin biriktiği ham toprak tabakası. 3. C horizonu: Toprağın oluştuğu ana kayacın özelliğini taşıyan ve iri unsurları bünyesinde bulunduran ayrışma tabakası. 4. D horizonu: Toprağın altında yer alan ana kaya tabakası.

Derine ve yanal aşındırma, akarsuların yataklarını kazarak ve kopardığı parçacıkları taşıyarak yaptığı iki temel aşındırma türüdür. Derine aşındırma: Akarsuların yatağını düşey doğrultuda kazarak deniz seviyesine indirmeye çalışmasıdır. Yanal aşındırma: Akarsuların, içlerindeki materyallerle birlikte, eğimin azaldığı yerde salınımlar yaparak yanlara çarpması sonucu meydana gelen aşındırmadır.

Volkanizma, magmanın yer kabuğundaki zayıf kısımlardan yeryüzüne çıkmasıdır. Bu süreç iki şekilde gerçekleşir: 1. Yüzey Volkanizması: Magmanın yer kabuğundaki kırık hatları boyunca yüzeye çıkmasıyla oluşur. 2. Derinlik Volkanizması: Magmanın yer kabuğunun derinliklerinde soğuyarak katılaşmasıdır. Volkan bacası, volkanik malzemelerin yeryüzüne çıktığı bölümdür.

Yağmur oluşumu alçak basınç alanlarında görülür.

Ekvatorda 4 mevsim yaşanmamasının nedeni, Güneş ışınlarının yıl boyunca dik olarak gelmesi ve sıcaklık değerlerinin 20 dereceden aşağı düşmemesidir. Bu nedenle, ekvatoral iklimde yaz veya kış mevsimleri yerine, her zaman sıcak ve yağışlı bir iklim hakimdir.