DivanŞiiri

Hoca Dehhani'nin edebi kişiliği şu özelliklerle öne çıkar: 1. Din Dışı Konular: Hoca Dehhani, Anadolu sahasında din dışı temaları işleyen ilk divan şairi olarak kabul edilir. 2. Aşk ve Doğa Temaları: Şair, aşk, tabiat ve beşeri konuları ele almış, lirik bir üslup kullanmıştır. 3. Dilde Sadeleşme: Farsça ve Arapça kelimelerin yanında, sade bir Türkçe kullanımına da yer vermiş, bu da daha geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmesini sağlamıştır. 4. Şiir Türleri: Gazel ve kaside türlerinde eserler vermiştir. 5. Etkisi: Sonraki yüzyıllarda Baki, Nedim ve Fuzuli gibi büyük divan şairlerini etkilemiştir.

Ferheng-i Istılâhât-ı Nücûmî ve Divan şiiri araştırmaları açısından önemi şu şekildedir: 1. Kozmografik Kavramların Anlaşılması: Bu lügat, Divan şiirinde geçen kozmografik kavram ve tabirleri daha iyi anlamamızı sağlar. 2. Teşbih ve Mecazların Yorumu: Eserde yer alan teşbih, mecaz ve istiareleri açıklayarak, şiirdeki kozmografik açıdan yorumlanabilecek ifadeleri ortaya koyar. 3. Yeni Bilgilerin Keşfi: Geleneksel Osmanlı Türkçesinde yer almayan kozmografik anlamlara sahip kelime ve tabirlerin öğrenilmesini sağlar. 4. Telmih Esaslı Tabirlere Açıklık Getirmesi: Telmih esaslı kozmografik tabirlerin ne anlama geldiğini açıklar.

"Eski Türk Edebiyatında Nazım 1 ve 2" ciltleri, Prof. Fahir İz tarafından yazılmış ve edebiyat öğretmenleri ile üniversitelerin Eski Türk Edebiyatı Bölümü öğrencilerinin yararlanmaları amacıyla hazırlanmıştır. Kitaplarda yer alan konular: 1. Eski Türk Edebiyatında Nazım 1: 13. yüzyıldan 19. yüzyıl ortalarına kadar yazmalardan seçilmiş seçme nesirler ve divan şiirleri dizisi. 2. Eski Türk Edebiyatında Nazım 2: 13. yüzyıldan itibaren tekke ve halk şiiri ile Doğu Türk nazım ve nesir seçmelerini kapsamaktadır.

Divan Şiiri'nde yanlışlar genellikle iki ana kategoride toplanabilir: 1. Dil ve Anlatım Yanlışları: Divan şairlerinin, Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaları aşırı kullanması, şiirin anlaşılmasını zorlaştıran bir dil yaratmasına yol açmıştır. 2. Hüner Gösterme Amaçlı Yanlışlar: Bazı şairler, sadece hüner göstermek için "Türkī-yi basīṭ" gibi belirli bir üslupla şiirler yazmış, ancak bu şiirlerde yabancı kelimelerden kaçınmamışlardır.

İşte bazı en güzel divan şiiri beyitleri: 1. "Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb / Kılma dermân kim helâkim zehri dermândadır" (Fuzûlî). 2. "Haddeden geçmiş nezaket yâl ü bâl olmuş sana / Mey süzülmüş şişeden ruhgâr-ı âl olmuş sana" (Nedim). 3. "Gitdün ammâ kodun hasret ile cânı bile / İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile" (Neşâti). 4. "Efendimsin cihanda i’tibârım varsa sendendir. Miyân-ı âşıkânda iştihârım varsa sendendir" (Şeyh Galib). 5. "Âdeme âdem gerektir âdem etsin âdemi / Âdem âdem olmayınca âdem netsin âdemi" (Ziya Paşa).

Mehmet Akif Ersoy, şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmayı tercih etmiştir çünkü bu vezin, divan şiiri geleneğinin bir parçasıydı ve onun şiir dünyasını besleyen en güçlü damarlardan biriydi. Ayrıca, aruzun Türkçeye başarıyla uygulanmış olması ve hikaye üslubunu sevmesi, Ersoy'un şiirinin belirgin özelliklerindendir.

Kütahya şiir geleneği, hem divan şiiri hem de halk şiiri geleneğini içerir. Divan şiiri geleneğinde, Kütahya, klasik Türk edebiyatının önemli bir merkezi olarak kabul edilir ve Şeyhoğlu Mustafa, Ahmedî, Ahmed-i Daî, Şeyhî ve Cemalî gibi kurucu şairler bu şehirde yetişmiştir. Halk şiiri geleneğinde ise Kütahya'nın ilk önemli şairi Âşık Sırrı'dır.

Bayburtlu Zihni, hem Divan hem de halk şiiri türlerinde eserler vermiştir.

Gül ve bülbül, klasik edebiyatta mecazi anlamlar taşır ve çeşitli kavramları sembolize eder: - Gül, sevgiliyi, güzelliği, yüceliği ve ulaşılması zor olanı temsil eder. - Bülbül, aşık olanı, özlemi ve sürekli bir dile getirme halini simgeler. Bu sembolizm, özellikle divan şiirinde ve mesnevilerde sıkça işlenmiştir.

Şarkı, edebiyatta Divan şiirinin bir nazım biçimidir ve Türkler tarafından bu geleneğe kazandırılmıştır. Özellikleri: - Bestelenmek amacıyla dörtlükler halinde yazılır. - Kafiye düzeni genellikle aaaA-bbbA-cccA şeklindedir. - Konuları genellikle aşk, güzellik, eğlence ve ayrılık gibi temaları işler. - Dil diğer Divan edebiyatı şiir türlerine göre daha sadedir. - Önemli temsilciler arasında Naili, Nedim, Şeyh Galip ve Enderunlu Fazıl bulunur. - Son dönemdeki temsilcisi Yahya Kemal Beyatlı'dır.

Cem Dilçin'in "Divan Şiiri ve Şairleri Üzerine İncelemeler" kitabı 528 sayfadan oluşmaktadır.

Divan şiirinin 7 temel özelliği şunlardır: 1. Aruz Ölçüsü: Divan şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır. 2. Tam ve Zengin Uyak: Daha çok tam ve zengin uyak tercih edilmiştir. 3. Beyit Kullanımı: Nazım birimi olarak ağırlıklı olarak beyit kullanılmıştır. 4. Arapça ve Farsça Unsurlar: Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalar yoğun olarak kullanılmıştır. 5. Ağır ve Sanatlı Dil: Oldukça sanatlı, ağır bir dil kullanılmıştır. 6. Anlam ve Söz Sanatları: Anlam ve söz sanatlarına yer vermek bir hüner olarak görülmüştür. 7. “Sanat için Sanat” Anlayışı: Konudan çok konunun işleniş biçimi önemsenmiştir.

"Dil-i Naçar" şiiri, 18. yüzyıla ait bir Divan şiiri olarak bilinmektedir.

Divan şiirinin 7 ilkesi şunlardır: 1. Biçim ve Ölçü: Divan şiirinde genellikle aruz ölçüsü kullanılır. 2. Dili ve Üslubu: Şiirde süslü ve sanatlı bir dil tercih edilir, Arapça ve Farsça kelimeler ve tamlamalar sıkça yer alır. 3. Konular: Aşk, doğa, insanın içsel dünyası gibi temalar işlenir. 4. Şair-Okur İlişkisi: Şair, eserlerinde bir şair-avatar kullanarak okura duygusal bir etkileşim yaratır. 5. Nazım Şekilleri: Gazel, kaside, rubai gibi Arap ve Fars edebiyatından alınan nazım şekilleri kullanılır. 6. Anlam ve Söz Sanatları: Şiirlerde anlam ve söz sanatlarına yer vermek bir hüner olarak görülür. 7. Mahlas Kullanımı: Şairler, şiirlerinin sonunda mahlaslarını söylerler.

“Cemşid ü Hurşid” adlı eser, 14. yüzyıl divan şairi Ahmedî tarafından yazılmıştır.

"Demdeme" ve "Şerare", Tanzimat Dönemi Türk edebiyatında farklı bağlamlarda kullanılan terimlerdir: 1. "Demdeme": Bu terim, Recaizade Mahmut Ekrem'in "Zemzeme" adlı eserine karşı Muallim Naci'nin yazdığı eleştiri yazılarını içeren kitaba verilen isimdir. 2. "Şerare": Muallim Naci'nin Divan şiiri geleneği içinde yazdığı şiirleri içeren bir kitap adıdır.

"Yaranı bulduk" sözü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 30 Mart 2014 yerel seçimleri için Malatya'da yaptığı mitingde kullandığı bir ifadedir. Bu ifade, 17. yüzyıl divan şairi Niyazi-i Mısrî'nin "Nâdânı terk etmeden, yârânı arzularsın" dizelerinden alınmıştır.

Divan şiirinden gazel örnekleri şunlardır: 1. Fuzuli'den bir gazel örneği: > "Kamu bîmârına canan deva-yı derd eder ihsan > Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı". 2. Bakî'nin gazellerinden bir örnek: > "Süzme çeşmin gelmesin müjgan müjgan üstüne > Vurma zahm-ı sineme peykan peykan üstüne". 3. Nedim'in şûhâne gazelinden bir örnek: > "Ele almaz güzel sevmez demişler hakkına > Eylemişler Râsih’e bühtan bühtan üstüne". 4. Nâbî'nin hikemî gazelinden bir örnek: > "Düşünceye dayalı hikmetli söz söyleme" anlayışını işleyen bu tür gazellere örnek olarak Nâbî'nin şiirleri gösterilebilir.

"Tuti-i mucize-guyem ne desem laf değil" beyti, Nef'i adlı divan şairine aittir ve şu anlama gelir: "Mucize gibi sözler söyleyen bir papağanım, dediklerim sıradan laflar değildir".

Divan şiirinin en önemli temsilcilerinden biri olarak Baki kabul edilir.