Bilişsel

Uyum kuramı farklı alanlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: Bilişsel uyum kuramı. Rol uyumu kuramı. İş uyumu kuramı. Ayrıca, uyum kavramı psikanalitik yaklaşım, davranışçı yaklaşım, hümanist yaklaşım ve sosyal psikolojik yaklaşım gibi farklı psikolojik yaklaşımlar tarafından da ele alınmaktadır.

Hayır, dil ve zeka aynı şey değildir. Dil, insanlar arasında iletişim kurmanın temel aracıdır ve düşünce süreçlerini ifade etme, anlama ve analiz etme yeteneği olarak önemlidir. Bazı araştırmacılar, dil becerilerinin zeka ile yakından ilişkili olduğunu iddia ederken, diğerleri dilin sadece bir bileşen olduğunu ve diğer zeka alanlarıyla birleştiğinde etkili olduğunu öne sürmektedir. Örneğin, William James Sidis gibi olağanüstü dil öğrenme yeteneklerine sahip bireyler, zekanın dil üzerindeki etkisini gösteren örnekler arasında yer alır.

İnsan davranışları, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir: Bilişsel, devinimsel ve duygusal etkinlikler. İçsel veya dışsal, bilişsel veya fiziksel, aksiyon veya duyusal. Ayrıca, insan davranışları şu türlere de ayrılabilir: UT (uyarım-tepki) davranışları. UOT (uyarım-organizma-tepki) davranışları. İnsan davranışlarını inceleyen davranış bilimleri, psikoloji, sosyoloji, sosyal psikoloji gibi disiplinleri içerir.

Görsel zeka ile anlamak aynı şey değildir. Görsel zeka, görsel algı yetenekleri ve bu algıların işlenmesi ile ilgilidir. Anlamak ise, bilgileri işleme, kavrama ve değerlendirme sürecini ifade eder. Dolayısıyla, görsel zeka anlamak için bir araç olabilir, ancak anlamak için sadece görsel zekaya sahip olmak yeterli değildir.

Bir insan, çeşitli nedenlerle çelişki yaşayabilir: 1. İnançlar ve Değerler Arasındaki Uyumsuzluk: Kişinin sahip olduğu inançlar, değerler veya tutumlar arasında çelişki olabilir. 2. Davranışlar ve Düşünceler Arasındaki Çatışma: Davranışlar, kişinin kendi düşünceleriyle çelişebilir. 3. Yeni Bilgiler ve Deneyimler: Önceden sahip olunan bilgiler veya deneyimlerle yeni karşılaşılan bilgiler arasında çelişki yaşanabilir. 4. Karar Verme Süreci: Kararsızlık ve verilen karardan duyulan pişmanlık, bilişsel çelişkiye yol açabilir. Bu çelişkiler, insanda rahatsızlık hissi yaratır ve bu durumu gidermek için kişi, düşüncelerini veya davranışlarını değiştirmeye çalışır.

Şubat ayı için okul öncesi eğitim programında aşağıdaki kazanım ve göstergeler öne çıkmaktadır: Bilişsel Gelişim: - Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. - Kazanım 2: Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. - Kazanım 3: Algıladıklarını hatırlar. - Kazanım 4: Nesneleri sayar. Dil Gelişimi: - Kazanım 2: Sesini uygun kullanır. - Kazanım 3: Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar. Sosyal ve Duygusal Gelişim: - Kazanım 12: Değişik ortamlardaki kurallara uyar. Motor Gelişim: - Kazanım 3: Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapar. Öz Bakım Becerileri: - Kazanım 4: Yeterli ve dengeli beslenir.

Psikolojik testlerde sorulan sorular, testin türüne ve amacına göre değişiklik gösterir. İşte bazı yaygın psikolojik test soruları: 1. Depresyon ve Anksiyete Testleri: Katılımcılardan duygu durumlarını ve semptomlarını tanımlamaları istenir. 2. Kişilik Testleri: Katılımcıların kişilik özelliklerini ve davranış biçimlerini değerlendirmek için özbildirim soruları içerir. 3. Bilişsel Testler: Planlama, soyut düşünme, problem çözme gibi bilişsel becerileri ölçer. 4. Nöropsikolojik Testler: Beyin fonksiyonlarını ve bilişsel yetileri değerlendirmek için kullanılır. 5. Yeme Tutumu Testi: Yeme alışkanlıklarını inceleyerek yeme bozukluğu riskini değerlendirir.

Erken çocukluğun temel ilkeleri şunlardır: 1. Fiziksel Gelişim: Kas kontrolü ve motor becerilerin gelişimi, yürüme, koşma, tırmanma gibi temel hareketlerin kazanılması. 2. Duygusal ve Sosyal Gelişim: Duygusal bağ kurma, empati yeteneği, arkadaşlık ilişkileri kurma. 3. Bilişsel Gelişim: Dil gelişimi, temel matematik kavramlarını keşfetme, problem çözme becerilerinin artması. 4. Öz Kimlik Gelişimi: Cinsel kimlik oluşumu, kendi yetenekleri ve sınırlamaları hakkında farkındalık kazanma. 5. Oyun ve Keşif: Oyun, çocukların dünyayı keşfetmeleri ve öğrenmeleri için temel bir araçtır. Ayrıca, bu dönemde çocukların güvenli bir çevrede büyümeleri ve öğrenmeleri için aileler ve eğitimciler tarafından gerekli rehberlik ve destek sağlanmalıdır.

Zekanın üç boyutu, Sternberg'in Zekanın Üçlü Kuramı'na göre şunlardır: 1. Parçasal Boyut: Kişiyi yapılacak şeyleri ayrı ayrı planlamaya, yaparken onları kontrol ve idare etmeye, yaptıktan sonra da onları değerlendirmeye iter. 2. Deneysel Boyut: Zekanın deneyimle ilgili olduğunu, kişilerin yapacakları işlerin geçmişle var olan tüm bilgilerini kullanmasıyla ortaya çıkacağını ileri sürer. 3. İçeriksel Boyut: İçinde yaşadığımız yerlerle ilgilidir ve çevremize adapte olma, farklı çevreleri seçebilme gibi yetenekleri kapsar.

Peter Hollins'e göre hızlı öğrenme için aşağıdaki yöntemler önerilir: 1. Merak Uyandırmak: Öğrenme sürecinin temelini merak oluşturur. Gerçek bir ilgi ile konuya dalmak, öğrenmeyi daha keyifli hale getirir. 2. Feynman Tekniği: Karmaşık fikirleri basitleştirmek için, öğrenilenleri bir arkadaşa veya yakın birine anlatacak şekilde açıklamak. Bu, anlayışı ve hafızada tutmayı artırır. 3. Aktif Hatırlama: Kendini test etmek için sorular sormak ve cevapları kendi kendine vermek. Bu, bilginin daha iyi pekiştirilmesini sağlar. 4. Aralıklı Tekrar ve Karıştırma: Öğrenme seanslarını aralıklı yapmak ve farklı konuları karıştırmak, anlayışı ve tutmayı iyileştirir. 5. Metacognition: Düşünme sürecini izlemek, anlamak ve kontrol etmek, güçlü ve zayıf yönleri belirlemeye yardımcı olur. 6. Analogiler Kullanmak: Yeni bilgileri zaten bilinenlerle ilişkilendirmek, kavramları daha anlaşılır hale getirir. 7. Distraksiyonları Engellemek: Öğrenme için belirli zaman blokları ayırmak ve dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırmak önemlidir. 8. Hataları Kucaklamak: Hataları bir öğrenme fırsatı olarak görmek ve nerede yanlış yapıldığını analiz etmek, gelecekteki performansı iyileştirir. Ayrıca, pratik uygulama da bilginin pekiştirilmesi ve becerilerin geliştirilmesi için gereklidir.

Köpeklere özür dilenmez çünkü onlar özür dileme kavramına insanlar gibi bilişsel bir anlayışa sahip değillerdir. Köpeklerin "özür dileme" davranışları, aslında insanlarla olan ilişkilerini düzeltmeye ve hoşgörü ile kabul görmeye çalışma çabalarından kaynaklanır.

Tüm düşünme biçimlerinde uzman olmak mümkün değildir, çünkü düşünme biçimleri oldukça çeşitlidir ve her biri farklı beceriler ve yaklaşımlar gerektirir. Bazı temel düşünme biçimleri şunlardır: - Analitik düşünme: Parçaları analiz ederek bütünle ilişkilerini inceleme. - Yaratıcı düşünme: Yeni, özgün ve farklı çözümler üretme. - Eleştirel düşünme: Akıl yürütme ve mantıksal sorgulama yöntemlerini kullanma. - Metabilişsel düşünme: Kendi düşünme süreçlerinin farkında olma ve kontrol edebilme. Uzmanlık, genellikle belirli bir alanda derin bilgi ve deneyim birikimi ile ilişkilidir. Bu nedenle, bir kişi bazı düşünme biçimlerinde daha yetkin olabilirken, diğerlerinde daha az yetkin olabilir.

Görsel zeka sorusu, görsel bilgileri işleme, anlama ve manipüle etme becerilerini ölçen bir tür zeka sorusudur. Bu tür sorular genellikle aşağıdaki konuları içerir: Görsel hafıza: Kısa süreli görsel hafıza çalışmaları yaparak, zihinsel imgeleri daha uzun süre hatırlamak. Mekansal algı: Nesnelerin ve alanların konumunu ve ilişkisini anlama yeteneği. Problem çözme: Görsel olarak karmaşık problemleri çözme ve ayrıntıları fark etme. Görsel zeka sorularını çözmek için bulmaca, tangram, yapboz gibi görsel düşünmeyi teşvik eden oyunlar oynamak da faydalı olabilir.

Algıda çarpıtma, kişinin beklentileri, önyargıları, duyguları ve inançları doğrultusunda gerçekliğin taraflı ve kısmi bir şekilde algılanmasıdır. Algıda seçicilik ise, uyaranların (olan bitenin), bu uyaranları algılayan kimsenin beklentileri çerçevesinde görülmesine, dinlenilmesine veya odaklanılmasına sebep olan bir bilişsel çarpıtmadır. Algıda seçicilik, üç ana mekanizma üzerinden gerçekleşir: Seçici maruz kalma: Yalnızca görmek veya duymak istenilen şeyin algılanması. Seçici dikkat: Uyaranın sağladığı diğer bilgileri göz ardı ederek yalnızca ilgi çekici taraflarına odaklanma. Algısal savunma: Tehdit eden, saldırgan ve nahoş uyaranların göz ardı edilmesi. Algıda seçicilik, dikkat dağıtıcı bilgileri filtreleyerek kişinin odaklanmak istediği şeye daha rahat odaklanmasını sağlar.

İdrak eden insan, anlama ve kavrama yetisine sahip olan, bir konuyu derinlemesine anlayan ve doğru şekilde yorumlayabilen kişiyi ifade eder.

Olaylara farklı bakış açısı getirmek, bir olay veya durumu birden fazla açıdan ele almak ve değerlendirmek demektir. Farklı bakış açıları kazanmanın bazı yöntemleri: - Altı Şapkalı Düşünme Tekniği: Olaylara beyaz, siyah, kırmızı, sarı, yeşil ve mavi şapkalar gibi altı farklı yaklaşımdan bakmak. - Soru sormak: Olaylara farklı açılardan bakmak için doğru sorular sormak ve bu soruların cevaplarını değerlendirmek. - Seyahat etmek: Farklı kültürler ve insanlar tanıyarak yeni perspektifler kazanmak. - Eğitim almak: Bilgi sahibi olmak ve entelektüel birikimi artırmak.

Psikolojik beklenti, bir olayın, durumun ya da kişinin gelecekte nasıl olacağına dair zihinsel bir öngörüdür. Bu kavram, insan psikolojisini çeşitli şekillerde etkiler: - Pozitif beklentiler, motivasyonu ve mutluluğu artırabilir. - Aşırı ya da gerçekçi olmayan beklentiler, hayal kırıklıklarına ve strese yol açabilir. Psikolojik beklentinin diğer önemli boyutları şunlardır: - İlişkiler: Beklentiler, insan ilişkilerinin dinamiklerinde önemli bir yer tutar ve iletişim ile uyumu etkiler. - Davranış ve karar alma: Bireyler, beklentilerine göre davranışlarını ve kararlarını şekillendirir.

48-60 aylık çocukların bazı gelişim özellikleri: Psikomotor gelişim: Çizgi üzerinde yürür. Çift ayakla belli bir uzaklığa atlar. Ayak değiştirerek iner ve çıkar. Bisiklete biner ve bisikletle köşeleri döner. 20 cm yükseklikten atlar. Topuk ve ayak ucuyla yürür. Dokuz blokla kule yapar. Çeşitli şekiller çizer ve boyar. Boncuk, makarna gibi nesneleri ipe dizer. Sosyal-duygusal gelişim: Kendinden küçüklere yardım etmeye isteklidir. Adını, soyadını ve yaşını bilir. Toplum içinde beklenen sosyal davranışları sergiler. Yetişkinlerin konuşmalarına katılır. Oyuncaklarını paylaşır. Bilişsel gelişim: İnsan resmini 6 öğeyi içerecek şekilde çizer. 4-8 parçalı yap-bozu tamamlar. 1'den 10'a kadar olan nesneler ile rakamlar arasında ilişki kurar. Nesneleri ortak özelliklerine göre sınıflandırır. 1'den 20'ye kadar ezbere sayar. Dil gelişimi: Kendisine verilen üç yönergeyi dinler ve yerine getirir. Birleşik cümleler kullanır. Zıt sözcükleri söyler. Konuşmalarında bağlaç kullanır. Konuşmalarında sözcüklerin olumsuz biçimlerini de kullanır. Özbakım becerileri: Yardımla saçını tarar. Giysisindeki büyük düğmeleri ilikler ve çözer. Yemekle ilgili araç gereçleri uygun kullanır. Ayakkabılarını bağlar ve fiyonk yapar. Ellerini ve yüzünü yardımsız yıkar.

Praksis kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Felsefi Anlamda Praksis: Uygulama, aksiyon, pratiğin önemi gibi anlamlara gelen felsefi bir ifadedir. 2. Bilişsel Algısal Yetenek Anlamında Praksis: Düşünülen fikirleri düzenlemek, gerçekleştirilecek eylemleri planlamak ve bu eylemleri açığa çıkarmak için kullanılan bir bilişsel algısal yetenektir.

Iraksak ve yakınsak düşünme arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Iraksak Düşünme: Ortak bir düşünceden hareketle farklı düşüncelere ulaşmayı içerir. 2. Yakınsak Düşünme: Farklı düşüncelerin dayandığı ortak bir gerçeği veya çözümü bulmayı amaçlar.