Bilişsel

Okuduğunu anlamada zorlanma birkaç nedenden kaynaklanabilir: 1. Dikkat Dağınıklığı: Modern yaşamın getirdiği çoklu görevler ve sürekli dikkat dağılmaları, metinlere yeterince odaklanmayı zorlaştırabilir. 2. Zayıf Okuma Stratejileri: Etkili okuma stratejileri eksikliği, ana fikirleri ayırt etme veya önemli noktaları işaretleme gibi, anlama problemlerine yol açabilir. 3. Dil ve Kelime Bilgisi Eksikliği: Yeterli kelime bilgisi ve dil becerileri olmayan bireyler, karmaşık metinlerde zorluk yaşar. 4. Motivasyon ve İlgi Eksikliği: Okunan metne karşı yeterli ilgi veya motivasyon hissetmemek, anlama çabasını azaltabilir. 5. Metnin Karmaşıklığı: Zorlayıcı ve karmaşık yapıya sahip metinler, daha fazla zihinsel çaba gerektirir ve anlamın kaybolmasına neden olabilir. Bu sorunları aşmak için dikkat ve konsantrasyon egzersizleri, okuma stratejilerinin geliştirilmesi ve kelime bilgisi artırılması gibi yöntemler önerilir.

Tutumun üç temel bileşeni şunlardır: bilişsel, duygusal ve davranışsal. 1. Bilişsel bileşen: Kişinin tutum nesnesine ilişkin bilgi, inanç ve düşüncelerini içerir. 2. Duygusal bileşen: Kişinin tutum nesnesine yönelik duygularını ve hislerini ifade eder. 3. Davranışsal bileşen: Kişinin tutum nesnesine karşı belirli bir yönde davranma eğilimini kapsar.

Dört temel düşünce türü şunlardır: 1. Mantıksal Düşünce: Akıl yürütme, analiz yapma ve problem çözme süreçlerini içerir. 2. Eleştirel Düşünce: Bir fikir veya durum hakkında sorgulayıcı bir yaklaşım benimsemek, delillere dayanarak değerlendirmeler yapmak anlamına gelir. 3. Yaratıcı Düşünce: Yeni ve özgün fikirler üretmeyi, problemlere farklı açılardan yaklaşmayı ve hayal gücünü kullanmayı ifade eder. 4. Pratik Düşünce: Günlük yaşamda pratik sorunları çözmeye yönelik düşünme biçimidir.

Eylül ayında okul öncesi eğitimde çalışılabilecek bazı kazanım ve göstergeler şunlardır: Bilişsel Gelişim: - Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. - Kazanım 2: Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. - Kazanım 3: Algıladıklarını hatırlar. Dil Gelişimi: - Kazanım 2: Sesini uygun kullanır. - Kazanım 5: Dili iletişim amacıyla kullanır. Motor Gelişim: - Kazanım 5: Ritim ve müzik eşliğinde hareket eder. Sosyal ve Duygusal Gelişim: - Kazanım 1: Kendisine ait özellikleri tanıtır. - Kazanım 3: Kendini yaratıcı yollarla ifade eder. Ayrıca, belirli gün ve haftalar ve aile katılımı gibi konular da eğitim planına dahil edilebilir.

Bilişsel kişilik kuramları, bireylerin düşünme süreçlerinin kişilik üzerinde etkili olduğunu vurgular. Bu kuramlar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Aaron Beck ve Albert Bandura'nın Kuramı: Bilişsel süreçlerin, bireylerin davranışlarını ve duygularını nasıl etkilediğini inceler. 2. Sosyal Bilişsel Kuram: Julian B. Rotter tarafından geliştirilmiş, daha sonra Albert Bandura tarafından genişletilmiştir. 3. Akılcı-Duygusal Davranış Terapisi: Albert Ellis tarafından geliştirilen bu yaklaşım, bilişsel-davranışçı bir terapi yöntemi olarak kişilik kuramı olarak da kabul edilir.

Çocuk gelişiminde 7 temel alan şunlardır: 1. Bilişsel Gelişim: Düşünme, problem çözme, kavrama ve bilgi işleme becerilerini kapsar. 2. Duygusal Gelişim: Çocukların duygularını tanımaları, ifade etmeleri ve yönetmeleri. 3. Sosyal Gelişim: Çocukların başkalarıyla etkileşime girmesi, paylaşmayı ve iş birliği yapmayı öğrenmesi. 4. Fiziksel Gelişim: Sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve hareketli yaşam tarzı ile ilgili. 5. Özbakım Gelişimi: Günlük yaşam becerilerini (kişisel hijyen, giyinme, yemek yeme) içerir. 6. Dil Gelişimi: Konuşma, dil anlama ve iletişim becerilerini kapsar. 7. Psikomotor Gelişim: Çocuğun fiziksel hareket kabiliyeti, koordinasyon ve motor becerilerini içerir.

Refleksyon, nesneler yerine onların sembollerini kullanarak yapılan bilişsel zihinsel işlev olarak tanımlanır. Daha açık bir ifadeyle, düşünmenin kendi üzerine düşünmesi veya elde edilen bilginin üzerine tekrar düşünülmesi, eleştirilmesi ve değerlendirilmeye tabi tutulması anlamına gelir.

Uyum kuramı, bireylerin çevreleriyle denge kurma çabalarını ve bu süreçte ortaya çıkan psikolojik mekanizmaları inceleyen bir psikolojik perspektiftir. Temel ilkeleri: - Birey ve çevre arasındaki ilişki: Birey, çevresiyle etkileşim içinde aktif bir şekilde şekillenir. - Uyumun dinamik olması: Uyum, sabit bir durum değil, sürekli değişen bir süreçtir. - Uyumun çok boyutlu olması: Uyum, sadece psikolojik değil, aynı zamanda sosyal, duygusal ve fiziksel boyutları da içerir. - Uyumun kişilik özelliklerine bağlılığı: Bireylerin kişilik özellikleri, uyum sağlama şeklini etkiler. Farklı uyum kuramı yaklaşımları: - Psikoanalitik yaklaşım: Uyumu, id, ego ve superego arasındaki denge olarak görür. - Bilişsel yaklaşım: Uyumu, bireyin çevreyi algılama ve yorumlama şekliyle ilişkilendirir. - Sosyal öğrenme kuramı: Bireyler, gözlem yoluyla ve taklit ederek uyum becerilerini öğrenirler. - Humanistik yaklaşım: Uyumu, bireyin potansiyelini gerçekleştirme ve kendini anlamadaki ilerleme olarak görür. Uygulama alanları: Eğitim, sağlık ve sosyal hizmetler gibi alanlarda, bireylerin sosyal uyumunu sağlamak ve iş stresini yönetmek için kullanılır.

Dil ve zeka aynı şey değildir, ancak aralarında yakın bir ilişki vardır. Zeka, düşünme, öğrenme, problem çözme ve yeni durumlara uyum sağlama yeteneğini ifade eder. Dil becerileri, bireyin genel zeka seviyesini etkileyebilir ve bilişsel esneklik, bellek, sosyal iletişim gibi alanlarda olumlu katkılar sağlar.

İnsan davranışları, niteliği ve kaynağı bağlamında dört gruba ayrılır: 1. Fizyolojik davranışlar: Organizmanın işlevlerinin bir parçası olarak gerçekleşen, çoğunluğu çıplak gözle gözlemlenemeyen eylemlerdir. 2. Psiko-motor davranışlar: Dışarıdan çoğu gözlemlenebilen beden hareketlerini içerir. 3. Bilişsel davranışlar: Düşünme süreçleri ile ilgili olan dikkat gösterme, algılama, sembolize etme, hatırlama, sorun çözme gibi eylemleri kapsar. 4. Duygusal davranışlar: İç veya dış uyarıcıya gösterilen üzüntü, öfke, şaşkınlık gibi tepkileri ifade eder.

Görsel zeka ile anlamak aynı şey değildir, ancak görsel zeka, anlama sürecini destekleyen bir yetenektir. Görsel zeka, bireylerin görsel bilgileri algılama, analiz etme, sentezleme ve kullanma yeteneğini ifade eder. Anlamak ise, genel olarak bilgiyi kavrama, yorumlama ve anlam çıkarma sürecini ifade eder. Dolayısıyla, görsel zeka, anlama sürecinde görsel materyalleri etkili bir şekilde kullanarak bu süreci kolaylaştırır.

Bir insan, çeşitli nedenlerle çelişki yaşayabilir: 1. İnançlar ve Değerler Arasındaki Uyumsuzluk: Kişinin sahip olduğu inançlar, değerler veya tutumlar arasında çelişki olabilir. 2. Davranışlar ve Düşünceler Arasındaki Çatışma: Davranışlar, kişinin kendi düşünceleriyle çelişebilir. 3. Yeni Bilgiler ve Deneyimler: Önceden sahip olunan bilgiler veya deneyimlerle yeni karşılaşılan bilgiler arasında çelişki yaşanabilir. 4. Karar Verme Süreci: Kararsızlık ve verilen karardan duyulan pişmanlık, bilişsel çelişkiye yol açabilir. Bu çelişkiler, insanda rahatsızlık hissi yaratır ve bu durumu gidermek için kişi, düşüncelerini veya davranışlarını değiştirmeye çalışır.

Şubat ayı için okul öncesi eğitim programında aşağıdaki kazanım ve göstergeler öne çıkmaktadır: Bilişsel Gelişim: - Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. - Kazanım 2: Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. - Kazanım 3: Algıladıklarını hatırlar. - Kazanım 4: Nesneleri sayar. Dil Gelişimi: - Kazanım 2: Sesini uygun kullanır. - Kazanım 3: Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar. Sosyal ve Duygusal Gelişim: - Kazanım 12: Değişik ortamlardaki kurallara uyar. Motor Gelişim: - Kazanım 3: Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapar. Öz Bakım Becerileri: - Kazanım 4: Yeterli ve dengeli beslenir.

Psikolojik testlerde sorulan sorular, testin türüne ve amacına göre değişiklik gösterir. İşte bazı yaygın psikolojik test soruları: 1. Depresyon ve Anksiyete Testleri: Katılımcılardan duygu durumlarını ve semptomlarını tanımlamaları istenir. 2. Kişilik Testleri: Katılımcıların kişilik özelliklerini ve davranış biçimlerini değerlendirmek için özbildirim soruları içerir. 3. Bilişsel Testler: Planlama, soyut düşünme, problem çözme gibi bilişsel becerileri ölçer. 4. Nöropsikolojik Testler: Beyin fonksiyonlarını ve bilişsel yetileri değerlendirmek için kullanılır. 5. Yeme Tutumu Testi: Yeme alışkanlıklarını inceleyerek yeme bozukluğu riskini değerlendirir.

Ergonomi, insanların fiziksel, zihinsel ve sosyal özelliklerini dikkate alarak, çevreyle olan etkileşimlerini optimize etmeye yönelik bir bilim dalıdır. Ergonominin bazı örnekleri: 1. Fiziksel Ergonomi: - Ofis Ergonomisi: Doğru oturma pozisyonu, ergonomik sandalye ve masa kullanımı, monitör ve klavye yüksekliği ayarı. - Endüstriyel Ergonomi: Ağır yüklerin doğru şekilde taşınması, çift kişilik taşıma sistemleri, konveyör sistemleri. - Günlük Hayat Ergonomisi: Doğru yatak ve yastık düzenlemesi, ayak desteği kullanımı, ergonomik el aletleri. 2. Bilişsel Ergonomi: - Kullanıcı dostu yazılım tasarımı, iş yerindeki bilgi akışının düzenlenmesi. - Uzaktan çalışanlar için ergonomik çalışma düzeni oluşturulması. 3. Organizasyonel Ergonomi: - İş süreçlerinin ve çalışma saatlerinin düzenlenmesi, ekip çalışması ve motivasyon.

Erken çocukluğun temel ilkeleri şunlardır: 1. Fiziksel Gelişim: Kas kontrolü ve motor becerilerin gelişimi, yürüme, koşma, tırmanma gibi temel hareketlerin kazanılması. 2. Duygusal ve Sosyal Gelişim: Duygusal bağ kurma, empati yeteneği, arkadaşlık ilişkileri kurma. 3. Bilişsel Gelişim: Dil gelişimi, temel matematik kavramlarını keşfetme, problem çözme becerilerinin artması. 4. Öz Kimlik Gelişimi: Cinsel kimlik oluşumu, kendi yetenekleri ve sınırlamaları hakkında farkındalık kazanma. 5. Oyun ve Keşif: Oyun, çocukların dünyayı keşfetmeleri ve öğrenmeleri için temel bir araçtır. Ayrıca, bu dönemde çocukların güvenli bir çevrede büyümeleri ve öğrenmeleri için aileler ve eğitimciler tarafından gerekli rehberlik ve destek sağlanmalıdır.

Peter Hollins'e göre hızlı öğrenme için aşağıdaki yöntemler önerilir: 1. Merak Uyandırmak: Öğrenme sürecinin temelini merak oluşturur. Gerçek bir ilgi ile konuya dalmak, öğrenmeyi daha keyifli hale getirir. 2. Feynman Tekniği: Karmaşık fikirleri basitleştirmek için, öğrenilenleri bir arkadaşa veya yakın birine anlatacak şekilde açıklamak. Bu, anlayışı ve hafızada tutmayı artırır. 3. Aktif Hatırlama: Kendini test etmek için sorular sormak ve cevapları kendi kendine vermek. Bu, bilginin daha iyi pekiştirilmesini sağlar. 4. Aralıklı Tekrar ve Karıştırma: Öğrenme seanslarını aralıklı yapmak ve farklı konuları karıştırmak, anlayışı ve tutmayı iyileştirir. 5. Metacognition: Düşünme sürecini izlemek, anlamak ve kontrol etmek, güçlü ve zayıf yönleri belirlemeye yardımcı olur. 6. Analogiler Kullanmak: Yeni bilgileri zaten bilinenlerle ilişkilendirmek, kavramları daha anlaşılır hale getirir. 7. Distraksiyonları Engellemek: Öğrenme için belirli zaman blokları ayırmak ve dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırmak önemlidir. 8. Hataları Kucaklamak: Hataları bir öğrenme fırsatı olarak görmek ve nerede yanlış yapıldığını analiz etmek, gelecekteki performansı iyileştirir. Ayrıca, pratik uygulama da bilginin pekiştirilmesi ve becerilerin geliştirilmesi için gereklidir.

Köpeklere özür dilenmez çünkü onlar özür dileme kavramına insanlar gibi bilişsel bir anlayışa sahip değillerdir. Köpeklerin "özür dileme" davranışları, aslında insanlarla olan ilişkilerini düzeltmeye ve hoşgörü ile kabul görmeye çalışma çabalarından kaynaklanır.

Zekanın üç boyutu, Sternberg'in Zekanın Üçlü Kuramı'na göre şunlardır: 1. Parçasal Boyut: Kişiyi yapılacak şeyleri ayrı ayrı planlamaya, yaparken onları kontrol ve idare etmeye, yaptıktan sonra da onları değerlendirmeye iter. 2. Deneysel Boyut: Zekanın deneyimle ilgili olduğunu, kişilerin yapacakları işlerin geçmişle var olan tüm bilgilerini kullanmasıyla ortaya çıkacağını ileri sürer. 3. İçeriksel Boyut: İçinde yaşadığımız yerlerle ilgilidir ve çevremize adapte olma, farklı çevreleri seçebilme gibi yetenekleri kapsar.

Tüm düşünme biçimlerinde uzman olmak mümkün değildir, çünkü düşünme biçimleri oldukça çeşitlidir ve her biri farklı beceriler ve yaklaşımlar gerektirir. Bazı temel düşünme biçimleri şunlardır: - Analitik düşünme: Parçaları analiz ederek bütünle ilişkilerini inceleme. - Yaratıcı düşünme: Yeni, özgün ve farklı çözümler üretme. - Eleştirel düşünme: Akıl yürütme ve mantıksal sorgulama yöntemlerini kullanma. - Metabilişsel düşünme: Kendi düşünme süreçlerinin farkında olma ve kontrol edebilme. Uzmanlık, genellikle belirli bir alanda derin bilgi ve deneyim birikimi ile ilişkilidir. Bu nedenle, bir kişi bazı düşünme biçimlerinde daha yetkin olabilirken, diğerlerinde daha az yetkin olabilir.