DNA

Nükleik asitler iki çeşittir: deoksiribonükleik asit (DNA) ve ribonükleik asit (RNA). DNA'nın özellikleri: - Kalıtsal bilgiyi taşır ve ana hücreden yavru hücrelere aktarılmasını sağlar. - Ökaryot hücrelerde çekirdekte, mitokondride ve kloroplastta; prokaryot hücrelerde ise sitoplazma içinde serbest hâlde bulunur. RNA'nın özellikleri: - DNA'dan farklı olarak tek iplikten oluşur. - Yapısında riboz şekeri vardır ve urasil azotlu bazı bulunur. - Üç çeşidi vardır: mesajcı RNA (mRNA), taşıyıcı RNA (tRNA) ve ribozomal RNA (rRNA).

Mutasyon, DNA üzerinde meydana gelen ani değişikliklerdir. Mutasyonların bazı türleri: 1. Nokta Mutasyonları: DNA dizisindeki tek bir baz çiftinin değişmesiyle oluşur. 2. Kromozom Mutasyonları: Kromozomların yapısında veya sayısında değişiklikleri içerir. 3. Uyarılmış Mutasyonlar: Mutasyona sebep olan etkenler (mutajenler) nedeniyle oluşur. Mutasyonların etkileri: - Yararlı Mutasyonlar: Canlının yaşama ve üreme şansını artırır. - Zararlı Mutasyonlar: Canlının yaşama ve üreme şansını azaltır. - Nötr Mutasyonlar: Canlı üzerinde gözle görülür bir değişim yaratmaz.

Cennet papağanının cinsiyeti, DNA testi ile kesin olarak belirlenebilir. Bunun dışında, bazı gözlemlerle de cinsiyet tahmini yapılabilir: - Erkeklerin gözleri dişilere oranla daha küçüktür. - Erkeklerin göz çevresindeki göz halkası dişilere göre daha büyüktür. - Erkeklerin kuyruğu daha sivri, dişilerin kuyruğu ise küt şeklindedir. - Erkeklerin ayak arası daha dar, dişilerin ayak arası ise daha geniştir (uyurken geçerlidir). - Dişiler tünekte veya ağaç dalında tünemiş durumdayken ayaklarını erkek cennet papağanından daha ayrık tutar.

SSR (Simple Sequence Repeats) ve AFLP (Amplified Fragment Length Polymorphism) moleküler markörleri, genetik varyasyonları incelemek için kullanılan PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) tabanlı tekniklerdir. SSR markörleri: - Mikrosatellitler olarak da bilinir ve DNA'da 1 ila 6 nükleotid uzunluğundaki tekrar dizilerini içerir. - PCR primerleri, tekrar bölgelerini çevreleyen dizilere tasarlanır ve amplifiye edilir. - Elde edilen ürünün uzunluğu, tekrar sayısını yansıtır ve polimorfizmleri ortaya çıkarır. AFLP markörleri: - Restriksiyon enzimi sindirimi ile genomik DNA'nın kesilmesi ve ardından adaptör ligasyonu ile çalışır. - PCR primerleri, seçici amplifikasyon için adaptör dizilerine göre tasarlanır. - Amplifiye edilen fragmanlar, jel elektroforezi veya kılcal sekanslama ile ayrılır.

8. sınıf fen bilimleri DNA testleri çözmek için aşağıdaki kaynaklardan yararlanabilirsiniz: 1. testimiz.com: 8. sınıf DNA ve Genetik Kod konusu için çeşitli testler sunmaktadır. 2. testcoz.online: MEB kazanımlarına uygun DNA ve Genetik Kod testlerini cevapları ile çözebileceğiniz bir platformdur. 3. fenbilim.net: DNA ve Genetik Kod ile ilgili 25 soruluk bir test ve çözümlü sorular bulunmaktadır. 4. sanalokulumuz.com: DNA'nın yapısı, kendini eşlemesi ve nükleotidler ile ilgili çözümlü test soruları sunmaktadır.

Babalık DNA testi sonuçları, numune alımı ve onay formu işleminden sonra ortalama 5 ile 7 iş günü arasında çıkmaktadır.

Aziz Sancar, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgiyi nasıl koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde kariyer yaptı. Bu çalışmaları, 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü, suç delillerinin incelenmesinde ve suçla mücadelede bilimsel yöntemler kullanarak aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Olay Yeri İnceleme: Parmak izi, kan lekesi ve balistik delillerin toplanması ve korunması. 2. DNA Analizi: Biyolojik numunelerden DNA eşleştirmesi yaparak failin tespiti. 3. Adli Toksikoloji: Şüphelinin kanında uyuşturucu veya zehir kalıntılarının tespiti. 4. Siber Suç Analizi: Dijital cihazlardan veri kurtarma ve siber izlerin takibi. 5. Eğitim ve Araştırma: Adli bilimler alanında yeni yöntem ve teknolojiler geliştirerek bunları uygulamaya geçirme. Mezunlar, adli tıp kurumları, emniyet birimleri, jandarma kriminal laboratuvarları ve savcılıklar gibi çeşitli kurumlarda çalışabilirler.

Maternal DNA kontaminasyonu, prenatal testlerde fetal örneklerin anne kanı veya dokusu ile temas etmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durumun başlıca nedenleri şunlardır: 1. Koryonik villus örneklemesi, amniyosentez veya kordon kanı alımı: Bu işlemler sırasında maternal hücrelerin fetal örneğe karışması mümkündür. 2. Örneklerin yanlış toplanması ve işlenmesi: Maternal DNA'nın fetal DNA ile karışmasına yol açabilecek hatalı prosedürler. Bu kontaminasyon, fetal DNA üzerinde yapılan genetik testlerin sonuçlarını etkileyerek yanlış teşhislere yol açabilir.

Kodlama bölgesi, transkripsiyonda, DNA üzerinde bulunan ve genetik bilginin kodlandığı bölgedir.

A ve B DNA arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Yapısal Özellikler: A-DNA, daha kısa, daha sıkışık ve daha büyük çaplı bir yapıya sahiptir. 2. Hidrojen Bağları: B-DNA'da sarmalın dış kısmı düzenli olarak bir girinti ve bir çıkıntı şeklindedir. 3. Çevresel Koşullar: A-DNA, yüksek tuz veya aşırı su kaybı gibi özel çevresel koşullarda bulunurken, B-DNA normal tuz ve pH şartlarında bulunur.

Doğrusal DNA'da birden fazla replikasyon orijini bulunur.

DNA'mızı doğrudan göremeyiz, çünkü DNA hücrelerimizin içinde bulunan ve genetik kodumuzu oluşturan moleküler bir yapıdır. DNA'mızı görmek için yapılan testler, genetik materyalimizi analiz ederek genetik bilgilerimize ulaşmayı sağlar. Bu testler genellikle şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Örnek Toplama: Kan, tükürük, saç, deri veya yanak içinden (bukkal sürüntü) alınan bir örnek ile DNA toplanır. 2. DNA İzolasyonu: Laboratuvarda örnekten DNA izole edilir, hücreler açılarak DNA serbest bırakılır ve diğer hücresel bileşenlerden ayrıştırılır. 3. DNA Çoğaltımı: Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) yöntemi ile DNA miktarı artırılır. 4. DNA Analizi: Çoğaltılan DNA, genetik varyasyonları veya belirli genetik markerları incelemek için analiz edilir. 5. Sonuçların Değerlendirilmesi: Genetik uzmanlar sonuçları yorumlayarak genetik anormallikler veya varyasyonlar hakkında detaylı bir rapor sunar. DNA testleri, sağlık ve soy geçmişi hakkında önemli veriler sunar, ancak her genetik durumu tespit edemeyebilir; bu nedenle sonuçların bir sağlık uzmanı veya genetik danışman eşliğinde değerlendirilmesi önerilir.

Her hücre, hücre bölünmesi sırasında genetik bilgilerin doğru bir şekilde kopyalanması için 2 DNA içerir. Bu süreç, DNA'nın eşlenmesi (replikasyon) olarak adlandırılır ve şu şekilde gerçekleşir: 1. DNA çift sarmalı, helikaz enzimi tarafından açılır ve iki iplikçik ortaya çıkar. 2. DNA polimeraz enzimi, her bir iplikçik üzerinde uygun nükleotidleri ekleyerek yeni iplikçikleri sentezler. 3. Eşlenme tamamlandığında, her hücre iki tam kopya DNA'ya sahip olur ve bu DNA'lar yeni hücrelere aktarılır.

DNA'nın kısalıp kalınlaşması ve bazı proteinlere birleşmesi sonucu kromozom oluşur.

Genetik markır, bir tür içindeki farklı bireylerde DNA dizilim farklılıkları gösteren ve genetik varyasyonun belirlenmesinde kullanılan genetik materyalin küçük bölümleri olarak tanımlanabilir. Başlıca genetik markır türleri: - DNA markırları: Tek nükleotid polimorfizmleri (SNP) gibi DNA dizilimindeki değişiklikleri analiz eder. - Mikrosatellit markırları: DNA'da kısa, tekrarlanan dizilimler olup, genetik çeşitliliğin tespiti için kullanılır. - Restriksiyon parça uzunluk polimorfizmi (RFLP): DNA'nın RE enzimleri ile kesilerek farklı parça uzunluklarının belirlenmesi esasına dayanır. - RAPD (Randomly amplified polymorphic DNA): Rastgele nükleotid dizilimine sahip primerler kullanılarak DNA parçalarının çoğaltılması ve polimorfizmin tespit edilmesi yöntemidir.

İnsanda 46 kromozomda tek bir DNA bulunur.

DNA'nın farklı olmasını sağlayan nükleotidlerin sayı ve dizilişinin farklı olmasıdır. Her canlının DNA'sı, aynı nükleotid çeşitlerini içermesine rağmen, bu nükleotidlerin dizilimi birbirinden farklıdır.

Tavukların DNA'sında insan DNA'sına benzerlik bulunmaktadır. Tavuk genlerinin yaklaşık %60'ı, insan genlerine türdeştir.

DNA, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organellerinde sentezlenir. Prokaryot hücrelerde ise DNA, sitoplazmada bulunur.