Dana

Türkiye'de yerli ve özel yetiştirilmiş dana ırkları olmak üzere çeşitli dana türleri bulunmaktadır. Yerli dana ırkları: Anadolu Kırmızı Sığırı. Simental Sığırı. Holstein Sığırı. Güney Doğu Anadolu Kırmızısı. Kıvırcık Sığır. Özel yetiştirilmiş dana ırkları: Şarole. Angus. Limuzin. Bu bilgilere göre, Türkiye'de en az 7 farklı dana ırkı bulunmaktadır.

Arjantin'de yetişen bazı dana ırkları: Simental: Kombine bir ırk olup, hem süt hem de et üretimi için kullanılır. Charolais (Şarole): Et verimi yüksek bir ırktır. Angus: Et kalitesi ve yüksek verimliliği ile bilinir. Hereford: Dayanıklı ve yüksek verimli bir ırktır. Limousin: Et kalitesi, verimlilik ve uzun ömürlülüğü ile öne çıkar. Arjantin, aynı zamanda yerli dana cinslerini de genetik kaynakların korunması amacıyla muhafaza etmektedir.

Düveler, 24 ila 26 aylık yaşta cinsel olgunluğa ulaşıp çiftleşmeye hazır hale gelirler. Ancak, bir düvenin ilk buzağılaması için en uygun zaman, 15-16 aylıkken tohumlanmasıdır. Bu süreler, ineğin yaşı, ırkı, mevsim, beslenme durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Tohumlanan inekten 2 gün sonra kan gelmesi, tohumlamanın zamanında yapıldığının bir göstergesi olup hayvanın döl tutma şansının çok yüksek olduğunu gösterir. 3 gün sonra kan gelmesi ise tohumlamanın erken yapıldığını ve döl tutma şansının düşük olduğunu işaret eder. Tohumlama sonrası kanama durumunda, kanamanın miktarı ve süresi ile hayvanın genel sağlığı, iştahı ve davranışları izlenmelidir.

24 aylık bir dana, 400 kg ile 700 kg arasında bir ağırlığa ulaşabilir. Ancak bu değer, beslenme, genetik, çevresel koşullar ve sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Etçi ırklar: 500 kg ile 700 kg. Sütçü ırklar: 400 kg civarında. İyi beslenen ve kaliteli yemle büyütülen erkek danalar 700 kg'a, dişi danalar ise 550 kg'a ulaşabilir.

Güngörmez eti, dana veya sığırın arka kısmında, omurga ile kaburgaların arasında yer alan ve pek fazla çalışmayan kaslardan elde edilir. Bu bölge, dananın döş bölgesinde, antrikot ile kol/kürek arasından çıkar.

Danalar genellikle 12 ila 16 ay arasında kesime hazır hale gelir. Bu süre, hayvanın cinsine, yetiştirme koşullarına, beslenme alışkanlıklarına ve genetik özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Kültür ırkı veya melez danalar: 1,5 yaşına kadar. Yerli ırklar: 2,5-3 yaşına kadar.

Dana (erkek sığır), genellikle 12-24 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşır ve 36 aylıktan itibaren çiftleştirmede kullanılır. Ancak, farklı cinslerde bu süre ve ağırlık değişiklik gösterebilir.

Dana roti, baharatlarla tatlandırılmış dana etinden yapılır. En uygun et parçaları: ince dilimlenmiş veya kavrulmuş dana eti; nuar (yağsız ve sinirsiz dana but eti); döş veya kontrfile. Et, tavada veya sac üzerinde hızlıca pişirilir ve yumuşak kalması sağlanır.

Azerbaycan'da 40 baş dana için ne kadar arazi gerektiği bilgisine ulaşılamadı. Ancak, genel olarak büyükbaş hayvancılık için bir hayvan başına en az 2,5 dönüm sulu veya 5 dönüm kuru arazi gerektiği belirtilmektedir. Daha kesin bir hesaplama için yerel tarım uzmanlarına veya ilgili kurumlara danışılması önerilir.

Dana parça et, dananın farklı bölgelerinden elde edilebilir: Boyun kısmı: Gerdan ve haşlamalık kuşbaşı. Ön göğüs kısmı: Burger kıyması ve sotelik kuşbaşı. Omuz-kürek kısmı: Sotelik kuşbaşı ve biftek. Sırt kısmı: Bonfile, antrikot, pirzola, t-bone ve kontrfile. But kısmı: Nuar, kontrnuar, incik, şişlik ve kuyruk. Dana etinin hangi bölgesinin hangi parçayı verdiğini öğrenmek, etin nasıl pişirileceğini de belirler.

1 yaşındaki erkek dana, 400-500 kg arasında gelir. Ancak bu ağırlık, hayvanın ırkı, cinsiyeti, beslenme programı ve bakım koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, Simental ırkı erkek danalar 600-700 kg'a kadar ulaşabilirken, Holstein gibi sütçü ırklar 450-650 kg civarında kalır.

Dana eti çeşitlerinden bazıları şunlardır: Antrikot. Bonfile. Kontrfile. Tranç. Döş. Gerdan. Nuar. Pençeta. But. Dana eti çeşitleri, hayvanın farklı bölgelerinden elde edilen ve çeşitli pişirme yöntemlerine uygun olan et türlerini içerir.

6 aylık bir dana, günlük ortalama 6 kilo yem tüketir. Bu yem miktarı, buzağı başlangıç yemi ve kaliteli kuru ottan oluşur. Yem miktarı, dananın cinsine ve beslenme programına göre değişiklik gösterebilir.

Dana 3'lü ve 5'li set arasındaki fark, içerdikleri et parçalarının sayısında ve çeşitlerindedir. Dana 3'lü set, dananın but kısmında yer alan sokum, yumurta ve kontrnuar etlerini içerir. Dana 5'li set ise tranç, yumurta, sokum, kontrnua ve nua etlerini içerir. Bu nedenle, 5'li set, 3'lü sete göre daha fazla ve çeşitli et parçaları içerir.

Dananın kuyruk sokumu, beşli but setinin kuyruğa yakın bölümüdür. Bu kısım, dilimlenerek ızgara veya kuşbaşı şeklinde pişirilebilir.

Şarole dana, 650 ila 700 kilo ağırlığına ulaştığında kesim seviyesine ulaşır. Canlı ağırlıkları ise ortalama 800 kilo olarak bilinir, ancak bu değer 1000 kilograma kadar çıkabilir. Kesim sonrası et verimi, hayvanın ırkına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Kapama geleneksel olarak kuzu eti ile yapılır.

6 aylık bir dana, 200-300 kilogram arasında bir ağırlığa sahip olabilir. Bazı ırkların 6 aylık erkek ve dişi dana ortalama kiloları: Holstein: 200-250 kg / 180-220 kg; Simental: 250-300 kg / 220-260 kg; Limousin: 280-320 kg / 240-280 kg; Charolais: 300-350 kg / 260-300 kg.

Erkek dana, 3 aylık olduğunda yem yemeye başlayabilir.