Delil

Evet, duruşmada yapılan beyanlar ispatlanabilir. Ceza muhakemesinde, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delil, ispat unsuru olarak değerlendirilebilir. Beyan delili, şüpheli, sanık veya tanık gibi kişilerden gelebilir. Sanık beyanı, duruşmada yapıldığında her zaman beyan delili olarak kabul edilir ve hükümde değerlendirilir. Tanık beyanı ise, duruşmada dinlenmesi zorunlu olsa da, çeşitli sebeplerle duruşmada dinlenemediği takdirde, daha önce alınmış ifadelerinin yer aldığı tutanaklar delil olarak değerlendirilir. Gizli tanık beyanı ise, tek başına hükme esas alınamaz; ek başka delillerin de bulunması gerekir.

Kiracılığın tespiti davasında delil tespiti, genellikle şu yollarla yapılır: Yazılı kira sözleşmesi: Noter tasdikli veya adi yazılı, iki tarafın imzasını taşıyan bir kontrat, kiracının iddiasını destekler. Ödeme dekontları ve makbuzlar: Düzenli kira ödemelerini gösteren belgeler, sözleşmenin varlığına işaret eder. Faturalar ve abonelikler: Kiracı adına kayıtlı elektrik, su, doğalgaz gibi faturalar ve abonelikler, o taşınmazda rızaya dayalı bir oturma bulunduğunu gösterir. Tanık beyanları: Kira sözleşmesinin tarafı olmayan üçüncü kişilerin tanıklığı, kiracının ne kadar süredir orada oturduğunu doğrulayabilir. Belirli bir miktarın üzerindeki uyuşmazlıklarda, kanunen tanık gibi deliller tek başına yeterli değildir; yazılı delil veya başlangıcı aranır. Kiracı, dava konusu taşınmazda önceki tarihli bir sözleşmeye dayalı olarak kiracı olduğunu ispat etmelidir. Delillerin toplanması ve sunulması sürecinde bir avukata danışılması önerilir.

Evlilik birliğinin sarsılması (şiddetli geçimsizlik) davasında sunulabilecek bazı deliller: Mesajlar, ses kayıtları, fotoğraflar, videolar. Polis raporları, darp raporları, psikolojik destek raporları. Tanık beyanları (eşler arasında yaşananlara şahit olan aile üyeleri, arkadaşlar vb.). Banka kayıtları, kart ekstreleri. Otel, motel, pansiyon vb. yerlerde konaklandığına dair kayıtlar. Sosyal medya içerikleri ve mesajlaşmaları. Delillerin hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş olması gereklidir; aksi takdirde mahkeme tarafından dikkate alınmaz.

Mahkemede "subut bulunmadığından" ifadesi, bir iddianın veya suçlamanın kanıtlanamadığını belirtir. Hukuk sisteminde bir kişinin suçlu olduğuna hükmedilebilmesi için yapılan yargılama sürecinde, iddiaların somut delillerle desteklenmesi gerekir.

Hukuka aykırı delil, pozitif hukukta yer alan normlara ve/veya hukuka aykırı yöntemlerle elde edilmiş her türlü delildir. Bir delilin hukuka aykırı olarak kabul edilmesi için: Hukuk sistemine, dolayısıyla da hukuk kurallarına aykırı biçimde elde edilmiş olması gerekir. Yürürlükteki hukuk kuralları ile açıkça yasaklanmış yöntemlerle elde edilmiş olması gerekir. Açık bir yasaklama olmasa da ilgili usul kurallarına aykırı biçimde elde edilmiş olması gerekir. Hukuka aykırı delillerin kullanılamayacağı durumlar: Ceza yargılamasında maddi gerçeğe ulaşmak için kullanılamaz. Kullanılsa dahi mahkeme hükmüne esas alınamaz. Türk Ceza Kanunu'na göre suç teşkil eder.

Boşanma davasında ağza alınmayacak sözlerin delil olarak kullanılıp kullanılamayacağı, bu sözlerin hukuka uygun bir şekilde elde edilip edilmediğine bağlıdır. Hukuka uygun yollardan elde edilen ve hakaret, küfür gibi onur kırıcı davranışların evlilik birliğini temelden sarstığını gösteren deliller, mahkemede dikkate alınabilir. Boşanma davasında delillerin değerlendirilmesi konusunda bir avukata danışılması önerilir.

Mirastan çıkarma için gereken deliller, çıkarma sebebine göre değişiklik gösterir. Ağır bir suç işleme durumu için, suçun işlendiğini gösteren belgeler ve deliller gereklidir. Aile hukukundan doğan yükümlülüklerin ihlali durumunda, yükümlülüklerin yerine getirilmediğini kanıtlayan belgeler (örneğin, nafaka borcunun ödenmemesi, aileye ait sırların ifşası) sunulmalıdır. Mirasçılıktan çıkarma işleminin geçerli olabilmesi için, miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufunda (vasiyetname veya miras sözleşmesi) çıkarma sebebinin açıkça belirtilmesi ve bu sebebin somut olarak gösterilmesi şarttır. Mirasçı, iskata itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat yükü, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.

Mütevatir haber, yalan üzerinde birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluk tarafından, görülen ve işitilen şeylerden nakledilen haberdir. Mütevatir haberin özellikleri: Haberi nakledenlerin sayısı çok olmalıdır. Nakil, nesilden nesile aktarılmış olmalıdır. Haberi nakledenler, yalan söyleyecek ahlaki seviyeden uzak olmalıdır. Haberi nakledenler, haberi bizzat duymuş veya görmüş olmalıdır. Mütevatir haber türleri: Lafzî mütevâtir: Aynı lafızlarla nakledilen haber. Manevî mütevâtir: Aynı anlamın farklı lafızlarla nakledildiği haber. Mütevatir haber örnekleri: Kur'an-ı Kerim'in Allah'ın kelamı olması. Hz. Muhammed'in peygamberliği. Namazın farz olması.

Mahkemeden görüntü talep edilebilir, ancak bu talebin hukuka uygun yöntemlerle ve doğru delillerle desteklenmesi gereklidir. Görüntülerin delil olarak kabul edilmesi için: Hukuka uygun elde edilmiş olması gerekir. Doğru yöntemlerle sunulmuş olmalıdır. Bazı durumlarda görüntülerin mahkemede kullanılması: Ceza davalarında, şüpheli veya sanığın işlediği suç, hukuka uygun delillerle ispat edilebilir. Boşanma, alacak, tazminat veya iş davalarında, görüntüler belge delili olarak kabul edilebilir, ancak yine de hukuka uygun elde edilmiş olmalıdır.

Banka havalesi dekontu, açıklama kısmında borç veya ödünç gibi ibareler yer almıyorsa ve karşı taraf ödemenin bir borç için yapılmadığını ispatlamıyorsa delil olarak kullanılamaz. Ayrıca, şu durumlarda da dekont delil olarak kabul edilmez: Miktar itibariyle tanıkla ispat sınırının üstünde bir alacak söz konusuysa. Dekontun yazılı delil başlangıcı olarak kabul edilebilecek nitelikte olmaması (örneğin, havale dekontunda paranın gönderiliş nedenine dair herhangi bir şerh bulunmaması). Banka dekontunun delil olarak kullanılamayacağı durumlarda, davacı tarafın kesin delil sunması veya yemin teklif etmesi gerekir.

Fiziki takip tutanağı, delil olarak kullanılabilmesi için bazı koşulları sağlamalıdır: Tutanağın içeriği: Kolluk tarafından yapılan faaliyeti ve elde edilen sonuçları anahatlarıyla içermelidir. İmzalar: Tutanağın, işlemi gerçekleştiren adli kolluk görevlisi tarafından imzalanması gereklidir. Duruşmada tartışma: Tutanak, duruşmada okunarak taraflara tartışma ve itiraz hakkı tanınmalıdır. Tanık olarak dinleme: Tutanağa itiraz edildiğinde, fiziki takibi yapan tutanak imzacısı kolluk görevlilerinin duruşmada tanık olarak dinlenmeleri gerekir. Bu koşullara uyulduğunda, fiziki takip tutanağı duruşmada delil olarak kabul edilir.

Yargıtay, duyuma dayalı tanık beyanlarını tek başına delil olarak kabul etmez. Duyuma dayalı beyanlar, diğer delillerle desteklenmediğinde güvenilirlik açısından zayıf kabul edilir. Örnek olarak, bir ticari uyuşmazlıkta tanık beyanları, ancak yazılı belgeler, faturalar veya banka kayıtları gibi diğer delillerle desteklendiğinde ispat gücüne kavuşabilir. Bu konuda somut olay özelinde değerlendirme yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

Ticari defterler, aşağıdaki hallerde delil olarak kabul edilir: Uyuşmazlığın ticari bir iş olması. Tarafların tacir olması. Defterlerin kanuna uygun tutulması. Karşı tarafın defterlerinin uygun olmaması. Kayıtların birbirini doğrulaması. Bu şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtları, sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilir.

Sigorta hasar itirazında sunulabilecek bazı deliller: Kaza tespit tutanağı. Polis raporu. Sigorta poliçesi. Fotoğraflar. Ekspertiz raporu. Araç ruhsat fotokopisi. Hasar onarım faturaları. İtiraz sürecinde, itiraz dilekçesi ile birlikte tüm gerekli belgelerin zamanında teslim edilmesi önemlidir.

WhatsApp yazışmaları, belirli koşulları sağlamak kaydıyla delil olarak kabul edilebilir. Delil olarak kabul edilebilmesi için gereken şartlar: Yazışmanın tarafı olan kişi, delil olarak sunulacak yazışmaları bizzat kayıt altına almış olmalıdır. Yazışmaların özel hayatın gizliliğini ihlal etmemesi gerekir. Yazışmaların hukuka aykırı yöntemlerle elde edilmemiş olması gerekir. WhatsApp yazışmaları, hukuk davalarında delil başlangıcı olarak kabul edilebilir ve bu durumda tanık dinletilmesi mümkün olabilir. Hukuka aykırı elde edilmiş yazışmalar, mahkemede delil olarak kullanılamaz ve aynı zamanda suç teşkil edebilir.

Evet, kesinleşen karar kesin delil olur. Hukukumuzda kesin deliller sınırlı olup bunlar, ikrar, senet, yemin ve kesin hükümdür. Ancak, ceza mahkemesinde verilen beraat kararı, kusur ve derecesi, zarar tutarı, temyiz gücü ve yükletilme yeterliği, illiyet gibi esasların hukuk hakimini bağlamaz.

İsticvapta ikrar, kesin delil değildir. İsticvap, hukukta delil olarak düzenlenmemiştir. Eğer ikrar elde edilmezse, hâkim isticvap sonucunda oluşan kanaatini, başka takdiri delillerle destekleyebilir.

Evet, bir davada yapılan mahkeme içi ikrar, başka bir davada da geçerli olup kesin delil teşkil eder. Mahkeme içi ikrar, mahkeme önünde sözlü olarak yapılabileceği gibi, bir dilekçe veya dava evrakı ile de yapılabilir. Mahkeme dışı ikrar ise, bir belge ile ispat edilebilirse kesin delil hükmünde olur, ancak aksi takdirde takdiri delil olarak kabul edilir.

Boşanma davalarında ziynet eşyalarının iadesi, hayatın olağan akışına aykırı durumu iddia eden veya savunmada bulunan tarafın ispat yüküyle gerçekleştirilir. İspat için kullanılabilecek bazı deliller: düğün videoları ve fotoğrafları; tanık beyanları; banka kayıtları, dekontlar ve hesap dökümleri. Genel ispat yükü kuralı, Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesinde ve 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 190. maddesinde belirtilmiştir.

Karşı taraf yokluğunda delil tespiti yapılabilir, ancak belirli koşullar altında: Acele hallerde. Usulüne uygun davet edilmemesi durumunda. Mahkemenin kararı ile. Delil tespiti tutanağı ve varsa bilirkişi raporunun bir örneği, karşı tarafa derhal tebliğ edilmelidir.