DivanŞiiri

Divan şiirinde bazı yanlışlar ve kusurlar şu şekilde sıralanabilir: Kafiye kusurları. Anlam kopukluğu. Sunilik ve yapmacıklık. Mazmunculuk. Monotonluk. Divan şiirinde ayrıca, ortak mahlas kullanımı nedeniyle şair ve şiirlerin karıştırılması gibi hatalar da olmuştur.

Mehmet Âkif Ersoy'un şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmasının birkaç nedeni vardır: Divan şiiri geleneği: Âkif, çocukluğundan itibaren klâsik edebiyat geleneği içinde yetişmiştir ve bu nedenle şiirlerinde şekil açısından eskiye ait unsurlar ve özellikler bulunur. Aruzun Türkçeye uyumu: Âkif, aruzu Türkçeye başarıyla uygulamış ve bu ölçüyü milletinin dili ve kültür değerleriyle yoğurarak şiirini oluşturmuştur. Anlatım gücü: Aruz, Âkif'in şiirlerinde sağlam bir anlatım ve ahenk sağlar. Manzum hikâye anlayışı: Âkif, şiirlerinde anlatıya ve öğüde dayanır ve aruz, manzum hikâye yazımına uygundur.

En güzel divan şiiri beyitlerinden bazıları şunlardır: Fuzûlî'den bir beyit: > Ger derse Fuzûlî ki güzellerde vefâ var > Aldanma ki şair sözü elbette yalandır. Neşâti'den bir beyit: > Gitdün ammâ kodun hasret ile cânı bile > İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile. Nedim'den bir beyit: > Haddeden geçmiş nezaket yâl ü bâl olmuş sana > Mey süzülmüş şişeden ruhgâr-ı âl olmuş sana. Fuzûlî'den bir beyit: > Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb > Kılma dermân kim helâkim zehri dermândadır. Şeyh Galib'den bir beyit: > Efendimsin cihânda i’tibârım varsa sendendir > Miyân-ı âşıkânda iştihârım varsa sendendir. Divan şiirinin en güzel beyitlerini içeren bazı kaynaklar şunlardır: fikriyat.com'da "Divan Şairlerinden En Güzel Beyitler" galerisi; eksisozluk.com'da "Divan Edebiyatından Şahane Beyitler" başlığı; listelist.com'da "Divan Edebiyatı Anlamlı Beyitler" listesi; ensonhaber.com'da "Divan Şiirinde Aşkı Gönülden Anlatmış Beyitler" haberi.

Kütahya şiir geleneği, tarih boyunca güçlü bir edebî ortam oluşturmuş ve farklı şiir türlerini barındırmıştır. Bazı özellikleri: Germiyan Beyliği Dönemi: Süleyman Şah ve II. Yakub Çelebi'nin âlim ve şairlere önem vermesiyle ciddi bir edebî ortam oluşmuştur. XIX. Yüzyıl: Âşıklık geleneğinden yetişen Ârifî, Pesendi, Âşık Şükrü gibi şairler, halk şiiri geleneğini sürdürmüştür. Tekke ve Halk Şiiri: Kütahya, tekke ve halk şiiri geleneğinde de önemli bir yere sahiptir. Kütahya, yetiştirdiği yüz aşkın şairle Osmanlı coğrafyasında altıncı edebiyat ve kültür merkezi olarak kabul edilmektedir.

Bayburtlu Zihni, hem Divan hem de halk şiiri türündeki yapıtlarıyla tanınmış bir şairdir. Divan şiiri türünde aruz ölçüsüyle yazdığı şiirler, ölümünden sonra "Divan-ı Zihni" adıyla yayımlanmıştır.

Edebiyatta şarkı, bestelenmek üzere yazılmış, uygun ölçülerle kaleme alınmış ve genellikle dört mısralık bentlerden oluşan bir nazım birimidir. Şarkı nazım şeklinin bazı özellikleri: Kafiye düzeni: abab, cccb, dddb... şeklindedir. Bent sayısı: 2-5 arasında değişir. Konu: Aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlence gibi temalar işlenir. Dil: Sade bir dil kullanılır. Temsilciler: Divan edebiyatında ilk şarkı yazarı Nail-i Kadim, en büyük temsilci Nedim'dir. Örnekler: Yahya Kemal Beyatlı'nın birçok şarkısı vardır.

Divan Şiiri ve Şairleri Üzerine İncelemeler kitabı, Prof. Dr. Cem Dilçin tarafından yazılmış olup 528 sayfadır.

Gül ve bülbül, klasik edebiyatta genellikle beşerî ve ilahi aşkı temsil eder. Gül (ma’şûk), güzellik, sevgili ve vuslatın kendisini simgeler. Bülbül (âşık), ise aşık olanı, özlemi ve sürekli bir dile getirme halini temsil eder. Ayrıca, tasavvufi yorumlarda bu semboller şu şekilde de ele alınır: Bülbül, Allah’a duyulan ilahi aşkı temsil eder. Gül, Allah’ın güzelliği, sevgisi ya da hakikatin kendisidir. Gül ve bülbül arasındaki ilişki, mecazi bir aşk olarak kabul edilir.

"Dil-i Naçar" şiiri, Divan Edebiyatı dönemine aittir. Şiir, 18. yüzyıl şairi Esrar Dede tarafından yazılmıştır.

Cemşid ü Hurşid mesnevisi, farklı şairler tarafından yazılmıştır: İlk eser, İranlı şair Selmân-ı Sâvecî tarafından 1361 yılında kaleme alınmıştır. Türk edebiyatındaki ilk örnek, 1403 yılında tamamlayan Ahmedî'ye aittir. Diğer bir eser, 1478 yılında yazan Cem Sultan'a aittir.

Divan şiirinin yedi ilkesi şunlardır: 1. Sanat için sanat anlayışı: Bireysel sanat ön plandadır. 2. Konudan çok konunun işlenişi: Önemli olan, konunun nasıl anlatıldığıdır. 3. Beyit bütünlüğü: Her beyit ayrı bir konuyu işler ve kendi başına anlamlıdır. 4. Söz ve anlam sanatları: Şiirde söz ve anlam sanatlarına sıkça başvurulur. 5. Aruz ölçüsü: Arap şiirinden alınan aruz ölçüsü kullanılır. 6. Göz için uyak: Tam ve zengin uyak anlayışı benimsenmiştir. 7. Mazmun kullanımı: Kalıplaşmış sözler (mazmunlar) sıkça kullanılır.

"Yaranı bulduk" sözü, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a aittir. Erdoğan, bu ifadeyi 7 Mart 2014 tarihinde Malatya'da yaptığı bir mitingde, sufi-tasavvuf edebiyatı şairi Niyazi Mısri'ye ait olan "Arzularsın" şiirinden bir dizeyi AKP'li seçmenlerle paylaşırken kullanmıştır. Şiirdeki ilgili dize şu şekildedir: > "Nâdânı terk etmeden, yârânı arzularsın." Erdoğan, bu dizenin ardından şu sözleri söylemiştir: > "Evet, biz, nadanı terk ettik, işte yaranı bulduk. Farkımız bu. Yaran burada ama bunlar bulamıyor. Sıkıntıları orada."

"Tuti-i mucize-guyem ne desem laf değil", Nef'i'nin bir gazelinin ilk beytidir ve "Mucize gibi sözler söyleyen bir papağanım, dediklerim sıradan laflar değildir" anlamına gelir. Tuti-i mu'cize-gûy: Mucize söyleyen papağan. Laf değil: Sıradan, boş söz değil.

Demdeme ve Şerare farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşımaktadır: Demdeme. Şerare.

Divan şiirinden gazel örneklerine aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: turkedebiyati.org. turkoloji.cu.edu.tr. sabah.com.tr. academia.edu. Ayrıca, Divan Şiirinde Gazel Redifli Gazeller başlıklı makale, divanlarda “gazel” ve “gazelleri” redifini taşıyan gazellere örnek olarak çeşitli şairlerin eserlerini sunar.

Bâkî'nin edebi kişiliği şu şekilde özetlenebilir: Söyleyiş Mükemmelliği: Bâkî, söyleyiş mükemmelliğine dayalı klasik üslubun en önemli temsilcisidir. Nazım Tekniği: Nazım tekniğini geliştirmiş, birçok büyük şairin "kaçınılmaz" olarak gördüğü nazım kusurlarından kurtulmayı bilmiştir. Dil Kullanımı: Sade ve anlaşılır bir dil seçmiş, şiirlerinde İstanbul Türkçesini ve halk deyimlerini kullanmıştır. Edebî Sanatlar: Şiirlerini ince hayaller, nükte ve tevriye gibi çeşitli edebî sanatlarla zenginleştirmiştir. Konu Seçimi: Genellikle din dışı konuları işlemiştir. Etkisi: Türk Divan şiirinin dönemin ünlü akımları ve eserleri seviyesine ulaşmasında büyük katkısı olmuştur. İlham Kaynağı: Mahallileşme akımının en önemli temsilcisi kabul edilmiştir. Ünü: Osmanlı şairleri arasında etki alanı en geniş ve en derin şairdir. Eserleri: En önemli eseri "Dîvân"dır.

Hoca Dehhânî, divan şiirinin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Öneminin bazı nedenleri: Anadolu sahasında lâdinî (din dışı) klasik şiirin ilk temsilcisi olmasıdır. Söyleyiş kudreti, kelime dünyası ve nazım tekniği açısından önceki şairleri aşmasıdır. Dinî-tasavvufî mesajlar vermek yerine dünya zevki, aşk ve maddî hayatla ilgili konuları işlemesidir. Gazel ve kasidenin Türk edebiyatında ilk örneklerini vermesidir. Devrinin ve çevresinin sosyal yaşamını, ahlâk, iman ve güzellik anlayışını anlatmasıdır.

Gazel, Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şeklidir. Gazel, en az beş, en fazla on beş beyitten oluşan ve genellikle aşk, şarap, ayrılık, hasret gibi lirik konularda yazılan bir şiir türüdür.

Şerifi Teis, iki farklı dönemde yaşamış şairleri ifade edebilir: 1. 16. yüzyıl şairi Şerîfî: Mecma’u’n-Nezâ’ir’de şiirleri bulunan bu şair, 15. yüzyıl şairlerini tanzir ettiğine göre, 15. yüzyıl şairi olması muhtemeldir. 2. 17. yüzyıl şairi Şerifi: On yedinci yüzyılın ikinci yarısında yaşamış, Âşık Ömer'in üstadı olan ve hem hece hem de aruz vezniyle şiirler yazan bir âşıktır. Dolayısıyla, Şerifi Teis'in hangi döneme ait olduğu, bahsedilen şairin kimliğine bağlıdır.

Fatih Sultan Mehmed, gazel tarzında şiirler yazmıştır. Avni mahlasını kullanan Fatih Sultan Mehmed'in şiirleri, klasik Türk şiirinin estetik birikimi çerçevesinde yazılmıştır. Fatih'in şiirleri, tam bir divan oluşturacak nitelikte değildir; mevcut şiirler bir divançe olarak değerlendirilmektedir.