Biyoloji

Ayak anatomisi üç ana bölüme ayrılır: 1. Arka ayak. 2. Orta ayak. 3. Ön ayak.

Ölü bir insanın ne kadar süre dayanacağı, çürümeye başlama süreci ve çevresel koşullar gibi faktörlere bağlıdır. Genel olarak, bir insanın tamamen çürümesi ve sadece iskeletinin kalması ortalama 10-20 yıl arasında sürebilir. Ancak bu süreç, sıcaklık, nem ve mikroorganizmaların aktivitesine göre değişebilir.

Homolog çiftler, mayoz bölünmenin profaz-1 evresinde ayrılır.

Boşalma, cinsel uyarılma sonucunda gerçekleşen karmaşık bir fizyolojik süreçtir. Erkeklerde boşalma, genellikle orgazm ile birlikte şu şekilde gerçekleşir: Uyarılma. Plateu evresi. Boşalma. Çözülme. Kadınlarda boşalma, vajinal ve üretral sıvıların salgılanması ile gerçekleşir ve genellikle G noktasının uyarılması nedeniyle olur. Boşalma, psikolojik veya fizyolojik nedenlerden kaynaklanabilir ve bazı durumlarda sorun olarak görülebilir.

Üreme çeşitleri iki ana kategoriye ayrılır: eşeyli üreme ve eşeysiz üreme. Eşeyli üreme: Anne ve baba gibi iki eşeyin kendine benzer yavru meydana getirmesidir. Eşeysiz üreme: 1 ata bireyin kendine benzer yavru meydana getirmesine denir. Eşeysiz üreme çeşitleri: 1. Bölünerek üreme: Tek hücreli mikroorganizmaların bölünerek çoğalmasıdır. 2. Tomurcuklanarak üreme: Ana canlının vücudunda bir çıkıntı oluşur ve bu çıkıntı büyüyerek ana canlının aynısı bir canlı oluşur. 3. Rejenerasyonla üreme: Canlıların vücudundan kopan parçasından yeni canlı oluşması. 4. Vejatatif üreme: Bitkilerin vücudundan koparılan parçadan yeni bir bitki oluşması.

Ökaryot canlılara örnek olarak şunlar verilebilir: 1. Protista: Tek veya çok hücreli canlılar (örneğin, amip, öglena). 2. Mantarlar: Maya mantarları, küf mantarları, şapkalı mantarlar. 3. Hayvanlar: Memeliler, kuşlar, balıklar, böcekler. 4. Bitkiler: Yosunlar, çiçekli bitkiler.

Otozom ve çekinik gen kavramları şu şekilde açıklanabilir: 1. Otozom: X ve Y kromozomları hariç diğer kromozomlara verilen isimdir. 2. Çekinik gen (resesif): Yeni dölde etkisini ancak homozigot (aa) ya da haploit bireylerde tek başına gösterebilen gendir.

Bitki hücresinde bulunan organeller şunlardır: 1. Hücre Zarı: Hücre içeriğini ve sitoplazmayı çevreleyen yarı geçirgen zar. 2. Hücre Duvarı: Hücreyi dışardan koruyan, dayanıklı ve cansız yapı. 3. Kloroplast: Fotosentezin gerçekleştiği, güneş ışığından enerji emen yeşil pigment klorofil içeren yapı. 4. Sitoplazma: Su, enzimler, tuzlar ve çeşitli organik molekülleri içeren jel benzeri madde. 5. Çekirdek: Hücrenin kalıtsal bilgisini içeren ve zarla korunan yapı. 6. Çekirdekçik: Ribozomların sentezinde yardımcı olan çekirdeğin içindeki yapı. 7. Endoplazmik Retikulum (ER): Proteinleri ve lipitleri sentezleyen, zar ağından oluşan yapı. 8. Golgi Kompleksi: Proteinler de dahil olmak üzere bazı hücresel ürünlerin üretiminden, depolanmasından ve nakledilmesinden sorumlu yapı. 9. Mikrotübüller: Hücrenin şekillenmesinde ve desteklenmesinde yardımcı olan içi boş çubuklar. 10. Mitokondri: Glikozu oksijenle yakıp ATP’ye dönüştürerek hücre için enerji üreten yapı. 11. Peroksizom: Fotorespirasyon gibi bitki işlemlerinde yer alan, hidrojen peroksit üreten enzimler içeren yapılar. 12. Ribozom: RNA ve proteinlerden oluşan, protein üretiminden sorumlu zarsız organel. 13. Koful: Depolama, detoksifikasyon, koruma ve büyüme gibi çeşitli hücresel fonksiyonlara destek sağlayan yapı.

Canlılarda en çok bulunan dört temel bileşen şunlardır: 1. Su. 2. Proteinler. 3. Karbonhidratlar. 4. Lipitler (yağlar).

Üreme, canlıların kendilerine benzeyen yavrular meydana getirerek nesillerini devam ettirmeleri sürecidir. İki ana üreme türü vardır: 1. Eşeyli üreme: Farklı cinsiyetteki iki canlının genetik materyallerini birleştirerek yavru oluşturmasıdır. 2. Eşeysiz üreme: Bir canlının başka bir canlıya ihtiyaç duymadan tek başına genetik yapısı benzer olan yavrular meydana getirmesidir.

Sperm, erkeklerin üreme hücresidir ve dişi yumurtayı döllemek için gereklidir. İşe yararları: 1. Üreme Sağlığı: Sağlıklı ve yeterli sayıda sperm, döllenmiş yumurta oluşumunu ve gebeliği destekler. 2. Genetik Aktarım: Sperm, babadan gelen genetik materyali taşır ve yeni bir bireyin oluşumuna katkıda bulunur. 3. Doğal Antioksidanlar: Sperm, selenyum ve çinko gibi mineraller içerir, bu da sağlık üzerinde olumlu etkilere sahiptir.

Sitoplazma, hücrenin içini dolduran ve diğer hücre yapılarının (organellerinin) taşındığı, yumurta akı kıvamında bir sıvıdır.

Fagozom ve fagolizozom — fagositoz sürecinde oluşan iki tür keseciktir. Fagozom — fagositik bir hücre tarafından yutulan parçacıkların etrafında oluşan bir keseciktir. Fagolizozom ise bir fagozomun bir lizozomla kaynaşmasıyla oluşan sitoplazmik bir keseciktir.

Ceylan, boynuzlugiller (Bovidae) familyasından Gazella cinsini oluşturan çift toynaklılara verilen addır.

2025 AYT Biyoloji sınavında önemli konular şunlardır: Sinir Sistemi, Endokrin Sistem, Duyu Organları; Destek ve Hareket Sistemi, Sindirim Sistemi, Dolaşım ve Bağışıklık Sistemi, Solunum Sistemi; Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim; Komünite ve Popülasyon Ekolojisi; Genden Proteine (Nükleik Asitler, Genetik Şifre ve Protein Sentezi); Canlılık ve Enerji, Fotosentez, Kemosentez, Hücresel Solunum; Bitki Biyolojisi (Bitkisel Dokular, Bitkisel Organlar, Bitki Hormonları, Bitkilerde Hareket, Bitkilerde Madde Taşınması, Bitkilerde Eşeyli Üreme). Bu konulara çalışırken, sistemler ve süreçler arasında bağlantılar kurmak, konuları ezberlemek yerine anlamaya odaklanmak ve bol bol soru çözmek önemlidir.

9. sınıf biyoloji dersinin 1. dönem konuları şunlardır: Yaşam Bilimi: Biyoloji. Biyolojinin önemi. Biyoloji biliminin gelişimindeki dönüm noktaları. Bilimin doğası, bilimsel araştırma süreçleri, bilim etiği. Canlıların ortak özellikleri. Sınıflandırma ve Biyoçeşitlilik. Sınıflandırmada temel yaklaşımlar ve modern sınıflandırma. Üç üst âlem (domain) sisteminde yer alan canlılar ve genel özellikleri (bakteriler, arkeler, ökaryotlar). Biyoçeşitlilik. Hücre. Hücrenin yapısı. Hücrenin kısımları. Bilimsel yöntem. Daha fazla bilgiye unirehberi.com ve timeturk.com sitelerindeki ilgili yazılardan ulaşılabilir.

Virüslerin yapısı üç ana kısımdan oluşur: 1. Genetik madde (nükleik asit). 2. Kapsit. 3. Tanıma uçları. Ayrıca virüslerde hücre zarı, çekirdek ve organeller bulunmaz.

Azma kelimesi, Türk Dil Kurumu'na göre iki farklı anlama gelir: 1. Azmak işi. 2. Melez. Ayrıca, halk arasında er bezi derisi yarıldığı için aşım yapamayan koç anlamında da kullanılır.

Biyolojik çeşitliliğin azalmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Habitat Tahribatı ve Parçalanması: Ormanların tarım arazilerine, kentsel yayılmaya ve altyapıya dönüştürülmesi, türlerin yaşam alanlarının yok olmasına yol açar. 2. Aşırı Kullanım: Aşırı avlanma, balıkçılık, ağaç kesme ve bitki toplama gibi kaynakların sürdürülebilir olmayan seviyelerde kullanımı. 3. Kirlilik: Hava, su ve toprak kirliliği, ekosistemleri kirleterek türler üzerinde doğrudan toksik etkiler yaratır. 4. İklim Değişikliği: Sıcaklıkların artması, değişen yağış rejimleri ve aşırı hava olayları, türlerin dağılımını ve etkileşimlerini etkiler. 5. İstilacı Türler: Yeni ekosistemlere giren istilacı türler, yerli türlerle kaynaklar için rekabet eder, onları avlar veya hastalık bulaştırır. Bu faktörler, ekosistemlerin dengesini bozarak insan sağlığına, ekonomik yaşama ve doğal kaynaklara zarar verir.

Erkek ve kadın cinsiyetleri, biyolojik ve toplumsal cinsiyet olmak üzere iki farklı şekilde belirlenir: 1. Biyolojik Cinsiyet: Sperm ve yumurtanın birleşmesi sonucu oluşan kromozomal yapı ile belirlenir. 2. Toplumsal Cinsiyet: Toplumun cinsiyetle ilgili olarak belirlediği rolleri, davranışları ve beklentileri içerir.