Danıştay

Bölge idare mahkemesinin kesin kararına karşı yapılabilecekler: Anayasa Mahkemesine başvuru: Kanun yolları tüketildikten sonra hak ihlali gerekçesiyle başvurulabilir. İçtihatları Birleştirme Kurulu başvurusu: 7188 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik öncesinde, bölge idare mahkemelerinin benzer konudaki kesin kararları arasındaki aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesi için İçtihatları Birleştirme Kurulu'na başvurulabiliyordu. Ayrıca, 7188 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğe göre, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemelerinin dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması halinde, Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu, re’sen ya da ilgili tarafların istemi üzerine Danıştay’dan karar talep edebilir.

Danıştay'ın 31 Ekim 2000 tarihli kararına dair bilgi bulunamamıştır. Ancak, Danıştay kararlarına şu sitelerden ulaşılabilir: karararama.danistay.gov.tr; anayasa.gen.tr.

Evet, Danıştay üyesi sağlık sebebiyle görevden alınabilir. 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 84. maddesine göre, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği tam teşekküllü resmî sağlık kurulu raporuyla kesin olarak anlaşılan Danıştay meslek mensuplarının görevine son verilmesine Başkanlar Kurulunca karar verilir.

Danıştay, idarenin takdir yetkisini hukuka uygunluk denetimi yaparak denetler. Bu denetimde kullanılan bazı ölçütler şunlardır: Anayasal ilkeler: Eşitlik, sosyal devlet, hukuk devleti ve demokratik yönetim gibi ilkeler esas alınır. Sebep unsuru: İşlemin gerekçesinin yeterli ve somut olup olmadığı incelenir. Kamu yararı: İdarenin takdir yetkisini kamu yararı doğrultusunda kullanıp kullanmadığı değerlendirilir. Yerindelik: Kararın kamu hizmetinin gereklerine uygun olup olmadığı göz önünde bulundurulur. Temel hak ve özgürlükler: Temel hak ve özgürlükleri etkileyen işlemlerde ölçülülük ve orantılılık ilkelerine uygunluk kontrol edilir. Danıştay, idarenin takdir yetkisini kullanırken keyfi davranmadığını ve yasal sınırlar içinde kaldığını tespit etmeye çalışır.

Evet, içtihadı birleştirme kararları bağlayıcıdır. İçtihadı birleştirme kararları, benzer hukuki konularda Yargıtay Genel Kurullarını, dairelerini ve adliye mahkemelerini bağlar. Ancak, içtihadı birleştirme kararlarının geriye yürümezliği ilkesi gereği, bu kararlar geleceğe yönelik olarak uygulanır ve her şeyden önce bir kanun yolu olmayıp, yeni bir kural koyma amacı taşır.

Danıştay üyeleri, aşağıdaki şekillerde seçilir: İdari yargı hakim ve savcıları: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca seçilir. Diğer görevliler: Cumhurbaşkanınca seçilir. Boşalan üyeliklerin dörtte üçü idari yargı hakim ve savcılığından, dörtte biri ise diğer görevliler arasından seçilir. Seçim süreci: Danıştay'da üye sayısı dörde düştüğünde, durum Danıştay Başkanlığınca Cumhurbaşkanı ve Adalet Bakanlığına bildirilir. Cumhurbaşkanı ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, bu bildirimden sonra en geç iki ay içinde seçim yapar. Seçimler, Danıştay Genel Kurulunca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla gerçekleştirilir. İlk üç oylamada sonuç alınamazsa, seçim en çok oy alan iki aday arasında yapılır. Dördüncü oylamada çoğunluk sağlanamazsa, süreç yeniden aday gösterilerek tekrarlanır.

Evet, idare ve vergi mahkemelerinin temyiz mercii Danıştay'dır. İdare mahkemeleri veya vergi mahkemelerinin verdikleri kararlar, Danıştay tarafından temyiz yoluyla incelenir.

Danıştay'ın bozma kararına uyulmadığında, Bölge İdare Mahkemesi (BİM) kendi kararında ısrar edebilir. BİM'in ısrar kararı, nihai bir karar sayılır ve temyize götürülebilir. Israr kararı temyiz edildiğinde, inceleme Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu veya Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu tarafından yapılır. Yeni deliller sunulamaz ve ilk derece mahkemesi veya BİM'nin yerine geçerek maddi vakaları yeniden değerlendirme yapılmaz.

Danıştay'da bir dosyanın uzun sürmesinin birkaç nedeni olabilir: Dairenin iş yükü: Danıştay'ın farklı dairelerinin baktığı dosya sayıları ve konu türleri farklıdır. Dosyanın karmaşıklığı: Dosyanın içeriği, toplanması gereken ek belgeler, bilirkişi incelemesi gerektirip gerektirmediği gibi unsurlar süreyi uzatabilir. Hukuki süreçler ve tarafların davranışları: Mahkemelerin iç işleyişi, tarafların sunduğu dilekçelerin niteliği, keşif veya duruşma günlerinin belirlenmesi gibi süreçler ile tarafların dosyaya ilişkin sunduğu belgelerin eksiksiz ve zamanında olmaması da süreyi etkileyebilir.

"YD'den havale için beklemede" ifadesi, dosyanın incelenmesi veya karar verilmesi için gereken belgelerin veya bilgilerin tamamlanması beklenirken dosyanın bekletildiğini ifade eder. Bu durum, dava sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve adil bir karar verilmesi için gereklidir. "YD" kısaltması, "yürütmeyi durdurma" anlamına gelir. Daha fazla bilgi için Danıştay'ın ilgili dairesini 0(312) 425 99 14 numaralı telefondan arayarak kalem memuruna danışılabilir.

Öğrenci Andı (Andımız), 2021 yılında Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun kararı ile yeniden okutulması yönündeki kararın iptal edilmesi nedeniyle şu anda okullarda okunmamaktadır. Türk Eğitim-Sen, Andın kaldırılmasıyla ilgili 2013 yılında açılan davada, 2018 yılında Danıştay 8. Dairesi, Andın yeniden okutulmasını kararlaştırmıştır. Andın tekrar okutulması için yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Bu konuda İYİ Parti tarafından TBMM Başkanlığı’na bir kanun teklifi sunulmuştur.

Danıştay 6. Daire, imar mevzuatından doğan davalar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları mevzuatından kaynaklanan davalar gibi belirli dava türlerine bakar. Danıştay 6. Daire'nin baktığı dava türlerinden bazıları şunlardır: İmar Kanunu ile diğer kanunlar ve ilgili mevzuata göre her tür ve ölçekteki planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arsa ve arazi düzenlenmesi, ifraz ve tevhit işleri, imar durumu, ruhsat ve kamulaştırma işlemlerine karşı plan ile birlikte veya müstakilen tesis edilen işlemler; Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları mevzuatı. Danıştay 6. Daire, ayrıca öğrenci ve öğrenim işleri, yükseköğretim mevzuatı, özel öğretim kurumları mevzuatı gibi alanlarda da davalara bakar.

Danıştay 10. Daire, aşağıdaki davalara bakar: 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ile ilgili davalar. Mülga 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu, mülga 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu ile ilgili davalar. Sınır ve toprak edinme mevzuatı ile ilgili davalar (yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı ayni hak edinimi dahil). 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun ile ilgili davalar. Sağlık mevzuatı ile ilgili davalar (emeklilik ve kamu görevlileri emeklilik mevzuatı hariç). Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası mevzuatı ile ilgili davalar (idari para cezaları ve Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği dahil). Banka promosyon ödemelerine ilişkin işlemler ile ilgili davalar. Tüketicinin korunması mevzuatı ile ilgili davalar (idari para cezaları ve diğer idari yaptırımlar dahil). Silahlara ve bıçaklara ilişkin mevzuat ile ilgili davalar. Gümrük mevzuatı uyarınca gümrük müşavir ve müşavir yardımcıları hakkında tesis edilen işlemler ile ilgili davalar.

Danıştay'ın red kararına itiraz, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na yapılır. İtiraz, kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olarak gerçekleştirilebilir.

Danıştay, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'na tabidir. Bu kanun, 6 Ocak 1982 tarihinde kabul edilmiş ve 20 Ocak 1982 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Danıştay ve Yargıtay arasındaki temel farklar şunlardır: Görev Alanı: Danıştay, idari yargı alanında görev yapar ve idarenin tesis ettiği her türlü işleme karşı son incelemenin yapıldığı merciidir. Yargıtay, adli yargı alanında görev yapar ve mahkemelerin verdiği hükümlerin son inceleme merciidir. Yükseklik Düzeyi: Danıştay, Türkiye'nin en yüksek düzeyde idari yargı organıdır. Yargıtay, Türkiye'nin en yüksek düzeyde adli yargı organıdır. Bağlayıcılık: Danıştay kararları, yürütme erki için bağlayıcı niteliktedir. Yargıtay kararları, baktıkları dava özelinde bağlayıcıdır; içtihadı birleştirme kararları ise her dava için bağlayıcıdır.

Abdurrahman Gençbay, Danıştay 9. Daire Başkanı olarak görev yapmaktadır. 10.07.1967 tarihinde Trabzon Sürmene'de doğan Gençbay, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü'nden 1987 yılında, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 2004 yılında mezun olmuştur. 24.05.2019 tarihinde Danıştay Genel Kurulu tarafından 9. Daire Başkanlığına seçilmiştir.

Danıştay'da bir dosyanın öne alınması süreci, dosyanın içeriği ve işlem gören daireye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak, bir dosyanın karara bağlanması için öngörülmüş azami süre, tekemmül tarihinden itibaren 6 aydır. Ancak, dosyanın öne alınması talebi ve bu sürecin ne kadar süreceği, hakim veya ilgili daire tarafından değerlendirilecektir. Dosyanın öne alınması için gerekli süre hakkında kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Bu nedenle, detaylı bilgi için bir avukatla veya Danıştay'ın ilgili dairesiyle iletişime geçilmesi önerilir.

Evet, belediye şube müdürü daire başkanına atanabilir. Danıştay'ın bazı kararları bu durumu desteklemektedir. Örneğin, Danıştay 2. Dairesi'nin 2021/14419 E. ve 2022/726 K. sayılı kararında, idarenin takdir yetkisi kapsamında, daire başkanını şube müdürü olarak atamasının hukuka aykırı bulunmadığı belirtilmiştir. Ancak, bu tür atamaların kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olması gerekmektedir.

Danıştay'ın KHK kararları kesin değildir. Danıştay, KHK ile görevden alma işlemlerinin idari işlem niteliğinde olduğunu belirterek, bu kararlara karşı açılan davalarda ilk derece mahkemesi olarak görev yapmamaktadır. KHK ile görevden ihraç edilen kişiler, öncelikle OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu'na başvurabilir.