ToprakBilimi

Toprak çeşitleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Killi Toprak: Ağır ve yapışkan yapıya sahiptir, su tutma kapasitesi yüksektir. 2. Kumlu Toprak: Gözenekli ve havalandırması iyidir, su tutma kapasitesi düşüktür. 3. Siltli Toprak: Suyu orta hızda geçiren, besin maddeleri açısından daha zengin toprak türüdür. 4. Kireçli Toprak: İçeriğinde kil, kum, humus ve kireç bulunur. 5. Humuslu Toprak: Yüksek organik madde içeriğine sahip, verimli ve besin maddeleri açısından zengin toprak türüdür. 6. Torf Toprağı: Bataklık ve sulak alanlarda oluşan, organik materyallerin yavaşça ayrıştığı toprak türüdür.

Toprak, birçok açıdan hayati öneme sahiptir: 1. Bitki Yetiştiriciliği ve Gıda Üretimi: Toprak, bitkilerin büyümesi ve besinlerini sağlaması için gereken mineralleri, suyu ve mikroorganizmaları barındırır. 2. Su Döngüsünün Korunması: Toprak, suyun tutulmasını ve yeraltı sularına süzülmesini sağlar. 3. Karbon Depolama ve İklim Düzenleme: Toprak, atmosferdeki karbonu depolayarak iklim değişikliğini yavaşlatmaya yardımcı olur. 4. Biyolojik Çeşitliliğin Korunması: Toprak, sayısız mikroorganizma, böcek ve bitki türünün yaşam alanıdır. Bu organizmalar, ekosistem dengesi için önemlidir. 5. Ekonomik Değer: Toprak, tarım ekonomisinin temelini oluşturur ve sürdürülebilir tarımın anahtarıdır.

DAP (Diamonyum Fosfat) gübre, bitkilerin gelişimi için iki önemli besin maddesi olan azot ve fosfor sağlar. Başlıca faydaları şunlardır: - Kök gelişimini hızlandırır ve kök sistemini güçlendirir. - Çiçeklenmeyi artırarak dane ve meyve tutumunu yükseltir. - Verimi artırır, meyve ve sebzelerde iyi renk oluşumu, soğuğa ve kuraklığa karşı yüksek tolerans sağlar. - Hastalıklara karşı direnci artırır ve bitkilerin genel sağlığını iyileştirir. DAP gübre, genellikle ekim veya dikim öncesinde, tohum veya kök derinliğine uygulanır.

Killi toprak, bazı açılardan iyi kabul edilebilir: - Besin maddeleri bakımından zengindir ve bitkilerin köklerine uzun süreli nem sağlar. - Sıkışmaz ve köklerin gelişmesine destek olur. Ancak, killi toprağın bazı dezavantajları da vardır: - Suyu çok iyi tuttuğu için aşırı yağış durumunda çamur haline gelebilir ve drenaj sorunları yaşanabilir. - Geçirgenliği düşük olduğu için köklerin hava almasını engelleyebilir. Bu nedenle, killi toprağın tarım için uygun hale getirilmesi amacıyla organik madde, kum veya mil eklenerek dengelenmesi önerilir.

Türkiye'nin en verimli toprakları Erzurum-Kars platosunda yaygın olarak bulunan çernezyom (kara toprak) topraklarında yer almaktadır.

Sıvı kükürt, kükürt gereksinimi yüksek olan ve asidik ortam seven birçok bitki için faydalıdır. Ancak, her bitkiye aynı şekilde etki etmez ve bazı bitkiler için uygun olmayabilir. Örneğin, alkali topraklarda sıvı kükürt kullanımı, pH seviyesini düşürerek bitkilerin besin maddelerine erişimini zorlaştırabilir. Sıvı kükürt kullanmadan önce, bitkilerin ihtiyaçları ve toprağın mevcut durumu dikkate alınmalı, gerekirse bir tarım danışmanına başvurulmalıdır.

Bereketli toprakların verimsiz hale gelmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Mineral Eksiklikleri: Toprakta azot, fosfor ve potasyum gibi bitkilerin büyümesi için gerekli olan besin maddelerinin yetersiz olması. 2. pH Dengesi: Toprağın pH seviyesinin asidik veya bazik olması, bitkilerin besin maddelerini emme yeteneğini etkiler. 3. Erozyon: Toprağın su veya rüzgar etkisiyle taşınması veya aşındırılması, toprak tabakasının incelmesine veya kaybolmasına neden olur. 4. Tuzluluk: Topraktaki yüksek tuz seviyeleri bitkilerin köklerine zarar verir ve su emme yeteneklerini azaltır. 5. Çevre Kirliliği ve Tarım İlaçları: Sanayi atıkları ve aşırı tarım ilacı kullanımı, toprakların kimyasal birikimler nedeniyle verimsizleşmesine yol açar.

Türkiye'de en verimli toprak olarak çernezyom (kara toprak) kabul edilir.

Gübre çeşitleri genel olarak organik ve kimyasal olmak üzere iki ana gruba ayrılır: 1. Organik Gübreler: Hayvan gübresi, kompost, yeşil gübre ve deniz yosunu gibi doğal kaynaklardan elde edilir. - Özellikleri: Toprağın organik madde içeriğini artırır, su tutma kapasitesini iyileştirir ve uzun vadede verimliliği artırır. 2. Kimyasal Gübreler: Endüstriyel süreçlerle üretilen ve saf formda besin elementleri içeren gübrelerdir. - Özellikleri: Hızlı etkilidir, bitkilere anında besin sağlar ve azot, fosfor, potasyum gibi temel elementlerin yanı sıra iz elementleri de içerebilir. Diğer gübre çeşitleri arasında üre, amonyum sülfat, triple süper fosfat ve diamonyum fosfat (DAP) gibi spesifik türler de bulunur.

Vertisol toprakların özellikleri şunlardır: 1. Yüksek Kil İçeriği: Vertisol toprakları, yüksek oranda kil mineralleri içerir ve kil içeriği genellikle %30 veya daha yüksektir. 2. Şişme ve Çekme: Suya doyduklarında şişer ve su kaybettiklerinde büzülür, bu da toprakta çatlaklara neden olabilir. 3. Su Tutma Kapasitesi: Büyük miktarda suyu emebilme ve uzun süre tutabilme özelliğine sahiptir, bu da yağışlı yüzey suyunun hızla emilmesini sağlar. 4. Tarımsal Zorluklar: Su tutma kapasiteleri ve şişme-çekme özellikleri, bitkilerin kök gelişimini engelleyebilir ve çatlaklar bitki köklerinin hava yollarını zorlaştırabilir. 5. Yavaş Su Süzme Hızı: Yoğun kil yapısı nedeniyle su süzme hızı genellikle düşüktür.

Toros 20-20 gübre, içeriğinde %20 azot (N) ve %20 fosfor (P2O5) bulunan bir kompoze gübredir. Bu gübre, aşağıdaki işlevlere sahiptir: Bitki gelişimini hızlandırır: Kök gelişimini artırır ve bitki besin elementlerinin alımını kolaylaştırır. Verim ve kaliteyi yükseltir: Buğday ve arpada kardeş sayısını ve başak adedini artırarak verimi iyileştirir. Danedeki gluten miktarını artırır: Bu, buğdayın kalitesini artırarak üreticiye ekstra gelir sağlar. Geniş kullanım alanı: Potasyum bakımından zengin, ancak azot ve fosfor bakımından fakir topraklarda yetiştirilen her bitkinin gübrelenmesinde kullanılır.

Erozyon, toprak yüzeyinin akarsular, sel suları ve rüzgarlar gibi dış kuvvetler tarafından aşındırılarak taşınmasına denir. Erozyonun oluşumunda etkili olan faktörler: 1. Yer şekilleri: Engebeli ve eğimli arazilerde yağmur suları hızlı yüzeysel akışa geçer ve erozyon artar. 2. İklim: Yağış rejiminin düzensiz olduğu yerlerde erozyon şiddeti artar. 3. Bitki örtüsü: Ağaçların kesilmesi veya aşırı otlatma gibi nedenlerle doğal bitki örtüsünün yok edilmesi, toprağı erozyona açık hale getirir. 4. İnsan faaliyetleri: Yanlış arazi kullanımı, ormansızlaşma ve anız yakımı gibi insan etkileri erozyonu hızlandırır. 5. Ana materyal: Gevşek ve dirençsiz araziler daha çabuk aşınır. Erozyonun çeşitleri: Su erozyonu, rüzgar erozyonu, çığ erozyonu gibi.

Vertisol ve rendzina iki tür kalsimorfik topraktır. Vertisol, killi veya kireçli olup, yumuşak kireç taşı ve killi kireç taşları üzerinde oluşur. Rendzina ise genellikle koyu renkte olup, alt kısımları kireç yönünden zengin olan topraklardır ve yumuşak kireç taşları üzerinde gelişir.

20-20 gübre, içeriğinde %20 azot (N) ve %20 fosfor (P2O5) bulunan bir kompoze gübredir. Bu gübre, aşağıdaki işlevleri yerine getirir: Bitki gelişimini hızlandırır: Azot ve fosfor, bitkilerin kök gelişimini ve yeşil aksamının sağlıklı olmasını sağlar. Verim ve kaliteyi artırır: Buğday ve arpada kardeş sayısını ve başak adedini artırarak verimi yükseltir. Meyve kalitesini iyileştirir: Sebzelerde ve meyve ağaçlarında tomurcuk ve çiçek oluşumunu, meyve tutumunu ve meyve kalitesini artırır. 20-20 gübre, potasyum bakımından zengin, ancak azot ve fosfor bakımından fakir topraklarda kullanılır.

Killi topraklar bazı nedenlerle sevilmez: 1. Su Drenajı Sorunları: Killi toprakların su geçirgenliği düşüktür, bu da suyun bitki köklerinde birikmesine ve çürümeye yol açabilir. 2. Sıkışma Eğilimi: Yoğun yapısı nedeniyle killi topraklar kolayca sıkışır ve köklerin gelişimini engeller. 3. İşlenmesi Zorluk: Ağır ve işlenmesi zor olan killi topraklar, tarım makineleri için de zorluklar yaratır. 4. Besin Maddelerinin Ulaşılmaz Olması: Kil, besin maddelerini tutar ancak bitkiler tarafından kolayca alınmasını engeller.

Türkiye'de en çok görülen toprak tipi kestane renkli bozkır topraklarıdır.

Sıvı kükürt S-80 çeşitli işlevlere sahiptir: 1. Toprak Islahı: Topraktaki kirecin çözünmesini sağlar, pH'ı düzenler ve tuzluluğu önler. 2. Bitki Besleme: Demir, çinko ve fosfat gibi elementlerin bitki tarafından alımını kolaylaştırır, bu da kök gelişimini destekler. 3. Hastalık Direnci: Uygulandığı alanda bitkinin hastalık direncini artırır ve bazı kök hastalıklarına tedavi eder. 4. Antifungal Özellikler: İçeriğindeki yüksek kükürt antifungal özellikler gösterir.

Türkiye toprak haritası üç ana kategoriye ayrılır: 1. Zonal Topraklar: İklime bağlı olarak oluşan ve o bölgenin doğal bitki örtüsü tarafından şekillendirilen topraklardır. 2. Azonal Topraklar: Taşınmış topraklar olup, akarsular, rüzgarlar veya buzullar gibi dış kuvvetlerle taşınarak biriktirilir. 3. İntrazonal Topraklar: Ana materyal ve drenaj koşullarıyla belirlenen, iklimden çok yerel koşullara bağlı olarak oluşan topraklardır.

Pedoloji, diğer adıyla "Toprak bilimi", toprakların yapısını, oluşumunu, dağılışını inceleyen ve topraktaki fiziksel, kimyasal ve biyolojik olaylar ile bunların ortaya çıkardığı sonuçları konu edinen bilim dalıdır. Pedoloji, aynı zamanda jeomorfolojinin alt gruplarından biridir.