Doğabilimleri

Buz Devrinde anlatılan buzul çağı, Pleistosen olarak adlandırılan Kuaterner buzullaşmasıdır.

Kayaçların sıcaklık farkı, yağmur ve rüzgar gibi etkenlerle aşınıp parçalanması sonucunda toprak oluşur.

Kayaçların parçalanmasıyla oluşmuş kütleler sırasıyla şunlardır: 1. Kayalar. 2. Taşlar. 3. Çakıllar. 4. Kum.

İnci, suda bulunan kalsiyum karbonat mineralinden oluşur.

Kalker (kireç taşı) suda kolay çözünen bir kayaçtır.

Laterit ve hidromorfik topraklar, farklı iklim ve oluşum özelliklerine sahip iki ana toprak türüdür. Laterit Topraklar: - Özellikler: Dönenceler arasındaki sıcak ve nemli iklim bölgelerinin toprağıdır. - Renk: Toprak içerisinde bulunan demir bileşikleri nemin etkisiyle oksitlenerek toprağın kırmızı renkli olmasına sebep olmuştur. - Verim: Sıcaklık ve yağış fazla olduğu için toprakta yıkanma fazladır, bu nedenle verimsiz topraklardır. Hidromorfik Topraklar: - Özellikler: Bataklık alanlarında veya taban suyu seviyesinin yüksek olduğu sahalarda görülür. - Bitki Örtüsü: Sazlık ve benzeri bitkiler toprağın organik madde bakımından zengin olmasını sağlar. - Kullanım: Fazla su tahliye edilirse tarıma elverişli hale gelir.

Türkiye'deki dağların oluşumunda orojenez iç kuvveti etkili olmuştur.

En uzun gecenin süresinin 15 saat olmasının nedeni, Kuzey Yarım Küre'de 21 Aralık tarihinde Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik açıyla gelmesi ve bu dönemde kuzey yarımkürede gece süresinin daha uzun olmasıdır.

Kayaçların parçalanması, çözülme (ayrışma) olarak adlandırılır ve bu süreç üç şekilde gerçekleşir: fiziksel, kimyasal ve biyolojik. Sonuçlar: 1. Fiziksel Parçalanma: Sıcaklık farkı nedeniyle kayacın çatlaması, parçalanması ve ufalanması sonucu çöl ve karasal iklim bölgelerinde toprak oluşumu hızlanır. 2. Kimyasal Çözünme: Su ve gazların etkisiyle kayacın kimyasal yapısının değişmesi, özellikle sıcak ve nemli iklimlerde daha hızlı gerçekleşir. 3. Biyolojik Çözülme: Bitki kökleri ve toprak altındaki organizmaların salgıları ile organik maddelerin parçalanması, organik asitlerin ve humusun etkisiyle kayacın zayıflaması ve parçalanması. Bu süreçler sonunda, parçalanan kayaçlar toprağa dönüşür ve yer şekilleri oluşur.

Geriye aşındırma, akarsuların yataklarını ağızdan kaynağa doğru aşındırıp derinleştirmesi olayıdır.

Sert karasal iklim, sıcaklık farkının en yüksek olduğu iklim tipidir.

Fay hatları ve sıcak su kaynakları arasında doğrudan bir ilişki vardır, çünkü sıcak su kaynakları genellikle fay hatları boyunca yer alır. Bu ilişki şu şekilde açıklanır: yer kabuğundaki fay hatları, magmanın yüzeye çıkmasına neden olur.

Akarsu vadisinin genişlemesinin birkaç nedeni vardır: Yana aşındırma. Biriktirme. Menderes oluşumu. Ayrıca, peneplen oluşumu sırasında sahada yükselme meydana gelirse, akarsu tekrar deniz seviyesine kadar aşındırma yapar ve bu da vadinin genişlemesine yol açar.

Kuzeyin soğuk yüzü, güneş ışınlarının kutuplara eğik bir şekilde gelmesi ve yılın altı ayı boyunca kutup noktalarında hiç doğmaması nedeniyle bu bölgelerin soğuk ve karlı bir iklim sahip olmasını ifade eder. Bu durum, Kuzey Kutbu için geçerli olsa da, Güney Kutbu daha da soğuktur çünkü Antarktika kıtası daha yüksek bir rakıma sahiptir ve kutup rüzgarları soğuk havayı kıta üzerinde sürekli dolaştırır.

Celal Şengör, İstanbul depremi için şu uyarılarda bulunmaktadır: 1. Büyük depremin yakınlığı: Şengör, Kuzey Anadolu Fayı ile Marmara Fayı'nın bağlantısına dikkat çekerek, İstanbul'da beklenen büyük depremin çok yakın olduğunu ve tam tarihinin önceden tahmin edilemeyeceğini ifade etmektedir. 2. Depremin etkileri: Deprem sonrası İstanbul'u yangınlar, açlık, yağma ve salgın hastalıklar gibi ciddi tehlikelerin beklediğini ve ülkenin uluslararası yardıma muhtaç hale gelebileceğini belirtmektedir. 3. Hazırlık gerekliliği: Kentsel dönüşümün hızla tamamlanması ve deprem hazırlıkları konusunda acil adımlar atılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Tekne vadi, buzul aşındırma şekillerinden biridir ve U şeklinde olan buzul vadilerine denir.

Kayaçlarda insan izleri, fosillerin bulunması nedeniyle oluşur.

A horizonu, toprak profilindeki en üst toprak tabakasıdır. Özellikleri: Organik madde: Ayrışmış bitki ve hayvan materyalinden oluşan humus olarak bilinen yüksek konsantrasyonda organik materyal içerir. Renk: Organik maddenin varlığı nedeniyle daha koyu renkte olma eğilimindedir, rengi koyu kahverengiden siyaha kadar değişebilir. Toprak yapısı: Kumlu, tınlı veya killi olabilir ve bu, su tutulmasını ve drenajı etkiler. Besin değeri: Bitki büyümesi için hayati önem taşıyan azot, fosfor ve potasyum gibi temel besinleri içerir. Biyolojik aktivite: Bakteriler, mantarlar, solucanlar ve diğer toprak organizmaları gibi yaşamla doludur. A horizonu, bitki köklerinin büyüdüğü birincil bölgedir ve tarım için elverişli katmandır.

Gündüzleri denizler daha sıcak, karalar ise daha soğuk olur. Bu durumun sebebi, kara ve denizlerin farklı şekilde ısınması ve soğumasıdır: karalar daha çabuk ısınır ve soğur, denizler ise geç ısınır ve geç soğur.

Toprak çeşitlerinin oluşmasının dört temel nedeni: 1. İklim ve yağış koşulları. 2. Ana kayanın yapısı. 3. Bitki örtüsü. 4. Yer şekilleri ve topoğrafya. Ayrıca, zaman da toprak oluşumunda önemli bir faktördür.